گروه سیاسی: پس از فرانسه، آلمان، بلژیک و اتریش، حالا دانمارک هم به پروژه ضدایرانی برخورد با دیپلمات‌‌های ایرانی پیوسته است. مقامات دانمارکی بعدازظهر سه‌شنبه به وقت تهران ادعا کردند یک نروژی ایرانی‌تبار را که قصد داشته با همکاری عوامل اطلاعاتی ایران، یکی از سرکردگان گروهک تروریستی الاحوازیه را در دانمارک مورد حمله قرار دهد دستگیر کرده‌اند. مقامات دانمارکی همچنین سفیر ایران در این کشور را احضار کرده و سفیر خود در تهران را نیز فراخواندند.
به گزارش «وطن‌امروز»، این ادامه همان سناریوی ضدایرانی است که چند ماه قبل با اخراج 2 دیپلمات ایرانی از هلند کلید خورد، با دستگیری اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی مامور در اتریش، ادامه یافت و حالا با رونمایی از پروژه دانمارک نیز تداوم یافته است. طی این مدت متاسفانه رفتار عجیب و حالا مشکوک وزارت امور خارجه در عدم پیگیری قاطعانه و فعالانه رفتار غیرقانونی و غیردوستانه اروپایی‌ها باعث شده تا اراده اروپایی‌ها برای تداوم این پروژه ضدایرانی و همینطور محدود کردن فعالیت‌‌های دیپلماتیک ایران در اروپا شدت بگیرد. کارشناسان و نمایندگان مجلس طی این مدت انتقادات فراوانی نسبت به انفعال عجیب وزارت امور خارجه در عدم پیگیری قاطعانه این ماجرا مطرح کرده‌‌‌اند. از سوی دیگر، برخی کارشناسان معتقدند اولویت وزارت امور خارجه محمدجواد ظریف فعلا ادامه برجام با اروپایی‌هاست و در این راستا حاضر نیستند موضوعاتی دیگر فی‌مابین ایران و اروپا را در اولویت پیگیری قرار دهند. این در حالی است که اکنون نزدیک به 6 ماه از اخراج غیردوستانه 2 دیپلمات ایرانی از هلند و همینطور 4 ماه از دستگیری غیرقانونی اسدالله اسدی می‌گذرد؛ و نه‌تنها اقدامات وزارت امور خارجه تاثیر نداشته، بلکه بازداشت اسدی تمدید شده و حالا با رونمایی از ادعای دانمارک، مشخص شده پروژه ضدایرانی تقویت منافقین و سایر تروریست‌‌های ضدایرانی در اروپا، با شدت و قدرت بیشتری ادامه پیدا می‌کند. پروژه‌ای که با تقویت تروریست‌‌های ضدایرانی، توطئه ترامپ برای خرابکاری در ایران را جلو می‌برد و دشمنی آشکار اروپا با ایران را نشان می‌دهد. با این حال اما بر اساس مشاهدات موجود، در وزارت امور خارجه ایران فعلا دیپلمات‌ها و ماموران دیپلماتیک ایران در اروپا باید قربانی پروژه ظریف و 3 کشور اروپایی یا همان SPV شوند! حداقل اضافه شدن دانمارک به پروژه ضدایرانی اروپا این گمانه را تقویت می‌کند.
ماجرای دانمارک!
ماجرای دانمارک تنها با استناد به پیدا شدن چند عکس از یک نروژی ایرانی‌تبار، از خانه یکی از سران گروهک تروریستی الاحوازیه مقیم دانمارک مطرح شده است. یعنی سرویس اطلاعاتی دانمارک اعلام کرده است از یک نروژی ایرانی‌تبار چند عکس پیدا کرده که مربوط به خانه یکی از سران تروریست‌‌های الاحوازیه مقیم دانمارک است. سرویس اطلاعاتی دانمارک حتی اذعان کرده است که این نروژی ایرانی‌تبار ادعای همکاری با وزارت اطلاعات ایران را رد کرده است.  فین بورچ‌اندرسون، رئیس سازمان امنیت و اطلاعات دانمارک روز سه‌شنبه در یک نشست مطبوعاتی ادعا کرد وزارت اطلاعات ایران به دنبال برخورد با حبیب جبر، فعال عرب ایرانی بوده که در دانمارک زندگی می‌کند. به گفته فین بورچ اندرسون، جبر رهبر شاخه دانمارک گروهک تروریستی الاحوازیه بوده است؛ همان گروهک تروریستی که اعلام کرد حمله تروریستی شهریورماه امسال در اهواز را که طی آن 24 شهروند ایرانی از جمله یک کودک 4 ساله به شهادت رسیدند، آنها انجام داده‌‌‌اند. رئیس سرویس اطلاعاتی دانمارک در ادامه مدعی شده یک شهروند نروژی ایرانی‌تبار روز ۲۱ اکتبر در ارتباط با این پرونده در نروژ بازداشت و تحویل دانمارک شده بود. این فرد دست داشتن در چنین نقشه‌ای را رد کرده است. رئیس دستگاه اطلاعات دانمارک برای اثبات ادعای خود تنها مدعی شده چند عکس از حبیب جبر، از این نروژی ایرانی‌تبار گرفته‌اند.
وزارت خارجه دانمارک نیز بلافاصله پس از این نشست خبری رئیس دستگاه اطلاعاتی این کشور، سفیر ایران در دانمارک را به وزارت خارجه احضار کرد. وزارت خارجه دانمارک سپس سفیر خود در تهران را نیز فراخواند. وزارت خارجه دانمارک حالا یک عملیات روانی راه انداخته تا اتحادیه اروپایی نیز اقداماتی را علیه ایران انجام دهد. این در حالی است که اساسا با استناد به اظهارات رئیس دستگاه اطلاعاتی دانمارک، در وهله اول این سوال باید مطرح شود که رهبر شاخه دانمارک گروهک تروریستی الاحوازیه که تعداد قابل توجهی از مردم ایران را در خون غلتانده‌ است در دانمارک چه می‌کند و چرا دولت و دستگاه اطلاعاتی دانمارک به این تروریست‌ها پناه داده‌اند؟ این همان سوالی است که در ماجرای حضور کلاهی و همینطور حضور نیسی، سرکرده الاحوازیه در هلند باید از مسؤولان این کشور پرسیده می‌شد. اما گویا در وزارت امور خارجه این سوالات مطرح یا پرسیده نشده است.
سفیر دانمارک را حتی احضار نکرده‌اند!
در جریان ماجرای اخراج دیپلمات‌‌های ایرانی از هلند و دستگیری اسدالله اسدی، دیپلمات مظلوم ایرانی در آلمان، عملکرد ضعیف و منفعلانه و البته مشکوک وزارت امور خارجه بارها مورد انتقاد رسانه‌ها و فعالان کشور بویژه نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت اما گویا در وزارت امور خارجه شخص وزیر بیشتر به معامله خود و اروپایی‌ها در ماجرای برجام اهمیت می‌دهد. حتی در جریان همین توطئه اخیر دانمارک نیز رفتار وزارت امور خارجه پرانتقاد بوده است. پس از احضار سفیر ایران به وزارت خارجه دانمارک، گفته شد سفیر دانمارک (البته قبل از بازگشت به کشورش) نیز به وزارت خارجه ایران احضار شد. این در حالی است که بهرام قاسمی در توضیح این ماجرا گفته است سفیر دانمارک در وزارت امور خارجه «حضور» پیدا کرده و با رئیس اداره اول امور شمال اروپا «ملاقات» کرده است! قاسمی دیروز چهارشنبه در این‌باره گفت: صبح امروز سفیر دانمارک در تهران با حضور در وزارت امور خارجه با رئیس اداره اول امور شمال اروپا ملاقات کرد. در این ملاقات مراتب اعتراض کشورمان نسبت به واکنش‌‌های شتابزده سیاسی و رسانه‌ای برخی مقامات دانمارکی نسبت به دستگیری یک شهروند نروژی ایرانی‌تبار به اتهام داشتن برنامه برای ترور فردی در دانمارک به سفیر این کشور در تهران اعلام شد. قاسمی افزود: رئیس اداره اول امور شمال اروپای وزارت امور خارجه در این ملاقات مجددا تاکید کرد اخبار مغرضانه منتشره درباره طرح عملیات نافرجام علیه یکی از مخالفان ایرانی در دانمارک و ادعای انتساب آن به جمهوری اسلامی ایران را قویا تکذیب می‌کنیم. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: سفیر دانمارک در این ملاقات اعلام کرد که برای پاره‌ای از مشورت‌ها به کپنهاگ فراخوانده شده و در کپنهاگ سعی می‌کند مطالب و انتظارات طرف ایرانی را مطرح و پیگیری کند. این ادبیات قاسمی، برخلاف ادبیات معمول دیپلماتیک درباره احضار سفراست و نشان می‌دهد سفیر دانمارک در تهران «احضار» نشده است. یعنی وزارت امور خارجه حتی یک اقدام متقابل معمول را نیز در مقابل این اتهامات دانمارک انجام نداده است؛ رفتاری که قطعا در صورت استمرار رویه معمول وزارت امور خارجه ظریف، می‌تواند طرف اروپایی را به تداوم اقدامات ضدایرانی خود ترغیب کند و ایران را در موضع ضعف مفرط و بدهکاری به اروپا قرار دهد! ضمن اینکه با این قبیل رفتارها شاید طرح این سوال بیراه نباشد که «آیا برخوردهای غیرمعمول با دیپلمات‌‌های ایرانی و طرح ادعاهای ثابت نشده و بی‌پشتوانه علیه وزارت اطلاعات ایران، یکی از حواشی و ضمائم معامله جدید دولت با اروپایی‌هاست؟»
 

دادستان استانبول قطعه‌قطعه شدن جسد جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را تأیید کرد. به گزارش فارس، «عرفان فیدان» دادستان استانبول روز گذشته قطعه‌قطعه شدن جسد جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را تأیید کرد. به نوشته «تی‌آرتی»، دادستان استانبول گفت خاشقجی اندکی بعد از ورود به ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول خفه شده است.  فیدان همچنین تأیید کرده جسد این روزنامه‌نگار بعد از قتل قطعه‌قطعه شده و دور انداخته شده است. او گفته این قتل با برنامه‌ریزی قبلی انجام شده است. این نخستین‌بار است که قطعه‌قطعه شدن جسد خاشقجی از سوی یک مقام رسمی ترکیه اعلام می‌شود. پیش از این رسانه‌ها این روایت را گزارش داده بودند. خاشقجی آخرین بار روز ۱۰ مهرماه (۲ اکتبر) در حال ورود به ساختمان کنسولگری عربستان سعودی در استانبول دیده شد و بعد از آن رسانه‌ها گزارش دادند که ناپدید شده است. مقام‌های ترکیه‌ای چند روز بعد اعلام کردند او داخل این ساختمان کشته شده و بدنش قطعه‌قطعه شده است. مقام‌های سعودی، در نخستین واکنش این روایت را رد و ادعا کردند خاشقجی، ساختمان را زنده و سالم ترک کرده است. عربستان سعودی، سرانجام تحت فشار رسانه‌های بین‌المللی و با موضع‌گیری مقام‌های کشورهای مختلف شنبه ۲۸ مهر اعلام کرد خاشقجی داخل ساختمان کنسولگری کشته شده است.  در نخستین روایت رسمی ریاض ادعا شده بود مرگ خاشقجی بعد از درگیری در داخل ساختمان کنسولگری اتفاق افتاده است.  ریاض بعد از آن چندین بار روایت خود را از نحوه مرگ روزنامه‌نگار منتقد تغییر داده‌؛ این روایت‌ها با مخالفت‌های گسترده در دنیا روبه‌رو شده است. یکی از دلایل تشکیک در روایت عربستان سعودی، نامعلوم بودن سرنوشت جسد خاشقجی بعد از قتل است. یکی از مقام‌های سعودی در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود جسد این روزنامه‌نگار بعد از قتل تحویل یک «همکار محلی» شده است.  فیدان در روزهای گذشته با «سعود المعجب» دادستان کل عربستان سعودی در استانبول دیدار کرده بود.  او در بیانیه دیروز خود گفته مقام‌های سعودی هیچ توضیحی درباره «همکار محلی» خود نداده‌اند. فیدان همچنین گفته دیدارش با همتای سعودی نتیجه‌ای نداشته است. فیدان درباره سفر هیأت سعودی به استانبول گفت: «برداشت ما این نبود که آنها مشتاق همکاری در تحقیقات [درباره قتل خاشقجی] بودند».

نشریه گاردین روز چهارشنبه در گزارشی به موضوع ارتباط شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان «ایران اینترنشنال» مستقر در انگلیس با محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی پرداخت.
به گزارش میزان، در این گزارش آمده است: شبکه تلویزیونی ایرانی مستقر در انگلیس توسط یک شرکت دریانوردی مرموز با مدیریت تاجری سعودی تامین بودجه می‌شود که ارتباط نزدیکی با محمد بن‌سلمان دارد. افشاگری‌ها در این زمینه احتمالا موجب افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره عدم استقلال شبکه ایران اینترنشنال و همزمان افزایش نگرانی درباره شبکه‎های تلویزیونی مرتبط با عربستان مستقر در لندن خواهد شد. یک منبع آگاه به گاردین می‎گوید: محمد بن‌سلمان که به اعتقاد بسیاری مسؤول اصلی قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی است، حامی پشت پرده ایران اینترنشنال است. شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال سال گذشته به شکلی ناگهانی در صحنه رسانه‌های لندن ظاهر شد. بسیاری از کارکنان ۱۰۰ نفره این شبکه تلویزیونی حقوق‌های بالایی دریافت می‌کنند. تفاوت حقوق پرداختی این شبکه با شبکه‌های رقیب گا‌ه به 2 برابر می‌رسد. اما منبع مالی آن همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. این منبع آگاه در گفت‎وگو با گاردین، اظهار داشت: سعود القحطانی، مامور اطلاعاتی شاهزاده سعودی ـ یکی از 2 مقام ارشدی که در ارتباط با قتل خاشقجی از کار برکنار شدند ـ  از عوامل پشت‌پرده تامین مالی شبکه تلویزیونی ایران اینترنشنال بوده است. در حالی که عربستان‌سعودی نشان داده هیچگونه بردباری در مقابل انتقادات از سلطنت مطلقه‎اش را بر نمی‌تابد، همانگونه که در موضوع خاشقجی نشان داد، سازمان‌های رسانه‌ای مختلف با زبان‌های متفاوتی را برای تبلیغ و حمایت از آزادی بیان بویژه درباره ایران ایجاد می‌کند. یکی از کارکنان این شبکه اعلام کرد: «به من گفته شد حتی یک ریال عربستان سعودی در بودجه این شبکه وارد نمی‌شود. اگر می‌دانستم این شبکه توسط عربستان تامین بودجه می‌شود هرگز وارد آن نمی‌شدم. با اطمینان می‌توانم بگویم شبکه ایران اینترنشنال به پلتفرمی برای جدایی‌طلبی و فرقه‌گرایی قومی تبدیل شده است». به گفته منبع آگاه، سعودی برای راه‌اندازی شبکه ایران اینترنشنال ۲۵۰ میلیون دلار معادل ۱۹۷ میلیون پوند کمک کرده است؛ آن هم برای شبکه‌ای که هیچ تبلیغ بازرگانی‌ای پخش نمی‌کند.

محمد سعیدی: این روزها، درست در آستانه ایامی که اروپاییان قصد دارند پس از تاخیری طولانی، هدفمند و البته ادامه‌دار، سازوکار نصفه‌ونیمه و امتحان پس نداده خود را برای مواجهه با بخش کوچکی از تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکا علیه کشورمان ارائه کنند، بار دیگر شاهد شانتاژ تبلیغاتی دیگری از سوی سران قاره سبز علیه ایران اسلامی هستیم! این بار قرعه به نام دانمارکی‌ها افتاده است تا به «نوک پیکان» حملات اروپا علیه کشورمان تبدیل شوند. صورت مساله مانند همیشه از یک «ادعا» آغاز شده و در کسری از ثانیه، به «گزاره قطعی» تبدیل و سپس بر مبنای آن، «حکم» صادر شده است! این بازی نخ‌نمای اروپایی، حداقل برای ایرانیانی که سال‌هاست با چهره مزورانه سران اروپا روبه‌رو هستند، ناآشنا نیست! «فین بورچ اندرسون» رئیس سرویس امنیتی دانمارک ادعا کرده دستگاه اطلاعاتی ایران برای حمله  به رئیس گروهک تروریستی الاحوازیه در خاک این کشور اروپایی برنامه‌ریزی کرده است! «اندرسون» اعلام کرده چنین موضوعی از سوی کپنهاگ و دیگر بازیگران اروپایی قابل قبول نیست! فراتر از آن، دانمارک اعلام کرده است به تلاش‌های خود برای تحریم ایران(!) به همراه دیگر اعضای اتحادیه اروپا ادامه می‌دهد.
1- رئیس سرویس امنیتی دانمارک به عنوان فردی که کشور متبوعش حامی قاتل قربانیان بی‌گناه و مظلوم حادثه اخیر اهواز است، روی «جرم محرز» خود و دولت کپنهاگ در حمایت از تروریسم و کشتار مردم ایران سرپوش نهاده و به جای آن، یک «ادعا» را مطرح کرده و روی آن مانور داده است! بدیهی است دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی ما باید قبل از اینکه شاهد چنین جسارتی از سوی دانمارکی‌ها باشیم، روابط دوجانبه با کپنهاگ را منوط به دستگیری و محاکمه رهبر گروه الاحوازیه می‌کرد. با این حال کم‌کاری وزارت امور خارجه کشورمان و مصالحه دستگاه دیپلماسی با بازیگران اروپایی، این بار نیز کار دست ما داده است! محصول سکوت و تساهل با مقامات اروپایی در سال‌های اخیر، چیزی جز بدعهدی و گستاخی مقامات اروپایی نبوده است. در این معادله مهم نیست که چه بازیگری در  نوک پیکان تقابل با ایران قرار می‌گیرد، بلکه آنچه اصالت و موضوعیت دارد، بازی منظومه‌ای و هماهنگ 28 عضو اتحادیه اروپایی در اعمال فشار بر جمهوری اسلامی ایران است.
2- تیرماه امسال، شاهد سفر رئیس‌جمهور کشورمان به اتریش و سوییس بودیم. درست در حالی که آقای روحانی مشغول دیدار با سران اروپایی و رایزنی با آنها بود، شاهد مانور تبلیغاتی گسترده دستگاه‌های امنیتی و سیاسی غرب درباره ماجرای بمب‌گذاری در نشست منافقین کوردل در پاریس بودیم. آن زمان نیز مرز میان «ادعا»، «اتهام»، «جرم» و «مجازات» به‌گونه‌ای توسط مقامات ارشد اروپایی (آن هم به صورت عامدانه) خلط شد که ایران بلافاصله در ماجرای ساخته و پرداخته توسط کشورهای اروپایی، «مقصر مطلق» قلمداد شود. سوال اصلی اینجاست: میان مانور تبلیغاتی - سیاسی اخیر مقامات دانمارکی علیه کشورمان و مانور قبلی سران اروپایی بر سر موضوع بمب‌گذاری در نشست منافقین چه ارتباطی وجود دارد؟ به عبارت بهتر، چه نقاط تلاقی و اشتراکی میان این 2 پدیده وجود دارد؟
3- واقعیت امر این است که کشورهای اروپایی در گلوگاه‌های زمانی حساس، از جمله تیرماه و آبان‌ماه امسال ضمن مطرح کردن پرونده‌های امنیتی علیه کشورمان، از یک سو زمینه را جهت «امتیازدهی بیشتر ایران» در مذاکرات با خود آماده کرده و از سوی دیگر، نظر ایالات‌متحده آمریکا مبنی بر «اعمال فشارهای مستمر سیاسی علیه ایران» را تامین می‌کنند. همان گونه که بارها تاکید شده است، در این باره میان دستگاه‌های امنیتی ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی هماهنگی کامل و همه‌جانبه‌ای وجود دارد. به عبارت بهتر، سخن گفتن از «رفتار مستقل امنیتی اروپا» در قبال ایران، ساده‌انگاری مطلق محسوب می‌شود!
4- سخن اصلی نگارنده در این میان، با مسؤولان  دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان است. بدون شک تکرار «کرشمه امنیتی مقامات اروپایی»، آن هم با چاشنی تهدید و تحریم ایران بیش از آنکه معلول بازی هماهنگ کاخ سفید و قاره سبز باشد، مرهون سرمایه‌گذاری غیرقابل توجیه دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان روی بازیگران اروپایی و استقلال آنها از ایالات متحده آمریکاست! سکوت وزارت امور خارجه کشورمان در قبال دستگیری دیپلمات کشورمان در خاک اروپا، عدم بازخواست از مقامات اروپایی به دلیل تاخیر در ارائه بسته پیشنهادی اقتصادی، عدم مواجهه قاطعانه با اتهام‌زنی‌های متعدد امنیتی مقامات اروپایی علیه ایران و... جملگی پیامی به نام «نیاز ایران به اروپا» را به قاره سبز منتقل کرد، حال آنکه بنا به فرموده رهبر حکیم انقلاب اسلامی، ما اساسا نباید روی برجام اروپایی حساب باز می‌کردیم. زمانی که اروپا پیام «نیاز ایران» را از رفتار و گفتار مقامات وزارت امور خارجه کشورمان دریافت کرد، با وقاحتی بیشتر، اتهامات و تهدیدات خود علیه ایران را بسط و گسترش داد. هم‌اکنون کار مقامات اروپایی به جایی رسیده است که برای دومین بار طی 4 ماه اخیر، دست به شانتاژ تبلیغاتی ـ امنیتی علیه کشورمان‌ زده و تاخیر عامدانه خود در اجرای سازوکار ویژه مالی جهت مقابله حداقلی با تحریم‌های آمریکا را در ذیل انبوهی از اتهامات پنهان می‌سازند!
آیا زمان آن نرسیده است که این «ناز و نیاز» برای همیشه از دستگاه دیپلماسی ما رخت بربندد؟ آیا پرداخت هزینه‌های هنگفت اعتماد به اروپا در ماجرای برجام، خود حجتی قاطع برای فاصله‌گیری از این مجموعه در حوزه سیاست خارجی محسوب نمی‌شود؟ براستی ملت ایران باید تا چه اندازه برای تثبیت (و نه  اثبات) حقیقتی به نام  «بدعهدی اروپا» هزینه بدهد؟ ملت ایران مدت‌هاست از اروپا قطع امید کرده و متعاقبا، به برجام اروپایی نیز امیدی ندارد اما گویا دستگاه دیپلماسی ما همچنان روی «اروپای صد چهره» حساب ویژه‌ای باز کرده است... .
 

حجت‌الاسلام والمسلمین رضا  برنجکار*: در خصوص نامه حضرت آیت‌الله یزدی به حضرت آیت‌الله شبیری زنجانی و موضع‌گیری‌هایی که درباره آن انجام شد، به نظرم 2 تعبیر و موضع خوب وجود داشت که من آن 2 تعبیر را نقل می‌کنم. سپس از آنجا که فعالیت بنده در زمینه علم کلام است، نکته‌ای را در این زمینه عرض می‌کنم.
تعبیر اول از آیت‌الله غروی، عضو محترم جامعه مدرسین بود که فرمودند: من نه ملاقات را می‌پسندم و نه آن نامه را، چون آن ملاقات واقعا در شأن مرجع بزرگواری مثل آیت‌الله العظمی شبیری‌زنجانی نبود. آن عکس‌ها و به‌خصوص سوءاستفاده‌هایی که از آنها شد و ایشان را منتسب به جریان خاصی و حامی آنها نشان دادند، واقعا ناراحت‌کننده بود و ما انتظار داشتیم ایشان حداقل جلوی این سوءاستفاده‌ها را بگیرند. برخی توجیه می‌کنند که آنها شاگردان ایشان بودند و شاگردان حتی اگر جلوی نظام اسلامی قرار گرفته باشند، حق دارند با استادشان دیدار کنند. بله! اما اگر بنا باشد که از چنین دیداری سوءاستفاده‌هایی صورت بگیرد، حداقل باید جلوی این سوءاستفاده‌ها گرفته شود، بنابراین همانطور که آیت‌الله غروی فرمودند، ما نمی‌توانیم اصل آن ملاقات و من اضافه می‌کنم به‌خصوص آن سوءاستفاده‌ها را تأیید بکنیم و خب! انتظار این بود که آیت‌الله یزدی با لحن ملایم‌تری اعتراض و نقد خودشان را بیان می‌فرمودند.  
یک جمله هم از آیت‌الله احمد بهشتی دیدم که فرموده بودند این بحث درون‌حوزوی است و دیگران نباید سوءاستفاده کنند. بالاخره داخل حوزه افراد نسبت به هم نقدهایی دارند و حرف‌هایی می‌زنند. دیگران خیلی در این مدت خواستند از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند، بعضی‌ها می‌خواستند خودشان را مطرح کنند، بعضی‌ها می‌خواستند جناح خودشان را مطرح کنند، بعضی‌ها می‌خواستند انتقام بگیرند و عقده‌گشایی کنند.
 بین موضع‌گیری‌هایی که بعضی از آنها از  جانب کسانی است که در حوزه درس فقه و اصول می‌دهند نیز موضع‌گیری‌های عجیب و غریبی دیده شد. خیلی از کسانی که ادعای فقاهت دارند، یک طرف را بالا بردند و یک طرف را پایین آوردند. در حالی که این دو بزرگوار هر دو از استوانه‌های حوزه هستند، هر دو مجتهد هستند. درست است که آیت‌الله یزدی رساله ندارد ولی ایشان فقیه مسلمی است که می‌توانست رساله بدهد، می‌توانست مبارزات انقلابی نداشته باشد و وقتی که برای کارها و مبارزات سیاسی گذاشته را فقط برای فقه و اصول بگذارد ولی ایشان خدمات زیادی داشته که ما نباید آنها را فراموش کنیم. اگر ایشان و امثال ایشان جامعه مدرسین را تشکیل نمی‌دادند و مرجعیت امام را تثبیت نمی‌کردند، چه بسا این انقلاب اصلا شکل نمی‌گرفت. جامعه مدرسین در شکل‌گیری انقلاب نقش اساسی داشته است و امام هم درباره جامعه مدرسین گفته‌اندکه پناه ببرید به جامعه مدرسین و اگر این کار را نکنید به دامن اسلام آمریکایی می‌افتید. حتی در خصوص آقای یزدی امام چقدر از ایشان تفقد کردند و ایشان را از اعضای شورای نگهبان قانون اساسی قرار دادند. اوایل انقلاب که  میان نیروهای انقلاب و بنی‌صدر درگیری بود، امام شورای 3 نفره‌ای تشکیل دادند و شهید بهشتی و دیگر آقایان انقلابی آیت‌الله یزدی را به عنوان نماینده خودشان معرفی کردند. ما هیچوقت این را فراموش نمی‌کنیم و خدمات ایشان نباید فراموش شود.  
البته آیت‌الله شبیری‌زنجانی هم سرور ما و از استوانه‌های حوزه هستند. احترام هر دو واجب است. در این موضع‌گیری‌ها دیدیم که به این عنوان که شما چنگ انداخته‌اید به صورت آیت‌الله شبیری، آمده‌اند چنگ انداخته‌اند به صورت آیت‌الله یزدی. اگر چنگ انداختن به صورت علما اشکال دارد، شما چند برابر به صورت علما چنگ انداختید. شما چند برابر  بی احترامی کردید. بنا بر این احترام هر دو واجب است نه فقط یکی.  
اما از آنجایی که اشتغال عمده من در حوزه در زمینه علم کلام است، این نکته را عرض می‌کنم که بعضی از آقایان گفتند آیت‌الله شبیری مجتهد مسلم است و کسی حق نقد و اعتراض به ایشان را ندارد. جالب است بعضی که چنین حرفی را می‌زنند کسانی هستند که قبلا گفته بودند شما حق اعتراض به معصوم را هم دارید. اصلا مثل اینکه ما باید با بعضی از اینها بحث اعتقادی بکنیم که آیا شما قائل به معصوم بودن مرجع تقلید هستید یا مثل اهل سنت قائل به تصویب هستید؟ اهل سنت هم که قائل به تصویب هستند، درباره فتوا می‌گویند وقتی مجتهد فتوا داد در لوح محفوظ ثبت شده و در نتیجه حکم واقعی همان می‌شود؛ نه درباره رفتارها و موضع‌گیری‌ها و عکس انداختن‌های معمولی. یعنی چه که نمی‌شود مجتهد و مرجع تقلید غیرمعصوم را نقد کرد؟ شما اشتباه می‌کردید که می‌گفتید می‌توان معصوم را نقد کرد، چون معصوم، معصوم است یعنی حرف‌هایش قطعا مطابق با واقع است. او را نمی‌شود نقد کرد و فقط می‌توان از او سؤال پرسید که ایشان هم جواب می‌دهد. خودشان هم فرموده‌اند از ما بپرسید این حرفی که می‌زنیم از کجای قرآن است و ما جواب می‌دهیم. به معصوم نمی‌شود اعتراض و نقد کرد، چون عین واقعیت را می‌گوید و هیچ مسلمانی که خدا و نبوت و امامت امام معصوم را قبول دارد، نمی‌تواند به امام معصوم اعتراض کند اما غیر امام معصوم اینجوری نیست. جناب آقای آیت‌الله فلانی که ادعای فقاهت می‌کنی، مگر خودت در درس‌هایت همین آیت‌الله شبیری را نقد نمی‌کنی؟ مگر استادهایت را نقد نمی‌کنی؟ مگر خود مراجع همدیگر را نقد نمی‌کنند؟ یعنی چه که هیچکس حق نقد مجتهد را ندارد و آیت‌الله یزدی هم حتی اگر مجتهد مسلم باشد باز هم حق ندارد، چون مجتهد بر اساس تشخیص خودش عمل می‌کند؟ این همان حرفی است که بعضی برای توجیه جنگ جمل و صفین گفتند. آنها می‌گفتند کسانی که در برابر امیرالمؤمنین جنگ کردند، مجتهد بودند و ما حق اعتراض در برابر اجتهاد مجتهد را نداریم. این چه حرفی است؟ اولا ایشان فتوا نداده است. حتی اگر فتوا هم می‌داد، می‌شد ایشان را نقد کرد. بله! مقلد فقط نسبت به فتوای مرجع تقلید خودش حق اعتراض ندارد والا مقلدین هم می‌توانند غیر از فتوا به یک رفتار مرجع تقلیدشان نقد و اشکال کنند. این چه حرفی است که کسانی که در حوزه درس خارج هم دارند، می‌زنند. این حرف، بدتر از حرف اهل سنت است که می‌گویند آنها اجتهاد کردند و ما حق اعتراض نداریم. آنها درباره فتوا می‌گویند. ما درباره ملاقات معمولی هم می‌گوییم. خیلی تنزل کنیم حرف این آقایان هم همان حرف اهل سنت می‌شود. غیر معصوم اشتباه می‌کند. ما هم که موضع‌گیری می‌کنیم، ممکن است داریم اشتباه می‌کنیم اما حق داریم نسبت به مرجع تقلید خودمان در غیر فتوا، اگر با کسی ملاقات کرد که به نظر ما ناپسند است، اعتراض کنیم. یادم می‌آید قبلا هم همین کار را کردیم و رفتیم نسبت به یکی از مراجع بزرگوار اعتراض کردیم و گفتیم شما فلان کار را کردید. اشکال هم راجع به همین مسائل سیاسی بود. ایشان هم با نهایت بزرگواری برخورد کردند و شروع کردند گفتند این هم هست، آن هم هست. ما نسبت به معصوم هم، می‌توانیم سؤال بپرسیم و بگوییم این مطلبی که می‌گویید در کجای قرآن آمده است ولی نسبت به مراجع حق اعتراض هم داریم و ممکن است ما موضع‌گیری‌های غیرفتوایی آنها را قبول نداشته باشیم. حالا چه برسد به اینکه 2 تا فقیه و 2 تا آیت‌الله نسبت به هم اعتراضی دارند. آن وقت شما نگاه کنید، یکی گفته باید برود دست‌بوسی ایشان و عذرخواهی بکند که من به اشتباه اعتراض کردم، البته در ابتدا گفتم که ادبیات نامه بحث دیگری است و من معتقدم ادبیات باید ادبیات نرم‌تر و آرام‌تری می‌بود ولی اصل اعتراض هیچ اشکالی ندارد. چنانکه ممکن است آیت‌الله شبیری هم نسبت به آیت‌الله یزدی، بلکه نسبت به مراجع دیگر اعتراض داشته باشند و  همین کار را هم گاهی صریح و گاهی با رفتارشان می‌کنند. هم در فتوا همدیگر را در خلال درس‌های‌شان نقد می‌کنند و هم در موضع‌گیری‌ها نظر همدیگر را قبول ندارند.  
این حرفی که وقتی کسی مجتهد یا مرجع شد، کسی حق حرف زدن ندارد، چون ایشان مطابق نظر خودش عمل کرده ولی آقای فلانی که اولا مجتهد نیست، ثانیا اگر مجتهد بود باز هم نمی‌توانست، حرف‌هایی است که برخلاف مسلمات امامیه و شیعه در حوزه علمیه زده می‌شود. اینها نشان می‌دهد علم کلام باید در حوزه تقویت شود و اعتقادات ما ضعیف است یا اینکه آقایان جناحی برخورد می‌کنند، یعنی در موضع‌گیری‌های‌شان به جای اینکه به علم و فقه‌شان مراجعه کنند، وقتی از چیزی خوش‌شان نمی‌آید، بر اساس منافع جناح‌شان حرف می‌زنند؛ از آن آقا خوشش نمی‌آید موضع می‌گیرد، با این جناح بد است موضع می‌گیرد.  
بله! به ولی‌فقیه هم جایی که حکم می‌کند، نمی‌توان اعتراض کرد، چون حکم ولی‌فقیه حجت است. به ولی‌فقیه در حکمش و مرجع تقلید در فتوایش نمی‌توان اعتراض کرد. در غیر این مورد با احترام و ادب می‌توانیم اعتراض کنیم.
در آخر باز عرض می‌کنم این 2 بزرگوار هر دو فقیهند، هر دو محترمند و هر دو باید حفظ شوند. ناراحتی خودم را هم از بی‌احترامی‌هایی که افرادی به یک طرف یا هر دو طرف انجام داده‌اند، ابراز می‌کنم. مثل همه انسان‌هایی که می‌توانند نظر بدهند هم نظرم را می‌گویم.
* استاد کلام و رئیس انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه
 

گروه سیاسی: نخستین جلسه رسیدگی به اتهامات ۵ متهم ارزی، در شعبه سوم دادگاه ویژه رسیدگی به جرائم مفسدان و اخلالگران اقتصادی به ریاست قاضی مسعودی‌مقام به صورت علنی برگزار شد.
«احسان صفوی‌امیر» فرزند محمد، بازداشت از تاریخ ۱۷ مردادماه ۹۷، اهل و ساکن تهران، مدیرعامل شرکت صرافی صفوی، «بهزاد بهرامی» فرزند احمد، بازداشت از تاریخ ۲۰ مردادماه سال ۹۷، متولد ۱۳۳۹ اهل و ساکن تهران، مدیرعامل شرکت بهرامی، «سیدمازن قائنی» فرزند سیدجواد، بازداشت از تاریخ ۲ مردادماه سال ۹۷ ، متولد ۱۳۴۶ اهل و ساکن تهران، مدیرعامل شرکت صرافی قائنی، «مجید انصاری» فرزند عظیم، بازداشت از تاریخ ۱۷ مردادماه ۹۷ ، متولد ۱۳۴۱ اهل و ساکن تهران، مدیرعامل شرکت صرافی ایران‌زمین و «پیمان ارغوانی» فرزند محمود، بازداشت از تاریخ ۱۷ مردادماه سال ۹۷ ، متولد ۱۳۶۳ اهل و ساکن تهران، مدیر شرکت صرافی ارغوان 5 صرافی بودند که در جلسه دیروز به اتهامات‌شان رسیدگی شد. آنگونه که نماینده دادستان اعلام کرده، مجموع مبالغ مربوط به ۵ متهم، ۱۵۱ میلیون و ۱۱۲ هزار و ۶۷۴ دلار بوده است.
روز گذشته در جلسه رسیدگی به اتهامات 5 متهم ارزی، نماینده دادستان تهران در قرائت کیفرخواست صادره گفت: اینکه دشمنان نظام در تمام سال‌های پس از انقلاب اسلامی بویژه در سالیان اخیر بر تحریم‌های ظالمانه اقتصادی تمرکز کرده‌اند، موضوع جدیدی نیست و هدف آنها ایجاد نارضایتی در بین مردم است اما تحریم‌ها به تنهایی نمی‌تواند یک جامعه اسلامی را در تنگنا و فشار قرار دهد، بلکه در صورتی می‌تواند به هدف خود برسد که اقتصاد آن کشور اقتصادی سالم، پویا و درون‌زا نباشد.
نماینده دادستان تهران ادامه داد: متاسفانه در سالیان اخیر در موضوعات اقتصادی سازوکار‌های نظارتی به شکل درستی شکل نگرفت و نظام پولی و بانکی خروجی و عملکرد مناسبی نداشته است.
وی افزود: با زمزمه‌هایی مبنی بر خروج آمریکا از برجام در حالی که هنوز هیچ تحریمی اعمال نشده است، افرادی سودجو و منفعت‌طلب با ایجاد جو روانی در بازار ارز موجب افزایش قیمت بی‌سابقه ارز، سکه و طلا شدند.
نماینده دادستان تهران عنوان کرد: این اقدام افراد سودجو زمینه خروج سرمایه‌های مردم را از بانک‌ها و از عرصه تولید فراهم کرده است.
وی افزود: کاهش ارزش پول ملی؛ افزایش تورم و افزایش قیمت لوازم خانگی، مسکن و سایر مایحتاج مردم را به دنبال داشته است.
به گزارش میزان، نماینده دادستان تهران خاطرنشان کرد: اگر چه اعمال تحریم‌های خارجی و ایجاد یک جو تبلیغاتی توسط دشمن در ایجاد این جو روانی موثر بوده است اما این اقدامات جدید نبوده و اقدامات دشمن سابقه‌دار است.
وی گفت: دولت در سالیان اخیر جهت مدیریت بازار ارز اقدام به توزیع ارز مبادله‌ای کرده است که به علت عدم نظارت صحیح بر این موضوع، متاسفانه برخی صرافی‌ها با سوءاستفاده از برخی خلأهای قانونی و رانت‌ها به عنوان پیاده‌نظام دشمن در راستای اهداف دشمن قدم برداشته‌اند.
دریافت ارز مداخله‌ای با کارت ملی افراد کم‌درآمد!
نماینده دادستان تهران افزود: این افراد با همکاری تعدادی از دلالان بازار ارز و سوءاستفاده از کارت‌های ملی افراد مختلف، ارز‌های مداخله‌ای بازار را تصاحب کرده‌اند که این کارشان موجب افزایش قیمت ارز و کالا‌های اساسی شده و افزایش نارضایتی‌مردم را در پی داشته است.
وی ادامه داد: اگر چه اعمال برخی سیاست‌های نادرست توسط بانک مرکزی بر این افزایش قیمت‌ها موثر بوده است اما اقدامات برخی افراد سودجو موجب شده امکان استفاده بهینه از ارز‌های مبادله‌ای شکل نگیرد.
نماینده دادستان تهران بیان کرد: مداخله کلان در معاملات ارزی توسط این افراد موجب شده است ارز‌های مداخله‌ای بانک مرکزی به جای اینکه صرف حمایت از تولید داخل و واردات اقلام ضروری مثل دارو‌ها شود به دست افراد سودجو بیفتد و در گاوصندوق‌های آنها نگهداری شود.
وی افزود: بدیهی است اخلال در نظام ارزی کشور به اقدامات یک شخص واحد وابسته نیست، بلکه تحقیقات نشان می‌دهد اقدامات افراد زیادی در این موضوع موثر بوده است.
نماینده دادستان با قرائت کیفرخواست در جلسه رسیدگی به اتهامات متهمان بازار ارز، بیان داشت: در تحقیقات مشخص شد بخشی از ارز خریداری و ثبت‌شده در سامانه سنا به نام افرادی است که از اقشار کم‌درآمد جامعه بودند و با دریافت مبالغ ناچیز بدون اینکه ارزی در اختیار این اشخاص قرار گیرد، کارت ملی و حساب بانکی خود را در اختیار متهمان قرار داده و متهمان نیز به دریافت ارز و جابه‌جایی وجوه از طریق کارت‌های بانکی این اشخاص اقدام کرده‌اند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: تحقیقات نشان می‌دهد این افراد با در اختیار گرفتن کارت‌های ملی و بانکی اشخاص متعدد و با همکاری دلالانی که اسامی آنها در پرونده منعکس است و سابقا پرونده ایشان با کیفرخواست به دادگاه ارسال شده، مبالغ اشاره‌شده را به شرح فوق به نام این اشخاص در سامانه سنا به صورت صوری خریداری کرده و در نهایت ارز توسط صرافی‌های مورد نظر یا دلالان تصاحب شده است.
در این بخش از جلسه دادگاه، نماینده دادستان به قرائت ادله انتساب جرم به متهمان پرداخت:
۱- گزارش اولیه بانک مرکزی مورخ ۱۱/۱۲/۹۶ اخذ شده از سامانه سنا که متضمن لیست اشخاصی است که به دفعات و حجم بالا ارز دریافت کرده‌اند.
۲- گزارش‌های واصله از معاونت مبارزه با جرائم اقتصادی پلیس آگاهی تهران مبنی بر اعلام لیست ۱۰۲۸ نفر از افرادی که با کارت‌های ملی استیجاری ارز دریافت می‌کنند.
۳- گزارش ۷/۴/۹۷ درباره تحقیقات انجام شده از تعدادی از افراد لیست اعلامی بانک مرکزی
۴- گزارش مورخ ۲۲/۴/۹۷ مبنی بر سوءاستفاده از کارت‌های ملی و حساب بانکی افراد مختلف و احضار ۶۰۰ نفر و تحقیق از ۱۰۰ نفر از ایشان
۵- گزارش مورخ ۲۳/۴/۹۷ درباره تحقیقات انجام شده از تعدادی از دلالان مرتبط با صرافی‌ها که از کارت ملی اجاره‌ای استفاده کردند.
۶- گزارش مورخ ۲۰/۵/۹۷ مبنی بر تحقیق درباره نحوه همکاری متهمان با دلالانی که نامبردگان منکر ارتباط با ایشان بودند.
۷- گزارش مورخ ۲۶/۶/۹۷ درباره تحقیق از دلالان مرتبط و مواجهه حضوری فی‌مابین ایشان و متهمان حاضر که دلالان مزبور اظهار داشتند با کارت‌های ملی متعدد به صرافی‌ها مراجعه و اقدام به خرید ارز کرده‌اند.
نماینده دادستان در ادامه افزود: اظهارات برخی دلالان ارز به عنوان شریک جرم درباره متهم ردیف اول درباره اینکه کارت‌های ملی و بانکی متعدد بار‌ها در اختیار ایشان قرار داده‌اند و بررسی سامانه سنا نشان می‌دهد صرافی صفوی بیش از ۴۱ میلیون دلار را به کرات به نام تعدادی از این افراد ثبت کرده است. 2 تن از دلالان ارز نیز اذعان کردند برای احسان صفوی کار می‌کردند و وی با کارت‌های بانکی و ملی در سامانه سنا ارز ثبت می‌کرده است.
وی ادامه داد: بررسی‌های انجام شده از سنا نشان می‌دهد متهم ردیف سوم مبلغ یک میلیون و ۷۹ هزار و ۴۸۴ دلار به نام آقای «ع ـ ح» و مبلغ یک میلیون و ۱۷۶ هزار و ۵۰۰ دلار به نام خانم «س ـ ز» به ثبت رسانده است و علاوه بر آن مبلغ یک‌میلیون و ۱۷۹ هزار و ۵۰۰ دلار صرفا به نام همسر «م ـ ق» از کارمندان صرافی بوده است.
نماینده دادستان با بیان اینکه اظهارات و اقدامات مشابه درباره متهمان ردیف چهارم و پنجم نیز در پرونده منعکس است، گفت: اظهارات متهمان مرتبط و مراجعه حضوری آنها به این صرافی‌ها در مرجع انتظامی و نزد بازپرس رسیدگی‌کننده نشان از آن دارد که متهم فاقد مجوز لازم بوده است. شرکای جرم نیز اقرار کرده‌اند با کارت‌های ملی و حساب بانکی اشخاص متعدد اعم از بستگان و سایر افراد ارز دریافت می‌کردند.
وی گفت: برخی متهمان حاضر، به پرداخت ارز به دلالان به شکل صوری و به نام صاحبان کارت‌های ملی استیجاری و افراد دیگر اقدام کرده‌اند. این اقدامات دلالت بر آن دارد که متهمان با علم و اطلاع از غیرقانونی بودن فعالیت خود اقدام به فروش ارز مداخله‌گر در بازار آزاد کرده‌اند. اقدامات متهمان به گونه‌ای است که در عنصر ماده جرم اخلال در نظام ارزی مداخله کرده و با همدستی دلالانی که اسامی آنها در پرونده ذکر شده و پرونده ایشان قبلا با کیفرخواست به دادگاه ارسال شده موجب اخلال در نظام اقتصادی کشور شده‌اند.
نماینده دادستان اظهار داشت: با عنایت به مراتب فوق و نظر به اینکه اقدامات انجام شده از جانب متهمان، جرم تلقی شده و پیرو کیفرخواست‌های صادره درباره دلالان مرتبط و بنا بر استجازه مقام معظم رهبری، درخواست تعقیب کیفری متهمان و صدور حکم محکومیت ایشان را دارم.
 

گروه بین‌الملل: سلطان قابوس، پادشاه عمان میزبان نخست‌وزیر متوحش‌‌‌‌‌ترین رژیم سیاسی جهان پس از سقوط نازی‌ها در آلمان بود. این سفر از آن جهت حائز اهمیت است که می‌تواند معادلات آینده اراضی اشغالی فلسطین را به طور جدی تحت‌الشعاع خود قرار دهد. گروه‌‌های سیاسی در منطقه خاورمیانه با نگاه‌‌های متنوعی این تحول را تحلیل کردند اما مشروعیت‌بخشی به رژیم کودک‌کش صهیونیستی گناهی نابخشودنی در میان افکار عمومی ملت‌‌های عربی است‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. تحولات سال‌های گذشته نشان می‌دهد حمایت‌‌های آمریکا از اسرائیل توانسته است این رژیم را میان رژیم‌‌های مرتجع عربی در جایگاه یک حامی منطقه‌ای برای حفاظت از پادشاهی‌‌های پوسیده قرار دهد. در این میان لازم است نگاهی اجمالی به روابط عمان و رژیم صهیونیستی داشت. عمان و اسرائیل اگرچه دارای روابط دیپلماتیک رسمی نیستند اما در چند دهه اخیر شاهد رفت‌وآمدهای دیپلماتیک متعددی بوده‌‌‌اند. تاکنون 3 مرتبه نخست‌وزیران اسرائیل به عمان سفر کرده‌‌اند و وزیر خارجه عمان هم به تل‌آویو سفر داشته است.
در حاشیه سفر نتانیاهو به عمان چه گذشت؟
در حالی که در غرب به تمجید از رفتارهای غیرمسؤولانه سلطان قابوس مشغولند، شهروندان عمانی اما با ابراز خشم از سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم اشغالگر قدس به کشورشان، پرچم این رژیم را به‌آتش کشیدند. در همین ارتباط فیلمی در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می‌دهد شهروندان خشمگین عمانی پرچم رژیم صهیونیستی را به ‌آتش می‌کشند تا به این شیوه خشم و نارضایتی خود را از هرگونه اقدام برای عادی‌سازی روابط با غاصبان قدس ابراز کنند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی هفته گذشته در سفری رسمی به مسقط رفت و با سلطان قابوس دیدار کرد، این دومین سفر یک نخست‌وزیر رژیم اشغالگر به عمان به‌شمار می‌رود؛ پیش از این، اسحاق رابین، نخست‌وزیر اسبق رژیم صهیونیستی در سال 1994 به عمان سفر کرده بود، همچنین شیمون پرز، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی در سال 1995 میزبان «یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان در قدس اشغالی بود. هرچند در حال حاضر روابط دیپلماتیک رسمی میان عمان و رژیم صهیونیستی برقرار نیست ولی 2 طرف در ژانویه 1996 میلادی توافقنامه‌ای را درباره گشایش دفاتر نمایندگی تجاری امضا کردند. مقامات عمانی به توجیه این سفر پرداخته‌اند. در همین حال نباید از نظر دور داشت معامله قرن قطعا بخش مهمی از دستور کار نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در سفر به عمان بوده است.
نگاه فلسطین به آنچه در مسقط گذشت
عصام الدعلیس از رهبران جنبش حماس، عادی‌سازی روابط عربی- صهیونیستی را دومین گام توطئه موسوم به معامله قرن دانست. الدعلیس در صفحه شخصی خود در توئیتر به دیدار اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با سلطان قابوس در عمان اشاره کرد و گفت قدس و آوارگان ایستگاه نخست در اجرای طرح معامله قرن هستند. الدعلیس افزود: قدس شریف و پناهندگان ایستگاه اول در اجرای معامله قرن در مقابل سکوت مشکوک بین‌المللی هستند. وی افزود: عادی‌‌سازی روابط عربی- صهیونیستی را که امروز شاهدیم، در واقع ایستگاه دوم معامله قرن به شمار می‌رود. عضو مطرح حماس از ملت‌‌های عربی و نیروهای پویا و فعال آن خواست در برابر این روند عادی‌‌سازی روابط و پیامدها و خطرات پیش روی آن و ادامه جنایات رژیم اشغالگر غاصب ایستادگی و با آن مقابله کنند.
عمان میانجی معامله قرن است؟
با توجه به مدت زمان طولانی دیدار انجام شده میان سلطان قابوس و بنیامین نتانیاهو و تحرکات سیاسی انجام شده در منطقه بعد از این سفر، به نظر می‌رسد اجرای طرح موسوم به معامله قرن مهم‌ترین محور بررسی شده در این دیدار بوده است. در همین رابطه قرار است طی هفته جاری «جیسون گرینبلات» فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در خاورمیانه به سرزمین‌‌های اشغالی سفر کرده و با مقامات اسرائیلی دیدار کند. شبکه 10 تلویزیون رژیم صهیونیستی گزارش داد این دیدار با هدف ارائه و اعلام طرح معامله قرن در پایان سال جاری میلادی است. همچنین در پی سفر نتانیاهو به عمان، «سالم بن حبیب العمیری» فرستاده سلطان قابوس بن سعید در دفتر ریاست تشکیلات خودگردان در رام‌الله با ابومازن دیدار کرد. العمیری نامه‌ای را از طرف سلطان قابوس به ابومازن داد که طی آن از سفر اخیر رئیس تشکیلات خودگردان به مسقط تشکر و بر عمق روابط میان 2 طرف و تمایل برای تقویت آن تأکید کرد. به نظر می‌رسد آمریکا و رژیم صهیونیستی بدرستی موفق شده‌اند تب میانجیگری میان مقامات عمان را شناسایی کرده و پای این کشور را به روند اجرای معامله قرن باز کنند. ماهیت هیأت امنیتی همراه نتانیاهو در سفر اخیر وی به عمان نشان‌دهنده اهمیت بالای این دیدار و بررسی جنبه‌های امنیتی اجرای معامله قرن است. علاوه بر اینکه جینا هاسپل، رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌ای‌ای) نیز قرار است بزودی به رام‌الله سفر کرده و با ابومازن، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کند.

1994- سفر اسحاق رابین، نخست‌وزیر اسرائیل به مسقط و دیدار با سلطان قابوس
1995- سفر وزیر خارجه عمان به اسرائیل و مشارکت در تشییع جنازه اسحاق رابین، نخست‌وزیر اسرائیل و دیدار با جانشین او شیمون پرز
1996- سفر شیمون پرز، نخست‌وزیر اسرائیل به عمان و دیدار با سلطان قابوس
1996- افتتاح دفتر تجاری عمان و اسرائیل در پایتخت‌‌های یکدیگر
2000- تعطیلی دفاتر تجاری عمان و اسرائیل در مسقط و تل‌آویو به دنبال انتفاضه فلسطینی‌ها
2008 - دیدار یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان و همتای اسرائیلی تزیپی لیونی در دوحه قطر
2016- اعزام هیات رسمی به ریاست سفیر عمان در اردن به اسرائیل برای حضور در تشییع جنازه شیمون پرز، رئیس‌ رژیم اسرائیل
2018- سفر نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به مسقط و دیدار با سلطان قابوس
 

گروه سیاسی: مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای از نامه آیت‌الله محمد یزدی به آیت‌الله شبیری‌زنجانی حمایت کرد.
به گزارش «وطن‌امروز»، این بیانیه در 8 بند به محتوای نامه، اصل موضوع انتقاد آیت‌الله یزدی و همین‌طور حواشی مربوط به این نامه پرداخته است. در این بیانیه، مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، نامه آیت‌الله یزدی را در راستای صیانت از جایگاه مرجعیت و دفاع از انقلاب و نظام اسلامی و همین‌طور حفظ ارزش‌های اسلامی دانسته است.
این بیانیه به صورت رسمی نشان می‌دهد جریان غالب در حوزه علمیه قم ضمن حفظ احترام و جایگاه آیت‌الله شبیری‌زنجانی، مرجع عالیقدر، از نامه آیت‌الله یزدی به آیت‌الله شبیری‌زنجانی حمایت و تذکر آیت‌الله یزدی درباره دیدار‌ آیت‌الله شبیری با برخی فتنه‌گران را تایید می‌کند.
به گزارش «وطن‌امروز»، پس از اهانت‌های جریان فتنه 88 به آیت‌الله یزدی، که به بهانه دفاع از آیت‌الله شبیری‌زنجانی انجام شد، جریان انقلابی غالب در حوزه به سرعت واکنش نشان داده و ضمن حمایت از آیت‌الله یزدی و تایید محتوای نامه ایشان به آیت‌الله شبیری‌زنجانی، ماهیت دین‌ستیزانه این جریان سیاسی را مورد اشاره قرار داد. بیانیه مجمع عمومی جامعه مدرسین مطالب قابل تاملی را هم درباره محتوای نامه آیت‌الله یزدی و هم حواشی آن مورد اشاره قرار داده است. 
متن بیانیه به این شرح است:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
نامه‌ حضرت آیت‌الله یزدی دامت برکاته به مرجع عظیم‌الشأن حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری‌زنجانی دامت‌برکاته‌العالیه با واکنش‌های متفاوت و البته کم‌سابقه گروه‌های فکری و سیاسی حوزوی و غیرحوزوی مواجه شد، نامه ایشان که به‌صورت سرگشاده انتشار یافت دارای 3 بخش است:
۱- احترام و ارادت به شخصیت و مقام مرجعیت حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری ‌زنجانی (دامت‌برکاته) می‌باشد. مقام علمی و اخلاقی و منش رفتاری معظم‌له بر حوزویان محترم، شاگردان، مقلدان و ارادتمندان ایشان، پوشیده نیست که همواره مورد تکریم و احترام بزرگان و اعلام حوزه‌های علمیه بوده و هست.
۲- یادآوری افراد مسأله‌دار که می‌توانند نسبت به جایگاه رفیع مرجعیت و شخصیت حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری،‌ خدشه وارد کنند. این نگرانی حضرت آیت‌الله یزدی برآمده از تاریخ و تجربه نه‌چندان دور سالیان گذشته می‌باشد، که هر خواننده منصفی بر آن اذعان دارد و این دغدغه نه به‌خاطر مسائل جناحی است که به حتم و به دور از هرگونه پیش‌داوری، نامه‌ای در این سطح از مخاطب محترم چگونه می‌تواند رنگ و بوی جناحی و سیاسی داشته باشد، بلکه آنچه گفته شده از باب دلسوزی، حراست و صیانت از جایگاه مرجعیت است.
۳- بخش سوم نامه- علیرغم آنکه برخی لحن آن را تند می‌دانند- تقاضایی است از حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری‌زنجانی(دامت‌برکاته) مبنی بر شناخت خطرات این گروه مسأله‌دار که باز هم حاکی از حفاظت پایگاه رفیع مرجعیت و جایگاه منیع مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری ‌زنجانی (دامت‌برکاته) می‌باشد.
با این اوصاف ظلم است که نامه مذکور را با کلماتی مانند؛ تحکم‌آمیز، آمرانه و... رمی ‌کرد و مرقومه‌ای که روح و جسم آن پاسداری از حریم مرجعیت است را با تعابیر، تفاسیر و تحلیل‌های بی‌پایه و اساس وزن‌کشی کرد و موضوعاتی بی‌ربط که بعضاً برآمده از منافع جناحی می‌باشد را به این نامه و نگارنده محترم آن، نسبت داد.
حال که گویی برای برخی فرصتی پیش آمده تا به بهانه نامه مذکور، حملات خود را بر جامعه محترم و باسابقه مدرسین حوزه علمیه قم، شدت ببخشند (هرچند دوستان عزیز حوزوی و غیرحوزوی به این مسأله عنایت نداشتند که نامه از طرف شخص آیت‌الله یزدی بوده و نه به عنوان ریاست جامعه مدرسین) نکاتی را متذکر می‌شود:
 ۱- کسانی که آگاهی به سابقه طولانی روابط علما و گفت‌وگو و مکاتبات آنان دارند، بخوبی می‌دانند که چنین نامه‌نگاری‌ها با ضعف و شدت بیشتر میان اعلام امری مرسوم و معمول بوده و از محتوا همان برداشتی را داشته‌اند که در متن آمده، و هرگز افزودن حاشیه و خروج از موضوع و تعمیق و توسعه «بما لایرضی صاحبه» در کار نبوده.
۲- به محض صدور نامه آیت‌الله یزدی، عده‌ای بی‌محابا و گویی در ترصد چنین اقدامی بوده‌اند، هجمه‌های خود را علیه شخص آیت‌الله یزدی و جامعه محترم مدرسین آغاز نمودند، ضرباهنگ سخنان این بزرگواران چنان بلند و رنگ آن چنان تند بود که گویی آقایان دغدغه‌ای غیر از جایگاه مرجعیت دارند و این همان بستر افراطی‌گری است که دیگران را بدان متهم می‌کنند.
۳- به‌راستی آیا موضوع این نامه به اندازه‌ای بود که برخی صدای «وااسلاما، وامرجعا و برخی استرجاع» خوانند؟ گویی در همین چند روز قبل نبود که پیش‌نویس تساوی دیه زن و مرد در مجلس شورای اسلامی تهیه و جهت تصویب آماده شد، امری که در حیطه وظایف حوزه و حوزویان بود و باید اقدامی شایسته صورت می‌گرفت که فقط یکی از بزرگان حوزه به‌صورت جدی ورود پیدا کردند. آری! آن زمان نفسی نبود تا صدایی بلند شود و حتی اخمی در برابر آن کنند چه رسد به وااسلاما و... .
۴- به‌راستی همانان که دیروز نقد معصوم علیه‌السلام  را با بافتن هزار و یک دلیل در بوق کردند، چرا امروز از صدور این نامه خیرخواهانه و نه منتقدانه، خلاف آنچه بودند و گفتند، عمل می‌کنند؟
۵- و تعجب آنکه برخی از دولتیان، دلسوز جایگاه مراجع عظام(دامت‌برکاتهم) شدند، فارغ از اینکه در این مورد قابلیت جواب برای آنها دیده نمی‌شود، به آگاهی جناب‌شان می‌رساند: آیا در طول سالیان اخیر تذکرات مراجع بزرگوار تقلید در امور ملی، بین‌المللی، فرهنگی، معیشتی و حیثیتی را نشنیدند و آنجا از احترام و تکریم مراجع معظم چیزی نگفتند و تمکین نکردند ولی به یکباره دلسوز حوزه و مراجع گشتند، چه آنکه تعجب از دوستان گرامی است که آیا اینگونه دخالت‌ها با استقلال حوزه منافات ندارد؟
۶- تعجب دیگر آنکه گروهی دلسوز حوزه انقلابی گشته‌اند و نامه آیت‌الله یزدی را مخالف با رویه حوزه انقلابی دانسته‌اند، تعجب از اینکه همین دوستان دائم حوزه را حوزه درس و بحث می‌دانند و نه حوزه انقلابی و متعهد به ارزش‌های انقلاب.
۷- یادآوری این نکته نیز ضروری است که گروهی در پی بهانه‌ای برای زدودن غبار از چهره فتنه‌گران و فتنه‌انگیزان می‌باشند که متذکر می‌شود؛ شما حال و روز معیشت مردم، تورم، بیکاری و رکود شکننده را ببینید و خیال نکنید با حائل قرار دادن چنین مواردی، اذهان مردم شریف را از مسائل اصلی‌شان، معطوف و متوجه امر دیگری می‌کنید.
۸- امروز دامن زدن به مسائلی اینگونه شادی دشمنان بخصوص دشمنان حوزه و روحانیت شیعه را در پی خواهد داشت، مروری بر پوشش خبری و تحلیلی گسترده رسانه‌های معاند در روزهای اخیر نشانگر آن است که ایجاد اختلاف در میان حوزویان در صدر برنامه‌های آنان است تا از کاهی کوه بسازند و دل‌های مؤمنین و ارادتمندان به ساحت روحانیت و بویژه مرجعیت عظیم‌الشأن را مکدر سازند.
آری! سخن بسیار است که مرور زمان نشان خواهد داد بسیاری از این دغدغه‌ها از سوی برخی نه جایگاه مرجعیت است و نه استقلال حوزه و نه مسأله حوزه انقلابی. مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قـم با اعتقاد راسخ به جایگاه رفیع مرجعیت شیعه و کمال احترام به مرجع آگاه و وارسته حضرت آیت‌الله‌العظمی شبیری‌زنجانی(متع‌‌الله ‌‌المسلمین‌ بطول‌ بقائه‌) نامه حضرت آیت‌الله یزدی(دامت‌برکاته) را در راستای صیانت و حراست از جایگاه والای مرجعیت و دفاع از نظام و ارزش‌های انقلاب اسلامی دانسته که صداقت ایشان در دفاع از رکن رکین مرجعیت، بر کسی پوشیده نیست. همچنین به ضرابان سکه جهل و تجاهل و صیادان منافع دنیوی، حزبی و جناحی گوشزد می‌نماید؛ با درایت بزرگان حوزه همواره چنین موضوعاتی مرتفع گردیده و حوزه‌های علمیه با صلابت و استقلال راستین و با حفظ سنت‌های اصیل حوزه و دفاع از ارزش‌های انقلاب اسلامی، راه تعالی را بیش از گذشته پیش گرفته و ضمن احترام به دغدغه‌های واقعی حوزویان محترم به بدخواهان حوزه‌های علمیه و دشمنان انقلاب اسلامی اعلام می‌دارد: شاگردان مکتب امام صادق علیه‌السلام با اتحاد و همدلی و با وجود حوزه‌ای متحد، همچون گذشته استوار و اثرگذار و حامی شأن و جایگاه مرجعیت و دستاوردهای انقلاب اسلامی خواهد بود.
والسلام علیـــکم و رحمه‌الله و برکاته
هیأت‌رئیسه مجمع عمومی جامعه مدرسین
 حوزه علمیه قم

محمد نجارصادقی: نزدیک به 20 روز پیش بود که رهبر انقلاب در دیدار با جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی با تأکید بر «ضرورت ارتباط علمی با کشورهایی که در مسیر رشد جهشی قرار دارند»، گفتند: «اینگونه کشورها عمدتاً در آسیا هستند، بنابراین باید نگاه‌مان به شرق باشد نه به غرب، ضمن اینکه نگاه به غرب و اروپا جز معطل ماندن، منت کشیدن و کوچک شدن فایده‌ای ندارد». این نخستین‌باری نبود که رهبری مسؤولان دولت تدبیر و امید را به توجه بیشتر به شرق دعوت کردند، پیش‌تر در بهمن‌ماه سال گذشته هم ایشان در این باره گفته بودند: «در سیاست خارجی، ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویت‌های امروز ما است». با وجود این رهنمودها به نظر می‌رسد مردان دیپلماسی ایران بویژه دیپلمات‌های اقتصادی هنوز هم غرب را به شرق ترجیح می‌دهند. در ماه‌های اخیر هر آنچه عناوینی مانند توافق بانک‌های اروپایی برای همکاری با ایران، سفر ظریف به وین و بسته اروپایی یا سفر مدیران بانک مرکزی به بروکسل و تلاش برای ارتباط با اروپا در صدر اخبار بود، هیچ خبری از تلاش برای احیای ارتباط اقتصادی با شرق شنیده نشد. اگر برای شرق مثال چین را در نظر بگیریم حجم بی‌اعتنایی در حدی بود که نه‌تنها در ماه‌های اخیر ارتباط موثر اقتصادی حاصل نشده است، بلکه ایران در این کشور نزدیک به 7 ماه است حتی سفیر هم ندارد. این بی‌توجهی به شرق زمانی خود را نشان می‌دهد که متحدان شرقی هم از آن آزرده شوند، بر این اساس همزمان با خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، چینی‌ها دیگر به حواله‌های یورویی و یوآنی بازرگانان ایرانی جوابی ندادند، البته دلیل این موضوع عرضه شدن بخشی از سهام این بانک‌های صنعتی و تجاری در بورس آمریکا و ایضا خرید بخشی از سهام آنها توسط شهروندان و افراد قدرتمند آمریکایی اعلام شد. در این بازه زمانی، بانک کانلون که 10 سال پیش در شرایط پیش از تحریم با سرمایه‌گذاری بانک‌های ایرانی «سرمایه» و «پارسیان» ایجاد شده بود یک‌تنه مبادلات بانکی ایران و چین را بر عهده گرفت. طبق اخبار رسمی، حالا این بانک هم از خدمات‌دهی به بازرگانان ایرانی سر باز می‌زند. آن‌طور که رویترز در این باره نوشته است کانلون، کانال رسمی و اصلی انتقال پول میان ایران و چین، به صورت شفاهی به مشتریان خود اطلاع داده است از ابتدای ماه نوامبر (امروز) دیگر پرداخت‌های بر پایه یوآن ایران به چین را قبول نخواهد کرد. این خبر می‌افزاید که پیش‌تر به صورت آرام و بی سر و صدا پرداخت‌های بر پایه یورو از ایران در اواخر مرداد به حالت تعلیق درآمده بود. در کنار مسدود شدن مسیر نقل و انتقال مالی بین ایران و چین، حالا شرکت ملی نفت چین (CNPC) و شرکت پتروشیمی چین هم اعلام کرده‌اند خرید نفت از ایران را بیش از 20 درصد کاهش خواهند داد. پیش از این ایران روزانه 600 هزار بشکه نفت به این دو شرکت دولتی چین می‌فروخت که پیدا کردن جایگزین آن کار آسانی نیست. ایران پس از خروج آمریکا از برجام تمام توان خود را معطوف به منت‌کشی از اروپا کرد و هیچ تلاشی برای ارتباط بیشتر با شرق از جمله کشور چین نکرد. شاید با حضور قوی‌تر در این کشور و نچیدن تمام تخم‌مرغ‌های دیپلماسی اقتصادی در سبد اروپا شرایط بهتری رقم می‌‎خورد.
  چین یا اروپا، مسأله این است
موضوع اصلی اینجاست که اساسا کشورهای اروپایی سهم بسیار کمی از مقاصد صادراتی ایران دارند و در صورتی که حتی تمام ارتباط اقتصادی ایران با آنها قطع شود لطمه آنچنانی هم به کشور وارد نمی‌شود.
طبق آخرین آمار رسمی گمرک و وزارت نفت ایران، اتحادیه اروپایی مقصد 8/2 درصد صادرات غیرنفتی و 38 درصد صادرات نفتی ایران است در حالی که چین به تنهایی مقصد بیش از 25 درصد صادرات نفتی یا 650 هزار بشکه نفت خام، به علاوه مقصد 24 درصد از صادرات غیرنفتی ایران است و در مجموع کشورهای آسیایی سهم 60 درصدی از صادرات نفت ایران دارند. سوال اینجاست که آیا عقل سلیم حکم می‌کند ایران در شرایط تحریم و بحران ارزی به فکر حفظ کشوری مانند چین باشد یا اروپایی که نشان داده هیچ‌گاه متحد مطمئنی برای ایران نیست.
چین ما را نمی‌خواهد یا ما چین را نمی‌خواهیم؟
تلاش گسترده‌ای وجود دارد تا دلیل مسدود شدن مبادلات ایرانیان در بانک کانلون به موضوع تحریم‌های آمریکا گره بخورد؛ حتی در صورتی که این ادعا درست هم باشد تیم اقتصادی و دیپلماسی ایران نزدیک به 6 ماه مهلت داشته است از ظرفیت‌های جایگزینی مانند پیمان پولی دوجانبه استفاده کند اما چنین نشده است. چین در هفته گذشته پیمان پولی دوجانبه خود را با ژاپن تا سقف 10 میلیارد دلار تمدید کرد، توافق جدیدی هم با روسیه برای افزایش مبادلات با ارزهای ملی انجام داد. تمام این موارد در کنار افزایش تعرفه کالاهای آمریکایی نشان از آن دارد که چین در یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی با آمریکاست و از هر حربه‌ای برای امتیاز گرفتن و ضربه زدن به رقیب خود استفاده می‌کند. دولتمردان ایرانی در این جنگ تمام‌عیار بین شرق و غرب اکثر ظرفیت مذاکرات خود را متوجه غرب کرده‌اند، این در حالی است که غرب تمایل چندانی برای ارتباط با ایران ندارد. در ماه‌های اخیر نه‌تنها ایران برای سازوکارهای حذف‌کننده بروکراسی بین‌المللی نقل و انتقال مالی مانند پیمان‌های پولی دو و چندجانبه برنامه بلندمدتی تعریف نکرده، بلکه اخبار غیررسمی حاکی از آن است که پیمان پولی دوجانبه‌ای که سال گذشته با ترکیه پی‌ریزی شده بود به دلیل تعلل دولت و تغییرات گسترده‌ای که در سطح تصمیم‌گیران بانک مرکزی رخ داده متوقف شده است.
دیپلماسی اقتصادی چه شد؟
اغلب کارشناسان اعتقاد دارند بی‌تدبیری‌ها و مدیریت ضعیف تاثیر زیادی بر بروز بحران‌های اقتصادی داشته و حتی این اثرگذاری بیش از تاثیرات تحریم‌ها اعلام شده است. آنچه عیان است دولتی که به دیپلماسی سیاسی و مذاکرات افتخار می‌کند عملکرد بسیار ضعیفی در دیپلماسی اقتصادی داشته و دارد و حتی از ایجاد یک کانال مالی مطمئن بین همسایگان و متحد شرقی عاجز بوده و اخبار شبه‌تبلیغاتی ایجاد کانال‌های مالی ایران و اروپا دغدغه این روزهای مسوولان شده است. قطعا در کنار مذاکرات ایران و اروپا، دولت می‌توانست فشار دیپلماتیک لازم را برای گسترش روابط اقتصادی با شرق بگذارد تا اخبار ناامیدکننده تحریم ایرانیان توسط موسسات مالی شرقی را کمتر بشنویم. دولت می‌توانست دست‌کم برای سفارت ایران در چین یک سفیر معین کند تا حداقل فکر کنیم قرار است در زمینه اقتصادی کاری شود. برای فروش نفت، صادرات کالاها و دور زدن تحریم‌های بانکی و مالی قطعا به شرق احتیاج داریم و در کنار مذاکرات کش‌دار با اروپای بهانه‌گیر، باید نگاه‌مان را به شرق پرظرفیت عوض کنیم. همچنان مذاکرات ایران و اروپا در صدر خبرهای بی‌خاصیت وزارت امور خارجه است؛ اروپایی که هر روز بهانه‌جویی می‌کند و با خبرسازی‌ها قصد تحت فشار قرار دادن ایران  را دارد.

چرا شرق؟
دلایل بسیار زیادی وجود دارد که ایران باید در زمان تحریم‌های بین‌المللی و غیرعادی تمایل بیشتری به شرق داشته باشد تا غرب که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
دسترسی به بازارهای بزرگ: مجموع جمعیت اروپا و آمریکا چیزی قریب به 3/1 میلیارد نفر است. قاره آسیا به‌تنهایی با بیش از 5/4 میلیارد نفر جمعیت،  ۶۰ درصد جمعیت جهان را در خود جای داده است که این نمایانگر یک ظرفیت بزرگ در حوزه کشورهای آسیایی نسبت به حوزه غرب از حیث بازارهای متنوع برای اقتصاد ایران است.
 توازن تجاری مناسب: کشورهای غربی غالباً کشورهایی توسعه‌یافته هستند که بیشتر رابطه تجاری ما با آنها از نوع تأمین مواد اولیه مورد نیاز صنایع آنها در قبال واردات محصولات مصرفی است. به‌ دلیل ریشه‌دار بودن صنایع نیز توان رقابت با محصولات آنها بسیار کمتر از کشورهای آسیایی در حال توسعه است؛ همین موضوع نیز هم موجب تضعیف اقتصاد ملی از حیث تولید شده و هم به بیکاری دامن می‌زند، لذا تعامل با شرق، امکان برقراری توازن تجاری و رقابت بالایی را برای اقتصاد ایران به وجود می‌آورد.
اثرگذاری کمتر دشمنان بر حوزه شرق: وجود رقابت قدیمی میان شرق و غرب از یک سو و وابستگی کمتر کشورهای آسیایی نسبت به کشورهای اروپایی به آمریکا از دیگر سو، سبب تبدیل شدن کشورهای آسیایی به شرکایی امن‌تر و مطمئن‌تر نسبت به کشورهای غربی و اتحادیه اروپایی شده است. فراموش نکنیم در زمان اوج تحریم‌ها (و حتی همین حالا) این کشورهای غربی بودند که عین سیاست‌های آمریکا در قبال ایران را پیاده می‌کردند و در عین ‌حال، کشورهای شرقی در همان زمان، سطح تعامل بهتری با ایران برای دور زدن تحریم‌ها داشتند. همچنین وجود کشوری مانند روسیه که در عرصه بین‌المللی دارای وضعیتی مشابه ایران است، می‌تواند عامل مهمی در جهت همبستگی اقتصادی برای رفع نیازهای اقتصادی متقابل در دوران تحریم‌ها و حتی پس از آن باشد.
 وجود پول‌ها و ارزهای متفاوت و گسترده: از آنجا که عمده کانال اثرگذاری تحریم‌های موجود بر اقتصاد ایران دلار است و از سویی کشورهای اروپایی هم عمدتاً دارای پول واحد یورو هستند که هم بر اثر وابستگی به آمریکا و هم به ‌دلیل یگانه بودن واحد پولی امکان تحریم مجدد وجود دارد، لذا تعامل با کشورهای شرقی که دارای پول‌های متنوعی هستند، جهت تعاملات دو یا چندجانبه پولی، یکی از راهکارهای کاهش و از بین بردن فشارهای اقتصادی دشمن است.

محسن شهمیرزادی: 1- ایرانی بود و سال‌ها در عتبه عسکریین مسؤولیت داشت. می‌گفت بار اولی که می‌خواستم اینجا بیایم زنگ زدم به استاد اخلاقم- کسی که آیت‌الله بهجت فرموده بودند بعد از من به ایشان مراجعه کنید- و گفتم دارم می‌روم سامرا،‌ توصیه و نصیحتی می‌خواستم. استاد پشت تلفن چند دقیقه‌ای فقط سکوت کرد و تنها یک جمله گفت: نبینم برگردی و امام زمان را ندیده باشی! هرچه گفتم آقا جان ما را چه به این حرف‌ها، فایده‌ای نداشت. هر بار همان جمله را تکرار می‌کرد، انگار که نزدیک‌تر از اینجا به حضرت وجود ندارد و راحت‌تر از اینجا نمی‌توان او را دید. همین مساله در میان بچه‌های خادم هم به نوعی دیگر خودش را نشان می‌داد. بار‌‌ها پیش می‌آمد که ناخودآگاه از دهان‌شان می‌پرید یا وسط حرف‌های شوخی و جدی‌شان کنایه‌ای می‌زدند که جز خدمت زوار در پی چیزی هستند که از گفتنش به همدیگر حیا می‌کردند و در عین حال گاهی بدون اراده از دهان‌شان می‌پرید که آرزوی دیدار با امام‌شان را تا سامرا با خود آورده‌اند. به همین خاطر خیلی‌ها اسم سامرا را گذاشته بودند «خانه پدری»؛ خانه‌ای که فراتر از یک مرقد و بارگاه است و بیشتر از هر آستان مبارکی، گلوله و خمپاره و تیر و ترکش به جان خود گرفته و گویا دشمنان هم بهتر از ما فهمیده‌اند کجا مبدا تحولات عالم خواهد بود. در میان صحن که ردای خادمی به تن می‌کردی بی‌آنکه هویتت مشخص باشد، به ازای هر یک غیرایرانی حدود ۱۰۰ هموطن سراغت می‌آمدند و تلاش داشتند با عربی دست و پا شکسته با تو ارتباط برقرار کنند اما وقتی به شوخی می‌گفتی حاج‌آقا فارسی حرف بزنی راحت‌ترم! آن موقع بود که از عمق جان‌شان آهی می‌کشیدند و می‌گفتند خدا خیرت بده سرداب کجاست! شوق ایرانی‌ها به این بقعه مبارک طوری بود که محدوده‌ حرم تفاوتی با مشهدالرضا نداشت،‌ دلیلش را نمی‌دانم از کجاست و از حکمتش هم خبر ندارم اما خوب می‌دانم از جمله این دلربایی‌ها می‌تواند به مادری برسد که به مقام مادربزرگی حضرت صاحب(عج) نائل شده و در ضریح حضرات عسکریین مدفون است. سوسن خاتون از جمله شاهزادگان اسیر ایرانی بوده که تقدیر او را به بند اسارت درآورده و حضرت هادی(ع) ایشان را به عنوان تنها همسر خود برگزیدند، داستانی مشابه نرجس خاتون که از شاهزادگان روم بود و این حکایت برای امام حسن عسگری(ع) نیز به همین منوال تکرار می‌شود. این عظمت مختص امام بین‌المللی‌مان است که خود صلبش در نور منعقد شده و ریشه زمینی‌‌‌‌اش از روم تا پارس را فرا می‌گیرد، همان زمینی که روزی مخلصان را دور هم جمع می‌کند و وارث و صاحب  زمان و زمین می‌رسد.
۲- تقریبا همه بچه‌ها قبل از سفر غسل شهادت کرده بودند، سامرا شهری تماما سلفی بود که به قول بچه‌‌های قدیمی‌تر تا همین پارسال هم نیمه‌شب پر بود از صدای گلوله و خمپاره و درگیری داخل شهر که معلوم نبوده از سوی چه کسانی به کجا شلیک می‌شد. این وسط بچه‌های امانت‌داری وضعیت دیگری داشتند؛ امانت‌داری‌ها در ابتدای محدوده امنیتی بودند و تقریبا قبل از آن بازرسی چندانی وجود نداشت اما زوار در ۵۰۰ متری بعد از آن تا حرم ۳ بار به صورت دقیق تفتیش می‌شدند و خیلی راحت می‌شد کوله‌ پر از مواد منفجره را به امانت‌دار‌ها سپرد حتی رسید هم دریافت کرد و بعد هم بی‌دغدغه از آن منطقه خارج شد. بچه‌های امانت‌داری بعضی وقت‌ها به شوخی می‌گفتند پس اونی که بناست بترکه تو کدومه!  با این حال زوار آشنایی چندانی با شرایط نداشتند، در نهایت گلوله‌‌های روی در و دیوار را می‌دیدند و مدام می‌پرسیدند یعنی داعش تا دم حرم آمده؟! گنبد و گلدسته‌ها چطوری خراب شدند؟! آنها حتی خبر نداشتد که تا پارسال کوله‌ها را باید در ورودی منطقه رها می‌کردند و خودشان راهی حرم می‌شدند. به همین خاطر امانت‌داری‌ یکی از طاقت‌فرساترین کارها در سامرا بود، می‌شد تقریبی گفت که بیش از 2 هزار کوله در روز تحویل گرفته و پس داده می‌شد و همه این کارها دست معدود بچه‌هایی بود که بین شیفت قبلی و بعدی‌شان فقط وقت داشتند ناهار و شام از ساعت گذشته‌شان را بخورند و مثل جنازه روی زمین ولو شوند تا جایی که حتی تا روزهای آخر توان زیارت مختصر را نداشته باشند ولو اینکه محل اسکان دقیقا در گلدسته‌‌های حرم باشد. اما خب قرار نبود مردم اینها را بدانند؛ بارها پیش می‌آمد به خاطر شلوغی صف حدود یک ربع یا 20 دقیقه‌ای زیر آفتاب ظهر یا سرمای شب معطل شوند و بارها دهان‌شان به نفرین و بعضی وقت‌ها حتی به توهین باز می‌شد. یک‌بار وسط شلوغی کار و زیر عرق‌ریزان ظهر، خانم یکی از بچه‌ها ۶ لیوان آب را در یک سینی جا می‌دهد و از چند تا از آقایان منتظر در صف می‌خواهد آن را به دست ما برسانند اما خب سخن دل‌شکننده‌ای می‌شنود:
- واقعا چرا به اینا آب می‌دین؟
- آب ندین بابا اینا که کار نمی‌کنند!
- هنوز کوله‌‌های ما رو ‌نگرفتن، آب بهشون می‌دین چی بشه...!
بارها حال بچه‌ها بابت حرف‌های تلخ، زهرمار می‌شد و هر بار به جهت اینکه زائرند و خسته، زور می‌زدند حال‌شان را با شوخی و مسخره‌بازی عوض کنند. بعضی وقت‌ها هم عوض کردن کانال بهترین راه بود. جا که پر می‌شد تا می‌فهمیدند ایرانی هستی مدام دنبال راه‌حل‌‌های عجیب و غریب بودند؛ همین گوشه بذارش، بین قفسه 100 و 101، یک دونه صد و نیم اضافه کن و... همین عربی حرف زدن بچه‌ها خیلی کمک می‌کرد تا آنها دنبال راه‌حل‌‌های مخصوص به خودشان نباشند. یک بار یکی از دوستان که از قضا سید بود، گفت: التکمیل! التکمیل! طرف هم نه گذاشت نه برداشت گفت: «این بیچاره هیچی حالیش نمی‌شه فقط میگه تکمیل». سید هم در عین دلخوری فضا را به شوخی کشاند و گفت: «نظر لطفتونه حاج آقا!» پیرمرد رنگ از چهره‌اش پرید و نمی‌دانست با کدام زبان عذرخواهی کند. به‌خاطر همین ساکش را برداشت و رفت.
۳- موکب‌‌های سامرا از نظر تعداد، اندک بودند ولی به اندازه‌اش کیفیت بالایی داشتند. طبیعی بود که هیچ‌کدام آنها از شهر سلفی‌نشین سامرا نباشند و هرکدام از نقطه‌ای در جهان خودشان را به اینجا کشانده باشند. از جمله قدیمی‌ترین و باتجربه‌‌‌‌‌ترین موکب‌ها، موکب سیستان بود که حدود ۴ سالی می‌شود اینجاست و سعی داشت تمام خلأها را پر کند؛ از اسکان تا تامین وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌‌های شبانگاهی و حتی آتشی که مردم و خدام بتوانند در سرمای سنگ‌سوز سامرا خودشان را گرم کنند. بارها پای صحبت بچه‌های سیستان می‌نشستیم و از احوال‌شان می‌پرسیدیم، ‌با این حال حتما هیچ‌کدام از جماعت پشت ‌کیبوردنشین به این سفر نیامده بودند، اگرنه قطعا یکی از آنها با تهور می‌آمد و می‌پرسید: «شما که اینقدر فقیر و بیچاره دارین چرا می‌آیید اینجا و پولش را خرج زائران اربعین می‌کنید». آن‌وقت هم حتما یکی سر می‌رسید و خیره به چشمانش نگاه می‌کرد و می‌گفت: «همین غذایی که در صفش ایستادی و نوش جان کردی همان ریال به ریال مردم فقیری است که از نان شب خود گذشته‌‌اند و لقمه در دهان زائر اباعبدالله گذاشته‌‌‌اند». درست مثل همان زائر پاکستانی که یواشکی در گوش دوست ایرانی‌اش می‌گفت: «این موکب‌دارهای عراقی اتفاقا از لحاظ مادی خیلی هم ضعیف هستند اما به اربعین که می‌رسد و حتی غیر این ایام، تمام اندوخته سال خود را وقف همان نذری می‌کنند که ما چندتا چند تا میل می‌کنیم اما وقتی ما پاکستانی‌ها به مشهد می‌آییم فروشنده‌‌های شما آنقدر تلخ برخورد می‌کنند که می‌فهمیم برای‌شان در نهایت می‌توانیم کیف پول خوبی باشیم، نه میهمان امام‌شان!»

سمیرا   کریمشاهی: حدود نیم قرن می‌شود که آمریکا با حذف پشتوانه طلا از دلار به عنوان پول مرجع مبادلات بین‌المللی، گام بزرگی در راه تبدیل دلار به ابزار سلطه بر جهان برداشت. نظام بین‌الملل بتدریج فهمید که دیگر دلار نه تسهیل‌کننده روابط تجاری، بلکه بسان چماقی در دستان آمریکاست تا با آن هر که سر ناسازگاری با آن برداشت بر سرش بکوبد.
این مقدمه‌ای شد تا اندیشه پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه یعنی حذف دلار از چرخه روابط تجاری با جایگزین کردن پول ملی ظهور کند، به خصوص بعد از بحران مالی ۲۰۰۸ که انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه رشد قابل توجهی را تجربه کرد.
کشورهایی مانند ایران که در معرض انواع تحریم‌های ایالات‌متحده قرار گرفته‌اند با حربه پیمان پولی می‌توانند تا حدود زیادی اثرات تحریم را خنثی کنند.
بر همین اساس در برنامه ششم توسعه کشورمان چنین ایده‌ای گنجانده شد و در ماده ۱۳ آن آمده: «وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است نسبت به ایجاد و انعقاد پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه و همچنین پیمان‌های پولی دوجانبه با کشورهای طرف تجاری و هدف بویژه کشورهای منطقه اقدام کند. در اجرای این ماده رعایت قوانین و سیاست‌های‌کلی نظام بر اساس عزت، حکمت و مصلحت ضروری است».
در چند ماه گذشته هم با توجه به عهدشکنی آمریکا و اقدام به تشدید و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، طرحی ۷ ماده‌ای به صورت یک‌فوریتی در مجلس اعلام وصول شد که به دنبال ارائه راهکار جدید مقابله با تحریم‌های آمریکا و همچنین انعقاد پیمان‌های پولی با ۲۴ کشور است.
در ماده ۳ این طرح آمده است: «بانک مرکزی موظف است پیمان‌های پولی دو و چندجانبه به منظور استفاده از ارزهای ملی در دریافت‌ها و پرداخت‌های تجاری و اقتصادی را با حداقل ۲۴ کشور چین، روسیه، هند، ترکیه، پاکستان، برزیل، عراق، ژاپن، کره‌جنوبی، آذربایجان، افغانستان، ترکمنستان، ‌ارمنستان، قطر، عمان، قزاقستان، سنگاپور، تایلند، اندونزی، بلاروس، سریلانکا، لبنان، سوریه و مالزی منعقد و اجرایی کند».
بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور به عنوان 2 مجری اصلی انعقاد پیمان‌های پولی معرفی شده‌اند اما به‌رغم تلاش‌هایی که انجام شده کم‌کاری در این باره مشهود است.
طبیعی است که رشد اینگونه پیمان‌ها به مذاق آمریکا خوش نیاید. متأسفانه مسؤولان کشور در برهه انعقاد برجام و رابطه بدون واسطه با آمریکا، تمایل به انجام اقداماتی که خدشه به این رابطه نوپا وارد کند نداشتند و پیمان‌های پولی دوجانبه با شرکای تجاری‌مان هم از این قبیل اقدامات بود.
به عبارت دیگر، آنقدر نگاه‌ها به سمت غرب و آمریکا متمرکز شد که از کشورهای اطراف‌مان با بالاترین سطح مبادلات تجاری با آنها غفلت شد.
به گفته کارشناسان اقتصادی، اگر ایران با ۴ کشور چین، هند،‌ ترکیه و کره‌جنوبی، پیمان پولی دوجانبه منعقد کند، برای ۶۰ درصد واردات خود از دلار و شبکه مالی آمریکا بی‌نیاز خواهد بود و این به معنی یک عملیات خنثی ‌سازی عظیم اثرات تحریم است.
البته نظرات در این زمینه متفاوت است. به عنوان مثال، یک پژوهشگر اقتصاد اعلام کرده است اگر ایران با ۹ کشور شامل عراق، چین، ترکیه، هند، برزیل، پاکستان، افغانستان، روسیه‌ و ژاپن ۱۴ میلیارد دلار تجارت از طریق پیمان پولی دوجانبه انجام دهد، می‌تواند ۶۵ درصد تجارت خود را با این کشورها بدون استفاده از دلار انجام دهد.
اما همه این پیش‌بینی‌ها و نظرات کارشناسانه در یک نقطه مهم اشتراک دارند و آن هم ظرفیت بالای پیمان‌های پولی دوجانبه برای مقابله با تحریم‌های دشمن است؛ ظرفیتی که کشورهای شرق آسیا و روسیه در مسیر آن گام برداشته‌اند تا در برهه‌های متعددی که تنش با واشنگتن را تجربه می‌کنند، از ضربه تحریم مصون بمانند. اینها کشورهایی هستند که در کنار همسایگان‌مان باید در اولویت ایران برای انعقاد پیمان‌ پولی دوجانبه باشند.
تابستان امسال ولی‌الله سیف، رئیس سابق بانک مرکزی درباره اقدامات این نهاد برای پیمان‌های پولی خبر داد که پیمان پولی دوجانبه ایران و ترکیه عملیاتی شده و در این رابطه به چند ال‌سی نیز عمل شده و در آینده موضوع انعقاد پیمان‌های پولی با کشورهای عراق، روسیه و آذربایجان هم پیگیری می‌شود.
درباره پیمان پولی با روسیه، عبدالناصر همتی، رئیس جدید بانک مرکزی کشورمان، طی هفته‌های اخیر با خانم نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه دیدار داشته است و با اعلام همتی بحث مبادله بر اساس پول‌های ملی 2 کشور از محور‌های اساسی گفت‌وگو با همتای روس وی بوده است.
تلاش‌های اخیر مسؤولان برای انعقاد و عملیاتی شدن مبادله با پول ملی هرچند دیر است و روند کندی را طی می‌کند اما همچنان امیدوار به عملیاتی شدن این پادزهر تحریم هستیم.
به عنوان مثال، اگر مسؤولان اقتصادی دولت در این مقوله سرعت عمل داشتند به گفته یکی از کارشناسان اقتصاد، می‌توانستیم یک سال قبل پیمان پولی با عراق منعقد کنیم و امسال مردم دغدغه تامین ارز هزینه سفر اربعین را نمی‌داشتند.