گروه سیاسی: مذاکرات ایران و 1+5 برای حصول توافق بر سر چارچوب اجرای گام نهایی برنامه اقدام مشترک به پایان رسید؛ مذاکراتی که 3 روز در وین پایتخت اتریش برگزار شد. دولت ایران از همان ابتدای مذاکرات اصرار داشت اعلام کند در ایران کسی انتظار رسیدن به یک نتیجه زودرس نداشته باشد. هم سیدعباس عراقچی و هم مرضیه افخم بر طولانی بودن این مذاکرات تاکید کرده بودند. هدف از مذاکرات 3 روزه وین، توافق بر سر چارچوب شروع گام نهایی بود. آنگونه که محمدجواد ظریف پس از پایان این دور از مذاکرات اعلام کرد؛ آنها توانستند بر سر یک چارچوب توافق کنند اما این چارچوب که درباره چگونگی تداوم مذاکرات است نه paper است و نه nonpaper. به عبارتی نه توافق مکتوب رسمی است و نه توافق مکتوب غیررسمی. بر این اساس مقرر شده طی 4 ماه آینده هر ماه یک بار مذاکراتی میان ایران و 1+5 برگزار شود. این مذاکرات در سطح محمدجواد ظریف و کاترین اشتون برگزار می‌شود. دستور کار این مذاکرات هم پیگیری مقدماتی مذاکرات برای گام نهایی است. اولین دور از چهار دور مذاکرات آتی نیز 17 مارس یعنی 26 اسفند و به مدت 3 روز در وین برگزار می‌شود. به عبارتی دور بعدی مذاکرات ایران و 1+5 در روزهای آخر سال 1392 برگزار می‌شود و این البته اطلاع‌رسانی درباره اخبار مذاکرات را با دشواری مواجه خواهد کرد. روزهای پایانی سال در ایران قطعا نمی‌تواند زمان مناسبی برای پیگیری و اطلاع‌رسانی درباره محتوای مذاکرات باشد.
آن هم مذاکراتی که اکنون حساسیت ویژه‌ای درباره محتوای آن وجود دارد. در ایران بسیاری از تلاش آمریکایی‌ها برای گنجاندن برخی مفاد غیرهسته‌ای به مفاد مذاکرات نگرانند. طی برگزاری مذاکرات وین نیز این موضوع بسیار مورد توجه بود. تلاش آمریکایی‌ها برای طرح موضوع فناوری موشکی ایران ذیل موضوع رسیدگی به قطعنامه‌های سازمان ملل در توافق ژنو یکی از این نگرانی‌ها بود. البته تلاش آمریکایی‌ها برای اعمال تفسیر متفاوت خود از توافق ژنو نیز نگرانی‌های ویژه‌ای در تهران ایجاد کرده است. موضوعاتی از قبیل «برچیده شدن»، «سطح غنی‌سازی»، «پروتکل الحاقی» و نیز تاسیسات «اراک» و «فردو» از جمله این نگرانی‌هاست. البته محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در پایان روز سوم مذاکرات وین به میان خبرنگاران ایرانی آمد و گفت که تیم مذاکره‌کننده مطالبات غیرقانونی طرف مقابل را نخواهد پذیرفت. ظریف درباره تلاش آمریکا برای طرح موضوع توانمندی موشکی ایران در مذاکرات گفت: «مسائل دفاعی ما خارج از این مذاکرات است و توانمندی‌های علمی نیز خارج از این مذاکرات است. از نظر ما این صریح است. از نظر سایر مذاکره‌کنندگان ممکن است دیدگاه‌هایی باشد ولی همه قبول دارند که موضوع مذاکره توانمندی دفاعی ایران نیست. آنچه مهم است این است که برنامه دفاعی ما موضوع هیچگونه مذاکره‌ای نیست». ظریف درباره تلاش برای تعطیلی تاسیسات اراک و فردو نیز تصریح کرد: «ایران هیچ سایتی را تعطیل نمی‌کند.» وزیر امور خارجه درباره موضوع پروتکل الحاقی هم گفت به طرف مقابل گفته است این موضوع در اختیار دولت نیست و مجلس شورای اسلامی درباره آن تصمیم خواهد گرفت. ظریف در میانه سخنانش از سفر اشتون به ایران (18 اسفند، روز جهانی زن) نیز خبر داد. ظریف البته گفت که سفر اشتون در قالب «مسؤولیت سیاست خارجی اتحادیه اروپا» برگزار می‌شود.
هارف میز را می‌چیند؟
اما صبح روزی که محمدجواد ظریف در پایان آن صراحتا از عدم پذیرش زیاده‌خواهی‌ها در جریان مذاکرات گفت، ماری هارف، سخنگوی دوم وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد موضوع «برچیده شدن» می‌تواند روی میز مذاکرات قرار گیرد. او همچنین درباره پرداختن به موضوع موشک‌ها با اطمینان سخن گفت. هارف درباره برچیده شدن تصریح کرد: «ما فکر می‌کنیم این دور از مذاکرات تقریبا سازنده و مفید بوده است. ما هم درباره فرآیند و هم درباره محتوا بحث کردیم و مباحثات زیادی با شرکای 1+5 خود هم در سطح مدیران سیاسی و هم در سطح کارشناسی داشتیم. درباره موضوعاتی چون برچیده شدن، ما چندین ماه است که به وضوح اعلام کردیم که هدف ما جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای است. اگر رسیدن به این هدف شامل یک نوع برچیده شدن باشد، این موضوع به عنوان بخشی از مذاکرات جامع روی میز قرار خواهد گرفت.» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره موضوع موشک‌ها نیز گفت: «درباره موضوع موشکی، ببینید در برنامه اقدام مشترک به وضوح اعلام شده که ما با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و موضوعاتی که در گذشته نگرانی ایجاد کرده، مواجه خواهیم بود. ما اعلام کردیم که تمام نگرانی‌های ما باید بخشی از این مذاکرات (جامع) باشد، به علاوه فکر می‌کنم در پایان این مذاکرات احتمالا مسائل زیادتری برای گفتن داشته باشم».
این روزها پیش‌بینی می‌شدند!
پس از توافق ژنو و انتشار متن توافق از سوی وزارت امور خارجه، انتقادات بسیاری درباره حفره‌های این توافق مطرح شد. انتقاداتی که به مرور حقانیت همه آنها در حال اثبات و آشکار شدن است. یکی از این انتقادات که اکنون به موضوع روز مذاکرات تبدیل شده، حفره قطعنامه‌های شورای امنیت بوده و هست. منتقدان اعتقاد داشتند طرف مقابل می‌تواند با مستمسک قرار دادن این بند، محور هسته‌ای مذاکرات را به سمت مطالبات غیرهسته‌ای منحرف کند. تیم مذاکره‌کننده در توافق ژنو پذیرفت که در حدفاصل میان گام نخست و گام نهایی به موضوعاتی مانند قطعنامه‌های شورای امنیت رسیدگی شود. ذیل همین بند، اکنون آمریکایی‌ها موضوع دستاوردهای موشکی ایران را مورد توجه قرار داده‌اند. اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا که البته پیش‌تر از زبان مقامات بالادستی او نیز اعلام شده، می‌تواند نشانه‌ای باشد بر صحت و درستی انتقادات
وارد شده به محتوای توافق ژنو.