گروه سیاسی: رفتن فرجی‌دانا از کابینه دولت یازدهم موج تازه‌ای از انتقادات برخی حامیان دولت و جریان اصلاح‌طلب را نسبت به دولت روحانی ایجاد کرده است. فرجی‌دانا نزدیک‌ترین عضو کابینه به طیف تندروی اصلاح‌طلب محسوب می‌شود و از همین رو حذف وی از دولت، هزینه زیادی برای اصلاح‌طلبان در پی داشته است. به گزارش «وطن امروز»، اوج انتقادات اصلاح‌طلبان از آنجا ناشی می‌شود که حسن روحانی ترجیح داد به جای شرکت در جلسه استیضاح وزیر علوم و دفاع از وی به سفر استانی اردبیل برود. نمایندگان حامی دولت نیز عدم حضور روحانی در مجلس را یکی از مهم‌ترین دلایل عدم رای اعتماد دوباره مجلس به فرجی‌دانا عنوان کردند. بسیاری از ناظران معتقدند روحانی اگر بنای شرکت در جلسه استیضاح فرجی‌دانا را داشت می‌توانست بدون آنکه خللی در سفر استانی وی ایجاد شود، با اندکی تاخیر در آغاز سفر، در مجلس حضور یافته و تاثیری بر آرای سرنوشت‌ساز که باعث جدایی وزیر علومش از کابینه شد، داشته باشد. اوایل هفته گذشته حتی از مجلس خبر رسید که برای تسهیل امکان حضور رئیس‌جمهور بناست جلسه استیضاح روز سه‌شنبه برگزار شود اما در ادامه جلسه در همان چهارشنبه برگزار شد تا بهانه‌ها جور باشد! در همین حال نمایندگان حامی دولت نیز در اظهارات جداگانه‌ای نسبت به عدم حضور روحانی برای دفاع از وزیر علوم انتقاد کردند. این نمایندگان غیبت رئیس‌جمهور در جلسه روز استیضاح را یکی از دلایل رأی نیاوردن فرجی‌دانا می‌دانند و معتقد هستند در صورت حضور رئیس‌جمهور، آرای موافق و مخالف استیضاح یکسان می‌شد. غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به عدم رأی اعتماد نمایندگان مجلس به وزیر علوم با تأکید بر اینکه حضور نیافتن دکتر روحانی در نشست علنی مجلس برای دفاع از فرجی‌دانا در کاهش آرای موافق وزیر علوم تأثیر گذاشت به خانه ملت گفت: به نظر من در صورت حضور رئیس‌جمهور، آرای موافق و مخالف استیضاح یکسان می‌شد. نماینده رشت ادامه داد: ای کاش رئیس‌جمهور برای یک ساعت هم که شده برای دفاع از فرجی‌دانا، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری به مجلس می‌آمد. جواد هروی، رئیس کمیته آموزش عالی و از دیگر نمایندگان مخالف استیضاح فرجی‌دانا نیز با یادآوری عدم اعتماد مجدد نمایندگان به وزیر علوم، اظهار داشت: یکی از عواملی که استیضاح وزیر را به کرسی نشاند، نبود رئیس‌جمهور در جلسه بود. نماینده مردم قائنات در مجلس شورای اسلامی، با تاکید بر اینکه به طور حتم حضور رئیس‌جمهور در جلسه استیضاح وزیر علوم می‌توانست نتیجه آرای نمایندگان برای اعتماد مجدد به فرجی‌دانا را تغییر دهد، افزود: رئیس‌جمهور به عنوان خط مقدم دولت به خاطر حفظ فضای احترام به وزیر علوم و همچنین نمایندگان باید با برنامه‌ریزی مشخصی قبل از حضور در استان اردبیل به جلسه استیضاح فرجی‌دانا می‌آمد. محمدباقر شریعتی، نماینده مردم بهبهان هم با اشاره به استیضاح فرجی‌دانا، تاکید کرد: عدم حضور رئیس‌جمهور در جلسه بررسی طرح استیضاح فرجی‌دانا در تصمیم‌گیری نهایی و رای نمایندگان تاثیرگذار بود.
اعتراض اصلاح‌طلبان
اکنون با رفتن فرجی‌دانا و جایگزینی نجفی به جای وی اگرچه جریان اصلاح‌طلب سعی بر القای این گزاره دارد که راه فرجی‌دانا ادامه می‌یابد اما اصلاح‌طلبان بهتر می‌دانند که نجفی هیچگاه قرابت فرجی‌دانا با آنها را ندارد. اصلاح‌طلبان مهم‌ترین پایگاه خود را در دولت از دست داده‌اند. از همین رو فارغ از همه حمایت‌های بی‌چون و چرای خود از دولت روحانی مانند تغییر موضع یکروزه از «به جهنم» در دفاع از روحانی، ترجیح دادند روز بعد از استیضاح قلم‌های خود را به سوی حسن روحانی تیز کنند و فریاد بزنند اگر روحانی سفر استانی خود را اندکی به تاخیر می‌انداخت نه آسمان به زمین می‌آمد و نه زمین به آسمان می‌رفت. اصلاح‌طلبان انتقاد خود را از این فراتر برده و نوشتند: «چرا مجلس باید به وزیری رای موافق بدهد که حتی رئیسش هم حاضر نیست برای او هزینه دهد و در مقام دفاع از او به مجلس بیاید؟». در ادامه برخی از انتقادات روزنامه‌های جریان اصلاح‌طلب که روز بعد از استیضاح فرجی‌دانا به طور ویژه به آن پرداختند از نظر می‌گذرد. روزنامه آرمان در گزارش خود در این باره نوشت: «یاران موافق (استیضاح) از وزیر و وکیل همه بودند اما رئیس‌جمهوری در اولین جلسه استیضاح کابینه، آن هم در آستانه هفته دولت غایب بود، نیامدنی که تبعات آن در چشم‌انداز پیش‌رو برای دولت هزینه‌ساز خواهد بود و البته معرفی محمدعلی نجفی برای سرپرستی وزارتخانه علوم، پاتک رئیس‌جمهوری به فرآیند استیضاح و در راستای کاهش بار روانی این موضوع در اردوگاه خودی است... عدم حضور رئیس‌جمهوری در اولین جلسه استیضاح کابینه آن هم با توجه به واکنش‌های پرشمار و حساسیت مضاعف افکارعمومی با هر دلیل و پیش‌بینی‌ای نمی‌تواند نقطه مثبتی در کارنامه آقای روحانی باشد بویژه که تغییر رای تنها 10 تن از نمایندگان می‌توانست ماجرای استیضاح را کان لم‌یکن کند». صادق زیباکلام نیز طی یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: «جدای از سازماندهی و انضباط تحسین‌برانگیز جبهه پایداری، رفتار مدافعان وزیر در هاله‌ای از نابسامانی و بلاتکلیفی قرار گرفته بود. بگذارید از شخص آقای رئیس‌جمهور شروع کنیم. ایشان می‌توانستند سفر به اردبیل را اندکی به تاخیر بیندازند، نه آسمان به زمین می‌آمد نه زمین به آسمان می‌رفت. حضور ایشان در مجلس باعث می‌شد موافقان فرجی‌دانا با قوت قلب و حرارت بیشتری از وی دفاع کنند. شاید ایشان هم مثل خیلی‌های دیگر، باور نمی‌کرد که پایداری‌ها بتوانند نیمی از آرا را به خود اختصاص دهند». روزنامه آفتاب یزد هم در سرمقاله‌ای با عنوان «آقای روحانی! فرزندانتان را تنها گذاشتید» نوشت: «دکتر فرجی‌دانا را همچون مبارزی سلحشور و شجاع یافتیم که با تمام توان در میان 290 سرباز رقیب میجنگد و از خود و کیان وزارتخانه‌اش دفاع می‌کند اما هر چه چشم بر می‌گرداند فرمانده‌اش را نمی‌بیند، فرمانده‌ای که در میان لحظات مرگ و زندگی یکی از حساس‌ترین وزارتخانه‌هایش، کیلومترها آن سوتر مشغول سخنرانی در جمع مردم اردبیل بود... چرا مجلس باید به وزیری رای موافق بدهد که حتی رئیسش هم حاضر نیست برای او هزینه دهد و
در مقام دفاع از او به مجلس بیاید؟».
آیا روحانی از استیضاح فرجی‌دانا ناراحت است؟
درباره چرایی عدم حضور روحانی در مجلس تحلیل‌های متفاوتی مطرح است. در حالی که رسانه‌های نزدیک به دولت و حامی وزیر سابق علوم دلایل و توجیهاتی را برای عدم حضور روحانی در مجلس مطرح کرده‌اند ولی جمع‌بندی و شکافتن دلایل این اقدام رئیس‌جمهور نیازمند توجه بیشتری است. موضوع پرونده 650 میلیون یورویی نشان داده بود رئیس‌جمهور در مسائلی خاص حاضر است برای دفاع از وزرای خود در صحنه حاضر شود. از این جهت باید منتظر ماند و دید که دفاع روحانی از نعمت‌زاده قاعده اصلی حاکم بر رفتار او است یا دفاع نکردن از فرجی‌دانا در جلسه استیضاح در مجلس. به گزارش تابناک، برای حضور نیافتن روحانی در مجلس، 2 دسته کلی دلایل قابل بیان است؛ دلایلی که به پیش‌بینی رئیس‌جمهور از نتیجه جلسه استیضاح مربوط می‌شوند و دلایلی که اهدافی شخصی یا بلندمدت سیاسی برای رئیس‌جمهور قائلند. برخی ناظران معتقدند حضور نیافتن رئیس‌جمهور در جلسه چهارشنبه می‌تواند به دلیل اطمینان از بقای وزیر یا اطمینان از برکناری وزیر باشد. از سوی دیگر ممکن است رئیس‌جمهور با اطمینان از اینکه حتی اگر او هم از فرجی‌دانا دفاع کند، تغییری در تصمیم اکثریت مجلس ایجاد نخواهد شد، ترجیح داده است در یک بازی محکوم به باخت درگیر نشود تا در آینده نیز تابوی عزل وزرا در حضور روحانی باقی مانده باشد اما در مقابل اگر سرنوشت وزارت فرجی‌دانا از حضور نیافتن رئیس‌جمهور در مجلس جدا دانسته شود و اهدافی شخصی یا بلندمدت سیاسی برای رئیس‌جمهور مهم‌تر بوده باشد، آنگاه این موضوع نیز از چند بعد قابل بررسی است. نخستین مساله این است که اگر روحانی در جلسه استیضاح حاضر بود، ممکن بود رئیس‌جمهور و برخی دیگر از اعضای هیات دولت ذیل شایعات اخیر درباره سوابق تحصیلی آنها، مورد حملات شخصی قرار گیرند که در این صورت استیضاح به مسیر پرتنشی می‌افتاد که هم جواب دادن و هم جواب ندادن به آن برای دولت پرهزینه بود. گزینه دیگر قابل توجه می‌تواند ادامه مسیر دور شدن یا دور کردن اصلاح‌طلبان از وزارتخانه‌های حساس سیاسی در دولت یازدهم باشد. به این ترتیب روحانی بدون دادن هیچ هزینه‌ای، سهم کمتر و کمتری از دولت خود به اصلاح‌طلبان داده است.