گروه اقتصادی: امروزه در اقتصاد جهانی هیچ کشوری نمی‌تواند ادعا کند که تمام نیازهای خود را تنها از طریق تولیدات داخلی تأمین می‌کند. به عنوان مثال، آمریکا که زمانی بزرگ‌ترین صادرکننده فولاد جهان بود، اکنون به یکی از واردکنندگان این فلز تبدیل شده است. انگلستان نیز که در دوران انقلاب صنعتی به تولید پارچه و لباس مشهور بود، اکنون نیازهای خود را از کشورهایی مانند بنگلادش، چین و اندونزی تأمین می‌کند.

ژاپن که در گذشته به خاطر تولید محصولات ارزان‌قیمت مشهور بود، اکنون یکی از کشورهای پیشرفته در تولیدات با تکنولوژی بالاست. این تغییرات در تجارت بین‌المللی ناشی از جهانی‌شدن اقتصاد است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.

پیشرفت‌های علم اقتصاد در دوران معاصر نشان داده است که تجارت آزاد می‌تواند به افزایش سطح رفاه عمومی کمک کند. با این حال، باید به تأثیرات منفی آن بر تولید داخلی و اشتغال نیز توجه کرد. اهمیت این موضوع زمانی نمایان‌تر می‌شود که آمریکا - که پیش‌تر با شعار تجارت آزاد سیاست‌های اقتصادی کشورهایی نظیر ژاپن را زیر سوال برده بود - سال گذشته برای حمایت از صنعت خودروی برقی در داخل این کشور، تعرفه‌ای بیش از ۱۰۰ درصد برای واردات خودروهای چینی وضع کرد.

***

چالش‌های آزادسازی تجارت جهانی

تجارت آزاد اگرچه مکمل اقتصاد آزاد است و به کاهش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان کمک می‌کند اما آزادسازی ناگهانی تجارت می‌تواند برای کشورهایی که هنوز توان رقابت با کالاهای جهانی را ندارند، آسیب‌زا باشد. از سوی دیگر، بستن دروازه‌های تجارت و ایجاد تعرفه‌های سنگین به نفع تولیدات داخلی، اگر به صورت دائمی باشد، تولیدکنندگان را از رقابت در سطح جهانی محروم می‌کند و می‌تواند باعث کاهش خلاقیت، نوآوری و بهره‌وری شود.

بهترین رویکرد در حکمرانی تجارت ایران با دیگر کشورها، کاهش تدریجی و برنامه‌ریزی شده تعرفه‌های وارداتی است. همچنین برقراری تجارت آزاد دو یا چندجانبه با کشورهایی که سطح پیچیدگی اقتصادی و حجم تولید کمتری دارند، می‌تواند به حفظ تولید و اشتغال در کشور کمک کند.

***

توافقنامه اوراسیا و فرصت‌های جدید برای تجار ایرانی

لایحه موافقتنامه تجارت آزاد بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، یکی از توافقنامه‌های چندجانبه‌ای است که به تشکیل یک منطقه آزاد تجاری بزرگ و افزایش همکاری‌های اقتصادی اشاره دارد. این توافق می‌تواند به همگرایی در نظام تجارت دو یا چندجانبه کمک کرده و فرصت‌های جدیدی را برای ایران ایجاد کند.

توجه به این نکات و اتخاذ سیاست‌های مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور و تقویت تولید داخلی کمک کند.

***

تاریخچه روابط اقتصادی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا

سال ۱۳۸۵ روسیه، قزاقستان و بلاروس با هدف حذف تعرفه‌های گمرکی و ایجاد یک بازار مشترک، به توافق درباره تأسیس اتحادیه گمرکی دست یافتند. 5 سال بعد، در سال ۱۳۹۰، توافقات اولیه بین مسکو، آستانه و مینسک درباره ایجاد تعرفه گمرکی مشترک به امضا رسید و به این ترتیب اتحادیه گمرکی آغاز به کار کرد.

پس از تأسیس این اتحادیه، ارمنستان و قرقیزستان نیز درخواست عضویت خود را اعلام کردند. ارمنستان در ۱۲ دی ۱۳۹۳ و قرقیزستان در ۱۵ مرداد ۱۳۹۴ به طور کامل به اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیوستند.

نخستین گام مشترک ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا سال ۱۳۹۶ با امضای پیش‌نویس توافقنامه‌ای برای اعطای تعرفه‌های صادراتی ترجیحی در ایروان برداشته شد. یک سال بعد، توافقنامه‌ای سه‌ساله به صورت موقت بین طرفین امضا شد که در آن، تخفیف تعرفه‌ای برای ۳۸۰ قلم کالای ایرانی و ۵۰۲ قلم کالای تولیدی اتحادیه اوراسیا در نظر گرفته

شد.

با فرا رسیدن پایان ۳ سال همکاری و با تمایل طرفین برای ادامه همکاری، دولت سیزدهم لایحه‌ای برای تمدید توافقنامه به مجلس شورای اسلامی ارائه داد. این لایحه در اول خرداد ۱۴۰۲ به وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شد.

4 دی ۱۴۰۲، ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سن‌پترزبورگ گرد هم آمدند و موافقتنامه نهایی تجارت آزاد را به امضا رساندند. این توافق پس از تایید مجلس هر ۶ کشور به قانون تبدیل می‌شود. با تغییر ریاست‌جمهوری و انتخاب رئیس‌جمهور جدید، اعضای دولت سیزدهم با هدف دائمی کردن این موافقتنامه، لایحه‌ای را در ۱۳ تیر برای انجام تشریفات قانونی و تصویب به مجلس ارسال کردند که ادامه این روند در دولت چهاردهم نیز در برنامه‌های دولت است. 

در حال حاضر، اعضای اصلی این اتحادیه روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان هستند که عضو اتحادیه گمرکی اوراسیا نیز هستند و ایران نیز به دنبال عضویت دائم در این اتحادیه جهانی است.

شایان ذکر است از دیدگاه کارشناسان اقتصاد، امروز مهم است که این روند مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا مشخص شود توافق‌های پیشین چقدر بر اقتصاد ایران موثر بوده و آیا اقتصاد کشور آنگونه که شایسته است از آن بهره‌مند خواهد شد یا خیر. پاسخ به این سوالات می‌تواند آینده همکاری‌های اقتصادی ایران و اتحادیه اوراسیا را تحت تأثیر قرار دهد.

***

تحلیل روند تجارت ایران با کشورهای اتحادیه اوراسیا

بررسی گزارش‌های گمرک کشور نشان از این دارد که روند تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا از زمان برقراری نخستین توافق در سال ۱۳۹۷، همچنین صادرات ایران به این کشورها بیش از واردات از آنها رشد کرده است. این امر نشان‌دهنده موفقیت ایران در این همکاری اقتصادی است. 

تولید ناخالص داخلی مجموع 5 کشور اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ۲۵۶۳ میلیارد دلار می‌رسد که از این میزان، سهم روسیه با ۲۲۴۰ میلیارد دلار، معادل ۸۷ درصد است. دیگر کشورها شامل قزاقستان با ۲۲۱ میلیارد دلار، بلاروس با ۷۲ میلیارد دلار، ارمنستان با 19.5 میلیارد دلار و قرقیزستان با ۱۱ میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

اگرچه سهم تولیدات این 5 کشور از کل تولیدات جهانی تنها 2.55 درصد است اما با توجه به بازار وارداتی ۴۱۹ میلیارد دلاری این کشورها، پتانسیل خوبی برای تجارت با ایران وجود دارد. در حال حاضر، سهم ایران از این ۴۱۹ میلیارد دلار واردات اعضای اتحادیه کمتر از 0.5 درصد بوده و به طور خاص برابر با 0.4 درصد است.

* آمار صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا

بر اساس آمار رسمی گمرک، مجموع صادرات ایران به کشورهای اتحادیه اوراسیا در سال ۱۴۰۲ به ۱۷۰۲ میلیون دلار رسید. مقاصد صادراتی ایران به ترتیب شامل روسیه با ۹۶۵ میلیون دلار، ارمنستان با ۴۱۶ میلیون دلار، قزاقستان با ۲۱۹ میلیون دلار، قرقیزستان با ۸۱ میلیون دلار و بلاروس با ۲۱ میلیون دلار بوده است.

***

تراز  تجاری منفی ایران با اتحادیه اوراسیا

یکی از شاخص‌های کلیدی برای ارزیابی موفقیت تجارت با یک کشور، بررسی تراز تجاری است که حاصل مقایسه میزان صادرات و واردات است. اگر صادرات از واردات بیشتر باشد، تراز تجاری مثبت و اگر واردات بیشتر باشد، تراز تجاری منفی خواهد بود. تراز تجاری منفی به معنای خروج بیشتر ارز از کشور است.

بر اساس همین آمار رسمی، تراز تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۱۴۰۲، منفی ۱۷۷ میلیون دلار بوده که نشان‌دهنده بیشتر بودن واردات نسبت به صادرات است. با این حال، مهم‌تر از عدد تراز تجاری، روند آن است که نشان می‌دهد آیا تجارت به نفع ایران در حال تغییر است یا وضعیت بدتر شده است.

***

تحلیل تجارت ایران و روسیه و اهمیت استراتژی موازنه مثبت

به هر حال، اگر تهران این توافقنامه را بخشی از پازل موازنه مثبت در سیاست خارجی و ابزاری برای گسترش تجارت با سایر کشورها به شمار آورد، به طور قطع در بلندمدت به نفع ایران خواهد بود. این رویکرد می‌تواند زمینه‌ساز تقویت روابط تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای مختلف شود و به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند.

از آنجا که بیشترین تبادلات تجاری ایران با روسیه انجام می‌شود، بررسی روند صادرات، واردات و تراز تجاری ایران و روسیه در ۱۵ سال اخیر می‌تواند به تحلیل دقیق‌تری از عملکرد توافقنامه میان ایران و اتحادیه اوراسیا کمک کند. این بررسی می‌تواند به سیاست‌گذاران کمک کند استراتژی‌های بهتری برای بهبود روابط تجاری طراحی کنند. 

***

اوراسیا؛ چشم‌اندازها و چالش‌ها

محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت با اشاره به افزایش 2.5 برابری تجارت ایران با اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در زمان امضای توافقنامه تجارت ترجیحی بیان کرد: این اتحادیه شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است. ایران مذاکرات خود را با این اتحادیه حدود 4 سال پیش آغاز کرد که منجر به امضای قرارداد تجارت ترجیحی با این کشورها شد.

دهقان‌دهنوی به کاهش و حذف تعرفه برخی کالاها پس از امضای این قرارداد اشاره کرد و افزود: در سال‌های اخیر، تجربه موفق این همکاری، ایران را به گفت‌وگو برای امضای توافقنامه تجارت آزاد با این کشورها سوق داده است. او تأکید کرد امضای این موافقتنامه به معنای صفر شدن تعرفه‌هاست و اکنون منتظر تأیید این قرارداد از سوی مجالس کشورهای عضو و مجلس شورای اسلامی ایران هستیم.

وی همچنین به این نکته اشاره کرد که اجرایی‌سازی این پیمان ممکن است مدتی زمان ببرد، زیرا نیاز به هماهنگی بین گمرکات و مبادی ورودی و خروجی دارد. پس از اجرایی شدن، ۸۷ درصد کالاهای تجاری بین این کشورها تحت پوشش تجارت آزاد قرار خواهد گرفت.

* تأکید بر تولید کالای رقابت‌پذیر

رئیس ‌کل سازمان توسعه تجارت بر اهمیت تولید کالاهای رقابت‌پذیر تأکید کرد و گفت: این اقدام می‌تواند واردات را کاهش داده و فرصت‌های جدید صادراتی ایجاد کند. در این راستا، واردات نیز می‌تواند به توسعه تجارت و افزایش رفاه عمومی کمک کند. او همچنین بر لزوم یادگیری مهارت‌های رقابتی در تجارت جهانی تأکید کرد و عضویت ایران در پیمان اتحادیه اقتصادی اوراسیا را گام اول در مسیر پیوستن به WTO دانست.

دهقان‌دهنوی اعلام کرد عضویت ناظر ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نشست نخست‌وزیران این اتحادیه پذیرفته شده و  با پیوستن ازبکستان، تعداد اعضای این اتحادیه به ۷ کشور افزایش خواهد یافت.

* چالش‌ها و موانع صادرات و نقش رایزنان بازرگانی

وی موانع پیش ‌روی صادرکنندگان را مورد اشاره قرار داد و گفت: بازگشت ارز حاصل از صادرات به دلیل انباشت مقررات و عدم ثبات در آنها دشوار شده است. تعدد مراکز تصمیم‌گیری در این حوزه نیز باعث کندی و هزینه‌بر شدن فرآیند صادرات شده است. قوانین داخلی نباید به گونه‌ای باشد که موجب ممنوعیت‌های جهانی برای صادرکنندگان شود.

دهقان‌دهنوی بر اهمیت نقش رایزنان بازرگانی در توسعه تجارت خارجی تأکید کرد و گفت: باید ساختار رایزنان بازرگانی تقویت شود تا خدمات بهتری به تجار ارائه شود. همچنین ایجاد مراکز تجاری در کشورهای دیگر می‌تواند به توسعه تجارت کمک کند.

وی به طراحی مکانیزم‌هایی برای ارائه خدمات بهتر به تجار و صادرکنندگان اشاره کرد و افزود: قرارداد تهاتر کالا با ارمنستان به امضا رسیده و این مکانیزم می‌تواند جایگزینی برای جابه‌جایی ارز باشد. این روش به تسهیل بسترهای تجاری کمک خواهد کرد، هرچند نمی‌تواند به طور کامل جایگزین مکانیزم‌های بین‌المللی باشد.

* آینده تجارت با اوراسیا برای دستیابی به اهداف آینده

دهقان‌دهنوی در ادامه تصریح کرد زمانی که این توافق به صورت کامل اجرایی شود، حجم تجارت ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا افزایش می‌یابد. وی همچنین تأکید کرد با تقویت زیرساخت‌ها و لجستیک، می‌توان به این هدف دست یافت.

دهقان‌دهنوی در پایان گفت: سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تولید محصولات مشترک می‌تواند سهم بزرگ‌تری از تجارت اوراسیا را به ایران اختصاص دهد. اگر فقط ۱۰ درصد از تجارت این کشورها را جذب کنیم، به رقمی حدود ۹۰ میلیارد دلار خواهیم رسید که هدفی قابل دستیابی به نظر می‌رسد و باید با جدیت آن را دنبال کنیم.

***

تأثیر مثبت موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اوراسیا بر اقتصاد کشور

بهمن عبداللهی، رئیس اتاق تعاون ایران چندی پیش در گفت‌وگو با «وطن امروز» به تأثیرات مثبت و مهم موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا اشاره کرد و با تأکید بر گسترش تجارت بین ایران و کشورهای عضو این اتحادیه گفت: نیاز به یک برنامه‌ریزی تجاری مناسب، هدفمند و بلندمدت داریم تا از ظرفیت‌های این منطقه به بهترین نحو استفاده کنیم و به رشد و رونق اقتصادی کشور کمک کنیم.

وی ادامه داد: امضای این موافقتنامه به ایجاد استانداردهای یکسان در تعاملات اقتصادی کمک می‌کند و ایران می‌تواند از ظرفیت‌های تولیدی، اقتصادی و صادراتی خود برای تأمین کالاهای مورد نیاز کشورهای عضو بهره‌برداری کند.

وی بر لزوم ارتقای زیرساخت‌های تجاری تأکید کرد و گفت: توجه به زیرساخت‌های حمل‌و‌نقل و لجستیک بین ایران و اوراسیا برای رشد تجارت بسیار حیاتی است. این زیرساخت‌ها تأثیر مستقیمی بر توسعه صادرات و کاهش هزینه‌های تمام‌شده کالاها دارند که در نتیجه رقابت‌پذیری محصولات ایرانی را بهبود می‌بخشد.

عبداللهی به اهمیت ارتقای همکاری‌های بلندمدت بین فعالان تجاری اشاره کرد و گفت: شرکت‌های تعاونی و خصوصی باید با حضور جدی و متعهدانه در بازارهای اوراسیا، به عملیاتی شدن این موافقتنامه کمک کنند. با دیدگاه استراتژیک و هدفمند می‌توان به تحقق اهداف این موافقتنامه امیدوار بود.

* چالش‌های بانکی و پولی برای دستیابی به رونق تولید و صادرات

وی یکی از موانع جدی تجارت ایران با سایر کشورها را محدودیت‌های بانکی و پولی دانست و افزود: با تمهیدات پیش‌بینی‌شده بین «میر بیزینس بانک» و برخی بانک‌های روسی، می‌توان به حل مشکل انتقال ارز بین تجار و تولیدکنندگان کمک کرد.

عبداللهی ابراز امیدواری کرد شرکت‌های تعاونی و خصوصی از ظرفیت این موافقتنامه برای واردات مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز خود بهره‌برداری کنند و در نتیجه، صادرات محصولات باکیفیت و رقابتی را نیز افزایش دهند. این اقدامات می‌تواند به رونق تولید و رشد شاخص‌های اقتصادی کشور کمک کند.

* رشد صادرات کالاهای ایرانی به اوراسیا

عبداللهی در ادامه به آمارها اشاره کرد و گفت: از ابتدای سال تاکنون تجارت بین ایران و روسیه بیش از ۲۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد. وی توضیح داد: واردات ایران از اوراسیا نیز به 2 میلیارد دلار نزدیک شده که نسبت به 8 ماه نخست سال گذشته ۱۰ درصد رشد داشته است. بر اساس چشم‌انداز این موافقتنامه، میزان تجارت دوطرف در گام نخست به ۱۸ تا ۲۰ میلیارد دلار در سال خواهد رسید.

گروه فرهنگ و هنر: 13 سال از ایفای نخستین بازی‌اش در نقشی کوتاه در سریال «ساختمان پزشکان» می‌گذرد؛ بازیگری که سال 88 پس از 15 سال بازی در سطح اول و حرفه‌ای فوتبال ایران از دنیای ورزش خداحافظی و 2 سال بعد به پیشنهاد پیمان قاسم‌خانی و دعوت سروش صحت، نخستین حضورش را در عرصه بازیگری تجربه کرد؛ بازیگری که همزمان با ورودش به این عرصه با انواع و اقسام ناسزاها از سوی برخی اهالی این حوزه روبه‌رو شد اما امروز در حالی سیزدهمین سال تجربه‌اش را در حوزه هنر سپری می‌کند که بدون شک به یکی از درآمدزاترین بازیگران بدل شده و حضورش در هر اثر هنری تضمین فروش شده است؛ فرقی ندارد تئاتر باشد یا سینما یا حتی تلویزیون. او امروز هواداران ثابتی دارد که حاضرند برای دیدنش ساعت‌ها مقابل سالن تئاتر یا افتتاحیه فیلم صف بکشند تا در یک فریم کنارش عکس یادگاری بگیرند. برگه‌های آفیش روزانه و درون‌گروهی‌اش در هر اثری بیش از یکهزار بازدید می‌خورد و هوادارانش به هر نحوی که شده خود را به لوکیشن فیلمبرداری می‌رسانند.

هر چند پژمان جمشیدی در دنیای فوتبال به محبوبیت نرسید، در عرصه سینما و تئاتر به چنان جایگاهی رسید که برای حضورش در آثار مختلف باید از یک سال قبل در نوبت بمانند. 

اهالی رسانه و هنرمندان یادشان نمی‌رود درست 10 سال پیش در حالی که جمشیدی نخستین حضورش در تئاتر را تجربه می‌کرد، یکی از پیشکسوتان این عرصه در آیین رونمایی یک نمایش درست مقابل چشمانش و در حضور سایر هنرمندان حاضر در آن مراسم خطاب به او گفت «پایت را از گلیمت درازتر کردی و نباید وارد عرصه تئاتر می‌شدی»! آن روز جمشیدی پس از شنیدن این صحبت سکوت کرد و به آرامی از محل افتتاحیه بیرون رفت و یک دهه بعد در حالی در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت که تئاترش طی 50 شب با 30 هزار مخاطب به 10 میلیارد تومان فروش دست یافت. البته این نوع رفتارها برای جمشیدی به امری عادی بدل شده است تا جایی که حتی در اختتامیه جشنواره فیلم فجر نیز وقتی مجری برنامه نام او را به عنوان یکی از نامزد‌های دریافت سیمرغ بهترین بازیگری اعلام کرد، لبخند‌های کنایه‌آمیز حضار خاطره همان عبارت پیشکسوت را زنده کرد. 

اما بدون شک نقطه عطف بازیگری جمشیدی را حضور در سریال «زیر خاکی» باید دانست؛ سریالی که موفقیتش باعث شد چند فصل از آن ساخته شود و همچنان نیز ادامه داشته باشد. در کنار فعالیت‌های تلویزیونی، حضور در فیلم سینمایی هتل نیز برای او یک شتابدهنده به شمار رفت و بیش از پیش او را سر زبان‌ها انداخت.  او حالا در سیزدهمین سال فعالیتش با فیلم «صبحانه با زرافه» به کارگردانی سروش صحت از فردا روی پرده نقره‌ای می‌رود و از همین الان می‌توان پیش‌بینی کرد این فیلم نیز همچون «هتل» با استقبال مخاطبان روبه‌رو خواهد شد. 

به این بهانه مروری بر سال‌ها فعالیت این بازیگر سینما و تئاتر داشته‌ایم.

1392 |  تعداد آثار: یک سریال

* نقش زنان و جوانان در تقویت فرهنگ مقاومت

زنان و جوانان به عنوان نیروهای کلیدی در هر جامعه‌ای، نقش مهمی در تقویت و تداوم فرهنگ مقاومت دارند. زنان، با تربیت نسل‌های آینده و نقش‌آفرینی در سطح خانواده و جامعه می‌توانند به عنوان نگهبانان اصلی ارزش‌های مقاومت عمل کنند. در همین حال، جوانان نیز به دلیل انرژی و پویایی خود، قادرند فرهنگ مقاومت را به نسل‌های بعد منتقل کرده و آن را با نیازها و چالش‌های جدید تطبیق دهند. برای بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها، باید به مشارکت فعال زنان و جوانان در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی محور مقاومت توجه ویژه داشت. ایجاد فرصت‌های مشارکت در برنامه‌های هنری، رسانه‌ای و آموزشی می‌تواند زمینه‌ساز تقویت نقش این گروه‌ها در حفظ و گسترش فرهنگ مقاومت باشد.

با وجود تمام هیاهو‌های خبری در غرب و حتی خود روسیه، تغییرات پیشنهادی پوتین انحراف اساسی از دکترین‌های هسته‌ای قبلی این کشور ندارد. دکترین هسته‌ای فعلی اجازه استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را در پاسخ به حملات متعارفی که به خاک روسیه انجام می‌شود می‌دهد اما به ‌نظر می‌رسد هدف دکترین جدید پیشنهادی، توضیح بیشتر یا شفاف‌سازی شرایط استفاده از سلاح هسته‌ای از سوی کرملین است. به عنوان مثال، گسترش چتر هسته‌ای کرملین برای بلاروس یک حرکت نمادین نیست بلکه تصریح نام بلاروس در بندهای دکترین جدید به این دلیل است که چارچوب‌های اقدام هسته‌ای مسکو به صورت کاملا شفافی بیان شود. در دکترین 2020 نیز به صراحت تاکید شده بود حمله به متحد روسیه زمینه‌ را برای اقدام تلافی‌جویانه هسته‌ای فراهم خواهد کرد. تنها تفاوت در این است که اینک از بلاروس به صراحت نام برده شده و به نوعی این کشور هم جزئی از خاک روسیه شناخته شده است.

مثال دیگر در این زمینه را می‌توان در نوع همکاری‌های استراتژیک روسیه و کره‌شمالی مشاهده کرد. براساس پیمان امنیتی که ماه ژوئن امسال (خرداد 1403) میان پیونگ‌یانگ و مسکو منعقد شد، روسیه، کره‌شمالی را ذیل چتر هسته‌ای خود قرار داد. 

* واکنش بین‌المللی

پوتین تصمیم گرفت درست قبل از دیدار بایدن و زلنسکی در حاشیه نشست سالانه سازمان ملل درباره موضوع ایجاد تغییرات در دکترین هسته‌ای روسیه صحبت کند؛ جایی که روسای‌جمهور ۲ کشور باید تصمیم می‌گرفتند آیا به کی‌یف اجازه دهند از موشک‌های غربی برای حمله به عمق روسیه استفاده کند یا خیر.

واشنگتن در رویکرد خود برای موافقت با اوکراین برای استفاده از تسلیحات دوربرد، حتی قبل از اینکه پوتین رسما تغییراتی را در دکترین هسته‌ای کنونی خود پیشنهاد کند، بسیار محتاطانه عمل کرده بود، زیرا اطلاعات قابل اعتمادی برای سرویس‌های اطلاعاتی و نظامی غرب از پاسخ مرگبار مسکو در صورت اجازه دادن به اوکراین برای حمله به عمق روسیه وجود داشت.

همچنین واشنگتن معتقد است تا زمانی که کرملین در آستانه شکست نظامی در اوکراین قرار نگیرد، خطر استفاده از سلاح‌های هسته‌ای توسط مسکو بسیار پایین است اما غربی‌ها همچنان سعی می‌کنند از موقعیت‌های خطرناک اجتناب کنند. با وجود حملات پهپادی اوکراین به کرملین یا رادارهای روسی - که عناصر سپر هسته‌ای هستند - کاخ سفید قصد ندارد رویکرد محتاطانه خود را تغییر دهد.

تونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا تصمیم هدف قرار دادن عمق خاک روسیه را اقدامی غیرمسؤولانه خواند اما یک روز پس از پیشنهاد پوتین برای تغییرات در دکترین هسته‌ای، در 26 سپتامبر، ایالات متحده از ارسال بمب‌های گلاید با برد 20 تا 130 کیلومتر به اوکراین خبر داد. با این حال، مقامات آمریکایی هیچ اشاره‌ای به صدور مجوز به اوکراین برای حمله به عمق خاک روسیه نداشتند. اما همان‌طور که غرب کمک‌های خود را به اوکراین گسترش می‌دهد، توجه کمتری به خطوط قرمز روسیه از خود نشان می‌دهد. در پاسخ، رهبری روسیه خواهان این است که اظهاراتش جدی‌تر گرفته شود و به‌روز‌رسانی دکترین هسته‌ای یکی از ابزارهای موجود در این فرآیند است.

در حالی که روسیه به سمت تدوین دکترین هسته‌ای 2024 خود پیش می‌رود، به نظر می‌رسد جاه‌طلبی‌های اوکراین برای دستیابی به مجوز حمله به عمق روسیه به بن‌بست رسیده و گزینه‌های این کشور در میدان نبرد محدود شده است. از سوی دیگر با توجه به بازخوردهای موجود در میان اظهارنظرهای سران اروپایی به نظر می‌رسد واکنش استراتژیک مسکو موثر واقع شده. کرملین خطوط قرمز خود را مجددا به صورت کاملا شفاف تعریف کرده و احتمال خطر غافلگیری در آینده را کاهش داده است. به نظر می‌رسد هر گونه تغییر قابل توجه در روند فعلی، به نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آینده آمریکا بستگی داشته باشد.

پژوهشگر روابط بین‌الملل *

منابع

---------------------------

https://www.mid.ru/ru/foreign_policy/international_safety/disarmament/1434131/

https://www.geopolitic.ro/2024/10/russias-changing-nuclear-doctrine-significant-concern-just-another-empty-threat

https://www.reuters.com/world/europe/russia-says-emergency-hotlines-with-us-nato-remain-nuclear-risks-rise-2024-10-08

https://www.rferl.org/a/russia-ukraine-nuclear-doctrine-putin/33135153.html

https://www.belarus.by/en/press-center/speeches-and-interviews/lukashenko-comments-on-changes-in-russias-nuclear-doctrine-new-risks-for-some-not-us_i_0000178402.html

https://greydynamics.com/russias-new-nuclear-doctrine-strategic-implications/

https://www.newsweek.com/russia-ukraine-putin-nuclear-weapons-1962563

https://www.houstonchronicle.com/news/world/article/kremlin-says-changes-in-russia-s-nuclear-doctrine-19794547.php?source=google&medium=paid&gad_source=1&gclid=Cj0KCQjw05i4BhDiARIsAB_2wfBoQnjzinN0u20np8jPF7LQU3OuaL6NaHIYfPItdtFScWcBE5BEph8aAjWMEALw_wcB

https://thegeopolitics.com/what-if-final-warning-is-truly-final-russias-change-in-nuclear-policy-and-international-law/#google_vignette

https://time.com/7027988/russia-nuclear-blackmail-europe-response/

https://www.firstpost.com/opinion/russia-revises-its-nuclear-doctrine-why-west-must-take-putins-warning-seriously-13822576.html

https://www.memri.org/reports/chinese-academic-nato-russia-nuclear-confrontation

https://blogs.prio.org/2024/10/putins-nuclear-blackmail-goes-doctrinal/

https://www.csis.org/programs/international-security-program/project-nuclear-issues/analysis

https://carnegieendowment.org/russia-eurasia/politika/2024/09/russia-nuclear-doctrine-blackmail?lang=en

https://www.armscontrol.org/act/2024-07/news/russian-nuclear-posture-may-change-putin-says

https://www.realcleardefense.com/articles/2024/10/03/putins_revision_of_russian_nuclear_doctrine_1062615.html

https://secretmag.ru/enciklopediya/chto-takoe-yadernaya-doktrina.htm

https://www.rbc.ru/politics/25/09/2024/669a1d389a79471d6b157910

https://rtvi.com/news/smysl-v-neopredelennosti-chto-budet-posle-izmeneniya-yadernoj-doktriny-rossii/

https://www.aa.com.tr/ru/анализ-новостей/аналитика-новая-ядерная-доктрина-россии-и-будущее-войны-в-украине/3347819

https://rg.ru/2024/09/25/aleksej-leonkov-obnovlenie-iadernoj-doktriny-stalo-otvetom-na-novye-realii.html

https://lenta.ru/news/2024/09/26/eto-bezotvetstvenno-ssha-otvetili-na-reshenie-putina-izmenit-pravila-primeneniya-yadernogo-oruzhiya/

گروه اقتصادی: در چند ماه اخیر نوسانات بازار طلا، همچنین کاهش ارزش جهانی دلار مورد توجه بسیاری از فعالان اقتصادی قرار گرفته است. یکی از دلایل این نوسانات، رویکرد دلارزدایی کشورهای حوزه بریکس در راستای جایگزین کردن طلا به عنوان پشتوانه اقتصادی است. همین مساله نگرانی‌هایی را برای کشورهای غربی به وجود آورده است. به همین دلیل آنها نیز تقاضای زیادی برای طلا ایجاد کرده‌اند تا مانع سقوط دلار و اقتصاد کشورهای وابسته به این ارز شوند.

بلوک بریکس و تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی کم‌کم در حال نمایان شدن است. سال ۲۰۰۹، 4 کشور برزیل، روسیه، هند و چین در یکاترینبورگ روسیه گرد هم آمدند و بلوک بریک را تشکیل دادند. سال بعد، آفریقای جنوبی نیز به این گروه پیوست و نام آن به بریکس تغییر یافت.

بر اساس آمار، بریکس نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است و ۲۸ درصد قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد. سال ۲۰۱۸، تولید ناخالص داخلی این گروه حدود ۵۷ تریلیون دلار آمریکا برآورد شد. بر این اساس از سال ۲۰۲۲، بریکس به دنبال گسترش عضویت خود برآمد. چند کشور در حال توسعه، از جمله مصر، اتیوپی، ایران و امارات عربی متحده نیز در اول ژانویه ۲۰۲۴ به این سازمان پیوستند.

طبق پیش‌بینی‌ها، سهم بریکس از تولید جهانی از ۳۵ درصد فعلی به ۴۰ درصد تا سال ۲۰۲۸ افزایش خواهد یافت، در حالی که سهم کشورهای گروه G7  به 27.8 درصد کاهش خواهد یافت، بنابراین تقابل بریکس با اقتصاد آمریکا کاملا مشهود است. حتی می‌توان گفت بلوک اتحادیه اروپا نیز تحت تاثیر بریکس قرار خواهد گرفت.

* کاهش تأثیر دلار در تجارت

سازمان بین‌المللی بریکس قصد دارد تاثیر دلار در تجارت به عنوان ارز مسلط بر بازار جهانی را کاهش دهد، از این رو ارز ملی برای کشورهای در حال توسعه سهم بیشتری از تجارت بین‌المللی را به خود اختصاص می‌دهد. این سازمان در عین حال می‌خواهد با یکجانبه‌گرایی غرب، بویژه ایالات متحده، مقابله کند. یکی از مهم‌ترین اولویت‌های بریکس در یک سال اخیر، ایجاد نهادهای مالی و پولی درون این بلوک اقتصادی بوده است. این اقدام در راستای توسعه تجارت کشورهای عضو، همچنین کاهش تاثیرپذیری نوسانات جهانی بر اقتصاد این کشورهاست.

امروزه سهم دلار در بازارهای بین‌المللی به‌گونه‌ای است که اکثریت ذخایر ارزی کشورهای جهان، تجارت جهانی و مبادلات بانکی با دلار انجام می‌شود. این وضعیت به هژمونی اقتصادی ایالات متحده در دهه‌های اخیر کمک کرده است، به همین دلیل یکی از ماموریت‌های بریکس پایان دادن به هژمونی دلار است.

دلار نقش کلیدی در تجارت جهانی ایفا می‌کند. از سال ۲۰۲۲، دلار در ۵۴ درصد اسناد تجارت خارجی جهانی استفاده شده است. طبق آخرین آمار استاتیستا، سهم دلار در تجارت جهانی 9.3 درصد، در تولید ناخالص داخلی جهانی 25.4 درصد، در پرداخت‌های سوئیفت 46.5 درصد، در ذخایر ارزی رسمی کشورهای جهان ۵۹ درصد و در حجم تراکنش‌های فارکس (FX)  88.4 درصد است.

دلار آمریکا از زمان جنگ دوم جهانی به عنوان بزرگ‌ترین ارز ذخیره جهانی شناخته می‌شود و هم‌اکنون ۵۹ درصد از ارزش ذخایر خارجی کشورهای جهان را تشکیل می‌دهد. در این بین، یورو به ‌عنوان دومین ارز پرمصرف، تنها ۲۰ درصد از این ذخایر را در اختیار دارد، بنابراین اگر دلار و یورو را به‌عنوان یک بلوک واحد (جهان غرب) در نظر بگیریم، نزدیک به ۸۰ درصد از ذخایر ارزهای خارجی جهان تحت کنترل این دو ارز است.

* تبعات تشدید تحریم‌های مالی از سوی گروه 7

در سال‌های اخیر بویژه پس از حمله روسیه به اوکراین و تشدید تحریم‌های مالی از سوی گروه‌7، برخی کشورها تصمیم به تنوع‌بخشی به سبد ارزهای خارجی خود گرفته‌اند. در این راستا، اعضای بریکس نیز به ‌دنبال ترویج استفاده از پول‌های ملی خود در تجارت و معاملات هستند. چین بویژه در این مدت سیستم پرداخت جایگزین خود را به شرکای تجاری‌اش معرفی کرده و به دنبال افزایش استفاده بین‌المللی از یوآن (رنمینبی) است.

چند ‌ماه پیش، در نشست روسای مجلس کشورهای عضو بریکس که تیرماه در سن‌‌پترزبورگ برگزار شد، محمد‌باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرد این مجمع در تلاش است نهادهایی موازی با برخی نهادهای بین‌المللی که تحت تأثیر سیاست‌های ایالات متحده قرار دارند، ایجاد کند. وی به سیستم پیام‌رسان مالی غربی سوئیفت اشاره کرد و گفت کشورهای عضو بریکس در حال توسعه سیستم پیام‌رسان مالی «بریکس پی» هستند. این پیام‌رسان مالی تمام معاملات ایران و روسیه را بدون استفاده از دلار انجام می‌دهد.

در واقع «بریکس پی»  نسخه جدید آزمایشی سیستم پرداخت است. شرکت‌کنندگان در مجمع تجاری بریکس در مسکو این نسخه آزمایشی را امتحان کردند. اعضای بریکس بر این باورند که مزیت این سیستم مالی این است که تحت کنترل کشورهای غربی، بویژه ایالات متحده نیست. آنها معتقدند در حالی که ایالات متحده ادعا می‌کند سوئیفت یک سیستم جهانی است، در واقع به طور مکرر از این سیستم برای تحمیل خواسته‌های خود بر دیگر کشورها بهره می‌برد.

* سیستم مالی بریکس جایگزین دلار در تجارت

اعضای بریکس معتقدند سیستم پیام‌رسان مالی بریکس پی به آنها این امکان را می‌دهد که ارز ملی جایگزین دلار در تجارت شود. به ‌علاوه، مقامات روسیه اعلام کرده‌اند نزدیک به ۹۰ درصد تجارت و تسویه‌حساب این کشور با چین از طریق ارزهای ملی یوآن و روبل انجام می‌شود. این تحولات نشان‌دهنده تغییرات عمده‌ای در نظام مالی جهانی و حرکت به سمت کاهش وابستگی به دلار است. 

این موضوع باعث شده ارزش دلار در مقابل سایر ارزها افت کند. از سوی دیگر تنش‌های بین‌المللی باعث شده بار دیگر سرمایه‌گذاران کمتری به دلار تکیه کنند. به همین دلیل است که شاهد افزایش معاملات با رمزارزها بویژه بیت کوین هستیم. ترامپ کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تا حدودی به چشم‌انداز اقتصاد آمریکا و جایگاه دلار پی برده، به همین دلیل در کمپین‌های تبلیغاتی خود همواره تاکید کرده است ذخیره استراتژیک بیت‌کوین خزانه‌داری آمریکا را بالا می‌برد. بر مبنای پیش‌بینی‌های اقتصادی، هژمونی دلار تا 30 سال آینده به طور کامل از بین می‌رود و این ارز تنها پول ملی آمریکا خواهد بود و مبادلات عادی مانند سایر ارزها خواهد داشت.

* افزایش همکاری ایران با بریکس برای کاهش نقش دلار در تجارت

در نشست اخیر روسای بانک‌های مرکزی کشورهای عضو بریکس در روسیه، محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران، پیشنهادات جدیدی را در زمینه تسویه‌حساب‌های مالی متقابل ارائه داد. او اعلام کرد که در رایزنی‌های اخیر، موضوع ایجاد یک پلتفرم جدید برای تسویه‌حساب‌های مالی و تبادلات ارزی بین اعضای بریکس با استفاده از ارزهای محلی مورد توافق قرار گرفت، همچنین توافقات مثبتی در زمینه‌های مالی و پولی همچون اتصال شبکه‌های کارت و همکاری‌های مالی شکل گرفته است. 

سیستم مالی جهانی عمدتا بر اساس صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و تحت تأثیر کشورهای غربی است. به دلیل تعاملات سیاسی با این کشورها، بریکس به دنبال ایجاد ترتیبات جدیدی است.  بانک توسعه جدید بریکس (NDB) می‌تواند اهداف توسعه کشورهای عضو را دنبال کند، چراکه تاکنون عملکرد بانک جهانی در راستای اهداف آمریکا و کشورهای غربی بوده است. به همین دلیل NDB می‌تواند نقش مؤثری برای کشورهای عضو بریکس ایفا کند و ایران نیز قصد دارد به عنوان عضو و سهامدار این بانک فعالیت کند.

شانزدهمین اجلاس سران بریکس و بریکس پلاس قرار است از امروز تا ۲۴ اکتبر (اول تا سوم آبان) در روسیه برگزار شود. با توجه به پیش‌نشست‌های اخیر در این بلوک اقتصادی، مشخص است که موضوعات مالی و تجاری از مهم‌ترین محورهای این نشست خواهند بود.

* ارزش ارزهای کشورهای دیگر با افت دلار تقویت می‌شود

در حالی که کشورهای بریکس به طور کلی ۲۷ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهند، قدرت اقتصادی به‌ تنهایی نمی‌تواند برتری دلار آمریکا را تهدید کند. تحولات بازار و پذیرش بین‌المللی یک ارز نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

توسعه بازار نیازمند سال‌ها تلاش است و به عنوان بزرگ‌ترین مانع برای هر ارز جدید، می‌تواند تهدیدی برای دلار آمریکا محسوب شود. دلار از زمان تأسیس سیستم برتون وودز در سال ۱۹۴۴، به عنوان ارز ذخیره جهانی تثبیت شده است. این سیستم به طور رسمی دلار را به ارز ذخیره جهانی تبدیل کرد و ارزش ارزهای دیگر کشورها نیز به دلار وابسته شد.

حتی پس از فروپاشی این سیستم در دهه ۱۹۷۰، قیمت‌گذاری کالاها در سطح جهانی همچنان بر اساس دلار انجام می‌شود و بسیاری از کشورها ارز خود را به دلار مرتبط کرده یا آن را به عنوان واحد پولی خود در نظر می‌گیرند. طبق داده‌های بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی، در سال ۲۰۲۲ دلار در بیش از ۸۸ درصد از کل معاملات ارزی جهانی مورد استفاده قرار گرفت.

طبق آمار صندوق بین‌المللی پول، نزدیک به ۶۰ درصد از ذخایر بانک‌های مرکزی جهانی به دلار آمریکا و ۲۰ درصد به یورو اختصاص دارد. این موضوع تا حدی به تغییر مقررات در نحوه طبقه‌بندی طلا توسط بانک تسویه‌حساب‌های بین‌المللی مربوط می‌شود.

با اینکه کارشناسان غربی بر این باورند که ارز جدید بریکس تأثیری بر سرمایه‌گذاران ایالات متحده نخواهد داشت اما این ارز می‌تواند به عنوان یک دردسر بالقوه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیک برای ایالات متحده و غرب مطرح شود.

* کاهش تأثیر نوسانات دلار بر ارزش پول ملی کشورها

به عقیده کارشناسان اقتصاد، اگر کشورهای بریکس برای تجارت بین خود از ارز جدید استفاده کنند، ممکن است تأثیر مستقیمی بر تقاضا برای دلار نداشته باشد اما بریکس به تنهایی شامل یک‌سوم اقتصاد جهانی و نیمی از جمعیت جهان است. اگر نهادهای مالی و سیستم‌های پرداخت میان اعضا به‌طور کارآمد عملیاتی شوند، می‌توانند نقش مهمی در کاهش وابستگی به دلار ایفا کنند. در چند وقت اخیر خبرهایی منتشر شده مبنی بر اینکه کشورهای بزرگ صادرکننده نفت مانند عربستان تمایل زیادی به دلارزدایی پیدا کرده‌اند و حتی قصد عضویت در بریکس هم دارند.

در شرایط کنونی بسیاری از کشورهای در حال توسعه به دنبال تقویت پشتوانه پول ملی خود هستند تا کمتر از نوسانات دلار تاثیر بپذیرند. به عبارت دیگر، آمریکا در سال‌های گذشته همواره برای اینکه اقتصاد کشورهای دیگر تحت تاثیر نوسانات دلار دچار خسارت نشود از آنها امتیاز می‌گرفته است. به عبارت دیگر دلار به ابزار فشاری بر کشورهای مختلف تبدیل شده است. به همین دلیل همواره این کشورها مجبور هستند تجارت با آمریکا را در اولویت قرار دهند، یا اینکه اوراق از خزانه‌داری آمریکا بخرند.

اکنون چین نقش مهمی در اقتصاد دنیا ایفا می‌کند. این کشور هم‌اکنون با کاهش رشد اقتصادی مواجه شده است. به همین دلیل توسعه همکاری با کشورهای دیگر را در اولویت قرار داده است، چراکه آمریکا در چند ماه گذشته تعرفه‌های سنگینی را علیه کالاهای چینی اعمال کرده است. به همین دلیل چین برای اینکه بتواند همچنان وضعیت اقتصاد خود را تقویت کند باید همکاری بدون دلار خود را با کشورهای منطقه تقویت کند. در این پازل تنها کشور هند همکاری گسترده‌ای با اروپا و آمریکا دارد و در صورتی که این کشور در راستای کم‌رنگ کردن نقش دلار در تجارت اقدام کند، می‌تواند سهم بیشتری از تجارت آسیا و آفریقا را کسب کند.

گروه بین‌الملل: روز یکشنبه به موازات افزایش عملیات‌های حزب‌الله لبنان در پاسخ به تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه لبنان، جنگنده‌های رژیم صهیونیستی موج جدیدی از بمباران وحشیانه و غیرقانونی خود را با هدف قرار دادن موسسات مالی قرض‌الحسنه لبنان آغاز کردند؛ بمباران‌هایی که هدف آن تضعیف زیرساخت‌های اقتصادی مردم لبنان و تحمیل بحران اقتصادی به این کشور است. روز یکشنبه ارتش اشغالگر صهیونیستی چند ساختمان متعلق به جمعیت قرض‌الحسن لبنان را هدف حملات موشکی و هوایی خود قرار داد. در پی این حملات چند ساختمان متعلق به این سازمان، همچنین دفتر بانک قرض‌الحسنه اسلامی واقع در ضاحیه بیروت تخریب شدند. جمعیت قرض‌الحسن لبنان در واکنش به این حملات اعلام کرد ورشکستگی رژیم اسرائیل و تمام شدن بانک اهدافش، آن را به سمت بمباران شعبه‌های ما سوق داده است. این جمعیت همچنین افزود: ما تمام تدابیر و اقدامات لازم را از ابتدای جنگ برای حفظ سپرده‌های مردم و امانت‌داری در این خصوص اتخاذ کرده‌ایم. 

روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال نیز با اشاره به حملات صهیونیست‌ها به دفاتر و ساختمان‌های سازمان قرض‌الحسنه لبنان به نقل از یک مسؤول اسرائیلی نوشت: هدف از این حملات ایجاد شکاف و کاهش اعتماد بین حزب‌الله و مردم عادی است؛ ادعایی که با توجه به نقش حمایتی این صندوق‌ها در شرایط وخیم اقتصادی چند سال گذشته لبنان پرده از نقشه شوم صهیونیست‌ها برداشته است. رژیم صهیونیستی بخوبی می‌داند حزب‌الله لبنان صرفا یک گروه نظامی و امنیتی نیست و از اقدامات اجتماعی و حتی اقتصادی حزب‌الله در لبنان خبر دارد؛ اقداماتی که باعث شده است این گروه مقاومت در میان مردم لبنان از محبوبیت بالایی برخوردار باشد و حتی در شرایط اقتصادی فاجعه‌باری که با دسیسه‌ها و اقدامات کشورهای غربی و عربی بویژه پس از انفجار بندر بیروت تشدید نیز شده است این گروه با اقدامات حمایتی و عام‌المنفعه اقشار ضعیف و کم‌درآمد لبنان را زیر چتر حمایتی خود قرار داده است.

هدف قرار دادن جمعیت‌های قرض‌الحسنه لبنان با ادعای وابستگی آنها به حزب‌الله جنایتی دیگر علیه ملت لبنان است که ناشی از ناکامی صهیونیست‌ها در بخش نظامی و تضعیف قدرت نظامی حزب‌الله لبنان است. حزب‌الله لبنان با پشتیبانی مردمی خود و قدرت اجتماعی بالا و همچنین نیروهای مردمی خود طی چند هفته گذشته ضربات سختی را به قوای نظامی ارتش اشغالگر وارد کرده است و به موازات آن به رغم تداوم تجاوزات هوایی متعدد، ارتش صهیونیستی در تضعیف و متوقف کردن قدرت موشکی حزب‌الله لبنان که عمق سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار داده است ناتوان است. عملیات‌های حزب‌الله لبنان همچنان با قدرت عمق سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار می‌دهد و در آخرین اقدام حزب‌الله لبنان روز یکشنبه، شهر حیفا مانند شهرک کریات شمونه شاهد اصابت متعدد راکت‌های حزب‌الله و ناتوانی پدافند هوایی رژیم صهیونیستی در رهگیری این پرتابه‌ها بود. از سوی دیگر حزب‌الله لبنان تاکنون توانسته است با کمین‌های متعدد در مرزهای جنوب لبنان، پیشروی صهیونیست‌ها را ناکام بگذارد و تلفات سنگینی بر ارتش صهیونیستی وارد کند. ارتش اشغالگر پس از ناکامی در میدان جنگ نابرابر و زیر سوال رفتن تجهیزات نظامی گران‌قیمت و به هلاکت رسیدن ده‌ها تکاور پرادعای خود اکنون تاکتیک جنگ ضدانسانی را در دستور کار قرار داده است. هدف قرار دادن زیرساخت‌های اقتصادی و مدنی لبنان به منظور ایجاد شکاف بین شهروندان لبنانی و حزب‌الله لبنان و تحت فشار قرار دادن ملت مقاوم لبنان به منظور دستیابی به پیروزی در میدان نبرد است؛ اقدامی که پیش از این از سوی صهیونیست‌ها با محاصره باریکه غزه و تحمیل گرسنگی و قطع کمک‌های انسانی به نوار غزه به منظور تحت فشار قرار دادن حماس به کار گرفته شده است. البته هیچ کدام از این اقدامات تاکنون در غزه موفقیت‌آمیز نبوده و تنها لکه ننگی بر پیشانی رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن برجا گذاشته است.

سخنگوی ارتش صهیونیستی پس از هدف قرار دادن ساختمان‌های متعلق به جمعیت قرض‌الحسن در بازار شهر بعلبک و منطقه ضاحیه در جنوب بیروت، در مصاحبه‌ای با روزنامه یدیعوت آحارانوت اعلام کرد: تمام 35 شعبه جمعیت قرض‌الحسن در لبنان توسط ارتش اسرائیل هدف قرار می‌گیرند و هدف از این حملات نابودی زیرساخت‌های اقتصادی لبنان است؛ هدفی که با توجه به تهدید حزب‌الله لبنان مبنی بر انجام عملیات‌های تهاجمی متقابل و هم‌سطح به سرزمین‌های اشغالی به منظور دفاع از لبنان و غزه، جنگ را به سطح جدیدی خواهد کشاند. حزب‌الله لبنان اخیرا با به پرواز درآوردن پهپاد هدهد و تصویر‌برداری از مراکز اقتصادی، نظامی و پدافندی رژیم صهیونیستی تهدیدی جدی را با مشخص کردن بانک اهداف خود متوجه صهیونیست‌ها کرد؛ بانک اهدافی که با توجه به اقدامات رژیم صهیونیستی بزودی هدف حمله قرار خواهند گرفت و معادله جدیدی را بر صهیونیست‌ها تحمیل خواهند کرد؛ معادله‌ای که در پی آن صهیونیست‌ها تاوان جنگ‌افروزی خود در منطقه را خواهند پرداخت.

* اسرائیل تلویزیون المنار را بمباران کرد

منابع خبری لبنانی از هدف قرار گرفتن ساختمان اصلی شبکه المنار در ضاحیه بیروت خبر دادند. تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نیز گویای انفجاری بزرگ در ساختمان این شبکه بین‌المللی عرب‌زبان است که به عنوان ارگان حزب‌الله فعالیت می‌کند. 

***

گروه سیاسی: ۳ هفته از انجام عملیات «وعده صادق 2» می‌گذرد و هنوز خبری از دکترین مشت آهنین رژیم صهیونیستی و تهدیدهای بی‌پایان مقامات آن رژیم برای پاسخ به حملات موشکی ایران نیست. گویا زمانی که مناخیم بگین، نخست‌وزیر اسبق رژیم صهیونیستی از پاسخ سخت و سریع اسرائیل به هرگونه تهدیدی در قالب دکترین مشت آهنین سخن گفته بود، فکر چنین روزی را نکرده بود که این رژیم با دشمنی چون ایران مواجه شود که هم در میدان عمل و هم در عرصه سیاسی و دیپلماتیک، چنان پرقدرت و با اراده ظاهر شود که راه هرگونه خطایی را بر اسرائیل ببندد. 

آنچه در ۳ هفته پس از عملیات «وعده صادق 2» بر منطقه گذشته و از طریق رسانه‌ها شاهد بودیم، نوعی درهم‌ریختگی در مواضع مقامات رژیم صهیونیستی و اظهارنظرهای ضدونقیض از سوی آنهاست. در طرف مقابل شواهد از خونسردی، تسلط و اتخاذ مواضع واحد در میان مسؤولان ایرانی در مقابل تهدیدهای اسرائیل، حکایت دارد. 

در فلسطین اشغالی یک روز خبر از حمله به زیرساخت‌های اقتصادی ایران به گوش می‌رسد و روز دیگر لفاظی را تا حد حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورمان بالا می‌برند اما به ناگاه همه چیز فروکش می‌کند و خبر از محدود شدن حمله به یک یا نهایتا چند هدف نظامی به گوش می‌رسد. حتی کار تا جایی بیخ پیدا کرده و پیچیده می‌شود که یک کانال تلگرامی اسناد فوق‌محرمانه‌ای را از سوی منابع آمریکایی درباره طرح حمله اسرائیل به ایران منتشر می‌کند! در همین باره یک مقام امنیتی آمریکایی به آسوشیتدپرس می‌گوید اسناد فاش‌شده از تدارکات نظامی گسترده تل‌آویو برای حمله به ایران موثق است. 

* ماجرای ایران فرق دارد

اما چه چیزی باعث می‌شود در مواضع دشمن صهیونیست که سال‌ها با دکترین مشت آهنین با دشمنانش برخورد کرده بود، این همه تزلزل و درهم ریختگی ببینیم؟ پاسخ این سوال در جدیتی است که ایران در دفاع از منافع خود طی ۲ عملیات موفق «وعده صادق 1 و 2» در میدان عمل نشان داده و در عرصه سیاست نیز اراده مشترک و قاطع در میان مسؤولان ایرانی برای پاسخ سخت به هرگونه تجاوز احتمالی دشمن وجود دارد. به این معنا که اسرائیل و حامیانش اکنون کاملا باور کرده‌اند تهدید ایران برای مقابله به مثل با هرگونه حمله اسرائیل به ایران، یک تهدید کاملا جدی و قطعی است. 

اسرائیل اکنون بخوبی می‌داند سناریوی حمله به ایران، با ماجرای عملیات اپرا در سال 1981 و حمله به تاسیسات هسته‌ای عراق یا حمله هوایی به منطقه دیرالزور سوریه در سال 2007 که ادعا شد تاسیسات هسته‌ای سوریه را منهدم کرد، تفاوت بسیاری دارد. رژیم صهیونیستی تاکنون نسبت به هیچ‌کدام از این حملات نه پاسخگو بوده و نه واکنش درخوری را از طرف مقابل دریافت کرده است، اما ماجرای ایران فرق دارد. 

ایران کشوری است که طی ۶ ماه، 2 بار به اسرائیل حمله مستقیم داشته و هر ۲ بار نیز رکوردهایی را جابه‌جا کرده است. بار اول بامداد 26 فروردین امسال بزرگ‌ترین حمله پهپادی و موشکی تاریخ را با بیش از 300 فروند پرتابه به سرزمین‌های اشغالی رقم زد و بار دوم نیز شامگاه دهم مهر، با حدود 200 فروند موشک بالستیک که برخی هایپرسونیک بودند، پایگاه‌های نظامی و امنیتی این رژیم را در هم کوبید.

* مراقب خطوط قرمز تهران باشید

جمهوری اسلامی ایران میدان عمل را از دشمن برده است و اکنون در میدان سیاست، وزیر امور خارجه ایران به کشورهای منطقه سفر می‌کند تا علاوه بر رایزنی برای اتخاذ موضع واحد در برابر تجاوزات اسرائیل به لبنان و غزه، این هشدار را به برخی کشورهای منطقه بدهد که در مناقشات نظامی بین ایران و اسرائیل خطوط قرمز کشورمان را لحاظ کنند. به این معنا که اراده ایران در دفاع تمام‌قد از خود کاملا بدیهی و قطعی است و آنچه کشورهای منطقه باید بدانند و رعایت کنند، عدم همراهی با اسرائیل و آمریکا در این مناقشات است.

دکتر «سیدعباس عراقچی» وزیر امور خارجه کشورمان جمله معروفی دارد که در سفر به لبنان، سوریه، عراق، اردن، عمان، عربستان، مصر و ترکیه بارها به صراحت بیان کرده است: «هرچند ایران به دنبال جنگ نیست اما خود را برای هرگونه سناریویی آماده کرده و دشمن می‌تواند اراده ایران را در این باره بسنجد». 

عراقچی تنها چند روز پس از عملیات «وعده صادق 2» وقتی در میان بمباران اطراف فرودگاه بیروت به این شهر سفر کرده بود، در چند متری جولان جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به صراحت گفت: پاسخ ما به هر تجاوز رژیم صهیونیستی آشکار و روشن خواهد بود. هر اقدامی واکنش مشابه، متناسب و حتی قوی‌تر را به همراه خواهد داشت. این موضوعی است که ما پیش‌تر ثابت کرده‌ایم و آنها می‌توانند باز هم ما را بیازمایند.

عراقچی این سخنان را چند بار دیگر در ملاقات با اغلب مقامات بلندپایه منطقه از ولیعهد سعودی گرفته تا شاه اردن و رئیس‌جمهور مصر بیان کرد. برخی از این کشورها سابقه همکاری با اسرائیل را دارند و بخوبی پیام ایران را به دشمن مخابره می‌کنند، همچنین پیام قاطع ایران در مواجهه با هر تهدیدی از سوی اسرائیل، توسط دیگر مقامات سیاسی و نظامی کشورمان نیز بیان شده است. سفر دکتر «محمدباقر قالیباف»، رئیس مجلس شورای اسلامی به بیروت و قدم زدن در میان ویرانه‌هایی که جنگنده‌های اسرائیل رقم‌ زده بودند، رجزخوانی یکی از بالاترین مقامات سیاسی کشورمان برای دشمن صهیونیست از قلب بیروت بود تا به همگان این اطمینان خاطر را بدهد که ایران نه تنها در دفاع از خود جدی است، بلکه فراتر از آن، تحت هیچ شرایطی دفاع از جبهه مقاومت اسلامی و حزب‌الله لبنان را متوقف نخواهد ساخت. 

حتی زمانی که عنوان شد آمریکا برای دفاع از اسرائیل به آن رژیم سامانه ضدبالستیک تاد می‌دهد، مقامات سیاسی کشورمان این هشدار را به آمریکایی‌ها دادند که با جان سربازان‌شان بازی نکنند و مطمئن باشند ایران در دفاع مشروع از خود، هیچ ملاحظه‌ای را اعمال نخواهد کرد.  

* «وعده صادق 3» نزدیک است؟

از سوی مقامات نظامی کشورمان نیز بارها به صراحت عنوان شده که ایران اسلامی توانایی‌های رزمی و هجومی شگفت‌انگیزی در پاسخ قاطع به رژیم صهیونیستی و فراتر از آن دارد. سردار «امیرعلی حاجی‌زاده»، فرمانده هوافضای سپاه نخستین کسی بود که قبل از ترور و شهادت دکتر «اسماعیل هنیه» در تهران، در دیدار جمعی از خانواده‌های شهدای غزه، سخن از عملیات «وعده صادق 2» در صورت سر زدن هرگونه خطای مجددی از سوی اسرائیل به میان آورد. سردار حاجی‌زاده تیر امسال گفته بود: «آرزومند رسیدن فرصت «عملیات وعده صادق ۲» هستیم که نمی‌دانم تعداد موشک‌های آن چقدر باید باشد».

اکنون که روزها و هفته‌ها از رجزخوانی‌ها و لفاظی‌های رژیم صهیونیستی مبنی بر حمله احتمالی به ایران می‌گذرد، صحبت از عملیات «وعده صادق 3» از سوی برخی منابع نزدیک به نهادهای نظامی و امنیتی کشورمان به گوش می‌رسد. به عنوان نمونه یکی از اکانت‌های منسوب به نهادهای امنیتی در این باره نوشته بود: «رژیم اسرائیل و آمریکا، سال‌هاست در حال جنگ تمام عیار اقتصادی، امنیتی و سیاسی با ایران هستند. عملیات «وعده صادق ۲»، برآورد آنها درباره فرجام ادامه شرارت و رودررویی نظامی با ایران را متحول کرد. در صورت لزوم، عملیات «وعده صادق ۳» می‌تواند محاسبات تل‌آویو را دقیق‌تر کند». 

اتخاذ مواضع واحد در بین مقامات سیاسی و نظامی کشورمان در کنار انجام ۲ عملیات «وعده صادق» و نمایش عملی قدرت هجومی ایران در حمله به سرزمین‌های اشغالی، چهره‌ای قدرتمند، بااراده و کاملا صریح و قاطع از کشورمان نزد دشمن ساخته است که باعث می‌شود هزینه هر گونه اشتباه محاسباتی برای آن را چند برابر کند. اکنون اسرائیل بخوبی می‌داند در مواجهه با ایران باید کاملا حساب‌شده عمل کند و امکان هر احتمالی را بدهد. آنها دیگر بخوبی می‌دانند ایران هم اراده و هم قدرت واکنش شدید به هر گونه حمله نظامی را دارد و باید در برابر چنین دشمنی، دکترین مشت آهنین را به فراموشی سپرد.

***

سیده‌فرزانه شریفی: مسابقات جهانی اوزان غیرالمپیکی به میزبانی آلبانی با حضور کشتی‌گیران بزرگ وزن ۹۲ کیلوگرم یعنی کامران قاسمپور، دیوید تیلور و عبدالرشید سعدالله‌یف برگزار می‌شود. مسابقات جهانی کشتی آزاد و فرنگی قهرمانی جهان در اوزان غیرالمپیکی ۷ تا ۱۰ آبان به میزبانی آلبانی برگزار خواهد شد. این مسابقات در ۱۲ وزن، شامل ۴ وزن آزاد، ۴ وزن فرنگی و ۴ وزن بانوان برگزار خواهد شد. رضا مومنی در وزن ۶۱ کیلوگرم، امیرمحمد یزدانی در وزن ۷۰ کیلوگرم، محمد نخودی در وزن ۷۹ کیلوگرم و کامران قاسمپور در وزن ۹۲ کیلوگرم کشتی‌گیران ترکیب نهایی تیم‌ ملی کشتی آزاد برای حضور در این مسابقاتند. مسابقات جهانی اوزان غیرالمپیکی امسال پس از 8 سال در حالی برگزار می‌شود که هیچ‌یک از این کشتی‌گیران در المپیک پاریس حضور نداشتند و قرار است در این میدان بزرگ و سخت به مصاف حریفان خود بروند. با توجه به حضور کشتی‌گیران روس و ترکیب تیم کشتی آمریکا در این مسابقات به نظر می‌رسد شاهد رقابت جذاب آزادکاران باشیم. 

* کامران در اندیشه شکست جادوگر آمریکا و تانک روس

حساس‌ترین رقابت‌های قهرمانی جهان در وزن ۹۲ کیلوگرم است؛ جایی ‌که کامران قاسمپور دارنده ۲ مدال طلای جهان باید با بزرگان کشتی رقابت کند. عبدالرشید سعدالله‌یف دارنده ۷ طلای جهان و المپیک از روسیه، دیوید تیلور دارنده ۴ طلای جهان و المپیک از آمریکا و تیربک تساکولوف کشتی‌گیر روسی‌الاصل و دارنده مدال نقره جهان از اسلواکی، چهره‌های شاخص این وزن در رقابت‌های قهرمانی جهان هستند. رقابت در این وزن به قدری بالاست که اتحادیه جهانی کشتی به مصاف سخت این ۴ مدعی برای کسب عنوان قهرمانی واکنش نشان داد و در رابطه با آن نوشت: «۶ ماه پیش هیچ‌کس نبرد سه‌جانبه سعدالله‌یف - تیلور - قاسمپور را برای کسب عنوان قهرمانی جهان تصور نمی‌کرد اما این اتفاق در تیرانا رخ خواهد داد و حالا تیرانا میزبان ستاره‌هایی است که امیدوارند قهرمان جهان شوند. هر 4 نفر از بهترین‌های دنیا هستند اما دیوید تیلور از ۸۶ کیلوگرم به ۹۲ کیلوگرم آمده و رشید سعدالله‌یف هم از ۹۷ کیلوگرم به این وزن نقل مکان کرد. البته رشید بعد از المپیک ۲۰۱۶ ریو تغییر وزن داد و از ۸۶ کیلوگرم به ۹۷ کیلوگرم آمد اما تجربه کشتی گرفتن در ۹۲ کیلوگرم را هیچ‌وقت در مسابقات جهانی به دست نیاورد و حالا در این دوره به دلیل مخالفت کمیته بین‌المللی المپیک با حضورش در المپیک پاریس، او برای دور نماندن از شرایط کشتی پذیرفته به جهانی آلبانی بیاید، بنابراین تنها کامران قاسمپور است که متعلق به این وزن است و ۲ بار هم طلای 92 کیلوگرم را کسب کرده و حالا هم همه نگاه‌ها به درخشش او دوخته شده است». عبدالرشید سعدالله‌یف از روسیه قهرمان 2 دوره المپیک و دارنده ۵ عنوان قهرمانی جهان، در المپیک پاریس شرکت نکرد و برای کسب ششمین عنوان قهرمانی جهان، وزن خود را تا 92 کیلوگرم پایین آورد. دیوید تیلور از آمریکا قهرمان 3 دوره جهان در تلاش برای شرکت در مسابقات جهانی از وزن ۸۶ کیلوگرم به ۹۲ کیلوگرم رفت. او اکنون رقیب سعدالله‌یف است. از طرفی قهرمان 2 دوره وزن ۹۲ کیلوگرم جهان از ایران یعنی کامران قاسمپور هم که وزن خود را بالا و پایین کرده، حالا در این مسابقات رقیب آن ۲ کشتی‌گیر است. قاسمپور در وزن ۹۷ کیلوگرم در مسابقات آزاد زاگرب شرکت کرد اما مغلوب کایل اسنایدر از آمریکا شد. او در وزن ۸۶ کیلوگرم گزینه ایران برای المپیک پاریس بود اما بعدا از رقابت مقابل حسن یزدانی انصراف داد. کامران قاسمپور در کارنامه خود 2 مدال طلای جهان در وزن ۹۲ کیلوگرم را دارد اما به گفته اهالی کشتی او رقابت سختی با حریفان مدعی خود خواهد داشت و باید دید کدامیک از این مدعیان فاتح این جدال سخت و حساس خواهند شد.

وزن ۹۲ کیلوگرم: کامران قاسمپور (ایران)، عبدالرشید سعدالله‌یف (روسیه)، دیوید تیلور (آمریکا)، میرانی میسورادزه (گرجستان) و باتیربک تساکولوف (اسلواکی)

هشداری که امروز کراکر به مقامات آمریکایی و صهیونیست درباره تحولات جاری در غزه و لبنان مخابره می‌کند، قطعا از سر انسان‌دوستی و صلح‌طلبی وی در نظام بین‌الملل نبوده و منبعث از شکست وی در پیمودن این نقشه راه نخ‌نما و خطرناک است. کراکر به وضوح دریافته خون‌بازی مشترک واشنگتن و تل‌آویو در بیروت و غزه، نه تنها منجر به نابودی حزب‌الله و حماس نمی‌شود، بلکه تبدیل به نقطه عطفی در تکمیل منظومه مقاومت و گسترش ابعاد گفتمانی، راهبردی و عملیاتی نهفته در آن خواهد شد. 

کراکر پس از پرداخت هزینه‌های بسیار زیاد و تجربه شکست در ملت‌سازی آمریکایی در عراق و منطقه دریافته است فرجام نسل‌کشی غزه و جنگ در لبنان، نه تسلط صهیونیست‌ها بر منطقه خواهد بود و نه دفرمه‌سازی جبهه مقاومت. این دیپلمات آینده‌نگر از اکنون نمادهای شکست و استیصال واشنگتن و تل‌آویو در برابر «فردای غرب آسیا» را مشاهده می‌کند، بنابراین هشدار اخیر کراکر را می‌توان به مثابه سندی مهم در «آینده‌پژوهی تحولات لبنان و غزه» مورد توجه قرار داد. مخاطب این هشدار، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهانی هستند که قمار خونین منطقه‌ای آنها ثمره‌ای جز وقوع بحران‌های غیرقابل مدیریت در حوزه امنیتی و راهبردی واشنگتن و تل‌آویو نخواهد داشت. تکلیف بازیگرانی مانند نتانیاهو و گالانت در این معادله مشخص است؛ افرادی که با توهمات و جنایات خود به جای مقاومت‌زدایی از منطقه غرب آسیا و جهان اسلام، به صورت ناخواسته ظهور و بروز مصادیقی جدیدتر از منظومه مقاومت را در این حوزه ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک تضمین می‌کنند. در آینده نزدیک، آمریکا و رژیم صهیونیستی متوجه جنس هشدار کراکر و جدیت آن می‌شوند. آن زمان دیگر برای جبران این شکست و تباهی بسیار دیر شده است.