حسینعلی شهریاری*: زمانی که سروکار فرد با جان انسان افتاد این موضوع می‌تواند برای شخص به نوعی هم تهدید باشد و هم فرصت. از این نظر فرصت تلقی می‌شود که درمان فرد و نجات دادن جان یک انسان ارزش والایی به این شغل می‌بخشد و آن را به انسانی‌ترین کار تبدیل می‌کند اما همین موضوع می‌تواند تهدید هم تلقی شود چرا که هرنوع کوتاهی و سودجویی در این شغل به خطاهایی نابخشودنی تبدیل خواهد شد. اگر شخصی که با درمان مردم سروکار دارد چه پزشک و چه تولیدکننده و واردکننده دارو باشد دچار لغزش شود به طور حتم سلامت مردم به خطر می‌افتد و سودجویی از این بازار قابل مقایسه با سوءاستفاده  در بازارهای دیگر همچون میوه و کالاهای اساسی نیست. اما گاهی در بازار دارو هم شاهد طمع سودجویانی هستیم که مسیر اجحاف به بیماران را برای دستیابی به منافع شخصی انتخاب کرده‌اند. این گروه‌ها که در برخی مواقع شاهد تخلفات آنها در بازار دارویی کشور هستیم تاکنون مورد شناسایی قرار نگرفته‌اند البته نه به این دلیل که صاحب تشکیلات قوی و شبکه‌ای باشند بلکه به این دلیل که نظارت کافی بر این موضوع صورت نمی‌گیرد اما آنچه مسلم است اینکه برخی افراد که منافعی از این بازار می‌برند دایم به این قضایا دامن می‌زنند.برخی همکاران پزشک بنده نیز با تجویز داروهای خارجی خاص و ترغیب بیماران به مصرف این داروها، داروهای داخلی را از چشم بیماران انداخته‌اند. تعدادی از پزشکان دایم تبلیغ می‌کنند که داروهای ساخت داخل خوب نیستند و اثربخشی ندارند و این ماجرا باعث رونق گرفتن کسب‌و کار واردکنندگان دارو شده که با رونق گرفتن این بازار فضا برای سوءاستفاده سودجویان از این بازار هم فراهم می‌آید. گاهی داروهایی به بیماران سفارش می‌شود که حتی در اروپا و آمریکا هم مصرف محدودی دارند و در بازارهای غربی هم به عنوان داروهای تازه به بازار وارد شده چندان مورد تجویز قرار نمی‌گیرد اما توسط پزشکان ما تبلیغ و تجویز می‌شود. موضوع دیگری که این بازار آشفته را مناسب سوءاستفاده کرده وجود شرکت‌هایی است که به صورت تک‌نسخه‌ای دارو وارد می‌کنند. پیش از این بیشتر داروها به شیوه ژنریک وارد می‌شد یعنی داروهایی که وزارت بهداشت تایید کرده و مورد نیاز بودند با همان نام شیمیایی وارد می‌شد اما امروزه شرکت‌هایی هستند که به صورت تک نسخه‌ای دارو وارد می‌کنند که کار نظارت بر آنها سخت است و همین موضوع باعث فراهم آمدن زمینه سوءاستفاده برخی شده است. مشکل دیگری که به معضلات بازار دارویی کشور اضافه شده موضوع قاچاق دارو است. البته قاچاق نه به معنای ورود غیرقانونی دارو بلکه به معنای خروج بدون مجوز داروهاست. در بازار ایران داروهایی وجود دارد که به دلیل پرداخت یارانه، قیمت‌های پایین‌تری از بازارهای کشورهای همسایه پیدا کرده است. همین موضوع هم باعث شده برخی به این نوع داروها چشم طمع داشته باشند و از بازار داخل با قیمت پایین تهیه کنند و به کشورهای همسایه با قیمت‌های بالا بفروشند. پیش از این گزارشی در مجلس قرائت شد که از رویت داروهای وارداتی با برچسب و کدهای وزارت بهداشت ایران در کشورهایی مانند پاکستان خبر داد. این گزارش حکایت از خروج داروهای یارانه‌ای به خارج از کشور و کم شدن منابع دارویی داخلی دارد. تمام این موارد به خوبی وجود مشکل در بحث نظارت را نمایان می‌کند و نشان‌دهنده آن است که نظارت کافی برای کنترل بازار دارویی صورت نمی‌گیرد. باید با چشمانی باز بر بازار دارو نظارت شود چرا که مستقیم با جان بیمار ارتباط دارد.
*رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس