گروه بینالملل: در حالیکه اخبار ضد و نقیضی از مرگ و زندگی عبدالله بن عبدالعزیز، شاه عربستانسعودی منتشر میشود، تحرکات این روزهای شاهزادههای سعودی و اقدامات دربار این کشور حکایت از وجود بحرانی شدید در این کشور دارد. خبرگزاری رسمی عربستانسعودی اعلام کرد شاهزاده خالد بن بندر بن عبدالعزیز در سفری رسمی یکشنبهشب وارد واشنگتن، پایتخت آمریکا شد. قرار است رئیس سازمان اطلاعات عربستان در این سفر با شماری از سران بلندپایه آمریکایی درباره مسائل مورد علاقه 2 کشور گفتوگو کند. این سفر در شرایطی انجام میشود که عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه 91 ساله عربستان در شهرک پزشکی ملک عبدالعزیز در ریاض برای درمان التهاب ریه بستری است. از سوی دیگر همزمان با اخبار ضد و نقیض درباره وضعیت جسمانی عبدالله، تلویزیون النهار گزارش داد طی ساعات آینده دربار عربستان برکناری پادشاه را اعلام میکند و زمام امور به سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد سپرده میشود. تلویزیون اسکاینیوز نیز دیروز گزارش داد، ششمین دور از مجلس شورای عربستان در غیاب ملک عبدالله کار خود را آغاز کرد. براساس این گزارش، سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان به نیابت از پادشاه این کشور در جمع مسؤولان عالیرتبه این کشور در مجلس شورا حاضر شد و پیام ملک عبدالله بن عبدالعزیز را قرائت کرد. در این سخنرانی کوتاه ولیعهد عربستان سیاستهای کلی این کشور برای سال 2015 را بیان کرد که در آن خطرات تروریسم در منطقه و مسائل اقتصادی بویژه کاهش قیمت نفت برجسته بود. معمولا پادشاه عربستان شخصا در این نشست مهم سالانه اقدام به سخنرانی میکند. همچنین منابع رسانهای در کویت خبر دادند دیدار برنامهریزی شده میان سران کویت، عربستان و مصر به دلیل وخامت حال ملک عبدالله لغو شده است. احمد الجراالله، سردبیر روزنامه السیاسه کویت اعلام کرد دیدار برنامهریزیشده ملک عبدالله پادشاه عربستان، عبدالفتاح السیسی رئیسجمهوری مصر و شیخ احمد جابر الصباح امیر کویت در راستای حل اختلافات میان مصر و قطر با میانجیگری کویت و عربستان به دلیل وخامت حال عبدالله و ناتوانیاش برای حضور در این جلسه، لغو شده است. روز یکشنبه نیز برخی اخبار حاکی از ممنوعالملاقات شدن ملک عبدالله منتشر شده بود. دکتر سعد الفقیه، رئیس جریان مخالف الاصلاح در عربستان دست به افشاگری زد و به نقل از یک دکتر متخصص ریه، وضع جسمانی ملک عبدالله بن عبدالعزیز را بسیار وخیم اعلام کرد بهطوری که توصیف او مرگ عبدالله را مجسم میکند. او در گفتوگو با سایت وطنی گفت: «بیشتر دستگاههای تنفسی که به بدن پادشاه وصل شدهاند برای بیمارانی استفاده میشود که به کما میروند.» همچنین یک فعال ناشناس عربستانی که خود را در شبکههای اجتماعی با عنوان «مجتهد» معرفی میکند و نخستین کسی بود که بستری شدن عبدالله را فاش کرد، دوشنبه در آخرین پیام خود نوشت: «فردای بستری شدن پادشاه به غیر از 2 پسر او فقط ولیعهد و جانشین ولیعهد از عبدالله عیادت کردهاند. همچنین یک چادر بزرگ برای مراسم ختم قریبالوقوع پادشاه تدارک دیده شده است.» در چنین شرایطی فعالان رسانهای عربستانی خبر دادند طی ساعات آینده مردم خبر مهم و حساسی را خواهند شنید که گروهی از آن خوشحال و گروه دیگری ناراحت خواهند شد. در همین راستا هشتگی تحت عنوان #وفاه_الملک_عبدالله [مرگ ملک عبدالله] در توئیتر ایجاد شد و برخی نیز این توئیت را با هشتگ #هلاک_الطاغوت [هلاکت دیکتاتور] منتشر کردند. پادشاه 91 ساله عربستان از روز چهارشنبه گذشته بدون اعلام قبلی راهی شهرک پزشکی ملک عبدالله در ریاض شد. رسانههای سعودی گزارش داده بودند وی برای انجام پارهای آزمایشهای پزشکی به شهرک ملک عبدالله منتقل شده است و دیوان پادشاهی عربستان در دومین بیانیه خود اعلام کرده بود پادشاه عربستان دچار التهاب ریه شده و لولهای برای بهبود وضعیت تنفس وی کار گذاشته شده و وضعیت جسمی وی مطلوب است. این در حالی است که اعزام فوری پادشاه سعودی به بیمارستان حکایت از وخامت وضعیت جسمی وی دارد. برخی گزارشها حاکی است وی دچار مرگ مغزی شده و با کمک دستگاههای احیا زنده نگه داشته شده است. با این اوصاف به نظر میرسد شاه سعودی یا به کما رفته است یا اینکه شایعهها درباره مرگ حتمی وی صحت دارد.
نگرانی از نحوه انتقال قدرت
حسن العمری، فعال حقوق عربستانی در گفتوگو با تلویزیون العالم اظهار داشت ماجرای انتقال قدرت در عربستان، بحرانی واقعی است، زیرا مردم گزینهها را نمیدانند و همچنین نمیدانند گردش قدرت به چه شکلی صورت میگیرد و نمیتوانند سرنوشت خود را مقرر کنند. وی خاطرنشان کرد هنگام انتقال قدرت، برخی افراد بانفوذ دست به ماجراجویی میزنند و بر سر قدرت میان جناحهای خاندان حاکم درگیریهایی صورت میگیرد، به همین سبب مردم عربستان از هماکنون نگرانند. این در حالی است که بحران در این کشور که با مشکلاتی چون کاهش جهانی قیمت نفت و افراطگرایی دینی روبهرو است، بر تردیدها درباره سازوکار اقتدار سیاسی آن افزوده است. در همین راستا، سعود بن سیف النصر، شاهزاده سعودی هشدار داد اختلافات بر سر جانشینی ملک عبدالله در خاندان آلسعود مانند آتش زیر خاکستر است. سعود بن سیف النصره، نوه سعود بن عبدالعزیز، تنها پادشاه سعودی که پیش از مرگش از قدرت برکنار شد، با انتشار توئیتی در صفحه شخصیاش در توئیتر چند بیت شعر از نصر بن سیار، شاعر عهد اموی نقل کرده با مضمون اینکه آتش زیر خاکستر نمایان شده و جنگ و درگیری میتواند از سخن گفتن آغاز شود. پایگاه خبری البلدان نیز گزارش داد با توجه به بیماری زوال عقل سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان در صورت مرگ ملک عبدالله و در سایه اختلافنظر شدید بر مقرن بن عبدالعزیز، جانشین ولیعهد برای عهدهدار شدن مقام پادشاهی عربستان با چالش جدی روبهرو خواهد شد. افشاگری هفته گذشته «مجتهد» نیز اختلافات درون درباری بر سر پادشاهی سلمان را تایید میکند. «مجتهد» هفته پیش فاش کرد اطرافیان ملک عبدالله، قصد دارند قبل از اعلام خبر مرگ پادشاه، 3 تغییر اساسی در راس هرم قدرت این کشور از جمله برکناری سلمان از ولیعهدی و جایگزینی مقرن بهعنوان ولیعهد را به نام او صورت دهند. پیش از این سعود بن سیف حمایت خود را از احمد بن عبدالعزیز، یکی از برادران سدیری برای جانشینی ملک عبدالله اعلام کرده بود. هفت سُدَیری یا عشیره السدیری اصطلاحاً به 7 برادر تنی گفته میشود که همه از فرزندان ملک عبدالعزیز آلسعود، پادشاه عربستان و همسر او حصه سدیری هستند. این 7 تن به نام آلفهد هم مشهورند. از زمان به پادشاهی رسیدن ملک فهد در سال 1982، هفت سدیری به نیرومندترین ائتلاف در خاندان حاکم سعودیها تبدیل شدهاند. از سوی دیگر سیمون هندرسون، مدیر موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن در گزارشی اعلام کرد از آنجا که غالبا ماهیت روابط آمریکا و عربستان از شخصیت و رفتار شاه حاکم بر این کشور نشأت میگیرد، پس این دولت واشنگتن است که تعیین میکند آیا دیدگاه جانشینی احتمالی ملک عبدالله میتواند نظر کاملا موافق آنها را جلب کند یا خیر.
توزیع سیدیهایی برای بیعت با پادشاه
شبکه تلویزیونی نبأ گزارش داد فعالان عربستانی در پایگاههای اجتماعی توئیتر و فیسبوک عکس یک سیدی را منتشر کرده و گفتهاند: «دولت در یک اقدام سازمانیافته شهروندان را به فرمانبرداری از پادشاه و پیروی از حاکمیت وی و عدم قیام علیه او فرا خوانده است». به گفته فعالان سیاسی عربستان، در این لوح فشرده فتواهای برخی روحانیون درباری این کشور به شکل صوتی درج شده که طی آن بر لزوم اطاعت از ولیامر و گناه قیام علیه او یا حتی اندیشیدن جهت اعلام مخالفت با وی براساس متون دینی تاویل شده از سوی علمای یادشده، تاکید شده است. سیدی مزبور که مدت زمان آن 5 دقیقه است تحت این عنوان منتشر شده است «علل و عوامل از بین رفتن 5 کشور... ای هموطن از آنها برحذر باش. اگر نمیخواهی به این سیدی گوش فرادهی آن را به دیگری هدیه بده یا آن را به ما بازگردان. ما در برابر خدا مسؤولیت این کار را به تو سپردهایم». فعالان سیاسی عربستان خاطرنشان کردند: این اقدام رژیم آلسعود نشان میدهد تا چه اندازه نیازمند تقویت موضع و سلطه خود در مصر، سوریه، عراق، یمن و لیبی است. برخی دیگر از فعالان سیاسی انتشار این سیدی را با بسر بردن ملک عبدالله، شاه عربستان در وضعیت رو به موت و بیم ناشی از به آشوب کشیده شدن کشور پس از مرگ وی در ارتباط دانستهاند.