اخبار رسیده از بندرعباس حاکی از آن است که پالایشگاه ستاره خلیجفارس برای میزبانی از رئیس محترم جمهور در روزهای آتی آماده میشود اما نه برای افتتاح هر سه فاز پالایشگاه و نه حتی برای افتتاح فاز اول پالایشگاه، بلکه تنها برای واحد بنزینسازی فاز یک این پالایشگاه با ظرفیت 360 هزار بشکه.
***
از آن روز که زنگنه، وزیر نفت در جلسه رای اعتماد مجلس وعده داد «اتمام طرحهای تولید بنزین در پالایشگاهها و بویژه به نتیجه رساندن مرحله به مرحله پالایشگاه ستاره خلیجفارس از اولویتهای ماست» نزدیک به 4 سال میگذرد و قرار بود در این 4 سال طبق وعده شفاف ایشان هر سه فاز پالایشگاه ستاره خلیجفارس به بهرهبرداری برسد که در نتیجه آن نهتنها ایران به خودکفایی بنزین دست مییافت بلکه روزانه حدود 25 میلیون لیتر بنزین را میتوانستیم به کشورهای دیگر صادر کنیم.
اگرچه رویکرد کلی وزارت نفت در دولت یازدهم، تمرکز بر حوزه بالادست نفت و افزایش تولید و صادرات خام آن بود اما اهمیت پالایشگاه راهبردی ستاره خلیجفارس اجازه سکوت به مسؤولان در این زمینه را نداد و وزیر نفت از موقع حضور خود در جلسه رای اعتماد مجلس در اواخر مردادماه 92 وعده افتتاح آن را داد. همچنین معروف است که وزیر نفت هر هفته برای به سرانجام رسیدن این پروژه جلسه برگزار میکرد. همچنین زنگنه بلافاصله بعد از نشستن بر صندلی وزارت نفت در دولت یازدهم زبان انتقاد بر مدیریت این پروژه پالایشگاهی و پیشرفت فیزیکی آن در دولتهای گذشته گشود و ضمن تاکید بر لزوم شتاب گرفتن ساخت این پالایشگاه گفت: «این طرح در حال حاضر نشاندهنده یک اغتشاش مدیریتی است که میتوان از آن به عنوان موردی خاص برای تدریس استفاده کرد. پس از گذشت 8 سال و اندی از شروع پروژه، این طرح هنوز به نتیجه نرسیده است. پیشرفت کنونی آن مایه شرمساری است».(1)
خلاصه! تمام ظواهر امر حاکی از آن بود که وزارت نفت تصمیم قاطع بر خودکفایی بنزین و قطع واردات آن و همچنین افتتاح کامل پالایشگاه نیمهساز ستاره خلیجفارس دارد؛ پالایشگاهی که با حدود 70 درصد پیشرفت فیزیکی به دولت یازدهم تحویل شده بود. اما آنچه طی حدود 4 سال دولت آقای روحانی در عمل اتفاق افتاد، همانی بود که آقای زنگنه، وزیر نفت بارها بیپرده و شفاف درباره عدم اعتقاد خود به پالایشگاهسازی بیان کرده بود. بهطور کلی به نظر میرسد وزیر نفت و مدیران این وزارتخانه نوعی از رویکرد شعارگونه را برای تکمیل و افتتاح پالایشگاه ستاره خلیجفارس در پیش گرفتهاند. به طوری که اظهار نظر راجع به این پالایشگاه و وعده افتتاح آن به نُقل شیرین مصاحبههای آنها تبدیل شده است اما مطابق گزارشات رسمی، سرعت پیشرفت فیزیکی این پالایشگاه طی 3 سال اخیر کاهش چشمگیری داشته است. نمودار صفحه اول میزان پیشرفت فیزیکی این پالایشگاه بر حسب درصد در هر سال را نشان میدهد.
طی 4 سال اخیر مسؤولان دولتی بیش از 50 مرتبه درباره پالایشگاهی که هنوز ساخته نشده است، سخن گفتهاند و آن را جزو افتخارات خود دانستهاند. پالایشگاهی که طبق وعده وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، قرار بود هر سه فاز آن تا سال 95 به بهرهبرداری برسد اما حالا خبرها حاکی از آن است که حتی افتتاح کامل فاز اول آن هم در این دولت محقق نمیشود و به تابستان 96 موکول شده است. به گفته کارشناسان اتمام فازهای 2 و 3 و بهرهبرداری کامل از این پالایشگاه حداقل 2 سال دیگر زمان میبرد.
گفتنی است پالایشگاه ستاره خلیجفارس از اهمیتی راهبردی و استراتژیک برخوردار است، زیرا به تنهایی قادر است به اندازه
55 درصد تمام پالایشگاههای کشور بنزین تولید کند. این پالایشگاه با تولید روزانه 36 میلیون لیتر بنزین، ایران را از واردکننده به صادرکننده بنزین تبدیل میکند. آن روز که بیژن زنگنه، وزیر نفت در جلسه رای اعتماد مجلس «اتمام طرحهای تولید بنزین در پالایشگاهها و افتتاح مرحله به مرحله پالایشگاه ستاره خلیجفارس» را وعده داد نزدیک به 4 سال میگذرد. در این 4 سال ادبیات وزیر نفت درباره پروژه پالایشگاه ستاره خلیجفارس که مدیریت آن را در دولت گذشته مایه شرمساری خواند و از آن به عنوان یک اغتشاش مدیریتی نام برد و مدیریت ناکارآمد در آن را برای تدریس و عبرت در دانشگاهها مناسب دانست و نوید تحولی عظیم در این پروژه را داد همچنین وعده قطعی افتتاح فاز اول آن در نیمه نخست سال 94 داد و اینکه این طرح را از نان شب واجبتر دانست و آن را اولویت اول وزارت نفت بعد از پارسجنوبی دانست، همگان را امیدوار کرد خودکفایی بنزین در دولت یازدهم قطعی است اما... قرار بود در این 4 سال طبق وعده شفاف ایشان هر سه فاز پالایشگاه ستاره خلیجفارس به بهرهبرداری برسد که در نتیجه آن نهتنها ایران به خودکفایی بنزین دست مییافت بلکه میتوانستیم روزانه حدود 25 میلیون لیتر بنزین به کشورهای دیگر صادر کنیم.
از طرف دیگر عملکرد ضعیف دولت در زمینه کاهش مصرف بنزین به علت عدم گسترش زیرساخت حملونقل عمومی، تلاش برای حذف تدریجی کارت سوخت و... به گونهای بود که واردات بنزین نسبت به سال 92 بیش از 600 درصد افزایش داشت و از 8/1 میلیون لیتر در روز به روزانه 7/13 میلیون لیتر در سال 95 رسید. همچنین طبق وعده مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، قرار بود با بهرهبرداری از فاز اول پالایشگاه ستاره خلیجفارس، ایران در سال 96 هیچگونه واردات بنزینی نداشته باشد و برای نخستینبار صادرکننده بنزین شود اما با روندی که مصرف و واردات بنزین در 3 سال اخیر طی کرده است مطمئنا سال 96 نیز همچنان واردکننده بنزین خواهیم بود و دست دلالان و واردکنندگان بنزین باز هم از این سفره کوتاه نخواهد شد.
----------------------------------
پینوشت
1- شانا، 7 اسفند 92
پالایشگاه ستاره خلیجفارس چه هست چه باید میبود؟!
نمادی از دولت پیر و خسته