گروه سیاسی: قبل از شروع مذاکرات اخیر هسته‌ای در ژنو زمزمه‌هایی از جانب تیم مذاکره‌کننده مبنی بر محرمانه بودن مذاکرات به گوش می‌رسید که با طی مراحل مذاکرات همینطور هم شد. تیم مذاکره‌کننده ایرانی با پافشاری بر محرمانه بودن جریان مذاکرات و توافق حاصل شده، از اعلام جزئیات توافق خودداری می‌کند. این در حالی است که روز به روز ابعاد جدیدی از مذاکرات و توافق ایجاد شده در کنگره آمریکا و رسانه‌های گروه 1+5 مطرح و تفسیر می‌شود. تا آنجا که رسانه‌های ایرانی و مسؤولان غیر دولتی، از طریق رسانه‌های بیگانه در جریان مذاکرات قرار می‌گیرند و این موضوع بشدت موجب اعتراضات داخلی بویژه از جانب نمایندگان مجلس شورای اسلامی شده است. نمایندگان می‌گویند بنابر تکالیف و حقوق نمایندگی خود باید در جریان همه امور کشور قرار گیرند. برای روشن شدن دقیق‌تر این مساله، «وطن امروز» درباره «مخفی ماندن جزئیات و ابعاد مختلف مذاکرات از جانب دولت و دستگاه دیپلماسی و توجیه قانونی این اقدام» با 4 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌آید.
 باید جلوی تفسیر یکطرفه را بگیریم
سیدحسین نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره مخفی نگه داشتن جزئیات و ابعاد مذاکرات اخیر هسته‌ای در ژنو اظهار داشت: مذاکرات ژنو گفت‌وگو درباره یکی از مسلم‌ترین حقوق ملت ایران است. حقوقی که حاصل مقاومت یک دهه‌ای ایران است و در مقابل این حق، هزینه‌های سنگینی را از جمله شهدای هسته‌ای و فشارهایی که ملت ایران تحمل کردند، پرداخت کرده‌ایم. این حق، امروز مورد احترام کشورها و ملت‌ها قرار گرفته است. بنابراین هر نوع توافق و گفت‌وگو درباره آن مربوط به حقوق ملت ایران است و ملت یا حداقل نمایندگانشان حق دارند در جریان مذاکرات قرار بگیرند. نقوی‌حسینی گفت: مسؤولان سیاست خارجی عنوان می‌دارند تصمیم برای مخفی ماندن جزئیات در شورایعالی امنیت ملی اتخاذ شده است یا اینکه کشورها توافق کرده‌ا‌ند که مذاکرات محرمانه بماند. ما به این ایده احترام می‌گذاریم. مشروط بر اینکه هر دو طرف آن را رعایت کنند اما این اتفاق نیفتاده است. امروز مقامات آمریکایی و غرب به راحتی درباره متن توافقنامه صحبت می‌کنند و مواد آن را تحلیل می‌کنند و یکطرفه علیه صنعت هسته‌ای ما صحبت می‌کنند اما هیچیک از ما متن را در دسترس نداریم تا ببینیم آنچه اینها می‌گویند واقعیت دارد یا نه؟ وی افزود: البته ما به تیم مذاکره‌کننده طبق فرموده مقام معظم رهبری اعتماد داریم اما وقتی متن در اختیار کنگره آمریکا قرار گرفته- هرچند رسما منتشر نشده است- و آنها در مصاحبه‌های خود تفسیرهایشان را درباره توافق مطرح می‌کنند، نمایندگان ایران نیز باید بدانند متن مورد توافق دارای چه ابعادی است تا اولا پاسخ یاوه‌گویی‌ها را بدهند، ثانیا از دولت حمایت کنند، ثالثا مراقب حقوق ملت باشند. به همین جهت نمایندگان خدمت آقای دکتر لاریجانی نامه‌ای نوشتند و خواستند متن توافق لااقل در اختیار نمایندگان ملت قرار بگیرد. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: امور مربوط به مذاکرات هسته‌ای مکانیزم خاصی دارد و تحت نظر شورایعالی امنیت ملی است که مقام معظم رهبری بر آن نظارت دارند و ما هم انتظار نداریم این امر به صورت عادی- در مجلس– مورد بررسی قرار گیرد اما انتظار داریم حداقل از محتوای مذاکرات مطلع شویم. بدانیم چه توافقاتی شده است؟ گام‌های اجرایی آن چیست؟ و در نهایت قرار است به کجا برسیم؟
پنهان کردن امور از مجلس، خلاف گفته امام است
حسین طلا، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در خصوص پنهان ماندن جریان مذاکرات گفت: هرچند آقای عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه طی جلسه‌ای با کمیسیون امنیت ملی، استنباط‌هایی از مساله  non-paper (مذاکرات شفاهی) مطرح کردند و عنوان داشتند به واقع چیز کتبی و امضا شده‌ای نبوده است اما به هرحال توافقات شفاهی هم مکتوب می‌شود. وی افزود: نمایندگان این سوال را دارند که در حالی که نمایندگان آمریکا، رئیس‌جمهور این کشور را تحت فشار قرار داده و از جزئیات مطلع شدند و حتی توانستند برخی جزئیات آن را هم مطرح کنند، شما چرا این کار را نکردید؟ من جواب مشخصی در لابه‌لای صحبت‌های آقای عراقچی پیدا نکردم. فرماندار اسبق تهران گفت: اگر موضوعی هست که در صورت مطرح شدن به کشور لطمه می‌زند و خلاف مصلحت است، لااقل به نمایندگان اطلاع داده شود و بگویند مثلا بنا بر فلان مصلحت نباید فاش شود. این روندی که پیش گرفته‌اند باعث می‌شود نمایندگان از حقوق خود مبنی بر اطلاع از مسائل کشور محروم بمانند. این کار با جمله امام که مجلس در راس امور است منافات دارد و موجب می‌شود سوءتفاهماتی ایجاد شود. نماینده مردم تهران عنوان داشت: پیگیری‌های ما به این معنا نیست که ما به دولت و دستگاه دیپلماسی اعتماد نداریم اما این حق را داریم که از مسائل مطلع باشیم و در صورت بروز مشکلی تذکرات مقتضی را بدهیم. اینکه نمایندگان را در خلأ فکری قرار دهیم مناسب نیست. وی در پایان خاطرنشان کرد: دولت براساس رأی مردم روی کار آمده است. مجلس هم بر اساس رأی همین مردم و قانون، اختیار گرفته است؛ پس چه طور می‌شود هر دو منتخب از یک منشأ برخاسته باشند اما یکی حقوق دیگری را نادیده بگیرد.
 امکان مؤاخذه تیم مذاکره‌کننده در افکار عمومی
احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم ملایر درباره خلأ اطلاعاتی نمایندگان از جریان مذاکرات ژنو اظهار داشت: به نظر بنده مسائلی وجود دارد که در صورت بروز جزئیات موجب می‌شود در برخی موارد تیم مذاکره‌کننده از جانب افکار عمومی مواخذه شود. بنابر این سعی می‌کنند جزئیات را مخفی نگه دارند و بر ضعف‌های خودشان با مخفی نگه داشتن جریان مذاکرات سرپوش بگذارند. وقتی کسی برگ برنده‌ای دارد چرا از برگ برنده‌اش صحبت نکند؟ پس یک ضعف‌هایی هست. وی افزود: اعضای تیم مذاکره‌کننده می‌گویند ادعاهای طرف مقابل دروغ است. اگر دروغ است شما هم جزئیات را فاش کنید تا مردم که صاحبان این نظام هستند متوجه شوند. من فکر می‌کنم اگر به همین وضعیت پیش بروند دیوار بی‌اعتمادی بین دولت و مردم بلندتر و قطورتر می‌شود.
آریایی‌نژاد عنوان داشت: به نظر می‌آید که در روزهای آتی مسائل دیگری هم از این توافق درز کند اما آنچه مسلم است این است که ما از امتیازات خود عقب‌نشینی کرده‌ایم تا بعضی از امتیازاتی که حق مسلم خودمان بوده و غصب شده را به ما بازگردانند. آیا این ظالمانه نیست؟
نماینده مردم ملایر خبر داد: مجلس در راستای وظایف خود در حال پیگیری است تا شفاف‌سازی صورت بگیرد. لازم است در برخی اعضای دولت که ادعا می‌کنند مجلس نمی‌گذارد ما کار کنیم و اذیت می‌کند، تعادلی ایجاد شود. مجلس هم حقوق و وظایفی دارد، مجلس هم منتخب ملت است. ما مشکل یا خصومت شخصی با کسی نداریم. من در جواب آنهایی که می‌گویند دولت منتخب ملت است می‌گویم آیا مجلس منتخب ملت نیست؟ آیا مجلس نباید حقوق ملت را دنبال کند؟
آریایی‌نژاد گفت: پنهانکاری تنها در دو حالت منطقی است. یا می‌خواهند خیلی زیرکی به خرج دهند یا اقداماتی انجام شده که از گفتن آن به مردم شرم دارند. طبق قانون وظیفه ما است که توضیح بخواهیم و سوال کنیم. البته گاهی به خاطر شانتاژهای تبلیغاتی مجبور می‌شویم احتیاط کنیم. وی در پایان خاطرنشان کرد: مطمئن باشید ذهن کنجکاو ملت محتویات مذاکرات را استخراج خواهد کرد. هرچند اگر این اتفاق هم نیفتد، عملکردی که ما داریم و عملکردی که آنها دارند معلوم می‌کند که ما چه داده‌ایم و چه به دست آورده‌ایم اما جایگاه مجلس اقتضای این را دارد که به مجلس توضیح بدهند.طبق قانون نمایندگان باید در جریان باشند
حسین نجابت، نماینده مردم تهران در مجلس نیز در این زمینه عنوان داشت: اعضای تیم مذاکره‌کننده مدعی هستند آنچه در آمریکا تحت عنوان جزئیات توافق ژنو پخش شده یکsummery  (خلاصه) است نه تمام متن مذاکرات شفاهی. ما نمایندگان که حدود 150 نفر هستیم طی نامه‌ای از ریاست مجلس شورای اسلامی تقاضا کردیم از دولت و دستگاه دیپلماسی بخواهد نمایندگان مردم را در جریان جزئیات کار قرار دهند، چرا که این ایراد مشاهده می‌شود که اگرچه می‌گویند این مذاکرات شفاهی و طبق توافق، محرمانه بوده اما جزئیات آن از رسانه‌های آمریکایی در حال درز کردن است. وی افزود: این قابل قبول نیست که افراد ذی‌صلاح- نمایندگان مجلس- از مجرای رسانه‌های بیگانه در جریان مذاکرات قرار گیرند. اگر قرار بوده جزئیات مذاکرات و توافق انجام شده محرمانه باشد، دولت به طرف مقابل اعتراض کند و اگر هم قرار نبوده محرمانه باشد، مسؤولان پیشدستی کنند. اگر هم مصلحت این است که عامه مردم در جریان قرار نگیرند لااقل افراد ذی‌ربط را مطلع کنند. نجابت اضافه کرد: تناقض‌هایی در رفتار دولت و هیات مذاکره‌کننده هست و از ریاست مجلس تقاضا کردیم از دولت بخواهد ما را در جریان ریز مطالب قرار دهد. مطابق قانون اساسی نماینده می‌تواند نظارت عالی داشته باشد و باید در جریان مسائل کشور قرار بگیرد که این امر الزاماتی دارد. اگر نماینده‌ای از یک مسؤول اجرایی، اطلاعاتی را خواست، آن مسؤول موظف است با هماهنگ کردن با بالاترین مقام اجرایی خودش، اطلاعات را در اختیار نماینده قرار دهد.
 

مرتضی طلایی: از زمان شکل‌گیری تلاش‌های جمعی مشروطه‌خواهی در برخی شهرها مانند تبریز، قم و تهران تا پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های سیاسی واجتماعی جامعه ایران، چگونگی نقش‌آفرینی مردم درسرنوشت خود بوده است. برای تحقق حضور واقعی مردم در صحنه اداره کشور به عنوان یک حق طی قرن گذشته و بویژه در دهه 50 مردم شهدای زیادی تقدیم کرده‌اند، شاید بتوان گفت برای برخی مردم حضور در انتخابات یادآور شهدای عزیزی است که سرافرازی این مرز و بوم را طلب کرده‌اند. محصول مبارزات و تلاش‌های جمعی منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و واگذاری امور مردم به مردم بود و این حضور مردم برای تعیین سرنوشت خود در قانون اساسی در اصول مختلف تبلور عینی یافته است.
حضور چندسطحی مردم در اداره امور جامعه بدون شک در اسلام هم به عنوان بخشی از حق مردم نمایان است. در این میان بی‌تردید نزدیک‌ترین نحوه حضور مردم برای تعیین سرنوشت خویش و اداره جامعه در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا عینیت می‌یابد. تصمیمات و رفتارهای نمایندگان مردم در شوراهای شهر سریع‌تر از دیگر سطوح نمایندگی از قبیل خبرگان رهبری، ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی بر زندگی مردم تأثیرگذار است. به عبارت روشن‌تر در سطح شهرها و بویژه شهرهای بزرگ زندگی مردم بشدت تحت تأثیر نحوه تصمیم‌گیری مقررات‌گذاری، سیاستگذاری، نظارت و هماهنگی شورای شهر است. جهت‌گیری نمایندگان مردم در شهرها در برنامه و بودجه تحولات آینده شهر را رقم خواهد زد، بی‌شک آینده شهر محصول نحوه اندیشیدن نمایندگان مردم و چگونگی تلقی آنها از اداره شهر در سطوح منطقه‌ای، ملی و جهانی خواهد بود، شورای شهر از طریق برنامه و بودجه شهری 5 ساله و سالانه، جهت‌گیری روندهای آینده شهر و شهروندان را رقم خواهد زد. به همین دلیل است که بیشترین بحث‌ها و گفت‌وگو‌های عملیاتی شورا به شیوه برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی و جهت‌گیری برنامه و بودجه اختصاص می‌یابد. اصلاً یکی از نتایج بسیار مهم شوراهای شهر بویژه در تهران برنامه‌محور کردن شهر و شهرداری است. در شهر تهران در دوره سوم شورای شهر، برای اولین بار به طور رسمی برنامه 5 ساله شهر و شهرداری تهیه، تصویب و ابلاغ شد. هر چند بعد از 5سال درباره میزان موفقیت دراجرای برنامه 5 ساله اول بخصوص در احکام کیفی و اجتماعی و همچنین احکام مربوط به رابطه شهرداری و مدیریت شهری، قوه‌مجریه و مقننه جای بحث و تلاش بیشتر بود. ولی همین که با محوریت شورای شهر تهران در دوره سوم، مدیریت شهری تهران توانست برای اولین بار دارای برنامه 5 ساله شود، خود گام اساسی و مهمی بود. در دوره سوم شورای شهر تهران گرایش‌های سیاسی گوناگون در شورا نماینده داشتند، با وجود تفاوت در اندیشه سیاسی، محصول گفت‌وگوهای نمایندگان مردم در شورای شهر باور عمیق و قوی  به برنامه‌محوری مدیریت شهری بود. همین باور مبنایی بود که بعد از گفت‌وگوهای متنوع در دوره سوم بین مدیران شهرداری و اعضای شورا، برنامه 5 ساله اول تصویب و ابلاغ شد.
در دوره چهارم، شورای شهر تهران بعد از جلسات اولیه انتخاب هیات‌رئیسه و کمیسیون‌های شورای شهر و انتخاب شهردار،  اولین و مهم‌ترین دستور کار خود را به بررسی برنامه 5 ساله دوم شهرداری اختصاص داد، برنامه 5 ساله دوم شهرداری سبب تسلط بیشتر اعضای محترم شورای اسلامی شهر برکارکردهای شهرداری و همچنین مهم‌ترین نارسایی‌های شهر و مختصات آن شد. محتوای هرکدام از احکام برنامه در پی حل گوشه‌ای از نارسایی‌های شهر تهران بود. باتوجه به اینکه برخی احکام برنامه 5 ساله دوم شهرداری به کلیات بودجه شهرداری بویژه بخش درآمدی اختصاص داشت، خوشبختانه اعضای محترم دوره چهارم شورای شهر بر ابعاد بودجه‌ای شهر تهران به‌خوبی و سرعت تسلط پیدا کردند. بعد از برنامه 5ساله دوم شهرداری، شورا وارد بحث متمم بودجه 1392 و بودجه سنواتی سال 1393 شد و این فشار سنگین سبب گفت‌وگو‌ها و بحث‌های ریشه‌ای کارشناسی بین اعضا و مدیران شهرداری، مشاورین و کارشناسان شد.
این عوامل سبب شده دوره چهارم شورا هم از حیث تعداد و کارکرد و هم از ابعاد آگاهی و تسلط بر شهر تهران متفاوت‌تر از دوره‌های پیشین شود، این تفاوت بویژه درباره میزان ورود اعضای شورا به طرح‌ها و لوایح ارسالی و همچنین پرسش و پاسخ نظارتی از شهردار و مدیران شهری بسیار پررنگ‌تر است، می‌توان این را بلوغ کارکردی و رفتاری شورای شهر نامید. پختگی ناشی از هم‌افزایی دوره‌های گذشته مدیریت شهری و شورای شهر سبب طرح سوالات و موضوعات متعدد شده، این مهم نیاز به دگرگونی در نحوه ارائه اطلاعات شهرداری را نیز طلب می‌کند. همچنین باید توجه شود بحث‌های مطرح شده به نحوی مدیریت شود که به پایداری و توسعه شهر منجر شود و خدای ناکرده سبب جدال‌های بی‌بنیان و بی‌اساس سیاسی نشود. این خود پختگی و سعه‌صدر بیشتر مدیریت شهری و شورا را طلب می‌کند که به امید پروردگار و ذیل منویات و رهنمودهای مقام معظم رهبری در دیدار با اعضای شورای شهر تهران و مدیران شهری باید راهبری و هدایت شود.گفت‌وگو و بحث و پرسش و پاسخ مهم‌ترین ویژگی و مولفه شورای شهر است. از لابه لای این مذاکرات که اتفاقاً مطابق با قانون باید علنی باشد، موضوعات مهم و محوری متعدد احصا می‌شود، هرچند کارکرد شورا در قالب مذاکره و مشارکت جمعی نمایان می‌شود اما لازم به ذکر است ما نمایندگان مردم در شورا توجه داشته باشیم که شیوه مذاکره نباید منجر به کاهش اعتماد شهروندان و ناامیدی آنان شود، شهروندان با هزاران امید و آرزو در این شهر چشم به اندیشه و گفتار و کردار شورای شهر و مدیریت شهری برای حل مشکلات زندگی خود دوخته اند، آنها به تفاهم، همبستگی، تعامل، شفافیت، اجماع‌گرایی و رعایت اخلاق اسلامی در مدیریت شهرداری و شورا باور دارند، همانطور که گفته شد، مذاکره و جدال اندیشه‌ای برای اداره شهر ویژگی ساختاری شورای شهر است ولی گفتمان غالب باید در شورای شهر تهران برای بهبود کارکرد مدیریت شهری و تحقق توسعه پایدار شهر باشد، نه شورا عرصه مناقشات سیاسی و گروهی باشد. لازم است زمانی که درجلسات علنی شورای شهر به گفتار می‌پردازیم، ضمن انجام وظیفه قانونی و حقوقی خود به تلاش‌های جمعی برای تحقق مردمسالاری که ریشه‌ای صد ساله دارد و برای آن تلاش‌های گوناگونی شده، اقدام کنیم و به یاد داشته باشیم که توسعه پایدار شهر تهران بر مبنای کارجمعی و اصول اسلامی باید پیش برود.
*عضو شورای اسلامی شهر تهران

 

مهدی محمدی: سال 1392 را در حالی به پایان می‌بریم که سوگمندانه باید گفت حاکمیت خط‌سازش بر دولت در حال تغییردادن محاسبات دشمن به ضرر ملت ایران است.
قبل از هر چیز تذکر این نکته لازم است که دولت روحانی خیلی زودتر از آنچه تصور می‌رفت قدم در همان راهی گذاشت که احمدی‌نژاد پیموده بود و روحانی خود را میراث‌دار شکست آن می‌دانست. از تلاش برای تعریف یک فرآیند اجباری سازش و اجتماعی کردن آن بگیرید تا هتک و طعن و طرد منتقدان و خود را چون اشراف فوق عقول عوام و خواص پنداشتن، ویژگی‌هایی است که روحانی و احمدی‌نژاد در آن مشترک بوده‌اند و دلیلی ندارد که اگر این خلق‌و‌خوی خاص، احمدی‌نژاد را به زیر کشید، روحانی را بالا ببرد!
دولت حسن روحانی تصور می‌کند قادر خواهد بود ماه‌ها و بلکه سال‌ها با استناد به آنچه «کارنامه احمدی‌نژاد» می‌خواند در موضع طلبکار بنشیند و مطمئن باشد مردم کوتاهی در اداره امور کشور را علی‌الدوام به حساب میراثی خواهند نوشت که از دولت قبل برده است.
بدتر از آن، دولت تصور می‌کند چون مردم از آنچه پوپولیسم احمدی‌نژادی خوانده می‌شد، رویگردان شده‌اند پس مشکلی با دولت شبه‌خانسالار وی نخواهند داشت و دیکتاتوری خواص را به پوپولیسم عوام ترجیح می‌دهند. صرف‌نظر از این پرسش که این خط‌کشی‌ها واقعا تا چه حد واقعی است و مردم تا چه حد با همین مفاهیمی فکر می‌کنند که مثلا در ذهن آقای سریع‌القلم جولان می‌دهد، این نوع تفکر نشان‌دهنده آن است که دولت دو مسأله اصلی را درنیافته است.
مسأله نخست این است که احمدی‌نژاد را قبل از هر چیز غوغاپیشگی او گرفتار کرد. رفتار او بویژه در دو سال آخر به‌گونه‌ای بود که عموم مردم به این نتیجه‌ رسیده بودند که ظاهرا وی در گرفتن گریبان این و آن نفعی و در تداوم آن رسالتی برای خود می‌بیند که دیگران از دیدن آن عاجزند و همین آنها را به این جمع‌بندی رساند که حداقلی از آرامش و ثبات که ضامن حفظ وحدت ملی (و در نتیجه به طمع نیفتادن دشمن) و روشن ‌شدن موتور اقتصاد ملی است در دولت وی ایجاد نخواهد شد. احمدی‌نژاد مردم را به این باور رساند که تصویر درست از وی تصویر یک ایدئولوگ -گلادیاتور است نه رئیس‌جمهوری که می‌تواند مشکل‌گشا، تکیه‌گاه و محل آرامش آنها باشد. حالا به رفتار و روحیه دولت آقای روحانی نگاه کنید. آقای روحانی هم در حال نزدیک‌شدن به تیمی است که در سابقه و کارنامه آنها جز درآوردن ادای اپوزیسیون درون حاکمیت و تلاش برای به آشوب کشیدن جامعه با هدف امتیازگیری از نظام و زد و بند با طرف خارجی علیه منافع کشور به‌زحمت می‌توان چیز دیگری یافت. اکنون آقای روحانی اصرار می‌کند که نظام ارزشی خود را به جامعه تحمیل کند و در راس فهرست تغییراتی هم که مدنظر دارد این است که لفظ فتنه برای همیشه به فراموشی سپرده شود. چرا؟ نه برای اینکه زمان رأفت رسیده است بل از این‌رو که ظاهرا آقای رئیس‌جمهور می‌خواهد روش جذب فتنه‌گران در دولت را تسریع کند و لذا بیمناک است حفظ پارادایم ارزشی سال 88 کار آن را دشوار کند. گرایش به چپ برای حسن روحانی حاصلی جز آنکه خوش‌بینی‌ها را زایل کند و او را با کسانی هم‌سرنوشت کند که مردم آنها را به عنوان انکارکنندگان آرامش و اخلال‌کنندگان در معیشت خود می‌شناسند، نخواهد داشت اما قرینه‌ای نیست که آقای روحانی توان مقاومت در مقابل موج مطالبات، فشارها و روحانیت چپ‌روانه را داشته باشد؛ و حداقل در حوزه‌های سیاست خارجی و فرهنگ قرائنی داریم که قصه کاملا برعکس است و شیخ حسن روحانی عملا به اردوگاه چپ پیوسته است.
دومین مسأله‌ای که باید آن را به یاد آقای روحانی آورد این است که احمدی‌نژاد قربانی بی‌توجهی به مفهومی بسیار مهم به نام اقتصاد روزمره شد. در ماه‌های واپسین دولت دهم مسأله مردم این نبود که احمدی‌نژاد نمی‌تواند گرانی از هم گسیخته را مهار کند یا از کنترل قیمت ارز ناتوان است؛ اتفاقا همه می‌گفتند که دیده‌ایم اگر بخواهد می‌تواند. نقطه سقوط احمدی‌نژاد آنجا بود که مردم به این جمع‌بندی رسیدند که او اقتصاد را گروگان گرفته تا مسائل دیگرش را با نظام حل کند و در این تسلسل بی‌پایان لجاجت ممکن است به این زودی‌ها نوبت به سر و سامان‌دادن به زندگی آنها نرسد یا اگر هم رسید، دیگر دیر شده باشد.
 اقتصاد تعیین‌کننده‌ترین پارامتری بود که به انتخابات 92 شکل داد. حسن روحانی اما از همان روز نخست سعی کرد این موضوع را وارونه جلوه بدهد و ماهیت سیاسی- فرهنگی انتخابات 92 را بر ماهیت اقتصادی آن ترجیح بدهد. به همین دلیل هم بود که حل مشکلات اقتصادی را به سیاست خارجی و مذاکرات هسته‌ای گره زد و تمرکز خود را بر کمرنگ‌کردن مفاهیم ارزشی در حوزه فرهنگ، هنر و حقوق (با استناد به منشور حقوق شهروندی) قرار داد. این دولت حتی پس از آنکه تحت فشار اجتماعی مجبور به اجرای یک پروژه بزرگ اقتصادی شد، آن را به گونه‌ای اجرا کرد که احتمالا تا سال‌ها به عنوان سمبلی از ناکارآمدی در یادها باقی خواهد ماند. بنابراین اگر درباره احمدی‌نژاد حرف فقط این بود که نمی‌خواهد وضع را درست کند، درباره روحانی سخن این است که اگر بخواهد هم ظاهرا
–لااقل با تیم فعلی- نمی‌تواند. این مسأله‌ای است که دولت فعلا آن را چندان جدی نگرفته است اما می‌توان حدس زد از ابتدای سال آینده یعنی زمانی که بار بزرگ هدفمندی روی شانه‌های دولت قرار گیرد دیگر راه فراری از آن باقی نماند و مسأله خود را تمام‌قد در مقابل نشان بدهد و آن وقت دیگر راه گریزی باقی نماند.
در سیاست خارجی نیز کم و بیش همین روند در پیش گرفته شده است. چند روز قبل دیداری با یکی از کارگزاران ارشد سیاست خارجی دولت دست داد و در آنجا گفتم مهم‌ترین خطای سیاست خارجی دولت روحانی که مصادیق آن از مذاکرات هسته‌ای بسیار فراتر می‌رود این است که دائما و عمدا و به‌طور سیستماتیک در حال تایید محاسبات راهبردی آمریکا درباره ایران هستند.
آمریکا اینگونه محاسبه کرده است که دولت در ایران مشکلات اقتصادی را ناشی از تحریم می‌داند. رفتار دولت هم همین را می‌گوید. آمریکایی‌ها اینگونه محاسبه کرده‌اند که کسانی در ایران عقیده دارند با حل موضوع هسته‌ای مسأله تحریم‌ها حل خواهد شد، دولت آقای روحانی هم در این چندماه حرفی جز این نزده و عملا هم طوری رفتار کرده که آمریکا حس کند دولت روحانی هم همین جمع‌بندی را دارد. آمریکایی‌ها تصور می‌کنند تهدید به فشار بیشتر دولت ایران را به سمت امتیازدهی بیشتر سوق خواهد داد، دولت هم می‌گوید که باید مذاکرات به نتیجه برسد چون کشور توان تحمل تحریم جدید را ندارد. آمریکایی‌ها می‌گویند برای موثر‌شدن دیپلماسی باید تهدید نظامی را معتبر کرد دولت هم می‌گوید در صورت تهدید نظامی آمریکا کاری از ما ساخته نیست.
واقعا با این وضع باید انتظار چه نتیجه‌ای را داشت. آیا منطقی است از آمریکایی‌ها توقع داشته باشیم رفتار راهبردی خود را تغییر بدهند، عاقل‌تر شوند و مطالبات خود از ایران را کم کنند در حالی که دولت ما به آنها می‌گوید تا به حال هر فکری کرده‌اید، درست بوده است؟ کدام طرف عاقلی استراتژی‌ای را که فکر می‌کند جواب داده، کنار می‌گذارد؟
دقیقا به همین دلایل است که به نظر می‌رسد دولت روحانی به سمت شرایطی بغرنج حرکت می‌کند. شاید چاره‌ای هم نباشد. تنها چیزی که باید از آن مراقبت کرد این است که روزی که روشن شد این مسیر اشتباه بوده چه میزان توان برای بازگشت به مسیر درست و چقدر ابزار و قدرت چانه‌زنی در مقابل دشمن باقی مانده است؟

 

کارگران به طور فزاینده‌ای در معرض کاهش قدرت خرید و فاصله از مرزهای زندگی حداقلی هستند و اگرچه از همه محدودیت‌هایی که در کشور و دولت و برای تصمیم‌گیران مربوط به مزد وجود داشته آگاهی داریم اما این‌ سخنان سفره‌های خالی را پر نمی‌کند. رئیس فراکسیون کارگری مجلس درباره نرخ تعیین شده برای دستمزد کارگران در سال آینده، معتقد است کارگران به‌طور فزاینده‌ای در معرض کاهش قدرت خرید و فاصله از مرزهای زندگی حداقلی هستند و اگر چه از همه محدودیت‌هایی که در کشور و دولت و برای تصمیم‌گیران مربوط به مزد وجود داشته آگاهی داریم اما این‌ سخنان سفره‌های خالی را پر نمی‌کند. علیرضا محجوب در این باره به ایلنا گفت: ایستادگی نمایندگان کارگران در مذاکرات مزدی قطعا نتوانسته نتیجه‌ای بیش از آنچه را که شاهد آن هستیم ایجاد کند. دبیرکل خانه کارگر توضیح داد: اگر تورم نقطه به نقطه را در سال گذشته اساس بگیریم نرخ دستمزد کارگران 20 درصد پایین‌تر از نرخ تورم تصویب شد اما ما تصور می‌کنیم که وقتی می‌خواهیم راجع به کارگران تصمیم بگیریم ابتدا باید تورم سبد هزینه‌های خوراکی را مبنا بگیریم و آن را به بقیه موارد تعمیم دهیم و بانک مرکزی آخرین داده تورم خوراکی‌های امسال را ۵۴ درصد اعلام کرده است.

محمد دیانتی: «وطن امروز» پیش‌تر یادداشتی را با عنوان «استراتژی دوگانه اصلاح‌طلبان در برابر دولت یازدهم» منتشر کرد و در آن از رفتار اصلاح‌طلبان در مقابل دولت که می‌خواهد از مزایای آن برای بازسازی خود استفاده کرده و هزینه خطاهای صورت گرفته را بر گردن روحانی بیندازد سخن گفت و نوشت: اصلاحات می‌خواهد در 3مرحله با مواضع انتقادی؛ خود را به عنوان یک «دگر» برای دولت در سال‌های آینده تعریف کند؛ تحلیلی که امروز از زبان خود اصلاح‌طلبان نیز شنیده می‌شود.
پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم و رفتار رادیکال اصلاح‌طلبان در مقابله با ملت و نظام که منجر به آشوب‌های خیابانی در تهران شد؛ حیات سیاسی این جریان تندرو به سمت ممات پیش رفت و تحریم آنها در انتخابات مجلس نهم و عدم اقبال مردم به این تحریم نیز مرگ سیاسی‌شان را تسریع کرد و همین اتفاق باعث شد تا برخی از این جریان شروع به اظهار لسانی رفتار غلط خود کنند تا در سیاست باقی بمانند اما همچنان غرور دوران دوم خرداد در آنها باقی بود و خط و نشان کشیدن‌شان ادامه داشت. چند ماه پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم وقتی در نشست انجمن‌های اسلامی دانشجویان از مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب مردمسالاری- از احزاب اصلاح‌طلب- پرسیده شد «آیا اصلاحات به حمایت شخصی چون روحانی که راست سنتی است می‌آید؟» در جواب گفت: «ما نباید هویت اصلاح‌طلبی خود را خدشه‌دار کنیم، اصلاحات که رحم اجاره‌ای نیست».
مشی اصلاح‌طلبان برای حضور مستقل در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم ادامه داشت و ورود محمدرضا عارف به این عرصه نیز مؤید همین مطلب بود اما وقتی به کوران انتخابات 24 خرداد رسیدیم، روحانی تمام تلاشش را کرد که خود را یک اصلاح‌طلب مدافع آزادی بیان اعلام کند با وجود آنکه سوابق امنیتی فراوانی داشت، بیانیه‌های زیادی در دهه 70 علیه اصلاح‌طلبان نگاشته بود و نطق‌های آتشینی علیه آنها داشت که اصلاح‌طلبان را اراذل و اوباش خوانده بود؛ با این وجود شرایط نابسامان اصلاح‌طلبان و پدرخواندگی هاشمی برای خاتمی باعث شد به حضور روحانی راضی شود و تمام تلاش خود را کرد که اجماعی را روی روحانی در جریان اصلاحات به‌وجود آورد.
اگرچه ناراحتی‌های بسیاری در درون این جریان به‌وجود آمد اما بنا بر اقتضایی بودن ماهیت سیاست، اصلاح‌طلبان پذیرفتند از کاندیدای حداکثری خود (عارف) دست بکشند و به گرد روحانی جمع شوند.
 عارف نیز با حالتی غضب‌آلود و ناراحت از انتخابات کنار کشید. ناراحتی‌ای که بعد‌ها در روزنامه اعتماد سر برآورد و اعلام کرد: «قبول نداشتم به نفع روحانی کنار بروم».
چنین شد که اصلاح‌طلبانی که در ابتدای راه می‌گفتند «اصلاحات رحم اجاره‌ای نیست» در انتهای راه به معنای واقعی کلمه به رحم اجاره‌ای کارگزاران تبدیل شدند و ابراهیم اصغرزاده یکی از اصلاح‌طلبان سرشناس در این باره می‌گوید: «اصلاح‌طلبان اگر سازمان اجتماعی خودشان را در دوران احمدی‌نژاد با استراتژی و هدف روشنی بازسازی می‌کردند و در سال 92 با کاندیدای خاص خودشان بازی انتخابات را می‌بردند، پیروز انتخابات بودند، نه اینکه با رحم اجاره‌ای وارد انتخابات شوند و کاندیدایی را مورد حمایت قرار دهند که متعلق به جناح خودشان نیست».
اما این جریان پس از انتخابات جای نطفه و رحم را تغییر داده است و امروز از روحانی برای بلوغ و بازسازی خود استفاده می‌کند. اصلاح‌طلبان که معتقدند خاتمی آنها را پای روحانی ذبح کرده است امروز تمام تلاششان را می‌کنند که به‌عنوان یک جریان اپوزیسیون در مقابل دولت تدبیر و امید معرفی شوند. موسوی خویینی‌ها درباره مخالفت با دیدار مجمع روحانیون با روحانی اعلام کرد: «دیدن روحانی رفتن یعنی مشروعیت‌بخشیدن به او. روحانی از نردبان اصلاحات بالا رفت اما بویی از اصلاحات نبرده است. او نیروی حاکمیت و نظام است».
از سوی دیگر روحانی نتوانست شعارهای آزادیخواهانه که برای فعالان زن اصلاح‌طلب داده بود را نیز اجرا کند و حتی فائزه هاشمی که از جمله زنان فعال در ستاد روحانی بود به موضع انتقاد از روحانی رفت و در مصاحبه با اعتماد گفت: «عدم حضور زنان در کابینه بر خلاف برنامه‌های منتشر شده از طرف ایشان در زمان انتخابات شروع خوبی حداقل برای 50 درصد جامعه نبود».
این رفتارهای روحانی باعث شد سعید حجاریان هم از گفتن لفظ اصلاح‌طلب برای روحانی پرهیز ‌کند و جریان اصلاح‌طلب که امروز در مرحله نخست استراتژی درازمدت خود قرار دارد، از هر فرصتی برای منتقد نشان دادن خود نسبت به دولت و روحانی استفاده می‌کند. سعید شریعتی، عضو شورای مرکزی حزب منحله مشارکت پس از سخنان رئیس‌جمهور درباره منتقدان توافقنامه در فیس بوک خود نوشت: «به نظر من «کم‌سواد» خواندن منتقدان و «استاد دانشگاه» خواندن اعضای تیم مذاکره‌کننده یک خطای بیانی فاحش از سوی آقای روحانی است».
پس از شریعتی، احمد کارگر نجاتی دیگر عضو حزب منحله مشارکت در دو مطلب به نقد دولت پرداخت و گفت: «درست است که روحانی با تابلوی اعتدال و نوعی دولت فراجناحی به میدان رقابت‌ها آمد اما بی‌هیچ تردیدی او به عنوان شخص خودش از هیچ پایگاه اجتماعی و بدنه سیاسی اختصاصی برخوردار نبود.» وی در مطلبی دیگر با طعنه به روحانی گفته است: «چه خوب می‌شد اگر مقاماتی که برای رسیدن به منصب و قدرت، نیازمند رای مستقیم شهروندان هستند، بویژه رئیس‌جمهوری که می‌بایست خود را در گستره ملی در معرض انتخاب مردم قرار دهد، آرشیو محرمانه‌ای را از تصویر جلسه‌ها و دیدارهایی که در دوره «رایزنی و جلب‌نظر و مددجویی و مشورت‌خواهی و... التماس دعا» با چهره‌ای گشاده و منت‌پذیر و سپاسگزار، با صغیر و کبیر برگزار کرده در گنجه خانه‌اش‌ نگهداری می‌کردند. برای چه؟! برای اینکه پس از استقرار بر عرش کبریایی مسؤولیت، هر از گاهی، دور از چشم «اهل‌بیت و دیوانخانه پر از مشاور و دستیاران ویژه و غیر‌ویژه» که همه هنرشان «به‌به، قربان عالی بود. خسته نباشید!» گفتن است، به تماشای آن صحنه‌های سراسر «استمداد و نمایش وسعت‌نظر و احساس و ابراز نیاز به مشورت دیگران و قربان صدقه رفتن برای حتی کوچک‌ترین پیشنهاد یک شهروند معمولی» بنشینند تا به خاطر آورند اگر برای جلب افکار عمومی و رای گرفتن از مردم، نیاز به فهم و درک واقعیت‌های زندگی و مطالبات آنان و مشورت و نظرخواهی و ارتباط مستقیم با مردم و بویژه صاحبان ایده و اندیشه و تجربه است، در برهه برنامه‌ریزی و اقدام عملی، بسی لازم‌تر و
مؤثر‌تر است!» در چند روز گذشته اصلاح‌طلبان که خود رحم اجاره‌ای برای روی کارآمدن دولت یازدهم بودند، مدعی شده‌اند دولت یازدهم رحم اجاره‌ای آنها برای بازسازی خود است. اصلاح‌طلبان امروز می‌گویند دولت روحانی فرصت خوبی است تا در آن به رشد و نمو و بازسازی گذشته بپردازیم و نتیجه آن را در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 برداشت کنیم.