دانش پورشفیعی: دولت گندم را کیلویی 850 تومان و احتمالا در سال آینده با قیمت 1050 تومان از کشاورز می‌خرد. به این مبلغ، دیگر هزینه‌های جاری را هم اضافه کنید که در نتیجه هر کیلوگرم گندم خریداری شده با بهای 850 تومان به حدود یکهزار تومان بالغ می‌شود اما این گندم با قیمت هر کیلوگرم 465 تومان به کارخانجات آردسازی فروخته می‌شود و آنها آرد تولیدی خود را با قیمت هر کیلوگرم 600 تومان به نانوایان می‌فروشند. بررسی این اعداد نشان می‌دهد میان قیمت واقعی گندم تا آرد تفاوت از زمین تا آسمان است. این مابه‌التفاوت، فسادی را به وجود آورده که در دوره‌ای از اجرای فاز اول قانون هدفمند کردن یارانه‌ها(دی 1389 تا زمستان 1390) برچیده شد اما مدت‌هاست این فساد بار دیگر دامن بخش گندم، آرد و نان را گرفته است. هم‌اکنون دولت در دو مرحله بابت گندم، آرد و نان، یارانه پرداخت می‌کند و باعث می‌شود فشار سنگینی به دولت تحمیل شود؛ یک مرحله پرداخت یارانه نقدی 4 هزار و 500 تومانی بابت نان است که هر ماه با یارانه نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود و مرحله دیگر مابه‌التفاوت قیمت خرید گندم از کشاورز، فروش گندم به کارخانجات آردسازی و فروش آرد به نانوایان است. یعنی دولت برای خرید هر کیلوگرم گندم حدود یکهزار تومان پرداخت می‌کند اما آن را حدود 465 به کارخانجات آردسازی می‌فروشد و از آن طرف هم هرکیلوگرم آرد به قیمت حدود 600 تومان به دست نانوا می‌رسد. تا این‌جای کار رقمی حدود 500 تومان در هر کیلوگرم گندم تا آرد، سود ایجاد می‌شود که به‌طور قطع نصیب مردم نمی‌شود.
هجوم دلالان به بازار آرد
رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم در این‌‌باره به «وطن امروز» می‌گوید: وجود چنین مابه‌التفاوت قیمتی میان گندم تا آرد باعث به وجود آمدن فساد در نانوایی‌ها شده به همین دلیل دولت دیگر نباید به نان یارانه بدهد.  محمدجواد کرمی با بیان این پیشنهاد که بهتر است رقم یارانه نان از 4500 تومان به 10 هزار توان افزایش پیدا کند، می‌گوید: با افزایش یارانه نقدی نان، دولت می‌تواند قیمت گندم و آرد را واقعی کند بدین صورت که هر کیلوگرم گندم را به قیمت 1100 تومان از کشاورز بخرد و هر کیلوگرم آرد را به قیمت 1400 تومان به نانوایان بفروشد. به تأکید کرمی، با چنین افزایش قیمتی، بهای نان نیز حدود 30 تا 40 درصد گران می‌شود که مشکلی ایجاد نخواهد کرد.  کرمی معتقد است بخش گندم، آرد و نان بهترین پاسخ را به اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در یک‌سال اول اجرای قانون داد و موجب صرفه‌جویی تا... در این بخش شد. حتی در آن زمان حدود 400 باب نانوایی در کورس رقابت از گردونه خارج شده‌اند اما اکنون آن تعداد نانوایی به‌دلیل کسب سود حاصل از مابه‌التفاوت قیمت گندم تا نان دوباره بازگشایی شده‌اند. رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم در ادامه این گفت‌و‌گو با اشاره به رقم قابل توجه این مابه‌التفاوت که برای هر 10 کیسه آرد حدود 200 هزار تومان است، می‌گوید: نانوایان از چنین سودی نمی‌گذرند. کرمی تصریح می‌کند: هم‌اکنون مردم قیمت واقعی نان را پرداخت می‌کنند چراکه وزن چانه‌های خمیر نانوایی‌ها بسیار کوچک‌تر و کم‌وزن‌تر از یک‌سال پیش است و این کاهش وزن برای انواع نان‌ها اتفاق افتاده است.  گفتنی است، نان سنگک که در گروه نان‌های حجیم قرار دارد اکنون آنچنان از ضخامتش کم شده که بیشتر شبیه لواش است تا سنگک. رئیس اتحادیه نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم با این استدلال که مردم به آن اندازه که پول می‌دهند، نان واقعی را دریافت نمی‌کنند، خاطرنشان می‌کند: چرا وقتی چنین واقعیتی در بازار نانوایی و نان کشور وجود دارد و نانوایان کم‌فروشی می‌کنند،‌ به این قیمت‌ها رسمیت نبخشیم و قیمت گندم‌، آرد و نان را آزادسازی نکنیم تا همه از جمله کشاورز، آردساز و نانوا و در نهایت مصرف‌کننده نان قیمت واقعی آنچه را می‌خرند، بپردازند.
بازنگری در پرداخت یارانه گندم و آرد
از سوی دیگر رئیس اداره بودجه امور تولید و بازرگانی معاونت نظارت راهبردی رئیس‌جمهور از بازنگری در پرداخت یارانه به گندم و آرد در سال آینده خبر می‌دهد و می‌گوید: اکنون دو نوع یارانه به گندم وارداتی و داخلی پرداخت می‌شود و نیز یک یارانه به کارخانجات برای آرد شدن اختصاص می‌یابد تا به تبع آن قیمت آرد و نان افزایش نیابد. به اعتقاد محمود ملکوتی‌خواه، در این چرخه چون دولت کالایی را ارزان‌تر می‌خرد که با مشابه خود در بازار آزاد به لحاظ قیمت تفاوت قابل توجهی دارد، بدین‌صورت که خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم 850 تومان است (این رقم در سال آینده به 1050 تومان افزایش می‌یابد) در نتیجه شکاف قیمتی زیادی ایجاد خواهد شد که محل سوءاستفاده و اسراف منابع عمومی می‌شود. او  با بیان اینکه در حال حاضر با وجود پرداخت یارانه به گندم، آرد و نان، محل رانت و سوءاستفاده شده، اضافه می‌کند: دولت برای سال آینده به جمع‌بندی رسیده که در روش کنونی بازنگری کند. در همین حال وزارت صنعت، معدن و تجارت مصمم به اصلاح نظام قیمتی نان است تا اجازه شکل‌گیری به رانت و فساد در حوزه گندم، آرد و نان داده نشود. این وزارتخانه معتقد است هم‌اکنون گزارشات زیادی از وجود فساد در یارانه گندم و تبدیل آن به آرد و نان در دست است و مشخص نیست آرد یارانه‌ای که در اختیار نانواها قرار دارد، آیا همگی تبدیل به نان می‌شود یا بخشی از آن تبدیل به نان‌های فانتزی و دیگر انواع نان می‌شود. همچنین درباره مصرف آرد دولتی از سوی نانواها، گزارشات مثبتی در اختیار نیست و باید این موضوع سازماندهی شود. گفتنی است، ستاد هدفمندی یارانه‌ها درباره افزایش قیمت نان تا پایان امسال تصمیم‌گیری می‌کند که در صورت تصویب، افزایش قیمت نان از ابتدای فروردین‌ سال آینده اجرا خواهد شد.
نان در انتظار گرانی
از سوی دیگر عباس قبادی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره احتمال افزایش قیمت نان در سال آینده می‌گوید: هنوز ستاد هدفمندی یارانه‌ها تصمیم جدیدی در این زمینه نگرفته و از آنجا که تصمیم‌گیری درباره افزایش قیمت نان در سال آینده جزو وظایف ستاد هدفمندی یارانه‌هاست، شرکت بازرگانی دولتی نیز منتظر است ستاد هدفمندی یارانه‌ها مصوبه‌ خود را در این زمینه ابلاغ کند. قبادی با بیان اینکه اگر قرار باشد قیمت نان افزایش یابد این موضوع از اول فروردین‌ 93 اجرایی می‌شود، اضافه می‌کند که به‌طور کلی سیاست دولت عدم افزایش قیمت نان است. به گفته قبادی، اعتبارات خوبی برای پرداخت یارانه نان و گندم در بودجه در نظر گرفته شده و این موضوع به تصمیم مجلس بستگی دارد که با برنامه‌ریزی‌های انجام شده شاهد تغییر قیمت نان باشیم یا خیر. قبادی اظهار داشت: دولت در لایحه بودجه سال آینده 8800 میلیارد تومان برای یارانه نان در نظر گرفته است. در حال حاضر هر کیلوگرم آرد حدود 600 تومان در اختیار نانوایی‌ها قرار می‌گیرد در حالی که همین آرد در بازار آزاد به قیمت 1200 تومان به فروش می‌رسد.