اسد‌الله خسروی:

حدود 2 ماه پیش و درپی توافق بانک‌های دولتی و خصوصی مبنی بر تعیین نرخ سود سپرده بین 10 تا 22 درصد، بانک مرکزی با ارسال نامه‌ای به مدیران بانک‌ها، این تصمیم بانکداران را تایید و به اجرای دقیق جدول جدید نرخ‌های سود سپرده بانکی تاکید کرد. بنا به این گزارش، نرخ سود سپرده‌های روزشمار و کمتر از 3 ماه 10 درصد، 3 تا 6 ماه 14 درصد، 6 تا 9 ماه 16 درصد، بیش از 9 ماه تا کمتر از یک سال 18 درصد و سپرده‌های یک سال 22 درصد تعیین و شکل عملی به خود گرفت. پس از تعیین نرخ سود سپرده‌های بانکی، سه‌شنبه شب شورای پول و اعتبار نرخ سود تسهیلات عقود غیرمشارکتی(مبادله‌ای) و تسهیلات اعطایی از سوی شرکت‌های لیزینگ را نیز به میزان حداکثر ۲۲ درصد تصویب کرد تا عملا نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی یکسان شود. این در حالی است که قبل از تعیین نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی (نرخ سود تسهیلات 26 درصدی و نرخ سود سپرده 21 درصدی) بانک‌ها عملا نرخ سود را بیشتر از نرخ واقعی تعیین شده پرداخت می‌کردند. اما بر اساس تصمیم جدید شورای پول و اعتبار، بانک‌ها و موسسات اعتباری موظفند ضمن رعایت نرخ‌های تفاهمی سود علی‌الحساب سپرده‌ها، نرخ سود قطعی سپرده‌های خود را در قالب عقود اسلامی و بر اساس سودآوری، در پایان دوره پس از حسابرسی عملیات مالی و تایید بانک مرکزی، قبل از برگزاری مجمع عمومی سالانه تعیین و تسویه کنند. بر اساس بند دیگری از مصوبه شورای پول و اعتبار، شرایط انتشار اوراق گواهی سپرده عام و خاص (میزان انتشار، نرخ سود علی‌الحساب، سررسید و...) در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت. تصمیم‌گیری درباره سایر موارد به جلسه ‌آتی شورای پول و اعتبار موکول شد. البته این تصمیم در حالی گرفته شد که بانکداران از زمستان سال گذشته با چراغ سبز بانک مرکزی کف نرخ سود را 26 درصد تعیین کرده و بر این اساس به مردم تسهیلات می‌دادند البته در کنار نرخ سود بالای تسهیلات، جنگ نرخ سود سپرده‌ها نیز در سیستم بانکی پدیدار شده بود که سرانجام با درخواست بانک مرکزی، بانکی‌ها توافق کردند نرخ سود سپرده‌ها را به 22 درصد کاهش دهند. ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی اخیرا درباره تعیین تکلیف نرخ سود تسهیلات گفته بود بنا داریم نرخ سود تسهیلات عقود مبادله‌ای را منطقی کنیم تا این تسهیلات کارکرد خود را در سیستم بانکی پیدا کنند چرا که هم‌اکنون رسما عقود مبادله‌ای کارآیی ندارند بنابراین در تلاشیم نرخ این عقود را همراستا با نرخ سود سپرده‌های بانکی تعیین کنیم.

انتقاد درباره بنگاهداری بانک‌ها را قبول دارم

رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: تمام مصوبات اخیر شورای پول و اعتبار از جمله نرخ سود 22 درصد تسهیلات مبادله‌ای از چهارشنبه 28/3/ 93 ابلاغ و اجرایی می‌شود. ولی‌الله سیف در اولین سمینارهای نقد و بررسی قوانین و مقررات نظام بانکداری با رویکرد اسلامی گفت: برخی معتقدند نرخ سود سپرده‌ها در نظام بانکی بالاست و مردم به جای سرمایه‌گذاری به سپرده‌گذاری در بانک‌ها روی می‌آورند. وی گفت: این منتقدان فکر می‌کنند پس‌اندازکنندگان نظام بانکی دارای رقم‌های بالایی همانند یک یا 2 میلیارد تومان هستند در صورتی که این امر درست هم باشد و فرد توانایی سرمایه‌گذاری مناسب نداشته باشد، بهتر است سپرده را در نظام بانکی قرار دهد تا به پروژه‌های مناسب اختصاص یابد زیرا اگر فرد سپرده‌گذار طرحی را بدون تخصص اجرا کند، پروژه بدون بازده خواهد بود. سیف ادامه داد: در اقتصاد تورمی که قدرت خرید به سرعت در حال کاهش است، قشر عظیمی از سپرده‌گذاران برای جلوگیری از کاهش قدرت خرید به سپرده‌گذاری در بانک‌ها سوق می‌یابند. وی گفت: انتقاد بسیار مناسب است و زمینه را برای تضارب آرا باز می‌کند اما اگر جمع‌بندی نداشته باشیم این امر مشکلاتی را ایجاد می‌کند. رئیس کل بانک مرکزی درباره بانکداری اسلامی نیز توصیه کرد: این امر را به هیچ وجه سیاسی تلقی نکنیم زیرا آن چیزی که به بانکداری بدون ربا لطمه زده، سیاسی حرف زدن و سیاسی عمل کردن است در حالی که باید بانکداری بدون ربا خالص باشد البته به تبع این امر نیز باید به سمت ویژگی‌های مثبت بانکداری اسلامی حرکت کنیم. وی با تاکید بر اینکه بانک‌ها واسطه وجوه هستند، اظهار داشت: در حالی که پروژه‌های بزرگ اقتصادی از طریق تسهیلات بانکی تامین مالی می‌شوند آیا می‌توان این نظام را حذف کرد؟ و به همین دلیل بانک‌ها نقش گسترده‌ای در نظام اقتصادی کشور دارند. رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به طرح حذف سود از نظام بانکی از ابتدای انقلاب تاکنون گفت: مجلس شورای اسلامی در سال 62 مصوبه‌ای را در این باره داشت که البته 30 سال از این مصوبه می‌گذرد و تغییری در آن داده نشده است اما نباید هیچ تعصبی به مصوبه‌ای که وجود دارد، داشته باشیم و باید براساس نیازهای جدید برای ارتقای آن نظرهای خود را ارائه کنیم. به گفته سیف، در قوانین بانکداری بدون ربا به این مساله توجه شد ولی در عمل کمتر آن را اجرایی کردیم. وی درباره انتقادات مطرح شده درباره بنگاهداری بانک‌ها نیز گفت: این انتقادات را قبول دارم و باید بشدت نسبت به آن حساس بود و بانک مرکزی نیز به آن توجه دارد و به همین دلیل بانک مرکزی با سختگیری این امر را دنبال می‌کند. وی در پاسخ به پرسشی درباره افزایش حجم تقاضا برای دریافت تسهیلات بانکی با نرخ جدید عقود مبادله‌ای، گفت: دولت در سال 93 یکی از اهداف اصلی خود را خروج غیرتورمی از رکود می‌داند و در این هدف نظام بانکی می‌تواند نقشی بسیار جدی داشته باشد. سیف تصریح کرد: اولویت بانک‌ها در تسهیلات پرداختی باید ارائه آن برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی باشد. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: هم‌اکنون به دلیل عدم وجود سرمایه در گردش، واحدهای تولیدی تنها با 10 تا 20 درصد ظرفیت تولیدی فعالیت می‌کنند و به‌طور طبیعی اولویت اصلی این است که این ظرفیت‌های خالی به استفاده درآید. رئیس کل بانک مرکزی درباره تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج نیز اظهار داشت: پرداخت یارانه برای این بخش نیازمند تامین آن است که در حقیقت این بخش می‌تواند بودجه باشد اما بحث این است که بتوانیم این مشکل را از طریقی حل و فصل کنیم. سیف تاکید کرد: یکی از راه‌ها این است که از بانک‌ها تسهیلات دریافت کنیم که این تسهیلات قرض‌الحسنه نیست اما بانک‌ها باید نرخ‌های کمتری را اعمال کنند. وی اضافه کرد: برخی مطرح کردند رئیس کل بانک مرکزی به ملاقات مراجع رفت و مراجع نسبت به جریمه تاخیر تاییدیه اعتراض کردند و این در حالی بود که مراجع نگرانی‌هایی نسبت به این امر داشتند و توضیحاتی در خصوص جریمه تایید و وجه التزام ارائه شد.