گروه سیاسی: هم باراک اوباما، رئیسجمهور و هم جان کری، وزیر خارجه آمریکا طی ماههای منتهی به مذاکرات هستهای و پس از آن، ادعا کردند آمریکا دنبال تغییر نظام در ایران نیست. اوباما سال گذشته در نطق خود در سازمان ملل هم به این موضوع اشاره کرد و گفت به دنبال تغییر نظام در ایران نیست اما همان زمان بسیاری از تحلیلگران چه در داخل و چه در خارج کشور اعتقاد داشتند این مواضع برای ورود به مذاکرات هستهای یا شاید مذاکرات دوجانبه با ایرانیها باشد و مصرف دیگری ندارد. در ایران رهبر حکیم انقلاب موضع صریحی درباره این ادعای آمریکاییها داشتند. ایشان در دیدار اخیر فرماندهان نیروی هوایی ارتش درباره این ادعای آمریکاییها تصریح کردند: «مسؤولان آمریکایی به مسؤولان ما میگویند قصد تغییر نظام را ندارند؛ دروغ میگویند اگر بتوانند لحظهای تردید نمیکنند اما نمیتوانند چون نظام اسلامی متکی به ایمان، محبت و اراده آحاد مردم است».
به گزارش «وطن امروز» این موضع صریح رهبر انقلاب البته به شکلهای مختلف از سوی تحلیلگران اندیشکدههای آمریکایی مورد اذعان قرار گرفته است. با این حال آنچه قابل توجه است، مقاله اخیر یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده آمریکایی در گفتوگوهای هستهای ایران و 1+5 است که صراحتا گفته است تغییر نظام یکی از اهداف بلندمدت آمریکا در مذاکره با ایران است.جوفی جوزف، از اعضای تیم مذاکرهکننده آمریکایی در مذاکرات ایران و 1+5 پیش از برگزاری مذاکرات اخیر وین، طی مقالهای در سایت بلفر اذعان کرد آمریکاییها طرحی را دنبال میکنند که مذاکرات هستهای را بین 20 تا 25 سال ادامه دهد تا در این مدت «تغییر نظام» ایران دنبال شود. در این یادداشت به 4 نکته محوری که باید در مذاکرات وین به آنها پرداخته شود، اشاره شده است. نویسنده سعی کرده به دولت آمریکا گوشزد کند که باید نکتههای زیادی را در مذاکرات بعدی خود برای رسیدن به نتیجه نهایی در مذاکرات هستهای دنبال کند. یکی از این موارد، اصرار بر بالا رفتن زمان مذاکره و تلاش برای استفاده حداکثری از زمان است. در این نوشته تاکید شده است: توافق نهایی در زمینه برنامه هستهای ایران باید مدت زمانی که ایران باید اقدامات اعتمادساز را انجام دهد، بشدت بالا ببرد. بر این اساس باید گفت واژه توافق «دائمی» با ایران اصطلاحی گمراه کننده است چرا که براساس توافق ابتدایی با عنوان «طرح اقدام مشترک» این برنامه تاریخ انقضا دارد و بعد از این تاریخ کشورهای غربی و سازمان ملل موظفند با پرونده هستهای ایران مانند تمام کشورهایی که از انرژی هستهای استفاده میکنند برخورد کنند و ایران باید از حقوق خود در محدوده حقوق کشورهای عضو انپیتی برخوردار باشد. در ادامه یادداشت عضو تیم مذاکرهکننده آمریکایی در مذاکرات ایران و 1+5 آمده است: «ایران بعد از این اقدام میتواند سانتریفیوژهای خود را دوباره نصب کرده و رآکتور آب سنگین خود را فعال کند و قدمهای دیگر برای بهرهمندشدن از انرژی صلحآمیز هستهای را نیز بردارد. البته در این زمان آژانس بینالمللی انرژی هستهای نظارت کاملی بر فعالیتهای ایران داشته باشد و عدم انحراف برنامههای ایران در انجام اقدامات لازم روی مواد شکافتپذیر را به مجامع بینالمللی گزارش کند. تنها سوال باقیمانده در این باره این است که این توافق برای انجام اقدامات اعتمادساز در چه تاریخی منقضی میشود؟» جوفی جوزف در پاسخ به این سوال نوشته است: «دولت اوباما به دنبال این است که این توافق تا جایی که میتواند به صورت بلندمدت طراحی شود. آنها میخواهند توافق اولیه برای مدت 20 تا 25 سال ادامه داشته باشد تا مطمئن باشند ایران تمام فعالیتهای هستهای خود را تعلیق کرده و از قرارداد و توافق کوتاهمدت برای خرید زمان در این مرحله استفاده نمیکند. مساله دیگری که در این میان وجود دارد و در ملأعام گفته نمیشود این است که در این مدت میتوان امید داشت رژیم ایران با بحرانهایی روبهرو شده و با یک رژیم سازگار و مورد پسند غرب جایگزین شود. مقامات ایالات متحده تنها زمانی از برنامه صلحآمیز هستهای ایران اطمینان حاصل میکنند که بدانند این برنامه در دست کسانی نیست که ثبات منطقه را به چالش میکشند و از تروریسم حمایت مالی میکنند».
تحریم؛ ریشه تغییر
اعتراف ضمنی مقام مذاکرهکننده آمریکایی به سیاست کلان آمریکا برای تغییر نظام در ایران از طریق مذاکرات هستهای درحالی است که پیشتر نیز تحلیلگران و رسانههای آمریکایی وضع تحریمها علیه ایران را بستر تغییر نظام تفسیر میکردند. دیوید فروم 17 اکتبر 2013 (25 مهر 1392) طی مقالهای در سایت سیانان درباره سیاست اعمال فشار چندجانبه آمریکا علیه ایران نوشت: «هدف کوتاهمدت، مجابکردن حکومت ایران به تسلیم درباره برنامه هستهای و پذیرش کامل و بیقید و شرط نظارت نهادهای بینالمللی است. هدف میانمدت، تعدیل رفتار جمهوری اسلامی است و هدف درازمدت آمریکا نیز اعمال فشار اقتصادی کافی در جهت شکلگیری یک انقلاب داخلی و سقوط رژیم در ایران است». به اعتقاد کارشناسان طولانیشدن مذاکرات هستهای در راستای اعمال سناریوهایی است که «مردم» ایران را به صورت مستقیم هدف قرار داده است. 20 تا 25 سال مدت زمان زیادی است که آمریکاییها میتوانند از طریق مذاکرات هستهای به اهداف سیاسی خود در درون ایران نیز فکر کنند. حمایت صریح وزارت خارجه آمریکا از سران فتنه 88 میتواند یکی از نشانههای برنامههای بلندمدت آنان در قبال ایران باشد.