گروه سیاسی: علی‌اکبر ولایتی در تشریح تحولات اخیر سوریه گفت: «گمان نمی‌کردیم ترکیه با سابقه طولانی در اسلام و داشتن بزرگان و عرفای بزرگ، در چاله‌ای که آمریکا و صهیونیست‌ها درست کرده‌اند، بیفتد».

درباره نقش ترکیه در رویدادهای چند روز گذشته کشور سوریه، اظهارنظرهای متعددی وجود دارد. در ایران در ابتدای حملات ناگهانی تروریست‌های مجتمع در ادلب که چند سال در لاک دفاعی فرورفته بودند و به یک‌باره با خروج از محاق به مناطقی چون حلب یورش بردند، سعی می‌شد اظهار نظر محتاطانه‌ای انجام شود. هرچند شواهد نشان می‌داد که دست برخی همسایه‌های سوریه در این وقایع دیده می‌شود اما مقامات و چهره‌های سیاسی کشورمان در ابتدای امر پیرامون منشأ این رخدادها مواضع محتاطانه‌ای اتخاذ می‌کردند.

در یکی از نخستین واکنش‌ها، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی بدون اینکه نامی از کشوری ببرد، در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «تحرکات جدید گروه‌های تروریستی-تکفیری بخشی از طراحی آمریکا و رژیم نامشروع صهیونیستی است. همسایگان سوریه هوشیار باشند و در دام طراحی آنها نیفتند».

قالیباف تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت پس از به شکست کشاندن رژیم صهیونیستی، در مقابل توطئه جدید همچون گذشته حامی دولت و ملت سوریه خواهند بود».

اندکی بعد سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان به سوریه و سپس ترکیه رفت. او در ابتدای ورودش به آنکارا در جمع خبرنگاران گفت: «رایزنی‌های ما با ترکیه همیشه درباره موضوعات مختلف جریان داشته است. خیلی مواقع اتفاق نظر و در برخی موارد اختلاف نظر داریم و طبیعی است باید با یکدیگر صحبت کنیم. امیدوارم بتوانیم درباره مسائل منطقه به یک تفاهم و برداشت واحد برسیم که منجر به ثبات منطقه شود، نه اینکه سوریه یا منطقه دوباره مرکزی برای تروریست‌ها شود».

عراقچی پس از گفت‌وگوهای مفصلی که با هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه داشت نیز دوباره به اختلافات موجود بین ایران و ترکیه درباره سوریه اشاره کرد و گفت: «گفت‌وگوهای ما بسیار صریح و سازنده بود. اختلاف‌نظرهایی وجود دارد و اشتراک نظرهایی هم وجود دارد و مهم این است که ما درباره اختلاف‌نظرهای خودمان همواره صحبت کرده‌ایم. الان هم تصمیم گرفتیم بیشتر از نزدیک صحبت کنیم و بتوانیم با همکاری، اوضاع منطقه را بخوبی در جهت صلح و آرامش و پیشرفت مدیریت کنیم».

نکته جالب توجه در رایزنی‌های وزرای خارجه ۲ کشور ایران و ترکیه این بود که هاکان فیدان اصرار داشت بگوید تفسیر دخالت خارجی در سوریه اشتباه است! او پس از گفت‌وگوهای مفصلی که با عراقچی داشت، هنگام حضور در نشست خبری دوجانبه با وزیر امور خارجه کشورمان، رو به خبرنگاران گفت: «تلاش برای توضیح وقایع سوریه بر مبنای مداخلات خارجی در این مرحله اشتباه است. این اشتباه توسط کسانی رخ می‌دهد که نمی‌خواهند واقعیت‌های سوریه را درک کنند! «روند آستانه» درگیری‌های مسلح و شدید میدانی را متوقف کرده بود و باید تعامل دولت سوریه با مخالفان در صحنه سیاسی را بیشتر کنیم».

وزیر خارجه ترکیه علت تحولات اخیر در سوریه را مشکلات حل نشده در طول ۱۳ سال گذشته دانست و افزود: «به سازمان‌های تروریستی اجازه نخواهیم داد از فضای بی‌ثباتی در منطقه سوءاستفاده کنند».

حضور سیدعباس عراقچی در ترکیه آن هم بلافاصله پس از سفری که به دمشق داشت، بخوبی نشان می‌دهد از نظر تهران، نقش ترکیه در تحولات جاری در سوریه تا چه میزان جدی است. لذا باید گفت‌وگوهای صریحی با طرف ترکیه‌ای انجام می‌شد تا دیدگاه روشن‌تری نسبت به مواضع این کشور در این باره به دست می‌آمد. از همین رو اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه با اشاره به سفر عراقچی به ترکیه گفت: «در این سفر صحبت‌های بسیار صریح و مهمی با وزیر خارجه این کشور انجام شد و به سوریه پیام خیلی روشن ‌ایران مبنی بر حمایت قاطع ما از این کشور در برابر تروریسم ابلاغ شد».

به هر روی به نظر می‌رسد ترکیه در این مرحله از وقایع زنجیره‌ای که منطقه خاورمیانه درگیر آن شده و می‌شود، قصد دارد در پازل آمریکا و رژیم صهیونیستی بازی کند. فراموش نکرده‌ایم که حملات ناگهانی تروریست‌ها که عموما از گروه‌های سلفی و تکفیری هستند، درست ساعاتی پس از اعلام آتش‌بس بین رژیم صهیونیستی و لبنان انجام شد. به نظر می‌رسد به همین دلیل است که ولایتی گفته است: «گمان نمی‌کردیم ترکیه با سابقه طولانی در اسلام و داشتن بزرگان و عرفای بزرگ در چاله‌ای که آمریکا و صهیونیست‌ها درست کرده‌اند، بیفتد».

* ترکیه در چاله آمریکا و اسرائیل

علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در تحلیل وقایع رخ داده در کشور سوریه، معتقد است در وقایع پیش‌آمده، غرب بر آن است با قدرت رسانه‌ای اینطور وانمود کند که رژیم صهیونیستی در جنگ با حزب‌الله لبنان پیروز شده و حالا نوبت گروه‌های تروریستی است که کار سوریه را یکسره کنند. در این میان نیز ترکیه در زمین آمریکا و رژیم صهیونیستی بازی می‌کند و آلت دست آنها شده است.

ولایتی که طی گفت‌وگویی با خبرگزاری تسنیم به تحلیل شرایط منطقه پرداخت، با مروری بر تاریخچه مسائل منطقه و نقش‌آفرینی ترکیه، گفت: بعد از شروع بیداری اسلامی و تحولات سریع در تونس و مصر، آمریکایی‌ها و متحدان‌شان در ناتو برای جلوگیری از پیشرفت بیداری اسلامی در سایر نقاط جهان اقداماتی انجام دادند. تلاش آنها در ۲ جهت متمرکز شد؛ اول ساقط کردن حکومت لیبی و در درجه‌ بعد برکناری بشار اسد. قذافی پشتوانه داخلی و خارجی نداشت پس به سرکردگی آمریکا و همراهی فرانسه و انگلیس به لیبی حمله شد و وی را کشته و عملا لیبی را به ۳ قسمت تجزیه کردند: طرابلس، در غرب لیبی، بن‌غازی در شرق و سرت در میانه آن کشور.

کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل به  مرور نقش غلط ترکیه و همراهی این کشور با سیاست‌های آمریکا، انگلیس و فرانسه در لیبی پرداخت و گفت: نکته تاسفبار این است که حکومت ترکیه برای اینکه از میراث باقیمانده از تلاش بیگانه در تجزیه لیبی عقب نماند به مجموعه تحت اشراف آمریکا پیوست و شروع به موضع‌گیری و اقدام به حمایت از بخشی از تجزیه‌گران در لیبی کرد و عملا آن زمان به یاد داریم که هواپیماهای آمریکا و انگلیس از پایگاه‌های ازمیر و اینجرلیک برخاسته و لیبی را بمباران می‌کردند.

ولایتی در ادامه گفت که بعد از ماجرای لیبی، نوبت به سوریه رسید. وی در این باره توضیح داد: قبل از این حوادث، ترکیه چنان به سوریه نزدیک شد که جلسات مشترک هیات دولت ۲ کشور در دمشق و غازی انتب متناوبا تشکیل می‌شد اما ادعای آمریکا در سوریه این چنین بود که چون بشار اسد در سوریه دموکراسی را ایجاد نمی‌کند باید ساقط شود.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل با بیان اینکه مردم ترکیه مسلمانانی مؤمن، بدون افراط و تفریط و از جمله ملت‌هایی هستند که خدمات عظیمی به اسلام کردند و حساب آنها جداست، تصریح  کرد: آنچه در قلب این مردم مؤمن می‌گذرد همان است که مرحوم اربکان در عمل به آن پایدار بود. بنده با مرحوم اربکان و یارانش چون آقای عبدالله گل و آقای اردوغان در زمان حکومت اربکان تماس‌هایی داشتم و می‌دانم چه خدمات بزرگی این رجال سیاسی مؤمن و فارغ‌التحصیلان مدرسه امام خطیب به احیای اسلام سرکوب شده در آن کشور کردند ولی اکنون این نوع کارها در حوزه سیاست خارجی ترکیه بروز می‌کند و زائده‌های ضداسلامی با اعمالی که موجب هتک‌حرمت اسلام است، طوری عمل می‌کنند که روی خوارج و قرمطی‌ها را سفید کرده‌اند.

وزیر اسبق امور خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: ما امید داشتیم که آقای هاکان فیدان که فردی با تجربه در حوزه اطلاعات و سیاست خارجی است، این نوع اشکالات را برطرف کند اما گمان نمی‌‌کردیم ترکیه با سابقه طولانی در اسلام و داشتن بزرگان و عرفای بزرگ در چاله‌ای که آمریکا و صهیونیست‌ها درست کرده‌اند، بیفتد.

وی در ادامه گفت‌وگو، راجع به مسائل امروز سوریه گفت که آمریکا، صهیونیست‌ها و کشورهای منطقه اعم از عرب و غیر عرب باید بدانند که جمهوری اسلامی ایران تا آخر از حکومت سوریه حمایت خواهد کرد.

ولایتی افزود: امروز حامیان سوریه بیش از سال 2011 (شروع جنگ در سوریه) هستند. غیر از ایران و روسیه، حزب‌الله لبنان - که امروز قوی‌تر از هر زمان دیگری است -، حشدالشعبی عراق - که نیرویی شگفت‌آفرین است-، حوثی‌های قهرمان یمن و فلسطینیان عزیز همگی متحداً از تمامیت ارضی سوریه و حکومت کنونی حمایت می‌کنند.

مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در پایان گفت‌وگو در نصیحتی به ترامپ، گفت: او باید بداند که حاکمیت در حال زوال دموکرات‌ها، هنری در ارتقای سیاست آمریکا در جهان ندارد و تنها کاری که می‌کند آتش‌افروزی در جای جای جهان است و اگر در نقطه‌‌ای از جهان آتش جنگ برخاست به جای خاموش کردنش روی آن روغن می‌ریزند. او [ترامپ] اگر بخواهد در دوره‌ مدیریت جدید خود مدبرانه عمل کند خوب است که از دوره اول حاکمیت خود بر آن کشور پند گرفته و مطمئن باشد که امروز شرایط جهان سخت‌‌تر از دوره قبلی وی است و هیچ کشور مستقلی با ارعاب و تهدید ترامپ از میدان به در نخواهد رفت.

***