شروین طاهری: این روزها در دربار سعودی همه درباره یک «بچه» پچ‌پچ می‌کنند. ریش سفیدان ناراضی سعودی او را «طفیله سلمان» نام نهاده‌اند، چرا که در متزلزل‌ترین دوران، او سربار نظام سلطنتی شده و با خیره‌سری‌ها و ندانم‌کاری‌هایش پادشاهی عربستان را به سوی هرج و مرج پیش می‌برد.
درست است که نزول سعودی با خبر مرگ عبدالله آخرین فرزند مقتدر عبدالعزیز بن سعود و جانشینی برادر 79 ساله‌اش سلمان که دچار بیماری زوال عقل است، قابل پیش‌بینی می‌نمود اما کمتر کسی تصور می‌کرد پسر 34 ساله شاه جدید (وزیر دفاع و رئیس دیوان پادشاهی) در نقش یک کاتالیزور، فرآیند نزول را چنین شتاب بخشد. محمد بن سلمان کشتی ترک برداشته آل‌سعود را که تا چند ماه پیش در نهایت محافظه‌کاری هدایت می‌شد، با سرعتی جاه‌طلبانه به یک غائله جنگی از پیش‌باخته کشاند.
از 28مارس (هشتم فروردین) همزمان با آغاز حملات هوایی به صنعا و دیگر نقاط یمن، محمد بن سلمان، جوان‌ترین و بی‌تجربه‌ترین وزیر دفاع جهان با حضور در ستاد مشترک ارتش سعودی یا در بالگرد در کنار فرماندهان جنگ یا در مرکز عملیات نیروی هوایی سعی دارد تصویری حماسی از یک رهبر مقتدر عربی از خود بسازد که بی‌گفت‌وگو از شخصیت صدام الهام گرفته شده اما موج پوسترها و تصاویر غلوآمیزی که از این «نیمچه صدام سعودی» در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد هیچ پشتوانه‌ای در عالم واقع نداشت و با مضحکه رسانه‌های جهانی مواجه شد. او حالا در دنیای رسانه به «بچه پوستری»
 (Poster Boy) شهره است نه حتی شاه در سایه و همه‌کاره سعودی‌ها. پسر سلمان که می‌داند با مردن یا زوال عقل کامل پدر تاجدارش همانند متعب، پسر عبدالله از سلسله مراتب حذف خواهد شد، از ابتدا بیش از آنکه به دنبال انجام اقدامی موثر در یمن در جهت منافع مشترک غرب و آل‌سعود باشد، در خیال عکس انداختن در نقش فرمانده یک ائتلاف بزرگ عربی و گذاشتن روی صفحه اینستاگرامش بود. امروز درمی‌یابیم تصور او از بازی تاج و تخت چنان کودکانه بوده است که نهایت آمالش از توحش علنی در یمن، شوراندن نسل جدید آل‌سعود و عربستانی‌های جوان علیه قدرتمندان پیر یا میانسال در قالب یک کمپین پوستری در شبکه‌های اجتماعی بود تا بلکه دیکتاتوری یک‌نفره‌اش را در راس یکی از پیچیده‌ترین حکومت‌های قبیله‌ای جهان بنا کند. پسر شرور شاه‌ بیمار ظرف کمترین زمان ممکن از نوجوانی که در دربار سعودی به هرزگی شهره بود به بالاترین رده‌های قدرت رسیده و تصور نمی‌کرد فعال کردن موج جدید در استبدادزده‌ترین کشور عربی می‌تواند به معنای پایان حاکمیت آل‌سعود از جمله خودش نیز باشد. واکنش حاکم ابوظبی و ولیعهد امارات عربی متحده به انتصاب این بچه در سمت وزارت دفاع عربستان نشان می‌دهد در داخل خاندان سعودی اختلافات بر سر ترکتازی محمد بن سلمان باید بسیار شدید‌تر از این باشد و سر برآوردن شکاف‌ها و زلزله نهایی تنها نیازمند زمان است.
  کودتای طفیلی
«طفیله دارد کودتا می‌کند...» این پچ‌پچ‌های درگوشی سعودی‌هایی است که روز به روز به شمارشان افزوده می‌شود، از جمله پسران عبدالعزیز که همگی در پیرانه‌سری خود را خارج از بازی تاج و تختی می‌بینند که پدرشان حدود 7 دهه پیش در حجاز به ارث گذاشت. برخلاف تبلیغات رسانه‌ای و دستگاهی العربیه و روزنامه‌های چاپ پایتخت، رویکرد طیفی از شخصیت‌های خاندان در حال زوال ‌سعودی در قبال جنگ با یمن به هیچ‌وجه حماسی و حاکی از غرور ملی نیست.
نخستین قربانی پسر سلمان قطعا متعب، پسر شاه پیشین و رئیس گارد ملی است که با افزایش اختیارات وزیر دفاع (محمد بن سلمان) به بهانه جنگ یمن، جایگاه نظامی‌اش را ازدست می‌دهد و گارد او نیز از رده خارج خواهد شد تا دیگر اثری از داعیه‌دار تاج و تخت عبدالله باقی نماند. در مرحله بعدی نوبت ولیعهد و ولی ولیعهد می‌رسد که طعم کودتای خزنده «بچه» را بچشند.
در بلبشوی برپاشده از جنون «شاه‌بازیِ» پسر سلمان، شاه آلزایمری عربستان، آل‌سعود شقه‌شقه شده، آبستن حوادث بسیار است. حالا حتی مقرن بن عبدالعزیز، ولیعهد تشریفاتی و تقریبا خلع ید شده نیز با رفتار تمامیت‌خواهانه محمد بن سلمان، پسر خام و مغرور ملک سلمان به جمع پیران پچ‌پچ‌کننده‌ بالا پیوسته است. حتی وضع محمد بن نایف، ولی ولیعهد و وزیر کشور که از بهمن ماه گذشته با خبر مرگ عبدالله در به قدرت رسیدن سلمان موثر بود و بخشی از قدرت حاکمه را در اختیار گرفت نیز چندان تعریفی ندارد به‌طوری که در گرد و خاک به‌پا شده توسط طفیلی شاه به بهانه جنگ از پیش شکست خورده یمن، مهم‌ترین مهره آمریکا در ریاض نیز رویای خود برای تبدیل شدن به نخستین پادشاه از نسل نوه‌های عبدالعزیز، بنیانگذار حکومت سعودی را در حال بر باد رفتن می‌بیند.
قطعا محمد بن نایف سیاستمدارتر از آن است که به انتظار حذف خود توسط «بچه» بنشیند. در نتیجه در کاخ سلطنتی «روضه.. الخریم» در ریاض، آل‌سعود انتظار کودتایی احتمالی را می‌کشند.
   بن‌بست یمن
مثل همیشه یمن لقمه‌ای بود که در گلوی حاکمان ریاض گیر کرد. یمن در ظاهر فقیرترین کشور جهان عرب اما گلوگاهی بسیار حیاتی برای کل جهان است. اهمیت تنگه باب‌المندب که برای هزاران سال جزئی از محدوده کشور باستانی یمن بوده است، تنها به عبوردادن حدود 4 میلیون بشکه نفت در روز مربوط نمی‌شود بلکه این تنگه بسیار استراتژیک و جزیره یمنی میون که در میان آن قرار دارد، دست‌کم بر نیمی از تجارت دریایی میان 2 نیمکره غربی و شرقی جهان اثر می‌گذارد. پس حاکمان ریاض نمی‌توانند تنها به صرف اینکه خاک یمن را به چشم عمق استراتژیک شبه‌جزیره حجاز نگاه می‌کنند باعث اختلال در گلوگاه آبی مجاور آن شوند.
کمتر کسی به این نکته توجه کرده که باب‌المندب در عربی به معنای دروازه اندوه یا دروازه اشک‌هاست. امروز هم ائتلاف عربی- غربی سلطه بر این تنگه را به قیمت خون و اشک هزاران یمنی بی‌گناه می‌خواهد اما کار دوران همیشه اینگونه نمی‌ماند و بعید نیست بزودی این باب‌المندب باشد که اشک خاندان جائر سعودی و اربابان صهیونیست‌شان را در‌آورد.
محمد بن سلمان که 4 سال پیش تقریبا از تاریکی بیرون آمده و پا در مدارج قدرت گذاشته و حالا عملا همه‌کاره تاج و تخت پدر نیمه‌هوشیارش است، بدون در نظر گرفتن معادلات جهانی و فقط برای قدرتنمایی داخلی، از 3 هفته پیش ماجراجویی بسیار خطرناکی را با تجاوز به همسایه جنوبی آغاز کرد که عربستان را تبدیل به عنصری نامطلوب در جهان می‌کند. ژاندارمی بی‌لیاقت که به جای آرام نگاه داشتن حوزه ماموریتش در شبه جزیره عرب و دریای سرخ از جانب آمریکا، اروپا و اسرائیل آن را به شکلی بی‌بازگشت به اغتشاش کشانده و نه‌تنها باعث نگرانی متحدان آنها که در نیمکره شرقی واقع شده‌اند مثل ژاپن، کره و استرالیاست بلکه این بهانه را برای ایران و قدرت‌های شرقی مثل چین، روسیه و هند به‌وجود آورده که در صورت لزوم به نفع خود در تنگه باب‌المندب دخل و تصرف کنند که نتیجه حتمی آن از بین رفتن موقعیت مصر و اسرائیل به‌عنوان سرپل‌های شرقی مدیترانه است.
البته این تنها سوی بیرونی ماجراست و در خود منطقه تجاوز عربستان به یمن به معنای ورود شیوخ نفتی سست‌عنصر حجاز و خلیج‌فارس به جنگی است که هرگز تجربه آن را نداشته‌اند.
از شیشه‌ای بودن قصر شیخ‌نشین‌های کویت و بحرین و امارات و قطر به‌عنوان همدستان جنایت‌های اخیر سعودی‌ها در یمن که بگذریم، عربستان نیز صرفا به‌واسطه دلارهای بی‌حساب نفتی و قرار گرفتن قبله مسلمانان در خاکش، خود را قدرت اول جهان عرب تصور می‌کند اگرنه هیچ‌گاه در جنگ بزرگی شرکت نداشته و حتی از جنگ‌های کوچک منطقه‌ای نیز گریزان بوده است. عربستان نخستین کشور عربی بود که از جنگ با اشغالگران صهیونیست پا پس کشید و در زمان اوج اقتدار صدام هم باج‌گزار دیکتاتور عراق بود. تنها جنگ مستقیمی که آنها تجربه کرده‌اند رویارویی با شیعیان حوثی در شمال یمن بوده است که نتیجه لشکرکشی‌های 10 ساله آنان به این منطقه کویری و کوهستانی چیزی جز عقب‌نشینی مفتضحانه 2010 و تبدیل شدن حوثی‌ها به جنبش انقلابی بزرگ انصارالله نبود که حالا شاهدیم دولت مرکزی صنعا و بخش‌های عمده یمن از جمله بندر مهم عدن را در کنترل خود دارند.
مقاومت بی‌نظیر مردم یمن در مقابل اشغالگران خارجی که طی یک قرن اخیر باعث شده این کشور ضعیف با همه مشکلاتش مستقل بماند، ریشه‌ای تاریخی و اقلیمی دارد. یمنی‌ها در اعتقاداتشان بسیار راسخ هستند و از عهد سلیمان(ع) این سرزمین میراث‌دار بزرگ تمدن‌ها و ادیان توحیدی بوده است. در سابقه جنگجویی آنها همین بس که مالک اشتر و کمیل بن زیاد نخعی، 2 سردار بزرگ صدر اسلام و هزاران سرباز سپاه اسلام که زیر پرچم علی(ع) جهاد کردند از یمن آمدند.
خاندان یمنی مذحج، چنان از اسلام حمایت می‌کردند و در راه حاکمیت آن رشادت و فداکاری نشان می‌دادند که رسول اکرم(ص) درباره ایشان فرمودند: «بیشترین افراد قبایل در بهشت، مردم قبیله مذحجند».
امروز هم حوثی‌ها میراث‌دار مذحج‌ها هستند. مردمانی سختکوش و معتقد که در این 3 هفته زیر سنگین‌ترین بمباران‌های ائتلاف عربستان و همدستان به آزادسازی مناطق بیشتری از کشور از چنگ تکفیری‌ها و نیروهای وابسته به سعودی پرداختند. آنها که مشخصه‌شان بدن‌های لاغر و تکیده و آفتاب‌سوخته با پوشش عمامه و ردای باستانی یمنی و خنجرهای تزئینی پر شالشان و صندل‌های پایشان است، قرن‌هاست با حداقل‌ها ساخته‌اند و برخلاف همسایه‌های شمالی غرق رفاه نشده‌اند و قوت لایموتی دارند و حتی مشکل کم‌آبی و تشنگی در طول روز را با گیاهی بومی به نام «قاط» که در دهان نگاه می‌دارند حل کرده‌اند.
  سراب قدرت
یمن طی یک دهه گذشته حقیقتا ویتنام آل‌سعود بوده است چنانکه در همان سال 2010 آخرین لشکرکشی عربستان برای سرکوب حوثی‌ها با همکاری حکومت وقت یمن تبعاتی فاجعه‌بار برای سلطان بن عبدالعزیز، وزیر دفاع و ولیعهد وقت داشت. در حقیقت اصرار پسر و معاون او خالد بن سلطان برای لشکرکشی فضاحت‌بار به یمن بود که باعث شد سلطان همان 5 سال پیش و قبل از مرگش جایگاه خود را از دست بدهد. آخرین جنگ یمن همچنین شکافی بزرگ در راس هرم قدرت عربستان پدید آورد، چرا که سلطان بن عبدالعزیز ولیعهد آن زمان ملک عبدالله از به راه انداختن آن همان هدفی را دنبال می‌کرد که امروز محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد و سایه پدرش دنبالش است و آن کسب اعتباری فراقانونی در جامعه عربستان از طریق یک جنگ آسان در خاک همسایه ضعیف جنوبی و پیشی گرفتن از رقبای دیگر برای رسیدن به تاج و تخت سعودی پس از مرگ عبدالله بود. البته عبدالله فکر مقاومت حوثی‌ها و اجل زودرس خود را نکرده بود.
آن زمان متعب فرزند عبدالله و رئیس گارد ملی حتی نگذاشت یکی از نیروهایش به یمن برود. در نتیجه پس از شکست و عقب‌نشینی مفتضحانه ارتش از یمن، کینه اکثریت سدیری‌های هم‌طایفه با سلطان از اقلیت شمری‌های پشت سر پادشاه عمیق‌تر شد. شبه‌کودتای 3 ماه پیش سلمان به محض روی کار آمدن به‌عنوان پادشاه جدید در حقیقت به بهانه تسویه‌حساب سدیری‌ها و شمری‌ها صورت گرفت، اگرچه در بطن تغییرات گسترده سلمان، اهداف پسر جاه‌طلبش نهفته است که پدر دچار اختلال حواس و بیماری قلبی‌اش را مثل عروسک خیمه‌شب بازی به بازی گرفته است.
او که تنها 3 ماه پیش به محض اعلام رسمی خبر مرگ عبدالله با حکم پدرش به وزارت دفاع و ریاست دربار رسیده است، حساسیت آل‌سعود به نزدیک شدن انقلابیون یمن به ایران را مغتنم شمرد و پس از 5 سال، جنگی دیگر را علیه یمنی‌ها آغاز کرد که این بار ظاهرا از 10 کشور عربی، بخشی از شورای امنیت با محوریت آمریکا و اروپا و حتی 2 کشور منطقه، پاکستان و ترکیه مشروعیت می‌گرفت.  در اینکه آل‌سعود و اربابان غربی‌شان چشم دیدن یک یمن مستقل و قدرتمند با پیوندهای شیعی محکم با ایران را در یکی از دروازه‌های ترانزیت جهانی ندارند شکی نیست اما روش عجولانه، خودمحورانه، جنایتکارانه و حساسیت برانگیزی که محمد بن سلمان برای کشتار غیرنظامیان و انهدام اهداف غیرنظامی در یمن در پیش گرفت پرهزینه‌ترین روش بود.  ائتلاف هوایی و دریایی تحت فرماندهی وزیر دفاع فاقد تجربه نظامی، عاجز از کنترل انقلابیون یمن، از طریق حملات هوایی دستش را به خون مردم غیرنظامی آلود، در حالی که ارتش سعودی هم در یک ائتلاف زمینی ترسو‌تر و تنها‌تر از آن بود که با چریک‌های حوثی دربیفتد. خیلی زود ترکیه و پاکستان از ترس به جان خریدن دشمنی ایران، چین و هند در یک زمان کنار کشیدند و مصر هم با پس‌زمینه تاریخی شومی که از یمن دارد هرگز تن به حضور ارتشش در خاک این کشور نمی‌دهد.
در نتیجه درست زمانی که آمریکا، فرانسه و انگلیس برای کودک‌کشی سعودی‌ها در یمن با شراکت اسرائیل و 9 کشور عربی هلهله می‌کشند، عربستان احساس می‌کند تنها مانده و با دستان خون‌آلود در جایگاه متهم افکارعمومی جهانی نشسته است.
 

گروه سیاسی: اظهارات نسنجیده و ساختار‌شکن 2 روز پیش هاشمی رفسنجانی در همایش بانوی انقلاب با واکنش‌های انتقادی گسترده‌ای همراه شده است. فرمانده کل سپاه پاسداران، معاون اول و سخنگوی قوه‌قضائیه، نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی در اظهاراتی به این سخنان واکنش نشان دادند. در مقابل اما سخنان انحرافی و تکراری هاشمی رفسنجانی و نقل خاطرات بدون سند و اتهام‌زنی به دلسوزان انقلاب اسلامی با استقبال گسترده رسانه‌های حامی دولت مواجه شد. در مهم‌ترین واکنش انتقادی، سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران در انتقاد از این اظهارات، خشک مقدس خواندن دلسوزان انقلاب را ناشی از یک بغض خطرناک نسبت به جریان ارزشی دانست. سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حاشیه مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل بنیاد تعاون سپاه پاسداران در گفت‌وگو با تسنیم، در واکنش به برخی سخنان مطرح شده در همایش بانوی انقلاب، گفت: وقتی نظام اسلامی می‌خواهد عدالت را جاری کند و دانه‌درشت‌ها را در محکمه افکار و وجدان عمومی محاکمه کند، معلوم است که صدای وااسلاما، دادخواهی و تظلم از کسانی که در معرض محاکمه هستند و وابستگان آنها بلند می‌شود. اینها می‌خواهند جای ظلم و عدل را عوض کنند! وی افزود: امروز همه می‌دانند اینکه فردی خود را معیار حق بداند و حریم دائمی برای خود ایجاد کند در نظام ما منسوخ شده و مردم همه را در برابر قانون برابر می‌دانند. سرلشکر جعفری خاطرنشان کرد: اینکه دلسوزان انقلاب و کسانی را که بیشترین شهید را داده‌اند و هنوز زخم میدان‌های جهاد بر جسم و روح‌شان باقی است، به‌عنوان خشک‌‌مقدس‌های اذیت‌کننده‌ امام معرفی کنیم به چه معنی است؟! این یک بغض خطرناک نسبت به جریان ارزشی انقلاب اسلامی و آرمان‌های حضرت امام‌خمینی(ره) است که ریشه در خاستگاه همین مردم ارزشی و آرمان‌خواه دارد و البته بی‌توجهی آنان نسبت به اینگونه افراد! فرمانده کل سپاه پاسداران در واکنش به بخش دیگری از سخنان مطرح شده در همایش بانوی انقلاب، تأکید کرد: بدانیم همین دلواپسان با شنیدن این اظهارات، از اینگونه افراد محکم‌تر، مؤمنانه‌تر و هوشیارانه‌تر در همه صحنه‌ها همچنان از انقلاب اسلامی و آرمان‌های امام و شهیدان دفاع خواهند کرد و ادامه این سخن‌پراکنی‌ها تنها موجب افزایش نفرت جامعه از آنها می‌شود و این سیاهنمایی‌ها فقط بذر تردید در دل مساله‌دار‌های انقلاب می‌پاشد و مردم مؤمن و انقلابی ما آنقدر آگاه هستند که بتوانند قضاوت‌های دقیقی داشته باشند. آنها خالق 9 دی بوده‌اند، در 22 بهمن‌های انقلاب حماسه‌های باشکوه آفریدند و قبلاً طراحان اینگونه سیاهنمایی‌ها را منزوی کرده‌اند، همان‌گونه که نمایندگان خبره آنها اخیراً چنین کردند.
اژه‌ای: سخنان هاشمی مصداق نشر اکاذیب است
معاون اول قوه قضائیه نیز درباره دیگر ادعای رفسنجانی مبنی بر ظلم به زندانیان و انجام رفتار خشن در زندان‌های کشور تاکید کرد چنانچه این ادعاها بدون استناد باشد در زمره تهمت و تشویش اذهان عمومی قرار می‌گیرد. معاون اول دستگاه قضا تاکید کرد اگر کسی مطلبی دارد مستند ارائه دهد، یقینا دنبال می‌شود. بیان این مطالب کلی، خلاف قانون است. حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری روز گذشته خود در پاسخ به سوال «نسیم» درخصوص اظهارات اخیر هاشمی درباره رفتار خشن در زندان‌ها گفت: درباره مطالبی که گاهی گفته می‌شود اگر بدون استناد باشد افترا، تهمت و تشویش اذهان عمومی است بنابراین همیشه توصیه ما این بوده که اگر کسی مطلبی دارد مستند ارائه دهد که یقینا قضیه دنبال می‌شود. وی همچنین گفت: اگر به کسی ظلمی صورت گرفته باشد حتما با آن برخورد و استیفای حق می‌شود. در کل بیان این مطالب کلی حتما خلاف قانون است و صحیح نیست.
تکذیب مذاکره‌ای برای رفع ممنوع‌التصویری یکی از سران فتنه
محسنی‌اژه‌ای همچنین در بخش دیگری از این نشست خبری، مذاکره برای رفع ممنوع‌التصویری و ممنوع‌البیانی رئیس دولت اصلاحات را تکذیب کرد. اژه‌ای در پاسخ به سوالی مبنی براینکه جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور اخیراً از رایزنی با قوه‌قضائیه برای رفع ممنوع‌التصویری و ممنوع‌البیانی رئیس دولت اصلاحات خبر داده بود، گفت: اگر ایشان با شخص خاصی صحبت کرده باشد خبر ندارم اما تاکنون به صورت رسمی در این باره مذاکره‌ای نشده و تنها یک نقل قول و اظهار امیدواری بوده است.
تکذیب ادعای رفسنجانی توسط وزیر کشور
سخنان روز شنبه هاشمی رفسنجانی درباره وضعیت زندان‌ها و رفتار خشن در آن با تکذیب وزیر کشور مواجه شد. عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور صبح دیروز در اولین نشست خبری خود با رسانه‌های داخلی و خارجی در سال 94، گفت: مسؤول زندان‌ها وزارت کشور نیست، اما براساس گزارشی که آقای آملی‌لاریجانی در جلسات شورایعالی امنیت ملی درباره زندان‌ها می‌دهند چنین چیزی نبوده و به‌عکس از نظارت دائم بر زندان‌ها اعلام رضایت کردند، حتی در جلسه اخیر که با مسؤولان نیروی انتظامی داشتیم سوال کردم که آیا گزارشی از سرکوب و برخورد خشن توسط مأموران ناجا گزارش شده که گفتند: حتی یک مورد هم نداشتیم.

گروه سیاسی: سرانجام پس از بالا گرفتن انتقادات از سوی مردم و رسانه‌ها نسبت به جنایت فرودگاه جده و همچنین سکوت قوه مجریه در این زمینه، دولت تصمیم به توقف اعزام عمره مفرده تا زمان مجازات خاطیان سعودی گرفت. این اقدام با دستور وزیر ارشاد و در راستای دستور رئیس‌جمهور صورت گرفت. به گزارش «وطن امروز»، ماجرای جنایت سعودی‌ها در جده و تعرض به 2 نوجوان با موجی از خشم عمومی همراه شد. این موج مردمی بعد از ورود مراجع تقلید به این مساله با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد. مردم کشورمان با تجمع مقابل سفارت عربستان و شعار علیه
آل‌سعود، تشکیل کمپین‌های مجازی علیه آل‌سعود، تحریم خودجوش سفر به عمره و... بغض خود را نسبت به هتک حرمت 2 نوجوان زائر ایرانی نشان دادند. نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز در اظهارات خود نسبت به این مساله واکنش نشان دادند و طرح لغو عمره مفرده را در دستور کار خود قرار دادند. رسانه‌ها نیز با پوشش اخبار مرتبط در این زمینه و مطالبه از مسؤولان خواستار شکسته شدن سکوت مسؤولان دولتی و اتخاذ واکنش مناسب و انجام اقدام قاطع شدند. اگرچه در این میان برخی رسانه‌های حامی دولت سعی کردند این جنایت بین‌المللی سهم چندانی در گزارش‌های روزانه آنان نداشته باشد. «وطن‌امروز» در شماره روز 22 ماه جاری خود در گزارشی با عنوان «رفتار دوگانه» به رفتار متناقض دولت در 2 پرونده داخلی شیراز  و بین‌المللی جده پرداخت. در این گزارش به عزم همه‌جانبه دولت برای ماجرای درگیری علی مطهری در شیراز و واکنش حداقلی دولت در ماجرای ملی جنایت جده اشاره شد. در ساعات پایانی همان روز رئیس‌جمهور در نامه‌ای خطاب به وزیر ارشاد خواستار پیگیری جنایت جده شد و بر مجازات عاملان این جنایت تاکید کرد. در دستور روحانی عنوان شد: سازمان حج و زیارت با همکاری وزارت امور خارجه، پیگیری‌های خود را ادامه داده و نسبت به مجازات مجرمان و تامین امنیت زائران اطمینان حاصل کند و گزارش دقیق و جامعی برای تصمیم‌گیری ارائه کند. بعد از این دستور و تشکیل کمیته بررسی ماجرای جده، روز گذشته وزیر ارشاد از توقف اعزام عمره مفرده خبر داد. علی جنتی تاکید کرد توقف عمره مفرده تا زمان محاکمه 2 مجرم سعودی ادامه خواهد داشت. وزیر ارشاد اعلام کرد: بسیاری از مراجع عظام تقلید ابراز نگرانی کردند، بویژه اینکه در گذشته هم برخی برخوردها با زائران و روحانیون کاروان‌ها صورت گرفته بود، به همین دلیل با توجه به بررسی‌های صورت‌گرفته تصمیم بر توقف عمره گرفته شد. به گزارش فارس، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه برنامه‌ای که دیروز به مناسبت روز زن در سالن سینمایی این وزارتخانه برگزار می‌شد، از توقف اعزام زائران عمره خبر داد. جنتی بیان کرد: پس از مطالعات و بررسی‌های انجام شده به سازمان حج دستور داده شد تا زمانی که این افراد مجرم محاکمه شوند و مورد مجازات قرار بگیرند، فعلا عمره متوقف شود. وی گفت: پروازهای ایران فعلا تعلیق خواهد شد. وزیر ارشاد ضمن اشاره به خدشه به حیثیت عمومی و ارائه واکنش تصریح کرد: با توجه به اتفاقی که افتاده، حیثیت عمومی ملت ایران خدشه‌دار شده است‌ و یک خواست عمومی بین ملت شکل گرفته است و باید واکنشی نشان داده شود. جنتی تاکید کرد: بسیاری از مراجع عظام تقلید ابراز نگرانی کردند، بویژه اینکه در گذشته هم برخی برخوردها با زائران و روحانیون کاروان‌ها صورت گرفته بود؛ به همین دلیل با توجه به بررسی‌های صورت گرفته تصمیم بر توقف عمره گرفته شد.
سعودی‌ها وعده مجازات داده‌اند
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال تاکید کرد که مقامات سعودی وعده داده‌اند که مجرمان جنایت جده را مجازات کنند.  جنتی گفت: درباره حادثه تاسفباری که در فرودگاه جده اتفاق افتاده از طریق دیپلماتیک با مقامات سعودی صحبت شده و آنها وعده داده‌اند این افراد دستگیر شده‌ را مجازات کنند. وی خاطرنشان کرد: آنها حتی تصریح کردند که خاطیان را اعدام می‌کنند، اما در عمل هنوز اتفاقی نیفتاده است. به این ترتیب خدشه‌دار شدن حیثیت عمومی ملت ایران ما را بر این داشت که این تصمیم را بگیریم. جنتی درباره آماده شدن گزارشی در این باره برای رئیس‌جمهور، تصریح کرد: هنوز گزارشی ارائه نشده، اما تعلیق پروازها و توقف عمره را ابلاغ کردیم. گزارش هم به رئیس‌جمهور ارائه خواهد شد. همچنین سخنگوی وزارت ارشاد هم ضمن اشاره به تعلیق عمره تا زمان مجازات مأموران خاطی سعودی اظهار داشت: امیدواریم سعودی‌ها فوراً به وعده خود مبنی بر اجرای اشد مجازات برای مأموران خاطی، عمل کنند که در این صورت ما شرایط را به حالت عادی برمی‌گردانیم.
آمادگی برای تصویب قوانین دوفوریتی
سخنگوی فراکسیون حج و زیارت مجلس دستور رئیس‌جمهور مبنی بر لغو موقت عمره را قابل قدردانی دانست و تصریح کرد: مجلس آمادگی دارد با 2فوریت، نسبت به تصویب قوانین لازم در این زمینه اقدام کند. مهرداد بذرپاش در گفت‌وگو با خانه ملت، با اشاره به حادثه تعرض به 2 نوجوان ایرانی در فرودگاه جده با اشاره به این مطلب که فراکسیون حج و زیارت نیز پیش از این موضع خود را برخورد جدی دولت با این قضیه اعلام کرده، یادآور شد: موضع مجلس در جلسات مشترک با مسؤولان سازمان حج و زیارت و وزارت ارشاد، برخورد قاطع و تجدیدنظر در اعزام عمره‌گزاران تا حل و فصل نهایی رفتار ناشایست طرف سعودی و نیز اقدام دولت برای پیگیری شکایت بین‌المللی به منظور احقاق حق و جلوگیری از تکرار چنین اقداماتی بوده است. بذرپاش تصریح کرد: همچنین مقرر شد در صورت نیاز به قانونی در این زمینه، مجلس با 2 فوریت آن را تصویب کند که البته با خبر شدیم دولت محترم و وزیر ارشاد دستور تعلیق اعزام به عمره را صادر کرده‌اند که جای قدردانی دارد و در این رابطه از دولت تشکر می‌کنیم.
 

تیم‌ملی کشتی آزاد ایران موفق شد تیم آمریکا را در خاک خودش به زانو درآورد و برای چهارمین بار پیاپی قهرمان جام‌جهانی کشتی آزاد شود. دیدار فینال جام‌جهانی کشتی آزاد 2015 بین ایران و آمریکا در لس‌آنجلس برگزار شد که طی آن ایران موفق شد در حالی که داوری‌ها به سود میزبان بود، آمریکا را در خاک کشورش به زانو درآورد و برای چهارمین بار متوالی قهرمان جام‌جهانی شود. ایران این مسابقه را 5 بر 3 از آمریکا برد. حسن رحیمی، بهنام احسانپور، حسن یزدانی، میثم مصطفی‌جوکار و کمیل قاسمی 5 برد ایران را رقم زدند و در مقابل، مسعود اسماعیل‌پور، مرتضی رضایی‌قلعه و محمدحسین محمدیان کشتی‌های خود را واگذار کردند.  دیدار فینال در حالی در سالن LA FORUM لس‌آنجلس برگزار شد که آمریکا از امتیاز میزبانی استفاده می‌کرد و داوری به سود آنها بود اما ایرانی‌ها تیم‌ملی را تنها نگذاشته بودند و تعداد طرفداران ایرانی حاضر در سالن بیشتر از آمریکایی‌ها بود. با این وجود داوری‌ها یک‌طرفه بود اما کشتی‌گیران ایران بویژه احسانپور و حسن یزدانی با غیرت مبارزه کردند و داور و حریف را با هم شکست دادند. از کنار کشتی‌های خوب حسن رحیمی و میثم مصطفی‌جوکار هم نباید گذشت ضمن اینکه کمیل قاسمی اگر مبارزه سنگین وزن را می‌باخت ایران نایب‌قهرمان می‌شد اما کمیل ایرانی‌ها را ناامید نکرد و یک بار دیگر پایانی خوش برای کشتی ایران رقم زد. این چهارمین قهرمانی متوالی ایران در جام‌جهانی کشتی آزاد بود ضمن اینکه ایران تا به حال 6 بار قهرمان جام‌جهانی شده است. در مسابقه رده‌بندی هم آذربایجان مقابل روسیه به برتری رسید و سوم شد. تیم‌های بلاروس، مغولستان، کوبا و ترکیه هم در رده‌های پنجم تا هشتم قرار گرفتند.
رسول خادم: کشتی‌گیران از جان مایه گذاشتند
رسول خادم می‌گوید ملی‌پوشان ایران واقعا از جان مایه گذاشتند تا پرچم ایران را در کشور آمریکا برافراشته کنند. رئیس فدراسیون کشتی و سرمربی تیم‌ملی کشتی آزاد پس از قهرمانی ایران در جام‌جهانی لس‌آنجلس اظهار کرد: از لحاظ شرایط فنی مسابقات از کیفیت بالاتری نسبت به 3سال قبل برخوردار بود. تیم ما از مجموعه‌ای از کشتی‌گیران جوان و با تجربه تشکیل شده بود که البته غلبه با ترکیب جوان‌تر تیم بود. رقابت با آذربایجان حساسیت بالایی داشت و همچنین مبارزه با آمریکا به دلیل شرایط و فضای سنگین رقابت با این تیم در کشورش بسیار سخت و دشوار شده بود. وی ادامه داد: در مسابقه فینال فراز و نشیب‌هایی در کشتی‌ها به وجود آمد که باعث شد رقابت به بالاترین حساسیت ممکن برسد و فشار زیادی به کادرفنی وارد شود، اما به لطف خدا جوانان این مملکت باز هم افتخار‌آفرینی کردند. آنها واقعا از جان مایه گذاشتند و با غیرت کشتی گرفتند تا پرچم ایران را در خاک آمریکا بالا ببرند. سرمربی تیم‌ملی کشتی آزاد در پاسخ به این سوال که آیا داوری‌ها در برخی کشتی‌ها یک‌طرفه و به سود میزبان نبود؟ گفت: با توجه به اینکه آمریکا میزبان بود تا یک حدی این موضوع طبیعی است، اما داوری در برخی کشتی‌ها از جمله در 57 و 61 کیلوگرم مرزهای پیش‌بینی شده را می‌شکافت و اعمال نفوذ بسیار مشهود بود. خادم در پاسخ به این سوال که به نظر می‌رسید کشتی‌گیران جوان از برخی باتجربه‌ها که باید بار تیم را بر دوش می‌کشیدند بهتر عمل کردند، گفت: نمی‌شود گفت که همه اعضای تیم در شرایط خوبی بودند. برخی کشتی‌گیران اشکالات فنی داشتند که مجددا در این مسابقات ظهور پیدا کرد بویژه در کشتی با آمریکا که حساسیت خیلی بالا رفت و فشار روانی حاکم بر مسابقه بسیار سنگین بود. خادم همچنین گفت: من این قهرمانی را به مردم تقدیم می‌کنم که تنها حمایت‌کنندگان واقعی ورزش ما هستند و در هر کشوری هم که می‌رویم تیم‌ملی را تنها نمی‌گذارند. رئیس فدراسیون کشتی در پایان گفت: حرکت جوان‌ها در این رقابت‌ها برای آینده کشتی کشور بسیار نویدبخش بود و آنها واقعا در این مبارزات سنگین با غیرت و مردانه مبارزه کردند تا پرچم کشورشان را بالا ببرند.
اتحادیه جهانی:‌ ایران باوفاترین تماشاگران کشتی را دارد
سایت اتحادیه جهانی کشتی در گزارشی درباره قهرمانی ایران نوشت: هر جا ایران کشتی می‌گیرد صدای بوق و شیپور و فریادهای طرفداران بر پاست. حالا می‌خواهد آن مسابقات، رقابت‌های قهرمانی جهان در ترکیه باشد یا جام‌جهانی در لس‌آنجلس. ایران کشوری است که وفادارترین طرفداران کشتی را در جهان دارد. در فینال جام‌جهانی صدها طرفدار کشتی ایران پرچم‌هایشان را برافراشتند و در شیپورهایشان دمیدند و با شعارهایشان کمک کردند تا تیم کشورشان موفق شود آمریکا را 5 بر 3 شکست داده و قهرمان جام‌جهانی شود.
احسانپور: انگار در تهران کشتی می‌گرفتم
2 ملی‌پوش کشتی ایران در مورد قهرمانی در جام‌جهانی اظهارنظر کردند. بهنام احسان‌پور، ملی‌پوش 61 کیلوگرم ایران در این باره گفت: «انگار که در تهران کشتی می‌گرفتم. ما در لس‌آنجلس ایرانیان بیشتری را نسبت به شهرهای دیگر می‌بینیم. این جمعیت صددرصد به من کمک کرد که پیروز شوم. کشتی خوبی داشتم. اسکات یک کشتی‌گیر مدال‌دار المپیکی است و من واقعا به سختی تلاش کردم تا پیروز شوم. بزرگ‌ترین دلیل موفقیت من نیز راهنمایی‌هایی بود که مربی‌ام داشت. او نکات مهمی را به من گفته تا کشتی‌ام را تغییر دهم. مربیگری بسیار مهم است و این تغییر را در من حاصل کرده است.» یکی از پیروزی‌های کلیدی ایران در کشتی با آذربایجان توسط سیداحمد محمدی به دست آمد؛ جایی که او توانست با نتیجه‌ عجیب 14 بر 10 طغرل عسگراف، قهرمان المپیک لندن را شکست دهد. سیداحمد محمدی درباره این پیروزی گفت: «من پیروز شدم، چرا که تمرینات سختی در ایران داشتم. ما برای چنین روزی آماده شده بودیم. من درباره عملکرد خودم صحبت نمی‌کنم، بلکه تلاشم به خاطر تیم بود و حالا خوشحالم که نقش خودم را در تیم‌ملی انجام دادم».
اظهارات سجادی و خادم درباره قهرمانی کشتی
معاونان وزارت ورزش قهرمانی تیم‌ملی کشتی آزاد را در جام‌جهانی تبریک گفتند.  امیررضا خادم، معاون وزیر ورزش و عضو خبره فدراسیون کشتی گفت: کشتی ایران با قهرمانی در جام‌جهانی آمریکا نوید روزهای بزرگ‌تری را داد. خادم با تاکید بر همدلی و همراهی جامعه کشتی برای نیل به موفقیت بزرگ‌تر افزود: سال کسب سهمیه المپیک را پیش‌رو داریم و امیدوارم این روند موفق با همراهی و همدلی جامعه کشتی ایران ادامه پیدا کند. عضو خبره فدراسیون کشتی با اشاره به اهمیت رشته کشتی برای تصمیم‌گیران ورزش کشور اظهار داشت: وزیر ورزش به کشتی و موفقیت‌های آن توجه ویژه دارد و به نظرم امروز که ورزش و اداره امور آن در اختیار متخصصانش قرار گرفته است باید همه به کمک یکدیگر برای اعتلای آن بیشتر تلاش کنیم. نصرالله سجادی، معاون حرفه‌ای و قهرمانی وزارت ورزش نیز درباره قهرمانی کشتی گیران، گفت: موفقیت ارزنده تیم‌ملی کشتی آزاد ایران در مسابقات جام‌جهانی کشتی مرهون برنامه‌ریزی و تلاش مستمر و هدفمند فدراسیون کشتی و مدیریت آن است. سجادی با تقدیر از زحمات مربیان ایرانی بویژه مربیان شهرستانی که سهم مهمی در کشف و پرورش استعدادهای ناب کشتی کشور دارند، افزود: قهرمانی ما در این رقابت‌ها و شکست تیم‌های مطرحی مانند آذربایجان و بویژه غلبه بر تیم آمریکا در فینال جام‌جهانی نشان‌دهنده سطح فنی بالای کشتی آزاد ایران است و امیدوارم این روند در رقابت‌های جهانی و کسب سهمیه المپیک هم ادامه داشته باشد. معاون قهرمانی وزارت ورزش گفت: برای فدراسیون‌هایی که باید سهمیه المپیک بگیرند امسال در تفاهمنامه آنها اعتبار ویژه در نظر گرفته‌ایم و امیدوارم کشتی بتواند مثل همیشه مایه سربلندی ورزش ایران باشد. تیم‌ملی کشتی آزاد ایران بامداد چهارشنبه ساعت 3:30 به میهن بازمی‌گردد.
 

با صدور پیامی، رهبری قهرمانی تیم کشتی‌آزاد را تبریک گفتند
در پی قهرمانی مقتدرانه تیم‌ملی کشتی آزاد جمهوری اسلامی ایران در رقابت‌های جام‌جهانی آمریکا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی با صدور پیامی از کشتی‌گیران و مربیان تیم‌ملی کشتی آزاد تقدیر کردند. متن پیام رهبر معظم انقلاب به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
کسب مقام قهرمانی جام‌جهانی را به کشتی‌گیران و دست‌اندرکاران تیم‌ملی کشتی آزاد کشور عزیزمان ایران تبریک می‌گویم و از اینکه فرزندان‌مان توانستند بار دیگر در عرصه بین‌المللی برای این ملت شریف افتخار‌آفرینی کنند خدا را شکر می‌کنم.
سیدعلی خامنه‌ای
 

گروه سیاسی: با وجود اینکه ایران و آمریکا هنوز بر سر موضوع چگونگی رفع تحریم‌ها پس از توافق هسته‌ای اختلاف‌نظر دارند؛ سناتورهای آمریکایی و مقامات ایالتی این کشور به وضوح گفته‌اند که بسیاری از تحریم‌های ضد ایرانی همچنان بعد از توافق نیز پابرجا خواهند بود. در مدت زمانی که ایران مورد تحریم آمریکا قرار گرفته بود ده‌ها ایالت آمریکایی قوانینی را به تصویب رسانده بودند که براساس آن شرکت‌های فعال در بخش‌های خاصی از اقتصاد در صورت مشارکت اقتصادی با ایران یا انجام معامله با این کشور، با مجازات‌های سنگین، اعم از شرکت داده نشدن در قراردادهای دولتی و عمومی و همچنین مجازات اقتصادی روبه‌رو شوند. با این قوانین میلیون‌ها دلار از سرمایه و دارایی‌های این شرکت‌ها به عنوان جریمه معامله آنها با ایران ضبط می‌شد.
به گزارش «وطن امروز»، خبرگزاری رویترز در همین راستا در گزارشی به بررسی وضعیت تحریم‌های ایران در آمریکا بعد از توافق احتمالی هسته‌ای 2 کشور پرداخته و نوشته است: نکته قابل توجه در قوانین ایالتی آمریکا این است که در بسیاری از این ایالت‌ها، این قوانین سختگیرانه زمانی به طور کامل برداشته می‌شود که ایران دست از حمایت از گروه‌هایی که آمریکا آنها را تروریستی می‌داند، یعنی گروه حماس و حزب‌الله بردارد و این تحریم‌ها به هیچ وجه با برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای، از بین نمی‌رود. علاوه بر این 2 ایالت آمریکا یعنی کانزاس و می‌سی‌سی‌پی، قوانین و تحریم‌های دیگری را نیز به تازگی علیه شرکت‌های ایرانی به اجرا گذاشته‌اند که در صورت برداشته شدن تحریم‌های هسته‌ای ایران، همچنان در جای خود باقی خواهند ماند.
به گزارش رویترز، وضعیت سختگیرانه تحریم‌های ایالتی علیه ایران یا آنهایی که جدیداً به صورت قوانین فدرال به ایالت‌ها رسیده‌اند، نقطه عطفی در مذاکرات هسته‌ای ایران بوده و در عین حال باعث ایجاد شکاف در سیاست‌های روابط خارجی آمریکا خواهد شد.  با وجود اینکه بسیاری از ایالت‌های آمریکایی قوانین خود را با قانون اصلی فدرال هماهنگ می‌کنند تا همه تحریم‌های مشابهی را علیه شرکت‌های ایرانی یا سایر کشورهای مورد تحریم آمریکا اعمال کنند، با این حال در بسیاری از مواقع، این قوانین برای شرکت‌های خارجی به صورت سختگیرانه‌تری اجرا شده و هر ایالت خط‌مشی خاص خود را درباره اجرای قوانین دنبال می‌کند.  دان گاتز، سناتور جمهوریخواه ایالت فلوریدا که در سال 2007 قانون مجازات کشورهای معامله‌کننده با ایران در حوزه انرژی را در این ایالت به تصویب رسانده بود، به رویترز گفته است: «تحریم‌های مربوط به سرمایه‌گذاری ما به هیچ وجه با گفت‌وگوهای باراک اوباما ارتباطی ندارد. آنها (ایرانیان) به هیچ وجه رفتار خود را به صورت قابل‌توجهی تغییر نمی‌دهند و ما هم حتماً لازم نیست هرچه اوباما می‌گوید را بپذیریم یا اینکه نظرات هر رئیس‌جمهور دیگری در واشنگتن را مبنای حرکت و قانون خود قرار دهیم.»
در میان ده‌ها ایالتی که رویترز به صورت مستقیم با آنها تماس داشته و از مسؤولان‌شان درباره لغو یا تعلیق تحریم‌های ایران صحبت کرده است، قانون‌گذاران در ایالت‌های جورجیا، فلوریدا و میشیگان اعلام کرده‌اند قصد ندارند هیچ تغییری در سیاست‌های خود در قبال ایران به اجرا بگذارند حتی اگر قانون فدرال چراغ سبز برای رفع تحریم‌ها را به مقامات ایالتی نشان دهد. مقامات ایالتی در ایالت‌های کانکتیکت و ایلینویز نیز اعلام کردند حتماً قانون جامع فدرال برای برداشته شدن تحریم‌ها در ایالت‌شان باید به تصویب برسد. این مساله ربطی به توافق ایران و آمریکا ندارد و در هر صورت باید قانون دیگری در این باره تصویب شود.  مقامات در نیویورک و اورگون نیز اعلام کردند نگاهشان به قوانین فدرال است و تا زمانی که قوانین فدرال تغییر نکند، آنها هم تغییری در قوانین تحریم‌های خود اعمال نمی‌کنند اما تصویب قانون فدرال می‌تواند کمک خوبی برای اقناع مقام‌های محلی برای رفع تحریم‌ها باشد.  مقامات آمریکایی در سازمان ملل حاضر نشدند به صورت مستقیم در این باره صحبت کنند و سیاست دولت در قبال این مقاومت ایالتی را بیان کنند. راندت میهان، سخنگوی کاخ سفید نیز درباره تحریم‌های ایالتی پاسخی به رویترز نداده اما تصریح کرده است در صورتی که توافقی هم میان ایران و آمریکا شکل بگیرد، این تنها تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است که تعلیق خواهد شد و به سایر تحریم‌ها ربطی نخواهد داشت و آنها همچنان قاطعانه اجرا می‌شوند.

رئیس‌جمهوری روسیه ممنوعیت فروش سامانه موشکی «اس-300» به ایران را لغو کرد. به گزارش فارس، منابع روس از جمله خبرگزاری «تاس» اعلام کردند ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، ممنوعیت تحویل سامانه موشکی پیشرفته «اس-300» به ایران را لغو کرده است. این خبر ساعاتی پس از آن اعلام شد که گفته شد روسیه قصد دارد سامانه پیشرفته‌تر این سلاح دفاعی یعنی «اس-400» را در اختیار متحد شرقی خود چین قرار بدهد. «آناتولی آسایکین»،
مدیر عامل شرکت دولتی «روس  آبارون اکسپروت» که در زمینه خرید و فروش تسلیحات نظامی فعال است، تایید کرد چین و روسیه قراردادی را امضا کردند که براساس آن روسیه سامانه پدافند هوایی اس-400 را به چین می‌فروشد.
 

دکتر ابراهیم رزاقی*:  متاسفانه مسؤولان دولت به جای تکیه بر توان داخلی و بهره‌گیری از مزایا و منابع خدادادی، در تلاشند در قالب مذاکرات بتوانند منفذ ورود به جهانی شدن اقتصاد را پیدا کرده و با این رویکرد عملا دایره وابستگی خود را به دنیا گسترده کنند، در حالی که برنامه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شود که اقتصاد ایران مسیر پویایی را در پیش گیرد و با فاصله‌گیری از خام‌فروشی منابع، همچنین تحرک‌بخشی به تولید و نیز حرکت در راستای ساخت کالاهای نهایی با ارزش افزوده لازم، نه‌تنها اقتصاد کشور از هر جهت مصون بماند بلکه بستر لازم برای اشتغالزایی و توسعه نیز در جای‌جای ایران اسلامی فراهم شود. با این روند رسیدن به این هدف سخت به نظر می‌رسد. در اینکه برداشته شدن سد تحریم‌ها و ارتباط با دنیا می‌تواند تاثیراتی  را بر اقتصاد کشور به جا گذارد شکی نیست اما به چه قیمتی؟ در حقیقت تلاش دولت و تیم مذاکره‌کننده آن طی یک سال و نیم اخیر این بوده است که توافقاتی حاصل شود تا ایران با مجاب کردن آمریکا و غرب درباره رفع تحریم‌ها، پیروز میدان شود اما چنین نخواهد شد، چرا که تجربه ثابت کرده هرگاه آمریکا و همپیمانانش می‌خواهند با هدف سرمایه‌گذاری مشترک یا روابط اقتصادی با کشورهای دنیا همکاری کنند، جز منافع خود به چیز دیگری فکر نمی‌کنند. از آنجا که ایران به خودی خود دارای مزیت و منابع غنی فراوان، مواد خام متنوع و متفاوت است، دنیا اکنون بشدت نیازمند کالا و محصولات ایرانی است. پس توجه به تولید داخل و اشتغالزایی می‌تواند نسبت به روابط دیپلماسی بهتر نتیجه دهد. پیشرفت‌ها بی‌شک بدون بسترسازی مناسب برای تحرک تولید و توسعه صادرات امکان‌پذیر نیست که این موضوع با توجه به پتانسیل‌های موجود چون نیروی فراوان کار، وجود تکنیسین‌های مجرب فنی متخصص و مواد اولیه فوق‌العاده زیاد و کم‌نظیر که به‌راحتی در کشور قابل دسترسی است، می‌تواند مرتفع‌کننده مشکلات شود، کما اینکه خود شرکت‌های تولیدی و صادرکننده خارج از کشور نیز به اشکال مختلف حتی در شرایط تحریم، اقدام به داد و ستد با ایران می‌کنند.

ناگفته نماند نباید تمام کمبودها، کاستی‌ها و عقب‌ماندگی‌ها را به گردن تحریم‌ها بیندازیم و با این تفکر غلط همه توانمان را برای رفع تحریم‌ها به کار گیریم. خیلی‌ها تمام مشکلات اقتصادی را زاییده تحریم‌ها می‌دانند که البته قطعا چنین نیست. برای اینکه اقتصاد ما وابسته نباشد راهکارهای فراوانی وجود دارد؛ مثلا دولت باید سیاستگذاری را به سمتی ببرد که فروش فرآورده‌های نفتی‌مان بیشتر از فروش نفت خام باشد. دولت باید بخش خصوصی واقعی بویژه بنگاه‌های تولیدی را دریابد و به جد مورد حمایت ویژه قرار دهد.  اکنون بیشتر کارشناسان بر این باورند تحریم‌های بین‌المللی فقط ۲۰ درصد تاثیر منفی بر اقتصاد کشور گذاشته است و ۸۰ درصد مشکلات اقتصادی ربطی به تحریم‌ها ندارد. دولت یازدهم اکنون در بخش اقتصاد به دنبال پیاده کردن مدل سیاست تعدیل اقتصادی و تا حدودی پیروی از نظام سرمایه‌داری است و متاسفانه اصل موضوع که همانا اجرای نظام اقتصادی مطابق قانون اساسی کشور است، فراموش شده است.
در قانون آمده اقتصاد ایران مبتنی بر 3 بخش مهم خصوصی، تعاونی و دولتی است ولی گویا دولت، تعاون و بخش خصوصی را فراموش کرده است. اگر به بخش خصوصی نگاه شود خواهیم دید این بخش نتوانسته به خوبی ظاهر شود و نقش اساسی خود را در اقتصاد کشور به‌درستی ایفا کند. بخش تعاونی نیز که عمدا در خواب عمیقی فرورفته و فعالیت‌های آن در حال حذف شدن است. با وجود این تنها بخش دولتی است که به فعالیت‌های اقتصادی می‌پردازد که متاسفانه بازدهی چندانی را نیز به بار نمی‌آورد.
با نگاهی به گذشته باید گفت آمریکا بیش از
 35 سال است با سخت‌ترین تحریم‌ها و تهدیدها سعی کرده است ایران را تسلیم خواسته‌های خود کند اما اراده ایرانیان نه تنها باعث شده این تهدیدها به فرصتی مناسب برای توسعه و خودکفایی تبدیل شود بلکه کشور اسلامی‌مان به پیشرفت‌های قابل‌توجهی نیز در بخش‌های گوناگون بویژه بخش‌های مختلف صنایع دفاعی نایل آمده و در مسیر خودکفایی گام‌های بلندی برداشته است. اگر به سیاست‌های استعماری آمریکا نگاه شود، خواهیم دید اکنون این کشور نیازمند مواد معدنی خام است و چنانچه کشوری از سیاست‌های او پیروی نکند، آن کشور را تهدید به عدم خرید مواد خام می‌کند. این شرایط را ما در اوایل انقلاب تجربه کردیم.
زمانی که قیمت نفت در ایران ۴۰ دلار بود، آمریکا قیمت نفت ایران را به حدود 8 دلار رساند اما این محدودیت‌ها هیچ‌گاه باعث نشد ایران تسلیم زور شود و از ارزش‌های انقلابی خود دست بردارد یا حتی از آنها بکاهد و قدمی عقب بگذارد. از لحاظ اقتصادی نیز ما برای واردات کالا در چند سال گذشته ۱۲ میلیارد دلار نیاز داشتیم که در سال ۹۰ این رقم به ۱۲۰ میلیارد دلار رسید در حالی که ۸۰  درصد همین کالاهای وارداتی، کالاهای مصرفی بود که می‌توانستیم بخش عمده‌ای از آن را در کشور تولید کنیم. از طرف دیگر بزرگ‌ترین بحران را بانک‌ها طی دوـ سه سال اخیر بر کشور تحمیل کردند، چرا که آنها پول مردم را جمع کرده و به آنها سود ۲۰ درصدی پرداخت کردند در حالی که نرخ تورم ۴۰ درصد بود. به هر حال اگر قانون اساسی در کشور به خوبی رعایت می‌شد و اصل۴۴ نیز طی سال‌های گذشته به صورت واقعی شکل اجرایی به خود می‌گرفت، هیچ‌گاه اقتصاد کشور با محدودیت مواجه نمی‌شد.
5 سال پیش که تحریم ایران تشدید شد و آمریکا و غرب دست به تحریم بنزین هم زدند، این محدودیت باعث شد صنایع پتروشیمی ما اقدام به ساخت بنزین در واحد‌های تولیدی کنند اما متاسفانه این اتفاق بزرگ یعنی خودکفایی در تولید بنزین با نگاه چپ دولت یازدهم مواجه شد.
دولت با «خودتحریمی» یا به نوعی گل به خودی، اقدام به واردات این کالا از سایر کشورها کرد تا رسما تولید ملی و خودکفایی را زیر سوال ببرد. حالا تصور کنید این دولت می‌خواهد برای اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی کند!
دوباره تاکید می‌کنم دولت در کنار چانه‌زنی‌های بین‌المللی باید به سمت پویا کردن اقتصاد برود و با تلاش وافر و کارشناسانه، صنایع و مراکز تولید را رونق بخشیده و بخش کشاورزی را توسعه دهد و فکری اصولی به حال تولید بکند نه اینکه به امید توافق در مذاکرات دست روی دست گذاشته، بنشیند و کاری را پیش نبرد.  به نظر من آقای رئیس‌جمهور مسائل سیاسی و بویژه دیپلماسی را بیش از حد لازم در اقتصاد دخالت می‌دهد در حالی که باید اقتصاد، تفکری مستقل از سیاست داشته باشد.
* استاد دانشگاه و اقتصاددان