گروه اجتماعی: پیوند کلیه نه‌تنها در ایران بلکه در بیشتر کشورهای جهان شایع‌ترین نوع پیوند محسوب می‌شود اما این عمل جراحی پیچیده که سال‌هاست با موفقیت در کشور ما انجام می‌شود با مشکلات و حواشی بسیاری همراه است. از جمله تازه‌ترین حواشی این ماجرای جنجال‌برانگیز طمع اتباع بیگانه به انجام عمل پیوند کلیه در ایران است چرا که به دنبال پیشرفت‌های چشمگیر پزشکان ایرانی در انجام عمل پیوند کلیه، این عمل به صورت روزانه در کشور انجام می‌شود و همین موضوع باعث شد تا برخی از اعراب از کشورهای منطقه برای انجام عمل پیوند به بیمارستان‌های ایرانی چشم طمع داشته باشند؛ موضوعی که چندی پیش در صدر اخبار حوزه سلامت قرار داشت و حتی برخی نهادهای امنیتی هم به این ماجرا ورود کرده و خواستار پیگیری موضوع پیوند اعضای بدن به اتباع خارجی شدند. این درحالی است که کمبود کلیه یک مشکل جدی نه‌تنها در جهان است بلکه در داخل کشور هم برای پیوند کلیه با مشکلات گوناگونی مانند صف‌های انتظار طولانی و نوبت‌های فراوان برای پیوند کلیه و دیگر پیوند‌ها مواجه هستیم، به صورتی که حتی در برخی موارد به دلیل تقاضای زیاد شاهد شکل‌گیری بازار دلالی و کلاهبرداری در این حوزه هستیم.
ترفند اعراب برای تصاحب کلیه ایرانی
این در حالی است که برخی اعراب منطقه برای به دست آوردن کلیه در کشور ما به راه‌های گوناگونی متوسل می‌شوند. این موضوعی بود که کتایون نجفی‌زاده، رئیس اداره پیوند و بیماری‌های خاص وزارت بهداشت هم ضمن تایید آن بیان داشت: افرادی که از کشورهای منطقه بویژه از کشورهای عربی وارد ایران می‌شدند، شناسنامه جعلی، کارت ملی و دفترچه جعلی ایرانی می‌گرفتند و به عنوان یک ایرانی جنوبی گیرنده کلیه معرفی می‌شدند و کلیه دریافت می‌کردند.
چراغی که به خانه رواست
ما در داخل هم با کمبود کلیه مواجه هستیم و برای بیماران در انتظار پیوند، لیست تشکیل شده است، بنابراین پیوند اعضای بدن به اتباع خارجی به نوعی قوز‌بالای‌قوز برای بیماران کلیوی تبدیل شده است. به قول قدیمی‌ها چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است و تامین نیاز داخل باید در هر صورتی در اولویت قرار گیرد. بازشدن پای پیوند کلیه به اتباع بیگانه در پرونده حواشی اعمال جراحی پیوند اعضا باعث شد تا شورایعالی پیوند اعضای وزارت بهداشت در جلسه‌ای با حضور دست‌اندرکاران امر، شرایط پیوند اعضا در کشورمان را سامان ببخشد. ممنوعیت پیوند عضو از فرد ایرانی به بیمار خارجی و ممنوعیت انجام عمل پیوند در بیمارستان‌های خصوصی مهم‌ترین موضوع مورد بحث در جلسه این شورا بود که به تصویب رسید و وزیر بهداشت پس از خاتمه این نشست آن را رسانه‌ای کرد.
ممنوعیت پیوند اعضا به بیگانگان از اول مهر
پس از برگزاری دومین جلسه شورایعالی پیوند، حسن هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عنوان کرد: از اول مهرماه هیچ بیمار غیرایرانی تحت عمل پیوند عضو قرار نمی‌گیرد. هاشمی با اشاره به مصوبات دومین جلسه شورایعالی پیوند اعضا، خاطرنشان کرد: شورایعالی پیوند یکی از پرافتخارترین بخش‌های حوزه پزشکی در کشور است که در این دولت احیا شده و در دومین جلسه این شورا به 2 تصمیم بسیار حیاتی رای مثبت داده است. وزیر بهداشت با بیان اینکه قرار شده پیوند عضو فقط برای اتباع ایرانی امکان‌پذیر باشد، افزود: با توجه به تعداد زیاد بیماران ایرانی در فهرست پیوند اعضا، انجام پیوند اعضا برای اتباع غیرایرانی به کلی ممنوع خواهد شد.
برچیده شدن تخلفات حوزه پیوند
از دیگر موضوعاتی که وزیر بهداشت به آن اشاره کرده است توان پزشکان ایرانی در پیوند اعضا است. به گفته هاشمی، کشور ما در زمینه پیوند عضو توانمندی‌های زیادی دارد و ما می‌توانیم مهارتمان را در این علم در عرصه بین‌المللی عرضه کنیم. وی ضمن قدردانی از وزارت اطلاعات در زمینه شناسایی تخلفات حوزه پیوند اعضا اظهار کرد: متاسفانه در 20 سال گذشته رفتارهای نادرست و تخلفاتی در حوزه پیوند شکل گرفته بود که با تصمیم تازه شورایعالی پیوند این تخلفات برچیده خواهد شد.
عمل پیوند 608 تبعه بیگانه در کشور
البته وزیر بهداشت انجام اعمال جراحی برای اتباع بیگانه را از مسیرهای غیرقانونی و متفرقه دانسته است. وی ضمن بیان اینکه در 10 سال گذشته 608 بیمار غیرایرانی مورد عمل پیوند قرار گرفته‌اند، اعلام کرد: البته آمارها شاید بیشتر از این تعداد باشد چون خیلی از اتباع غیرایرانی از مسیرهای غیرقانونی و متفرقه اقدام به پیوند عضو کرده بودند. به گفته هاشمی، آمار دقیقی از موارد غیرقانونی پیوند عضو وجود ندارد اما از این به بعد هر تخلفی که در حوزه پیوند عضو صورت گیرد، از سوی دستگاه‌های قضایی
به عنوان قاچاق اعضای بدن محسوب خواهد شد.
ایرانی‌ها در اولویت پیوند
اما از سوی دیگر برخی از کارشناسان، موضوع توریسم درمانی را به میان می‌کشند و از آن به عنوان راهی برای کسب درآمد و به گردش درآمدن چرخه مالی بیمارستان‌ها یاد می‌کنند اما وزیر بهداشت با بیان اینکه، بیمار ایرانی در اولویت پیوند عضو است، خاطرنشان کرد: در زمینه توریسم درمانی نیز اولویت‌ها باید روی بخش‌های دیگر متمرکز بوده و بعد پیوند عضو به فهرست خدمات افزوده شود. هاشمی در مورد بیماران غیرایرانی بستری در بیمارستان‌ها که در انتظار عمل پیوند هستند نیز اظهارداشت: در جلسه شورایعالی پیوند مقرر شده معاونت درمان وزارت بهداشت تا اول مهر ماه سال جاری برای این بیماران تعیین تکلیف کند اما از این تاریخ به بعد هیچ‌گونه بیمار غیرایرانی برای پیوند عضو پذیرش نخواهد شد.
ممنوعیت پیوند در بیمارستان‌های خصوصی
همچنین وزیر بهداشت با اشاره به دومین مصوبه شورایعالی پیوند توضیح داد: تاکید ما این است که در بیمارستان‌های خصوصی پیوند عضو انجام نشود و ضروری است اینگونه اعمال به سمت بیمارستان‌های دولتی و دانشگاهی هدایت شود. هاشمی با بیان اینکه اهمیت این تصمیم در مراقبت از بیماران پس از پیوند است، تصریح کرد: اینگونه مراقبت‌ها در بیمارستان‌های دولتی و آموزشی به‌خوبی صورت می‌گیرد و درصدد هستیم اعتباری به بخش هتلینگ این بیمارستان‌ها اختصاص دهیم تا بیماران در وضعیت مناسب‌تری بسر ببرند.
بیمارستان 1800 تختخوابی ویژه پیوند
وزیر بهداشت گفت: ما از همکاری بخش خصوصی استقبال می‌کنیم تا بتوانیم در هر استانی بیمارستانی مخصوص پیوند انواع عضو داشته باشیم. البته اصراری به تصدی‌گری دولت نداریم و هدف فقط ایجاد مراکز پیشرفته پیوند است. هاشمی تاکید کرد: آمادگی داریم برای بخش خصوصی هم در زمینه مالیات، هم در زمینه خریداری فضای فیزیکی و تجهیز آن مشوق‌هایی را در‌نظر بگیریم و معتقدیم که باید بیمارستان‌های 1800تختخوابی را در هر استان فقط برای انجام اعمال پیوند احداث کنیم.