امیرعباس نوری: ترامپ منافقانه رفتار کرد. او از یک سو در اظهارات اعلامی خود با ساده‌سازی موضوع اختلاف با ایران، مدعی شد صرفا خواستار عدم حرکت ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای است. ترامپ از زمان پیروزی در انتخابات تا همین چهارشنبه هفته گذشته که در کاخ سفید میزبان نتانیاهو بود، با همین عبارات ساده از تمایل خود برای مذاکره و توافق با ایران سخن می‌گفت اما همان‌طور که انتظار می‌رفت، واقعیت این نبود و نیست. امضای یادداشت اجرایی برای تشدید فشار بر ایران نشان داد ترامپ همانند دور نخست ریاست‌جمهوری خود تلاش می‌کند از طریق اعمال فشار حداکثری بر ایران و همزمان پیش کشیدن موضوع مذاکره، امتیازات حداکثری از ایران دریافت کند. آنچه ترامپ در این یاداشت اجرایی درباره ایران مطرح کرد، با آنچه او در مواضع رسمی خود می‌گوید کاملا متفاوت است. او در مواضع رسمی، خواسته خود از ایران را عدم حرکت به سمت ساخت بمب اتم عنوان می‌کند اما در عمل، همان شروط مضحک پمپئو را در قالب یک یادداشت امنیت ملی در دستور کار قرار می‌دهد. دولت آمریکا البته صرفا به این نیز بسنده نکرد و در نخستین گام، روز پنجشنبه 18 بهمن، اولین اقدام خود در راستای یادداشت جدید ترامپ را انجام داد و تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال کرد. آن هم کجا؟ صادرات نفت ایران! همان‌جایی که ترامپ از سال 2016 بر بستن و محدود کردن آن تاکید کرده است.

وزارت خرانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه درباره این تحریم جدید گزارش داد: «امروز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) یک شبکه بین‌المللی را به دلیل تسهیل ارسال میلیون‌ها بشکه نفت خام ایران به ارزش صدها میلیون دلار به چین تحریم می‌کند. این نفت به نمایندگی از ستاد کل نیروهای مسلح ایران و شرکت تحت تحریم آن که سپهر انرژی جهان‌نما پارس (سپهر انرژی) است، ارسال شده است. این تحریم‌ها شامل نهادها و افراد در حوزه‌های متعدد، از جمله چین، هند و امارات، همچنین چندین کشتی می‌شود».

این تحریم، یک تحریم بسیار خطرناک و هدف آن، به صفر رساندن فروش نفت ایران است. جز این تحریم، دولت جدید آمریکا در همین یکی دو هفته اخیر مذاکرات و لابی‌های گسترده‌ای را با برخی کشورها برای متوقف کردن تجارت خود با ایران آغاز کرده است. یکی از این فشارها مربوط به دولت عراق است. دولت ترامپ در روزهای اخیر فشار گسترده‌ای به دولت عراق وارد کرده است تا واردات برق و گاز از ایران را متوقف کند. خب! این رفتار نشان می‌دهد ترامپ همان ترامپ 2016 تا 2020 است. تنها تفاوتی که کرده این است که در دوره جدید، در قبال ایران مزورانه‌تر و منافقانه‌تر عمل می‌کند، اگرنه هیچ تغییری نکرده است. ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، تحریم‌های بی‌سابقه‌ای علیه ایران اعمال کرد و آنگاه خواستار مذاکره با ایران شد تا به زعم خود، با اعمال فشار حداکثری، پای میز مذاکره امتیازات حداکثری از ایران بگیرد. این بار اما به ظاهر کمی هوشمندانه عمل کرده و در سیاست مذاکره و تحریم، گفت‌وگو و فشار را همزمان اجرا می‌کند.

طبیعی است در چنین شرایطی، امکان مذاکره وجود ندارد. یعنی نباید امکان مذاکره را برای دولت آمریکا فراهم کرد. مذاکره در این حالت، احتمالا منجر به خسارتی به مراتب بیشتر از خسارت برجام خواهد شد. تعابیری که رهبر انقلاب درباره برجام به کار بردند، بسیار قابل تامل و عبرت‌آموز است. 

خب! چرا باید این مسیر را دوباره رفت؟ بویژه که این بار همان دولتی بر سر کار است که برجام را پاره کرد! چرا باید به این دولت اعتماد کرد؟ چرا اصلا باید به ترامپ اعتماد کرد؟ آیا ترامپ در قبال ایران تغییری کرده است؟ قطعا خیر! او درست در روزهایی که همه از تمایل او برای توافق با ایران می‌گویند، شدیدترین اقدامات تحریمی را علیه ایران امضا و سپس اعمال آن را آغاز کرد! بنابراین مذاکره و توافق با ترامپ بی‌فایده است. هرچند در ایران عده‌ای به آن دل بسته باشند یا برای آن دستپاچه شده باشند. نکته دیگر تبعات امنیتی پذیرش این معادله است. حضور پای میز مذاکره آن هم در حالی که طرف مقابل شما را زیر شدیدترین بمباران تحریمی قرار داده و می‌دهد، یک پیام بیشتر ندارد: ضعف! ارسال این پیام ضعف می‌تواند تبعات بسیاری برای امنیت کشور داشته باشد، بخصوص در شرایطی که رژیم صهیونیستی مترصد نخستین فرصت برای همراه کردن آمریکا و اقدام نظامی علیه ایران است. بنابراین بهترین واکنش به اقدام ترامپ در امضای یادداشت و تحریمی که پنجشنبه وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه حوزه نفت و انرژی ایران اعمال کرد، اظهارات صریح و موضع شفاف رهبر انقلاب درباره بی‌فایده بودن مذاکره با آمریکا و عدم انجام آن است؛ «مذاکره با چنین دولتی غیرعاقلانه، غیرهوشمندانه و غیرشرافتمندانه است و با آن نباید مذاکره کرد». هر 3 تعبیری که رهبر انقلاب درباره مذاکره با دولت آمریکا در شرایط فعلی بیان کردند، بسیار دقیق انتخاب شده‌اند. اولا عاقلانه نیست، چرا که منجر به حصول نتیجه برای ایران نخواهد شد، غیر هوشمندانه است، چرا که می‌تواند پیام ضعف صادر کرده و خطرات و هزینه‌های بیشتری هم برای کشور ایجاد کند و از همه مهم‌تر غیرشرافتمندانه است، چون این میز مذاکره برای قربانی کردن و تحقیر ایران چیده شده است. از این منظر، می‌توان موضع رهبر انقلاب را یک موضع عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه تلقی کرد. بارها تاکید شده دلخوش کردن به مذاکره با آمریکا راه غلبه بر تحریم‌ها یا خنثی‌سازی آن نیست. با این حال اگر حتی قرار باشد برداشته شدن تحریم‌ها از مسیر مذاکره و توافق حاصل شود، راهش همانی است که روز جمعه رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی(ره) بیان کردند.