گروه اقتصادی: برخلاف تصور بسیاری از کارشناسان اقتصادی که پیش‌بینی  می‌کردند با توافق آتش‌بس بین لبنان و رژیم صهیونیستی قیمت نفت در بازار جهانی روندی باثبات پیدا خواهد کرد اما در پی نقض آتش‌بس، معاملات روز جمعه بار دیگر روند صعودی قیمت نفت را نشان می‌دهد.

در همین رابطه خبرگزاری رویترز دیروز در گزارش اعلام کرد به‌ دلیل طرح اتهام‌هایی مبنی بر نقض آتش‌بس بین رژیم صهیونیستی و حزب‌الله لبنان و در پی آن ایجاد ریسک عرضه نفت، قیمت نفت بالا رفت.

پیش از این خبرهایی وجود داشت مبنی بر اینکه ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپک‌پلاس) در نشستی درباره کاهش عرضه یا حفظ رویه کنونی تصمیم‌گیری خواهند کرد اما خبرها حکایت از این دارد که نشست وزارتی این سازمان به تعویق افتاده است. تاریخ برگزاری سی‌وهشتمین نشست وزارتی اوپک‌پلاس به‌دلیل حضور بعضی از وزیران عضو این ائتلاف در نشست سران شورای همکاری خلیج‌ فارس در کویت از یکم دسامبر (۱۱ آذر) به پنجم دسامبر (۱۵ آذر) موکول شده و به‌صورت ویدئوکنفرانس برگزار خواهد شد.

این موضوع حکایت از این دارد که اوپک به دنبال تصمیم‌گیری با حضور تمام اعضاست. برخی تحلیلگران معتقدند اوپک با در نظر گرفتن وضعیت تقاضا، عرضه نفت در بازار جهانی را حفظ یا کاهش خواهد داد، چرا که برخلاف میل کشورهای نفتی که پیش‌بینی  می‌کردند در آستانه زمستان قیمت نفت صعودی شود و بین ۸۰ تا ۹۰ دلار باشد اما این اتفاق نیفتاد.

واکنش سرمایه‌گذاران به دور جدید تنش‌ها در خاورمیانه افزایش قیمت نفت در معامله‌های۲ روز گذشته بود اما این تغییر قیمت هیجانی است و باید دید در روزهای آینده بعد از تصمیم‌گیری ائتلاف اوپک چه تغییراتی در قیمت نفت به وجود می‌آید. کشورهایی مانند ونزوئلا، روسیه و... در بازار جهانی نفت در مقطع کنونی می‌توانند نقش پررنگ‌تری داشته باشند، چرا که این کشورها با تحریم‌هایی مواجه هستند ولی در بازار نفت حضور پررنگی دارند. در واقع تحریم‌ها منجر شده این کشورها بخشی از درآمد نفتی خود را به دلیل محدودیت تحریم‌ها از دست بدهند، بنابراین احتمال اینکه استراتژی خود برای کاهش عرضه را عملی کنند تا قیمت نفت افزایش یابد وجود دارد.

در حال حاضر اگر تنش‌ها در خاورمیانه دوباره افزایش یابد احتمال اینکه قیمت نفت روند صعودی داشته باشد وجود دارد. اگر تاکنون قیمت نفت تحت تأثیر این مساله قرار نگرفته بود به دلیل ذخیره‌سازی نفت توسط اروپا و عدم تقاضای بالا به دلیل اینکه سرما هنوز شروع نشده، بود ولی در ادامه با نزدیک شدن به زمستان، رشد تقاضا کم‌کم نمایان خواهد شد. البته نباید نادیده گرفت که تاکنون دولت آمریکا در راستای حمایت از اروپا میزان عرضه نفت خود را در اوج حفظ کرده بود اما با حضور ترامپ در کاخ سفید سیاست‌های آمریکا تغییر خواهد کرد.

در واقع پیش‌بینی‌‌ها حکایت از این دارد که دولت ترامپ با لغو محدودیت‌های محیط زیستی، شرایطی را فراهم می‌کند تا بسیاری از شرکت‌های آلاینده در آمریکا فعالیت خود را گسترش دهند به همین دلیل توان نفتی آمریکا بیشتر در راستای نیاز داخلی خواهد بود. از همین رو عرضه نفت توسط این کشور در بازارهای جهانی بشدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد، بنابراین احتمال افزایش قیمت نفت در آستانه زمستان بسیار زیاد است.

از طرف دیگر احتمال این وجود دارد که کشورهای نفتی خاورمیانه تصمیم به کنترل عرضه در زمستان بگیرند، چرا که تورم در بازار جهانی همچنان بالاست و بودجه بسیاری از کشورهای نفتی با چالش مواجه شده است. به عبارت دیگر، کشورهایی مانند عراق در صورتی که میزان عرضه خود در بازار جهانی را کاهش دهند قیمت نفت روندی صعودی خواهد داشت.

همچنین باید منتظر سناریوی ترامپ برای خاورمیانه بود. در صورتی که آمریکا به دنبال تشدید تحریم‌ها علیه ایران باشد، به طور قطع قیمت نفت با جهش مواجه می‌شود، چرا که در مقطع کنونی بخش عمده تقاضای جهانی توسط ایران تأمین می‌شود و اگر تاکنون قیمت نفت در بازار جهانی ثبات داشته به دلیل عرضه ایران بوده است.

یکی دیگر از عواملی که بازار جهانی نفت را تحت تأثیر قرار داده است، رکود اقتصادی در چین است. دولت این کشور تصمیم گرفته بسته جدیدی به اقتصادش تزریق کند. همین مساله منجر خواهد شد بار دیگر صنایع این کشور به حرکت درآیند و میزان تقاضا به نفت افزایش یابد؛ نفت این کشور بیشتر از سوی ایران و روسیه تأمین می‌شود به همین دلیل عملاً دیگر ایران نیاز نخواهد داشت به بازارهای دیگری صادرات نفت داشته باشد.

در چند وقت اخیر موضع کشورهای غربی بویژه وزیر خارجه آمریکا این بوده که عربستان سعودی در تنظیم بازار نفت نقش مؤثری دارد و اجازه نوسان شدید به این بازار را نمی‌دهد. به عبارت دیگر، آنها بارها در مصاحبه‌های خود اعلام کرده‌اند عربستان سعودی کاهش عرضه سایر کشورها را می‌تواند پوشش دهد اما دولت عربستان با در نظر گرفتن تورم و افزایش هزینه‌های استخراج بر تناسب عرضه و قیمت نفت تاکید دارد. چندی پیش وزیر نفت این کشور نیز اعلام کرده بود قیمت نفت باید افزایش یابد. بر همین مبنا به نظر می‌رسد عوامل مختلفی در مقطع کنونی وجود دارد که از رشد قیمت نفت حمایت کند. بویژه اینکه در چند سال اخیر قیمت همه کالاها از فلزات رنگی تا طلا افزایش داشته است. هزینه حمل‌و‌نقل نیز بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در مسیرهای جهانی رشد داشته است. به همین دلیل حاشیه سود صادرات نفت به‌شدت کاهش داشته است، بنابراین این مساله روی تصمیم اعضای اوپک برای افزایش قیمت نفت تأثیر خواهد گذاشت.

۳ سال پیش با آغاز جنگ روسیه و اوکراین قیمت نفت در بازار جهانی به حدود ۱۲۰ دلار افزایش یافت اما پس از آن برای مدتی طولانی قیمت نفت در محدوده ۱۰۰ دلار باقی ماند. در آن زمان بسیاری تصور می‌کردند قیمت نفت به زیر ۹۰ دلار نخواهد رفت اما به دلیل رکود اقتصادی و همچنین ادامه سیاست‌های انبساطی بانک‌ها و افزایش هزینه تولید، قیمت نفت به زیر ۷۰ دلار نیز رسید. سپس آغاز تنش‌های منطقه‌ای و همچنین بهبود تولید شرکت‌های بزرگ باعث شد تا بار دیگر قیمت نفت روند صعودی آرامی پیدا کند و از آنجا که در زمستان بیشترین تقاضا برای سوخت وجود دارد احتمال افزایش قیمت نفت بسیار زیاد است. در هفته‌های اخیر برخی شرکت‌های تولیدکننده سوخت نیز از برنامه خود برای افزایش قیمت خبر داده‌اند. رشد قیمت در هفته‌های آینده قطعی است، حتی اگر تنش‌های خاورمیانه به طور کامل از بین برود و حتی ترامپ نیز تغییری در سیاست‌های محیطی زیستی به وجود نیاورد، باز هم قیمت نفت صعودی خواهد شد اما عواملی که ذکر شد در صورتی که اتفاق بیفتند به افزایش بیشتر قیمت نفت کمک می‌کنند.