مدیران وزارت نفت در ماه‌های اخیر مدعی بودند از ابتدای سال 1393 بنزین با استاندارد یورو4 وارد کشور شده است اما بررسی اسناد آنالیز 2 محموله بنزین وارداتی از فجیره - امارات عربی متحده - نشان می‌دهد این بنزین حاوی افزودنی‌های غیرمجاز از جمله مشتقات الکلی، ام‌ام‌تی (معروف به بنزین چینی)، یک نوع حلال آلی و فروسین
(Forrocene) با حجم زیاد بوده است. نکته قابل تامل اینکه مجموعه وزارت نفت قبل از توزیع این بنزین در کشور از نتایج آنالیز آن مطلع بوده‌ است. به گزارش تسنیم، نتایج آنالیز بنزین وارداتی در سال ۱۳۹۳ ثابت می‌کند این بنزین «پاتیلی» و کیفیت آن در حد بنزین صادر شده به کشور افغانستان است، به همین دلیل هم بود که واردات بنزین از ابتدای خردادماه متوقف شد. اصطلاح بنزین «پاتیلی» زمانی به کار می‌رود که این فرآورده خارج از یک واحد پالایشگاهی و با ترکیب برخی مؤلفه‌ها در یک مخزن (پاتیل) تولید شود البته این نوع بنزین به بنزین « افغانی» هم معروف است چرا که برخی شرکت‌های صادرکننده، با ترکیب برخی مشتقات و ترکیبات بی‌کیفیت، محصولی را به نام بنزین تولید و آن را به کشور افغانستان صادر می‌کنند. اما این بار اصطلاح پاتیلی و افغانی به بنزین وارداتی داده شد، علت آن هم اسناد آنالیز بنزین وارداتی است که نشان می‌دهد، این فرآورده وارداتی، بعد از ترکیب چند فرآورده نامرغوب و بی‌کیفیت آن هم خارج از پالایشگاه تولید و وارد کشور شده است.

بنزین وارداتی حاوی الکل است

درصد بنزن در این محموله بنزین که 12 فروردین امسال وارد کشور شده بیش از 2 درصد است، این در حالی است که طبق استاندارد یورو 4، میزان بنزن باید کمتر از یک درصد باشد. همچنین این آنالیز تایید می‌کند ترکیبات الکلی و اِتر نیز در این محموله وجود دارد. با توجه به اینکه مشخص نشده ترکیب الکلی مورد استفاده چیست، این امکان وجود دارد که «متانول» - یک ترکیب خطرناک برای سلامتی- در این ترکیبات وجود داشته باشد. در حالی که سازمان محیط زیست مدعی استفاده از حلال‌ها در ریفرمیت تولید شده در کشور است آنالیز این محموله بنزین وارداتی نشان می‌دهد در آن از افزودنی‌های غیرمجاز مانند مشتقات الکلی، ام‌ام‌تی (معروف به بنزین چینی)، یک نوع حلال آلی و فروسین با حجم زیاد استفاده شده که کاربردی هم نبوده است.

سرطان و بیماری‌های تنفسی و کلیوی، ارمغان بنزین وارداتی

استفاده از ام‌ام‌تی (که حاوی منگنز و حلال آلی است) و فروسین در جهان ممنوع شده و در بنزین‌هایی که در پالایشگاه‌ها تولید و در بازارهای جهانی عرضه می‌شود مورد استفاده نیست. این دو ترکیب علاوه بر اینکه بر مبدلات کاتالیستی و خودرو اثرات مخرب دارد، میزان جذب آن توسط پلاسمای خون 37 برابر بیشتر است، همچنین این ترکیب بیماری‌های تنفسی، کلیوی و پارکینسون را هم به همراه دارد. اگرچه در این آنالیز عنوان نشده چه نوع حلالی در محموله به کار رفته است اما به طور کلی حلال‌ها موادی سرطانزا محسوب می‌شوند. در ضمن در آنالیزی که توسط دستگاه‌های نظارتی در مقصد روی این محموله بنزین وارداتی انجام شده، شاخص‌های زیست‌محیطی مانند آروماتیک، بنزن،‌ گوگرد و الفین آزمایش نشده است.

مغایرت نتایج آنالیز مقصد نسبت به مبدأ!

نکته مهم دیگر اینکه نتایج آنالیز مقصد با نتایج آنالیز مبدأ مغایر است؛ عدد اکتان بنزین در مبدأ 1/95 بود که در مقصد به 5/94 کاهش یافته است. همچنین در مبدأ عدد «گام» 5/0 بوده که در مقصد این رقم با 6 برابر افزایش به 3 رسیده است. تغییر نتایج آنالیز مقصد نسبت به مبدأ نشان می‌دهد قبل از تحویل محموله، افزودنی‌هایی که موجب کاهش کیفیت می‌شود با آن ترکیب شده است.

بنزن، بیش از یک درصد

اما محموله دوم بنزین وارداتی هم بهتر از محموله اول نیست. این محموله بنزین وارداتی که 11 اردیبهشت 1393 بارگیری شده، نه‌تنها بر اساس استاندارد یورو4 ارزیابی نشده، بلکه درصد بنزن آن بیش از یک درصد است، این در حالی است که طبق استاندارد یورو4 باید درصد بنزن زیر یک باشد. همچنین بنزن ریفرمیت پتروشیمی نوری کمتر از 2 درصد است. حتی درصد بنزن بنزین وارداتی، از بنزن بنزین تولید پالایشگاهی هم بیشتر است. این محموله هم حاوی ام‌ام‌تی است، همان ترکیبی که در رسانه‌های کشور به نام «بنزین چینی» ‌معروف شده است و مدیران وزارت نفت تاکید کرده‌اند این ترکیب به هیچ وجه در بنزین استفاده نخواهد شد. با این حال در نتایج آنالیز محموله بنزین وارداتی 100 پی‌پی‌ام «ام‌ام‌تی» وجود دارد. این محموله با برخی ترکیبات و افزودنی‌های غیر‌مجاز شائبه وجود برخی واسطه‌های سودجو را که با خرید مخازن ذخیره‌ در خارج از کشور و خرید و ترکیب مؤلفه‌های بنزین، اقدام به واردات این فرآورده به کشور می‌کنند، تقویت می‌کند. همچنین طبق معمول ارزیابی بنزین وارداتی در کشور، شاخص‌های مهم از نظر زیست‌محیطی – آروماتیک،‌ بنزن، گوگرد و الفین- در این محموله نیز مورد آزمایش قرار نگرفته است.

عدم بررسی شاخص‌های یورو 2 در بنزین وارداتی

از سوی دیگر عدد مرکاپتان این محموله که توسط اداره نظارت بر صادرات و مبادلات نفتی آزمایش شده،‌ بالا‌تر از حد مجاز است. بالا بودن عدد مرکاپتان نشان دهنده بالا بودن فراریت بنزین مورد نظر است. همچنین تست خوردگی این محموله هم انجام نشده است. به طور کلی این دو محموله نه تنها بر اساس استاندارد یورو4 ارزیابی نشده بلکه حتی برخی شاخص‌های استاندارد یورو2 هم در آنالیزها آزمایش نشده است که این امر نشان می‌دهد ریفرمیت تولیدی در واحدهای پتروشیمی و حتی بنزین پالایشگاهی کیفیت بهتری از بنزین وارداتی دارد. گفتنی است‌ در 3 ماه پایانی سال گذشته حدود 600 میلیون لیتر و در ابتدای امسال بیش از 400 میلیون لیتر بنزین با کیفیتی که در گزارش بالا تشریح شده وارد کشور شد تا بلکه به زعم مدیران نفتی و سازمان محیط‌زیست از عرضه بنزین تولید شده به کمک پتروشیمی‌ها جلوگیری و در نتیجه هوای پاک و سلامت مردم تامین شود اما اکنون شاهد هستیم نه تنها بنزین وارداتی استانداردهای یورو2 را نداشته بلکه حاوی ترکیباتی الکلی و حلال‌های آلی است؛ ترکیباتی که مدیران ارشد محیط‌زیست مدعی بودند در بنزین معروف به پتروشیمی‌ها وجود دارد و با همین بهانه تولید این فرآورده را در داخل کشور متوقف کردند. اکنون این سؤال مطرح است که چرا رئیس سازمان محیط‌زیست و کارشناسان آن با وجود مشاهده و آگاهی از اسناد آلایندگی و خطرناک بودن بنزین وارداتی، نگران سلامت مردم نمی‌شوند؟