امت اسلامی؛ منظومه‌ای که باید تکمیل شود
نوید مؤمن: حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر حکیم انقلاب اسلامی در مراسم سی‌وچهارمین سالگرد رحلت حضرت امام خمینی رحمت‌الله علیه، به نکات ارزنده‌ای درباره نگاه کلان بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی نسبت به مقوله تحقق ایده امت اسلامی اشاره فرمودند:
«در سطح امت اسلام، امام بیداری اسلامی را در این سطح به وجود آوردند، امروز امت اسلامی نسبت به قبل از انقلاب تحرک بیشتری دارد. البته نیاز به تحرک بیشتر هم دارد. مساله فلسطین قرار بود به فراموشی سپرده شود که با حرکت امام راحل به مساله اول جهان اسلام تبدیل شد و امام در کالبد فلسطین جان تازه‌ای بخشیدند. امروز روز قدس نه‌تنها در کشورهای اسلامی که در کشورهای غیراسلامی گرامی داشته می‌شود».
واقعیت امر این است که امت واحد اسلامی در نگاه اعتقادی و متعاقبا مشی راهبردی امام راحل(ره) حکم یک «منظومه» را داشت نه «پروژه». به عبارت بهتر، حضرت امام خمینی(ره) سال‌ها قبل از تشکیل جمهوری اسلامی، این ایده مقدس را در ذهن پرورانده و راهکارها و مجاری عملیاتی‌سازی آن را نیز بارها در تعامل با بزرگان و شاگردان مستعد خویش مانند شهید مرتضی مطهری مرور فرموده بودند. امت واحده اسلامی، منبعث از نوعی نگاه مذهبی ـ تمدنی در منطقه است که در آن شاهد شکل‌گیری نوعی هارمونی و نظم راهبردی-تاکتیکی در راستای تحقق منافع جمعی جهان اسلام خواهیم بود. در تشریح بعد ماهوی این منظومه، با قاعده‌ای قرآنی و دینی به نام «نفی سبیل» مواجه هستیم. حضرت امام خمینی با استناد به اصل نفی سبیل و اتخاذ سیاست «نه شرقی نه غربی» روح استقلال را در کالبد انقلاب اسلامی ایران دمیدند. اصل نفی سبیل یکی از پویاترین اصول اسلامی محسوب می‌شود. بر اساس آیه شریفه «و لن یجعل‌الله للکافرین علی المومنین سبیلا» اساسا خداوند متعال راهی را برای سلطه کفار بر مسلمین قرار نداده است. در شرایطی که خداوند راهی را در این باره قرار نداده است، تمایل مسلمین به پذیرش سلطه کفار بر آنها یکی از اصلی‌ترین رموز درماندگی و استیصال آنها در طول تاریخ محسوب می‌شود. حضرت امام خمینی به عنوان رهبر و مصلحی مسلمان این نقطه آسیب را در ملت‌های اسلامی درک کردند و ندای استقلال‌طلبی‌شان را بر مبنای اصول الهی و اصل مترقی نفی سبیل استوار ساختند. تبلور و تثبیت قاعده «نفی سبیل» در کالبد جهان اسلام، به طور طبیعی منجر به ایجاد و تکمیل منظومه‌ای تحت عنوان «امت واحده اسلامی» خواهد شد.
در اینجا متوجه اهمیت مساله «آزادی قدس شریف» خواهیم شد. یکی از بزنگاه‌ها و نقاط آشکارساز بازخوانی و بازنویسی مکرر قاعده نفی سبیل، مساله فلسطین و آزادی قدس شریف است. آزادی قدس شریف و تحقق پیروزی نهایی در غزه، رفح، کرانه باختری و کل سرزمین پهناور فلسطین به معنای تصدیق و تاویل قاعده نفی سبیل محسوب می‌شود. همانگونه که مشاهده می‌شود میان تحولات فلسطین و سرنوشت جهان اسلام، رابطه‌ای مستقیم (از نوع علی -معلولی) به وجود آمده که غیر قابل انکار است. تحقق گفتمان مقاومت در منطقه، نشانه‌ای آَشکار و آرامش‌بخش در مسیر رسیدن به این هدف بزرگ الهی محسوب می‌شود.
در مقابل، گفتمان سازش به عنوان اصلی‌ترین عامل بازدارنده در مسیر شکل‌گیری امت واحده اسلامی شدیدا تحت تاثیر تحولات جهانی و منطقه‌ای رنگ باخته است. امروز، ملت‌های مسلمان به وضوح تهی بودن گفتمان سازش با دشمنان را دریافته و ماهیت مدعیان دموکراسی و حقوق بشر مانند آمریکا و بازیگران اروپایی را بیش از هر زمان دیگری درک کرده‌اند. بر همگان مسجل است سرنوشت پیمان‌هایی مانند آبراهام، بهتر از پیمان صلح اسلو و مادرید نخواهد بود!
رهبر معظم انقلاب در سالروز ارتحال امام راحل، ضمن تاکید بر کلیدواژه و هدفی مقدس تحت عنوان شکل‌گیری «امت واحده اسلامی»، مسیر تکمیل و تثبیت این منظومه را نیز مشخص فرموده‌اند. اساسا یکی از کارویژه‌های انقلاب اسلامی و ماموریت‌های مستمر گفتمانی و عملیاتی آن، شکل دادن همین منظومه مقدس در جهان اسلام است. در طول 45 سال اخیر، شهدای گلگون‌کفن جبهه مقاومت، از ایران گرفته تا لبنان، فلسطین، یمن، سوریه و عراق نقش بسزایی در تبلور این منظومه ایفا کرده‌اند. اکنون زمان بسط و تثبیت این منظومه و تبدیل آن به ابرگفتمان غالب در میان پیروان آخرین و کامل‌ترین دین الهی محسوب می‌شود. لحظه‌ای در دستیابی به این هدف و نقطه نورانی نباید درنگ کرد.