اواسط بهمنماه پس از فرمان اجرایی ترامپ برای تعلیق 90 روزه کمکهای خارجی این کشور که بخش قابل توجهی از آن نصیب گروههای اپوزیسیون ایرانی میشود، سایت پروپابلیکا با مستندات دقیق میزان دریافتی برخی از این چهرهها و گروههای اپوزیسیون را افشا کرده بود که در «وطن امروز» گزارشی پیرامون آن منتشر کردیم.
اما اکنون، در جدیدترین اسناد افشاشده، خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه «کریدل» که یک رسانه انگلیسیزبان مستقر در لبنان است، سند جدیدی را درباره جدیدترین طرح آمریکا برای سرنگونی نظام اسلامی منتشر کرده است. بر این اساس، پایگاه «کریدل (The Cradle)» گزارش داده سالهاست که «صندوق دموکراسی منطقهای خاور نزدیک» (NERD) در وزارت خارجه آمریکا صدها میلیون دلار به عملیاتهای پنهانی برای سرنگونی دولت تهران اختصاص داده، هر چند که هرگز به موفقیتی دست نیافته است.
جزئیات مربوط به اینکه این پول به کجا میرود و چه کسانی از آن بهرهمند میشوند، معمولا پنهان نگه داشته میشود. با این حال، سند افشاشده اطلاعات نادری درباره جدیدترین طرح آمریکا برای سرنگونی حکومت تهران ارائه میدهد.
سند مورد بحث یک دعوتنامه محرمانه از وزارت خارجه آمریکا برای دریافت پیشنهاد از پیمانکاران خصوصی و نهادهای مرتبط با دستگاههای اطلاعاتی مانند بنیاد ملی دموکراسی (NED) و آژانس توسعه بینالمللی آمریکا (USAID) است. این سند که آگوست 2023 به صورت محرمانه توزیع شده، از متقاضیان میخواهد پیشنهادهایی برای «حمایت از جامعه مدنی ایران، مدافعان حقوق شهروندی و تمام مردم ایران به منظور بهرهمند شدن از حقوق مدنی خود» ارائه و راههای موثرتری «برای مشارکت دموکراتیک مردم» پیشنهاد دهند.
صندوق دموکراسی منطقهای خاور نزدیک (NERD) همچنین از متقاضیان خواسته «فعالیتهایی» پیشنهاد دهند که به تقویت «تلاشهای جامعه مدنی برای سازمان یافتن حول مسائل مهم برای مردم ایران در دوره انتخابات» منجر شده و «رهبران منتخب و غیرمنتخب را در برابر خواستههای شهروندان پاسخگو نگه دارد».
مطابق این سند، وزارت خارجه آمریکا همچنین مایل بوده آموزشهایی به شهروندان ایرانی درباره آنچه «نقایص روندهای انتخاباتی در ایران» خوانده شده ارائه دهد.
گفته شده پیشنهادها باید «به طور ویژه بر توسعه استراتژیها و فعالیتهایی تمرکز کنند که مشارکت زنان را در جامعه مدنی، حاکمیت قانون و حکمرانی خوب افزایش میدهند».
این سند مملو از لفافهپوشیها و واژههای در ظاهر جذابی است که ایالات متحده سالها از آن به عنوان بهانهای برای نفوذ در ساختار حاکمیتی کشورهای مخالف و ایجاد بیثباتی در آنها استفاده کرده است.
* سوژههای انسانی
سند مورد استناد کریدل نشان میدهد NERD دوره انتخابات 2024 ایران و تبلیغات انتخاباتی آن را به عنوان «فرصتی» برای نفوذ در جامعه مدنی ایران دیده است. این طرح خواستار به کارگیری شبکهای از «کنشگران مدنی» در جهت طیف مختلفی از راهبردهای انتخاباتی؛ از «مشارکت در انتخابات» گرفته تا عدم مشارکت در آن، شده است.
علاوه بر این، پیشنهاد شده بود به مقامهایی از تمام سطوح حکمرانی که زن، جوان و از اقلیتهای قومی باشند، «حمایتهای فنی و آموزش» ارائه شود. با وجود این در این سند اذعان شده در حال حاضر هیچ مقام حکومت ایران واجد دریافت چنین حمایتی نیست.
این شبکه برانداز امیدوار بود بعد از استقرار، اقدام به سازماندهی «همهپرسیهای ساختگی ملی» و دیگر کنشهای سیاسی «غیررسمی» در خارج از ساختارهای رسمی جمهوری اسلامی کند تا اختلافات ادعایی بین اقدامات دولت و خواست عمومی را برجسته کند. همچنین قرار بود به ایرانیها کمک شود «مرامنامهای» درباره «نیازها و اولویتهای برآورده نشدهشان» تهیه کنند. اشارهای به اینکه تحریمهای فلجکننده آمریکا و اتحادیه اروپایی چه اثراتی بر معیشت مردم دارد، نشده است.
در عوض در این سند بیان شده است: «فعالیتها باید غیرحزبی باشند و آماده پذیرش مشارکت از سوی طیف وسیعی از گروهها باشند تا کنشگران مختلف را برای گرد هم آمدن حول منافع مشترک ترغیب کند... تمام فعالیتهای پیشنهادی باید به وضوح تأثیر خود را بر شهروندان و گروههای جامعه مدنی داخل ایران نشان دهند. حمایتها میتواند از داخل کشور یا به صورت مجازی از طریق کانالهای آنلاین ارائه شود اما متقاضی باید نشان دهد دارای ارتباطاتی مستقیم با کنشگران جامعه مدنی در داخل ایران است و میتواند به طور موثر و ایمن وارد تعامل با این افراد شود». کریدل نوشته هنوز مشخص نیست کدام گروهها در نهایت بودجه NERD را برای این تلاشهای براندازانه دریافت کردهاند. رسانههای جریان اصلی معمولا میگویند چنین اطلاعاتی به دلیل «خطراتی که فعالان در داخل ایران با آن مواجه هستند» محرمانه است. با این حال، مخفیکاری واشنگتن ممکن است کمتر به دلایل امنیتی و بیشتر به دلیل پنهانکردن ماهیت مشکوک این عملیاتهای پنهانی مربوط باشد.
تهران مدتها پیش فعالیتهای مداخلهجویانه و خرابکارانه سازمانهای وابسته به دولت آمریکا را در خاک خود ممنوع کرده است. با این حال، واشنگتن کماکان به حمایتهای خود از گروههای تبعیدی در کشورهای غربی ادامه میدهد. کریدل میگوید در حالی که مقامات آمریکایی به صورت علنی اصل این تلاشها را تأیید میکنند اما جزئیات آنها - از جمله هویت گروهها و افراد تحت حمایت - به طور سیستماتیک پنهان شده است.
به عنوان مثال، اسناد علنی که اکنون حذف شده، نشان میدهد NERD تنها بین سالهای 2016 تا 2021 حداقل 4.6 میلیون دلار در 51 اقدام در ایران سرمایهگذاری کرده است. هدف از این سرمایهگذاریها مواردی چون تأمین مالی اتحادیههای کارگری، «تقویت روزنامهنگاری مستقل»، ایجاد یک نشریه حقوقی برای تشویق «وکلا، دانشجویان حقوق و روحانیون» به تحریک برای اصلاحات «دموکراتیک» و چندین ابتکار مربوط به «توانمندسازی زنان ایرانی» در تجارت، سیاست و جامعه عنوان شده است.
پایگاه کریدل از مسیح علینژاد به عنوان یکی از اصلیترین عوامل تحریک در اعتراضات سال 2022 در ایران نام برده است. هر چند که در اسناد جدید مورد استناد این پایگاه نامی از مسیح علینژاد به عنوان دریافتکننده کمکهای مالی دیده نمیشود اما بررسی اطلاعات مندرج در پایگاه «https://www.usaspending.gov» نشان میدهد او از سال 2014 تاکنون بیش از 834 هزار دلار بابت قرارداد با نهادهای دولتی آمریکا دریافت کرده است.
این سند نشان میدهد این مبلغ در سالهای مختلف در ازای تعهدات مربوط به قراردادی بین مسیح علینژاد و «سازمان جهانی رسانههای آمریکا» - که یک نهاد تحت نظر وزارت خارجه آمریکاست - به وی پرداخت شده است.
البته باید گفت این بودجه مبلغ قراردادهای رسمی افرادی مانند او است و براندازان خارج از کشور حتما از محلهای دیگری نیز کمکهای مالی دریافت میکنند.