گروه سیاسی: براساس آنچه علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور گفته، پیشنهاد ایران برای حل موضوع محل اختلاف رآکتور اراک با استقبال طرف مقابل (آمریکایی) مواجه شده است. آقای صالحی در توضیحات خود گفت در این بازطراحی، میزان پلوتونیوم موجود در سوخت مصرفی به یک‌پنجم می‌رسد و از این طریق نگرانی طرف مقابل درباره پلوتونیوم حاصل از چرخه سوختی رآکتور اراک برطرف می‌شود. دیروز ابراهیم کارخانه‌ای، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی هم توضیحاتی درباره این طرح پیشنهادی ایران ارائه داد.  کارخانه‌ای «تغییر و تجدیدنظر در طراحی رآکتور آب‌ سنگین اراک»، «تغییر در تعداد میله‌های سوخت سایت اراک» و «اضافه کردن مقدار اندکی اورانیوم غنی‌شده به سوخت این رآکتور» را از جمله مواردی برشمرد که قرار است در بازطراحی رآکتور آب‌سنگین اراک انجام گیرد. رئیس کمیته هسته‌ای مجلس با بیان اینکه «رآکتور اراک با سوخت اورانیوم خام طراحی شده بود تا اگر مشکلی در غنی‌سازی به وجود آمد، رآکتور بتواند به فعالیت خود ادامه دهد»، این رآکتور را برای تولید رادیوداروها «بسیار مهم» خواند و گفت: گویا قرار است در بازطراحی رآکتور اراک حدود یک یا دو درصد اورانیوم غنی‌شده به این سوخت اضافه شود تا میزان پلوتونیوم تولید شده در چرخه رآکتور کمتر شود البته راه‌های مختلفی برای بازطراحی سایت اراک وجود دارد اما طبق اظهارات کارشناسان تیم مذاکره‌کننده، این روش بیشتر مورد توجه است. کارخانه‌ای با تأکید بر این نکته که تیم‌ مذاکره‌کننده ایرانی باید از غربی‌ها امتیازات بالایی بگیرد، خاطرنشان کرد: اگر تیم مذاکره‌کننده بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک را انجام دهد، ما یک امتیاز در تنوع سوخت‌گذاری را از دست می‌دهیم لذا باید دید در مقابل این امتیاز مهم چه به‌دست می‌آوریم؛ در صورت تصمیم مسؤولان برای بازطراحی رآکتور اراک، بهای چنین امتیازی به طرف مقابل، باید لغو تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه علیه کشورمان باشد.
تحقیقات به کجا می‌رسد؟
بازطراحی رآکتور آب سنگین اراک از آن جهت به بهانه‌ای برای آمریکایی‌ها تبدیل شده که میزان پلوتونیوم 239 موجود در این سوخت را می‌توان در ابعاد دیگری نیز استفاده کرد. با این حال آنچه پیشنهاد تیم مذاکره‌کننده ایرانی به دنبال دارد؛ تبعات نگران‌کننده‌ای است که به برخی از آنها اشاره شد اما یکی از مهم‌ترین این تبعات همچنان مغفول مانده است. در کنار این موضوع که بازفرآوری رآکتور آب سنگین اراک تاکنون بی‌سابقه بوده و نمی‌توان یک بازه زمانی معین برای اتمام آن پیش‌بینی یا مقرر کرد (که این موضوع احتمال تعطیلی تدریجی رآکتور را مطرح می‌کند) موضوع تحدید تحقیقات نیز از این تبعات خطرناک به حساب می‌آید. به عبارتی با بازطراحی رآکتور اراک موضوع تولید رادیو دارو و ایزوتوپ صنعتی به صورت مستقیم تحت‌الشعاع قرار گرفته و مهم‌تر اینکه تحقیقات درباره آنها نیز محدود خواهد شد. رآکتور آب سنگین 40 مگاواتی قرار است ایزوتوپ‌هایی تولید کند که در ساخت دارو کارآیی دارند. با این حال طراحی جدید رآکتور باعث می‌شود مسیرها برای تحقیقات درباره این موضوع محدود و به مرور مسدود شود. به گزارش «وطن امروز»، براساس آنچه ریاست سازمان انرژی اتمی گفته است، یعنی کاهش چهارپنجم پلوتونیوم موجود در پسماند؛ روند تولید رادیو دارو و ایزوتوپ صنعتی مختل خواهد شد. از سوی دیگر سرعت تولید نیز کاهش خواهد یافت و قاعدتا میزان تولید رادیودارو و ایزوتوپ صنعتی کاهش خواهد یافت. این موضوع قاعدتا بر موضوع صادرات این موارد نیز اثر منفی خواهد داشت اما همانگونه که گفته شد با کاهش تولید این مواد عملا مسیر تحقیقات در این حوزه نیز تا حدودی مسدود می‌شود و تحقیقات درباره این موضوعات محدود خواهد شد. نکته دیگر اینکه با این اقدام در وهله اول روند شتابان تحقیقات و دریافت زوایای جدید از یافته‌ها مسدود می‌شود و در مرحله دوم، تحقیقات موجود نیز دچار اخلال و محدودیت خواهد شد. این درحالی است که در فرمایشات مقام‌معظم رهبری ایشان بر موضوع تحقیقات بسیار تاکید کرده‌اند. ایشان چندی پیش در دیدار رئیس و کارمندان سازمان انرژی اتمی تاکید کردند: «همه بدانند که با وجود ادامه مذاکرات، فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هسته‌ای به هیچ‌وجه متوقف نخواهد شد و هیچ‌یک از دستاوردهای هسته‌ای نیز تعطیل‌بردار نیست.» ایشان تصریح کردند: «پیشرفت‌ها و دستاوردهای هسته‌ای که تا به امروز به دست آمده‌اند، در واقع بشارت و مژده‌ای برای ملت ایران است که می‌توانند راه‌های منتهی به قله‌های رفیع علم و فناوری را بپیمایند بنابراین حرکت علمی هسته‌ای، به هیچ‌وجه نباید متوقف یا حتی کند شود».