پاسخ قابل تأمل رئیسجمهور آمریکا به سؤالی درباره توان ایران پس از جنگ غزه و لبنان، در حضور نخستوزیر رژیم صهیونیستی:
* ترامپ در حالی از مذاکره با ایران گفت که همزمان با امضای یک یادداشت، زمینه اعمال تشدید تحریمها علیه کشورمان را ایجاد کرد/ * عراقچی: فشار حداکثری شکست خورده؛ اگر موضوع این است که ایران به دنبال سلاح هستهای نرود، این قابل حصول است
گروه بینالملل: بامداد چهارشنبه به وقت ایران نشست مطبوعاتی رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر رژیم صهیونیستی پس از ساعتها مذاکره و جلسه خصوصی برگزار شد. این نشست مطبوعاتی پس از نخستین میزبانی دونالد ترامپ از یک مقام سیاسی خارجی پس از تحلیف وی برگزار شد. ترامپ در نخستین میزبانی دیپلماتیک خود از یک مقام خارجی در حالی از نخستوزیر رژیم اشغالگر قدس میزبانی کرد که او طی 16 ماه گذشته رهبری نسلکشی فلسطینیان در نوار غزه و اخیرا کرانه باختری را بر عهده داشته و تحت تعقیب دادگاه لاهه قرار دارد؛ مسالهای که منجر به اعتراض عفو بینالملل نیز شد. عفو بینالملل در این باره اعلام کرد: استقبال آمریکا از نخستوزیر اسرائیل که به دلیل اتهامهای جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت، تحت پیگرد دیوان کیفری بینالمللی قرار دارد، به منزله تحقیر کردن عدالت بینالمللی از سوی آمریکاست. این سفر جنجالهای بسیار دیگری نیز داشت اما مهمترین حاشیه این سفر کنفرانس رسانهای پس از آن بود. رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر رژیم صهیونیستی بامداد چهارشنبه پس از دیدار در کاخ سفید، نشست خبری مشترک برگزار کردند. دونالد ترامپ در ابتدای نشست خبری مشترک خود با بنیامین نتانیاهو گفت: «صحبتهای بسیار خوبی داشتیم. بیبی نخستین مقام خارجی است که از زمان بازگشتم به کاخ سفید با او دیدار کردم». وی افزود: «در سالهای اخیر رابطه بین اسرائیل و آمریکا بیش از همیشه آزموده شده اما روابط آمریکا و اسرائیل استوار است. به باور من، روابط ما قویتر از همیشه خواهد شد». این سخنان ترامپ نشاندهنده میزان حمایت وی و دولتش از اقدامات رژیم اشغالگر پس از جنایات اخیر این رژیم است.
* همچنان علیه ایران
ترامپ در نشست خبری مشترک با نتانیاهو مواضعی را درباره ایران و اقداماتش در دور نخست ریاستجمهوری خود مطرح کرد. وی مدعی شد: «در دولت اولم، در همکاری با اسرائیل، خاورمیانهای صلحآمیز داشتیم؛ داعش را شکست دادیم و از توافق هستهای ایران، یکی از بدترین توافقات تاریخ، خارج شدیم». رئیسجمهور آمریکا در ادامه اظهارات ضدایرانی خود افزود: «قویترین تحریمها را علیه ایران اعمال کردیم. ایران منابعی برای تأمین نیروهای نیابتی خود نداشت». ترامپ ادعا کرد: «حمایت ایران از نیروهای نیابتی خود قطع شده بود. سفارت آمریکا را به اورشلیم (بیتالمقدس) منتقل کردیم و به پیمان آبراهام رسیدیم». وی همچنین مدعی شد: «در نیم قرن اخیر، به پیمان آبراهام، بزرگترین توافق صلح رسیدیم. به باور من کشورهای بیشتری به این توافق خواهند پیوست. متأسفانه به خاطر ضعف دولت پیشین آمریکا سراسر جهان به آشوب کشیده شده است». اشاره ترامپ به توافقی منطقهای است که زمینه عادیسازی دومینووار روابط کشورهای عربی و مسلمان منطقه با رژیم اشغالگر قدس را فراهم میکند. ترامپ همچنین در ادامه اظهارات ضد ایرانی خود مدعی شد: «سیاست فشار حداکثری علیه ایران را نیز بازگرداندهام و بیشترین تحریمها را علیه ایران اعمال کردیم تا صادرات نفتی این کشور به صفر برسد و ایران دیگر نتواند به اقدامات خود در منطقه و جهان ادامه دهد». ترامپ ادعا کرد: «در زمان خروجم از کاخ سفید، ایران هیچ سرمایهای نداشت. آنها نمیتوانستند نفت بفروشند و حماس قدرتی نداشت». این سخنان ترامپ پس از آن مطرح شد که وی در اقدامی خصمانه و پیش از دیدار با بنیامین نتانیاهو یک «یادداشت ریاستجمهوری» را درباره «احیای سیاست فشار حداکثری» علیه ایران امضا کرد. طبق اعلام منابع آمریکایی، هدف ترامپ از امضای این یادداشت، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، به صفر رساندن صادرات نفت و مقابله با نفوذ منطقهای ایران خوانده شده است. البته ترامپ هنگام امضای این یادداشت اعلام کرد درباره امضای این سند «مردد» بوده، با این حال این یادداشت «بسیار سختگیرانه» است. ترامپ همچنین اعلام کرد: «امیدوارم از این (فشار حداکثری) زیاد استفاده نکنیم. باید ببینیم آیا میتوانیم با ایران به توافق برسیم یا خیر». رئیسجمهور آمریکا در ادامه، آمادگی خود برای گفتوگو با «مسعود پزشکیان» همتای ایرانی خود را ابراز کرد و به سوال یک خبرنگار درباره آمادگی برای گفتوگو با همتای ایرانی خود، پاسخ مثبت داد. در این میان بسیاری از تحلیلگران سخنان ترامپ در قبال ایران را ادامه همان سیاست چماق و هویج معرفی میکنند. کارشناسان معتقدند سخنان ترامپ در دور دوم ریاستجمهوری بسیار پختهتر و مودبانهتر شده است و درک وی از قدرت جمهوری اسلامی ایران بسیار متفاوت از گذشته است. این مساله در سخنان وی درباره قدرت ایران در نشست خبری با نخستوزیر رژیم صهیونیستی بخوبی مشهود بود. دونالد ترامپ همچنین زمانی که در اتاق بیضی شکل کاخ سفید همراه با نتانیاهو روی صندلی نشسته بود، پاسخ جالبی به سوال تحریکآمیز یک خبرنگار داد. خبرنگار حاضر در اتاق از ترامپ پرسید: اکنون که ایران ضعیف شده است آیا بهترین زمان برای حمله به آن نیست؟ ترامپ نیز در پاسخ به این سوال جواب داد: شما میگویید ایران ضعیف است. ممنون از حرف شما اما آنها ضعیف نیستند. در حال حاضر بسیار قوی هستند و ما نمیخواهیم به آنها اجازه دهیم سلاح هستهای داشته باشند. به نظر کارشناسان با وجود تعدیل مواضع ترامپ علیه ایران به نسبت دور نخست ریاستجمهوریاش و امضای یادداشت بازگشت فشار حداکثری به جای فرمان اجرایی اما ترامپ همچنان سیاست چماق و هویج را در قبال ایران پیگیری میکند. البته ترامپ در این نشست سخنان ضد ایرانی دیگری را نیز مطرح کرد که ناشی از نگاه وی به ایران است. ترامپ در این نشست خبری مدعی شد جمهوری اسلامی ایران به دنبال ساخت سلاح هستهای است و اقدام وی در امضای یادداشت بازگشت فشار حداکثری علیه ایران نیز برای جلوگیری از همین مساله است.
* شکست فرصتطلبی نتانیاهو
در این نشست مطبوعاتی که پس از جلسه طولانی و چند ساعته رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر رژیم صهیونیستی برگزار شد، بنیامین نتانیاهو که به دلیل جنایات جنگی تحت تعقیب دادگاه لاهه قرار دارد با فرصتطلبی، مواضعی خصمانه را علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کرد. نتانیاهو در این نشست اعلام کرد: «شیوه فکری شما (ترامپ) باعث رسیدن به صلح در خاورمیانه خواهد شد. ما درباره ایران همنظر هستیم. ایران همان کشوری است که تلاش کرد جفتمان را بکشد. هر دو خواستار جلوگیری از اقدامات ستیزهجویانه ایران در منطقه هستیم و میخواهیم از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کنیم». وی ادعا کرد: «اسرائیل به جنگ غزه با پیروزی در جنگ خاتمه خواهد داد. پیروزی اسرائیل، پیروزی آمریکا خواهد بود. نه تنها در جنگ پیروز خواهیم شد، بلکه در صلح نیز پیروز خواهیم بود». این سخنان نتانیاهو در حالی مطرح شد که بسیاری از صهیونیستهای مخالف دولت در سرزمینهای اشغالی معتقدند وی برای بقای خود به دنبال بازگشت به جنگ در نوار غزه است و سفر وی به آمریکا نیز در راستای سیاست جنگطلبانهاش است. نتانیاهو در این نشست همچنین مدعی شد: «خواست ما نیز جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح هستهای است. اگر این اقدام از طریق فشار حداکثری ممکن شود، چه بهتر اما مهمتر از آن تمرکز روی این هدف است». پیش از این، یکی از اهداف مهم نتانیاهو از سفر به آمریکا همراه کردن ترامپ برای اقدام نظامی و تجاوز مشترک رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه تاسیسات هستهای و زیرساختهای ایران معرفی شده بود؛ هدفی که به نظر میرسد با توجه به مواضع ترامپ درباره ایران محقق نشده است. ترامپ با تعدیل ادبیات خود در مواجهه با ایران پس از امضای یادداشت و حتی در نشست خبری اعلام کرد از صدور یادداشت ریاستجمهوری علیه ایران نفرت داشته و امیدوار است به توافق برسد و شرایط بحرانی نشود. البته معمولا مواضع رئیسجمهور آمریکا مدتی بعد توسط مشاوران و تیم سیاست خارجی آمریکا واضح خواهد شد اما با توجه به ادبیات سابق ترامپ در دور نخست ریاستجمهوریاش علیه جمهوری اسلامی ایران و مواضع مطرح شده وی در نشست مشترک با نخستوزیر اسرائیل پس از جلسه چندساعته، به نظر میرسد هدف نتانیاهو در همراه کردن آمریکا در تهاجم نظامی به ایران به رغم فرصتطلبی وی محقق نشده است.
* واکنش دولت ایران به مواضع ترامپ
رئیسجمهور کشورمان نیز در واکنش به ادعاهای اخیر ترامپ درباره ایران گفت: آمریکاییها خیال میکنند همه چیز ما به نفت وابسته است و میخواهند جلوی صادرات نفت ما را بگیرند، در حالی که مسیرهای زیادی برای خنثیسازی اهداف آنها وجود دارد. وی در ادامه گفت: ما اگر با همسایگان خود ارتباط قویتری بگیریم و اگر بتوانیم همین داشتهها را مدیریت کنیم، تحریمها بیاثر میشود. همچنین وزیر امور خارجه در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت در جمع خبرنگاران بیان کرد: درباره صحبتهایی که دیشب توسط رئیسجمهور آمریکا مطرح شد، معتقدم فشار حداکثری یک تجربه شکست خورده است و امتحان مجدد آن نیز به شکست دیگری تبدیل خواهد شد. اگر موضوع اصلی این است که ایران به دنبال سلاح هستهای نرود، این قابل حصول است. خیلی موضوع مشکلی نیست. ایران یک عضو متعهد NPT بوده است. سیدعباس عراقچی در ادامه اظهار کرد: مواضع ایران درباره سلاح هستهای کاملا مشخص است. فتوای مقام معظم رهبری نیز وجود دارد که تکلیف را برای همه ما روشن کرده است. محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز به این اظهارات ترامپ واکنش نشان داد و ارتباط کاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را «نشانهای دیگر دال بر صلحآمیز بودن» برنامه هستهای ایران دانست. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم گزارشها درباره ساخت تسلیحات هستهای توسط ایران را «دروغی بزرگ» نامید و گفت: «چنانچه کسی به دنبال اطمینان نسبت به چنین موضوعی باشد، بسادگی قابل حصول است». مواضع مسؤولان دولتی ایران در راستای تکذیب ادعای دولت آمریکا و شیطنتهای رژیم صهیونیستی درباره ادعای ساخت سلاح هستهای بیان شده است؛ یعنی همان بهانهای که برای امضای یادداشت سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار گرفته است و به نظر میرسد این بهانهها از سوی آمریکاییها ادامهدار باشد. سیاست یک بام و دوهوای دولت جدید ترامپ و امضای یادداشت بازگشت فشار حداکثری در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران سلاح هستهای در اختیار ندارد و زمینهچینی دولت آمریکا برای کاهش فروش نفت ایران با ادعاهای وی درباره تلاش برای حل مناقشه با توافق متناقض است؛ سیاست متناقضی که در دور نخست ریاستجمهوری وی منجر به خروج آمریکا از برجام شد و در حال حاضر اعلام میکند هدفش جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای است و تا زمانی که این سیاست متناقض و یک بام و دو هوای آمریکاییها در دستور کار قرار دارد، حصول یک توافق مطلوب دور از دسترس به نظر میرسد.