محسن آشوری*: از زمان گسترش شبکههای اجتماعی گوناگون در فضای مجازی همواره چالشها و بحثهای فراوانی درباره نکات مثبت و منفی استفاده از این فضای اینترنتی مطرح بوده است اما آنچه به تازگی شاهد رواج آن در این شبکهها هستیم قرار دادن و سوءاستفاده عکسهای خصوصی کاربران است.
خوب میدانیم که استفاده از تکنولوژی مفید است و همه باید از آن استقبال کنند اما آنچه در این میان باعث نگرانی است استفادههای ناصحیح بعضیهاست که با به کارگیری نادرست تکنولوژی زمینه سوءاستفاده سودجویان و شیادان در این فضا را ایجاد میکنند. شبکهای مانند فیسبوک شبیه یک چاقو میتواند هم مفید باشد و هم برنده و خونریز. اگر کاربران در آن فضا مشغول تبادل افکار و جستوجو برای رفع مشکلات و تضارب آرا بودند، از آن به نحو درست استفاده کردهاند اما اگر با انتشار تصاویر خصوصی به دهنکجی به هنجارها پرداختند، استفاده از تکنولوژی را خدشهدار کردهاند. در واکاوی دلایل رشد افزایشی این نوع تصاویر در صفحات فیسبوک به خوبی میتوان متوجه فقر فرهنگی و جهالت آن دسته از کاربرانی شد که به این روش سعی در ابراز وجود و به نوعی خودنمایی دارند. به هر حال جامعه کنونی ما یک جامعه ارزشی و بر اصول و مبانی اعتقادی استوار است. به همین دلیل بروز برخی رفتارها یا ظاهر شدن با برخی پوششها در جامعه با برخوردهای اجتماعی روبهرو خواهد شد، به همین دلیل افرادی که دارای عقدههای روانی و درونی هستند چون در جامعه حقیقی نمیتوانند خود را ابراز کنند به شبکههای اجتماعی پناه میبرند و سعی دارند با این نوع تصاویر و با به اشتراک گذاشتن تصاویر خود در میهمانیهای خصوصی و آنچنانی، عقدههای خود را درمان کنند و ندانسته وارد سرابی پوچ میشوند که به طور کامل تهی و بدون مغز است. البته این در حالی است که تعدادی از این شبکهها همانطور که از نامشان پیداست به طور کامل اجتماعی هستند و بیشتر افراد توان بازدید از آنها را دارند بنابراین عرضه چنین تصاویری در این فضای پرگذر همانند خودفروشی است و تفاوتی با آن ندارد.
علاوه بر این تعدادی از کاربران شبکههای اجتماعی از این موضوع غافل هستند که در شبکههای اجتماعی میلیونها نفر میتوانند ورود پیدا کنند یا بهراحتی به رمز و شماره اشتراک کاربران با روشهایی مانند هک کردن دسترسی داشته باشند. نکته دیگر این است که این فضا با این نوع عملکرد نهتنها نمیتواند درمانی برای عقدهها و خواستههای آنان باشد بلکه سلامت روانی آنان را هم به خطر خواهد انداخت. از سوی دیگر امکان سوءاستفاده هزاران شیاد و کلاهبردار و شارلاتانی را که در این فضاها به قصد سودجویی پرسه میزنند، فراهم میآورد تا از همین تصاویری که خود فرد منتشر کرده علیه وی سوءاستفاده کنند. به نظر میرسد این افراد اگر به جای موضع گرفتن و مقابله با هنجارهای اجتماعی به دنبال دلایل و منطق اجرای این قوانین عقلی و عرفی و شرعی بروند موفقتر خواهند بود. به باور بسیاری از کارشناسان دلیل بیشتر این نوع هنجارشکنیها جهل است. اگر فرد به جای مقابله، دلایل وضع این قوانین را جویا شود نهتنها تن به این کار نمیدهد بلکه با بهکارگیری صحیح تکنولوژی راه استفاده صحیح و بهکارگیری درست تکنولوژی را مسدود نمیکند.
*استاد دانشگاه و کارشناس اجتماعی