رجب طیب اردوغان، نامزد حزب عدالت و توسعه، در نخستین انتخابات مستقیم ریاستجمهوری پیروز شد. او بیش از 50 درصد آرای مردم را کسب کرده است. پس از وی اکملالدین احسان اوغلو، نامزد احزاب مخالف و صلاحالدین دمیرتاش، نامزد حزب دموکراتیک خلق در جایگاههای بعدی قرار دارند. خبرگزاری آناتولی ترکیه تأکید کرد، کمیته عالی انتخابات دیروز نتایج اولیه را اعلام کرد و نتایج نهایی نیز 4 روز دیگر اعلام خواهد شد. اردوغان از سال 2003 تاکنون به صورت پیوسته نخستوزیر بود. مردم ترکیه روز یکشنبه با اکثریت آرا اردوغان را به عنوان رئیسجمهور انتخاب کردند. برای نخستین بار در تاریخ ترکیه رئیسجمهوری کشور با رای مستقیم مردم انتخاب میشود. این در حالی است که گزینه نخستوزیری ترکیه و جانشینی رجب طیب اردوغان از عبدالله گل رئیسجمهور فعلی به داوود اوغلو وزیرخارجه دولت وی تغییر کرده است.
رجب طیب اردوغان کیست؟
اردوغان 26 فوریه سال 1954 در یک محله متوسط استانبول در یک خانواده فقیر و متدین به دنیا آمد و در یک موسسه دینی مشغول تحصیل شد. او برای تامین هزینه تحصیلش، در خیابان دستفروشی میکرد. اردوغان به فوتبال علاقهمند است و در دهه 70 قرن گذشته یک بازیکن نیمهحرفهای بود. او در سال 1981 از دانشگاه علوم اقتصادی در مرمره فارغالتحصیل شد و در سال 1976 به جنبش نجمالدین اربکان، مرشد سیاسیاش پیوست که چند سال بعد سمت رئیس دولت اسلامی در ترکیه را برعهده گرفت.
آغاز فعالیت سیاسی
کودتای نظامی که 12 سپتامبر 1980 رخ داد، او را تا سال 1983 زمانی که اربکان حزب رفاه را تشکیل داد از عرصه سیاسی دور کرد و او در سال 1985 مسؤول این حزب در استانبول شد.
در 27 مارس 1994 به عنوان شهردار استانبول انتخاب شد و به علت مدیریت موثر خود محبوبیت زیادی به دست آورد.
دوران زندان
وی بعد از سقوط اربکان زیر فشار نظامیان (1997) مجبور شد استعفا کند و در سال 1998 به اتهام تحریک به نفرت مذهبی محکوم و از عرصه سیاسی کنار گذاشته و در سال 1999 چهار ماه زندانی شد.
حزب عدالت و توسعه
در ژوئیه 2001 دادگاه قانون اساسی به او اجازه داد به سیاست بازگردد بنابراین در 14 آگوست 2001 حزب عدالت و توسعه را تاسیس کرد که ریاست آن را برعهده دارد. حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی نوامبر 2002 پیروز شد اما اردوغان نتوانست سمت نخستوزیری را برعهده بگیرد زیرا شورایعالی انتخابات 2 ماه قبل از آن عدم صلاحیت انتخاب او را اعلام کرده بود. به همین علت وی از عبدالله گل خواست این سمت را برعهده بگیرد تا امکان انتخاب او فراهم شود. وی با اصلاحاتی که پارلمان تحت کنترل حزب عدالت و توسعه تصویب کرد، توانست نامزد شود و در 11 مارس 2003 نخستوزیر شد.
11 سال حکومت
اردوغان با نخستوزیری طی 3 دوره پیاپی - به دلیل پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی 2007 و 2011 - به دوره طولانی بیثباتی حکومتی پایان داد. وی پیروزی حزبش را در 12 انتخابات در 12 سال حکومت، رقم زد. در سایه حکومت وی، اقتصاد ترکیه دوره رشد سریع را تا سال 2011 به ثبت رساند ولی از آن زمان به بعد این رشد اقتصادی کند شد. اردوغان درباره مساله کردهای ترکیه شیوه جدیدی را در پیش گرفت و تغییرات بزرگی را به انجام رساند که انگیزه آن روند پیوستن به اتحادیه اروپاست. وی توانست ارتش ترکیه را که در نیمقرن 4 کودتای نظامی انجام داده است، محدود کند. اما مخالفان او را به انحراف استبدادی و اسلامی متهم میکنند و نظام او را فاسد میدانند. دولت اردوغان اعتراضات ژوئن 2013 را بشدت سرکوب کرد. قوانین حزب عدالت و توسعه به او اجازه نمیدهد بیش از 3 دوره قدرت را در اختیار داشته باشد اما قصد دارد به عنوان رئیسجمهور به حکومت ادامه دهد. اول ژوئیه حزب عدالت و توسعه او را نامزد این سمت کرد.
خواستههای اردوغان
به نظر میرسد اردوغان که مجبور است سمت نخستوزیر را در انتخابات پارلمانی 2015 ترک کند، مصمم است قدرت را در ترکیه از طریق جایگاه ریاستجمهوری و چه بسا تا سال 2023 حفظ کند. در این سال ترکیه صدمین سال تشکیل جمهوری را جشن میگیرد. اردوغان میتواند 2 دوره رئیسجمهور ترکیه باشد. هر دوره ریاستجمهوری در ترکیه 5 سال است.
تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی
اردوغان اعلام کرده است از همه اختیارات خود در پست ریاستجمهوری که تاکنون تا حد زیادی تشریفاتی بوده برای اصلاح قانون اساسی و تبدیل نظام به ریاستجمهوری استفاده خواهد کرد.