مرتضی علیزاده: بیانات روز جمعه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جمع فرماندهان نیروی هوایی ارتش درباره مذاکره با آمریکا نه‌تنها یک موضع‌گیری سیاسی، بلکه بازتابی از یک تجربه تاریخی است که به ‌طور مستقیم به سیاست خارجی جمهوری اسلامی گره خورده است. این سخنان در حالی مطرح شد که برخی جریان‌های سیاسی و حتی برخی مسؤولان دولتی بار دیگر از احتمال مذاکره با آمریکا سخن می‌گویند؛ گویی تجربه‌های تلخ گذشته را به کلی فراموش کرده‌اند. رهبر انقلاب با اشاره به مذاکرات دهه 90 و توافقی که تحت عنوان «برجام» حاصل شد، به وضوح نشان دادند این تجربه نه‌تنها نتوانست گرهی از مشکلات کشور باز کند، بلکه خود به ابزاری برای اعمال فشار بیشتر تبدیل شد. ایشان تأکید کردند آمریکا حتی به تعهدات خود در آن توافق عمل نکرد و در نهایت همان توافق نیز توسط رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده که بتازگی مجددا سر کار آمده است، پاره شد. این یادآوری تاریخی، پیامی روشن دارد: اعتماد به آمریکا می‌تواند برای کشور خسارت‌بار باشد. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان شان بارها از واژه «تجربه» استفاده کردند. این تأکید نشان‌دهنده آن است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی نباید بر مبنای خوش‌بینی و امیدهای واهی به آمریکا شکل بگیرد، بلکه باید بر «عقلانیت تاریخی» استوار باشد. تجربه‌ای که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند تنها مربوط به مذاکرات برجام نیست، بلکه شامل دهه‌ها برخورد خصمانه آمریکا با ایران است؛ از کودتای 28 مرداد گرفته تا حمایت از رژیم صدام در جنگ تحمیلی و تحریم‌های اقتصادی گسترده در همه سال‌های پس از انقلاب. سخنان رهبری همچنین پاسخی روشن به فضاسازی‌هایی است که در ماه‌های اخیر توسط برخی جریان‌های نزدیک به دولت چهاردهم شکل گرفته است. این جریان‌ها تلاش کرده‌اند مذاکره با آمریکا را راه‌حلی مطلق برای مشکلات اقتصادی کشور جلوه دهند اما آیت‌الله خامنه‌ای با رد این ادعا تأکید کردند مشکلات کشور ریشه در عوامل داخلی دارد و راه‌حل آن نیز در داخل کشور نهفته است. این نکته بسیار مهم است، چرا که هرگونه امیدواری کاذب نسبت به مذاکره با آمریکا می‌تواند باعث انحراف توجه مسؤولان از مسائل داخلی شود. حل مشکلات مردم مستلزم عبور از «ایده» مذاکره با آمریکاست و دولت باید هر چه سریع‌تر ایده‌های جایگزین را در دستور کار قرار دهد. در واقع به نظر می‌رسد نکات رهبر انقلاب درباره مذاکره یک «کمک بزرگ» به دولت در مسیر اداره کشور و رفع مشکلات مردم است. 

این سخنان دولت را از یک مسیر اشتباه و پرهزینه بازمی‌دارد و به سمت مسیر درست هدایت می‌کند. یکی دیگر از مهم‌ترین بخش‌های سخنان رهبر انقلاب، اشاره به رفتار تهدیدآمیز آمریکا بود. ایشان تأکید کردند اگر آمریکا تهدیدات خود را عملی کند، ایران نیز بدون تردید پاسخ خواهد داد. این موضع قاطعانه نشان‌دهنده آن است که جمهوری اسلامی نه‌تنها تسلیم فشارها نخواهد شد، بلکه آماده مقابله با هرگونه اقدام خصمانه است. این پیام برای مخاطبان داخلی و خارجی اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که هم انسجام ملی را تقویت می‌کند و هم طرف مقابل را نسبت به عواقب اقداماتش آگاه می‌سازد. حفظ امنیت کشور و هوشیاری در برابر دشمن، از اولویت‌های اساسی است که نباید در هیچ شرایطی نادیده گرفته شود، در حالی که از برخی موضع‌گیری‌های مسؤولان دولتی طی چند ماه گذشته موضع ضعف استشمام می‌شود. اما تأکید بر «شرافتمندانه نبودن» مذاکره با آمریکا از سوی رهبر انقلاب، فراتر از یک موضع سیاسی یا دیپلماتیک، بازتابی از یک دیدگاه اخلاقی-ارزشی نسبت به روابط بین‌الملل است.