احمدرضا هدایتی: تراشه‌ها و ریزتراشه‌ها قطعات الکترونیکی بسیار کوچکی (عمدتا در ابعاد نانو و کمتر از آن) هستند که در اکثر قریب به اتفاق وسایل و لوازم الکتریکی و الکترونیکی کاربرد دارند. اصولا صنعت الکترونیک شامل محصولات و قطعات متنوعی مانند نیمه‌هادی‌ها (مثل سیلیسیوم و ژرمانیوم)، انواع IC، دیود، مقاومت، خازن، ترانزیستورها، LED و مدارات است. برخی از این قطعات به ‌قدری ریز هستند که می‌توان هزاران قطعه از آن را روی یک تراشه به اندازه ناخن دست یک انسان نصب کرد که البته فقط با استفاده از میکروسکوپ‌های بسیار قوی قابل رؤیت هستند. کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن، آلمان، چین، کره‌جنوبی و تایوان جزو بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان این قطعات که نقشی حیاتی در صنایع مختلف دارند، به شمار می‌روند. اهمیت این صنعت در حدی است که گفته می‌شود ۱۵ درصد تولید ناخالص ملی کشور صرف خرید همین قطعات (تجهیزات و قطعات میکرو) می‌شود. یکی از مصادیق بسیار مهم کاربرد این قطعات در هوش مصنوعی است و از آنجا که این موضوع در دنیای آینده نقش فوق‌العاده‌ای دارد، لذا توسعه و تقویت فوری صنایع مربوط به حوزه قطعات الکترونیکی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. البته جمهوری اسلامی ایران بیش از ۲ دهه است وارد این صنعت شده و با سرعت قابل قبولی در حال پیشرفت در این مسیر است و امید می‌رود با توجه به تحولات صنعت مربوط به هوش مصنوعی، بزودی بر سرعت رشد فعالیت‌ها در این زمینه افزوده شود. به گفته متولیان این حوزه، «طراحی ریزتراشه» که از ۲۵ سال پیش در کشور آغاز شده، با یک شیب قابل قبول در حال رشد و تقویت است. از نظر فناوری نیز زیرساخت‌های خوبی در زمینه میکروالکترونیک ایجاد شده و به گفته کارشناسان این حوزه می‌توان ادعا کرد ایران به جایگاه قابل قبولی دست یافته است، با این حال تا رسیدن به جایگاه لازم فاصله نسبتا زیادی داریم. به منظور کسب اطلاع بیشتر درباره فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در این صنعت، باید بدانیم هم‌اکنون حدود ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان در زمینه ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات لازم برای تولید قطعات میکروالکترونیک فعالیت دارند. این تجهیزات، ماشین‌هایی هستند که در کارخانه‌های ساخت قطعات میکروالکترونیک یا در مراکز تحقیقاتی - پژوهشی برای توسعه قطعات میکروالکترونیک استفاده می‌شوند. برخی از همین شرکت‌های دانش‌بنیان به نتایج خوبی هم رسیده‌اند و صادرات قابل توجهی به کشورهای اروپایی و آمریکایی دارند به طوری که تعدادی از فناوران ایرانی به موضوع طراحی «تراشه» و «آی‌سی‌های پیشرفته» ورود کرده‌اند و تعداد قابل توجهی از این قطعات صنعتی شده و در صنعت موفق بوده‌اند. دسته دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه تولید قطعات میکروالکترونیک فعال هستند و اکثرا شرکت‌های بزرگی‌اند که نیاز به زیرساخت و کارخانه دارند. گروه سوم نیز که اکثرا دانش‌بنیان هستند، در زمینه طراحی مدارهای مجتمع و طراحی ریزتراشه فعالیت دارند. امید است با تمرکز متخصصان کشور بر این صنعت پرسود و آینده‌دار، بزودی شاهد رشد جهشی آن در ابعاد و زمینه‌های مختلف باشیم.