گروه سیاسی: خیابان‌های اطراف دانشگاه تهران دیروز سه‌شنبه مملو از جمعیتی بود که برای وداع با پیکر مرحوم آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام به دانشگاه تهران آمده بودند. به گزارش «وطن امروز»، اقشار مختلف مردم صبح دیروز برای وداع با یار امام و رهبری به دانشگاه تهران رفتند تا در مراسم تشییع و اقامه نماز بر پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی شرکت کنند. حضور مردم قدرشناس یک بدرقه شایسته برای یکی از عوامل اصلی نهضت اسلامی مردم ایران بود. علاوه بر اقشار مردم، رؤسای قوای سه‌گانه و مسؤولان و شخصیت‌های کشوری و لشکری نیز در این مراسم حضور داشتند. اقامه نماز بر پیکر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط رهبر حکیم انقلاب اسلامی انجام شد.  حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به منظور اقامه نماز بر پیکر مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی ساعت 10 صبح وارد دانشگاه تهران شدند. از نکات جالب توجه درباره اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر مرحوم هاشمی، تاکید معظم‌له بر اقامه نماز توسط تمام حضار بود. ایشان قبل از اقامه نماز به مجری برنامه فرمودند: «بگویید همه باید نماز را بخوانند». پس از اقامه نماز نیز رهبر انقلاب بر پیکر مرحوم هاشمی فاتحه‌ای قرائت کردند. پس از اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در دانشگاه تهران، مراسم تشییع آیت‌الله هاشمی  با حضور پرشور مردم، از مسیر خیابان انقلاب به سمت چهارراه ولیعصر و خیابان حافظ برگزار شد و از خیابان حافظ (پل کالج) به سمت بهشت زهرا بدرقه شد.  نکته قابل توجه در مراسم تشییع مرحوم هاشمی، حضور چشمگیر جریان انقلابی بود. حزب‌اللهی‌ها با وجود همه انتقاداتی که طی سال‌های اخیر و بویژه پس از فتنه 88 نسبت به رفتار و مواضع آقای هاشمی داشتند با وجود آشنایی کامل نسبت به همه هزینه‌هایی که فتنه دروغگویان 88 برای نظام و کشور ایجاد کرد اما بزرگوارانه و به پاس خدمات او در دوران مبارزه و اوائل سال‌های پس از پیروزی انقلاب، روز گذشته در مراسم تشییع مرحوم هاشمی نقش محوری داشتند و پیکر او را بر دوش خود تشییع کردند.  
پیکر مرحوم هاشمی با استقبال هزاران تن از مردم وارد مرقد بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران شد و پس از وداع مردم و مسؤولان با پیکر وی، پیکر آیت‌الله هاشمی در درون ضریح به خاک سپرده شد تا در آستانه برگزاری سی‌وهشتمین سالگرد جشن پیروزی مردم ایران بر طاغوت پهلوی، نهضت اسلامی در سوگ یکی از اصلی‌ترین عوامل انقلاب اسلامی سال 57 مردم ایران بنشیند.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی عصر روز یکشنبه به دلیل عارضه قلبی به بیمارستان شهدای تجریش منتقل شد اما به دلیل ایست کامل قلبی، عملیات 5/1ساعته احیای قلبی او توسط پزشکان به نتیجه نرسید و درگذشت. ساعاتی پس از درگذشت هاشمی، پیکر او برای وداع به جماران منتقل شد و بسیاری از مردم، مسؤولان داخلی و خارجی و چهره‌های سیاسی برای وداع با یار دیرین امام و رهبری به جماران رفتند. حسن روحانی، علی لاریجانی، سردار قاسم سلیمانی، عمار حکیم رئیس مجلس اعلای شیعیان عراق و بسیاری از وزرای دولت یازدهم و وزرای سابق و اسبق از جمله شخصیت‌هایی بودند که برای وداع با آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به جماران رفتند. روز دوشنبه نیز چهره‌های سرشناس در جماران حاضر شدند تا با پیکر مرحوم هاشمی وداع کنند. هیات دولت به ریاست حسن روحانی نیز برای برگزاری باشکوه مراسم تشییع هاشمی‌رفسنجانی، روز سه‌شنبه را تعطیل رسمی اعلام کرد.  بر همین اساس شرایط برای حضور مردم قدرشناس در مراسم تشییع هاشمی‌رفسنجانی فراهم شد. شهرداری تهران نیز خطوط یک و 4 مترو را برای حضور مردم در مراسم تدفین هاشمی‌رفسنجانی در بهشت زهرا، رایگان اعلام کرد. صدا‌وسیما نیز با پخش برنامه‌های گسترده و دعوت از نزدیکان مرحوم هاشمی، توده‌های مردم را به حضور در مراسم تشییع و تدفین رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام دعوت کرد. بر همین اساس همه چیز برای برگزاری مراسم تشییع و تدفین مرحوم هاشمی مهیا شد. مراسم تشییع پیکر مرحوم هاشمی‌رفسنجانی صبح دیروز سه‌شنبه ساعت 8:50 با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و با حضور گسترده اقشار مختلف مردم و چهره‌های سیاسی و نظامی در دانشگاه تهران آغاز شد. مقامات عالیرتبه از جمله رئیس‌جمهور، رئیس قوه قضائیه، دبیر شورای نگهبان، رئیس مجلس شورای اسلامی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضای مجلس خبرگان رهبری، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی، وزیران دولت یازدهم، معاونان رئیس‌جمهوری و مسؤولان لشکری و کشوری شرکت داشتند. پس از حضور رهبر معظم انقلاب و اقامه نماز بر پیکر آیت‌الله هاشمی، مراسم تشییع پیکر مرحوم هاشمی از دانشگاه تهران آغاز  و خودروی  حامل پیکر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام در میان سیل مردم از دانشگاه تهران تا چهارراه ولی‌عصر(عج) و چهارراه کالج تا میدان راه‌آهن و سپس حرم امام راحل حرکت کرد. تشییع‌کنندگان پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را با ذکر ‌الله‌اکبر و لااله‌الا‌الله بدرقه کردند. به گزارش خبرگزاری‌ها، همزمان در حرم مطهر امام خمینی(ره) نیز هزاران نفر از مردم حضور یافتند تا در مراسم تدفین مرحوم هاشمی شرکت کنند. حاضران با شعارهایی نظیر «عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، خامنه‌ای رهبر، صاحب عزاست امروز» به عزاداری پرداختند.
پیشاپیش خودروی حامل پیکر مرحوم هاشمی روی پلاکاردی قسمتی از بیانات حضرت امام خمینی(ره) مبنی بر اینکه «مردان تاریخ تا آخر زنده هستند. بدخواهان باید بدانند هاشمی زنده است، چون نهضت زنده است» درج شده بود. همچنین قسمتی از پیام تسلیت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی نیز در پشت این پلاکارد آورده شده بود.
مقارن ظهر و اندکی بعد از اذان پیکر مرحوم هاشمی‌رفسنجانی وارد صحن حرم مطهر امام(ره) شد و روی دستان خیل مردم حاضر وارد ضریح امام راحل شد و بعد از انجام آداب دینی خاکسپاری، در جوار بنیانگذار انقلاب آرام گرفت.
شب گذشته (سه‌شنبه‌شب) نیز توده‌های متدین و انقلابی در شبکه‌های اجتماعی کمپین قرائت نماز شب اول قبر برای مرحوم هاشمی به راه انداختند و همچنین در گوشه و کنار، در حسینیه‌ها و تکایا مراسم ختم قرآن برای متوفی برگزار کردند. این در حالی است که مدعیان نزدیکی با مرحوم هاشمی، در حال انتشار فیلم‌های برخی ساختارشکنی‌های معدود و محدود خود در مراسم تشییع بودند.
برگزاری مراسم ترحیم آیت‌الله هاشمی از سوی رهبر انقلاب
برای بزرگداشت یار دیرین امام و رهبری، مراسم  ترحیمی نیز از سوی رهبر معظم انقلاب برگزار می‌شود. این مراسم امروز چهارشنبه ساعت 9:30 تا 11 در حسینیه امام خمینی(ره) برگزار خواهد شد. هیات دولت در اطلاعیه‌ای از ملت شریف ایران دعوت کرد در مراسم ترحیم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی، حضور یابند. در این اطلاعیه آمده است: هیات دولت جمهوری اسلامی ایران ضمن تسلیت مجدد ارتحال عالم مجاهد، مبارز خستگی‌ناپذیر، یار دیرین و همدل و همراه امام و رهبری و محبوب مردم، حضرت آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی رحمت‌الله علیه، ملت شریف و قدرشناس را به شرکت گسترده در مراسم ترحیمی که از سوی مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در روز چهارشنبه ۲۲ دی‌ماه از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱ در حسینیه امام خمینی برگزار می‌شود دعوت می‌نماید. هیات دولت تاکید کرده است: حضور گسترده همگان در این مراسم ادای احترام به خدمتگزاران صادق این سرزمین خواهد بود.
بازتاب گسترده مراسم وداع با یار دیرین انقلاب در رسانه‌های جهان
رسانه‌های بین‌المللی مراسم وداع با مرحوم «اکبر هاشمی‌رفسنجانی» رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام را که دیروز سه‌شنبه ۲۱ دی‌ماه با حضور مقام معظم رهبری، مردم انقلابی و مسؤولان کشوری و لشکری در محل دانشگاه تهران برگزار شد، پوشش دادند. «فاکس‌نیوز» در این باره نوشت: هزاران ایرانی اعم از مردم و مسؤولان دولتی با تجمع در محوطه دانشگاه تهران در مراسم تشییع پیکر آیت‌الله رفسنجانی که با حضور آیت‌الله «علی خامنه‌ای» رهبر عالی انقلاب اسلامی برگزار شد، شرکت کردند. وی یکی از یاران نزدیک آیت‌الله «روح‌الله خمینی» بنیانگذار انقلاب و همچنین آیت‌الله خامنه‌ای بود.
به گفته «فرانس‌پرس»، ده‌ها هزار نفر از مردم ایران به همراه آیت‌الله «علی خامنه‌ای» رهبر عالی ایران در مراسم تشییع پیکر آیت‌الله رفسنجانی شرکت کردند. رسانه ملی ایران به طور دائم در حال پخش تصاویر مردمی است که به‌رغم همه اختلاف‌نظرهای موجود، به خیابان‌های منتهی به دانشگاه تهران (محل برگزاری مراسم) آمده‌اند تا به وی ادای احترام کنند. در تمام سطح شهر تهران بنرهای سیاهی (به نشانه عزاداری) به چشم می‌خورد که برخی از آنها صحنه همنشینی رهبر عالی ایران و آیت‌الله ‌رفسنجانی را در حالی که به یکدیگر لبخند می‌زنند،  به تصویر می‌کشد. بر روی یکی از این بنرها جمله «خداحافظ یار دیرین» خودنمایی می‌کند. «العربیه» نوشت: ده‌ها هزار نفر از مردم ایران برای بدرقه پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به دانشگاه تهران آمده‌اند و انتظار می‌رود که عالی‌ترین مقام‌های وابسته به تمام طیف‌های سیاسی ایران در این مراسم حضور داشته باشند. بنرهای مشکی در سطح شهر به چشم می‌خورد و تمهیدات لازم برای تسهیل عبور و مرور عزاداران اتخاذ شده است.
«آسوشیتدپرس» نیز با انتشار تصاویری مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را با حضور مقامات کشوری و لشکری، اقشار مختلف مردم و اعضای خانواده آن مرحوم در دانشگاه تهران به تصویر کشید. «بی‌بی‌سی» هم به‌رغم تلاش برای حفظ خط خبری مغرضانه خود، از حضور گسترده مردم و طیف‌های سیاسی مختلف در مراسم بدرقه یکی از شاخص‌ترین چهره‌های انقلاب اسلامی خبر داد. این رسانه غربی با اشاره به حضور مقام معظم رهبری برای اقامه نماز میت بر پیکر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، از مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی به عنوان مهم‌ترین مراسم ترحیم یکی از بزرگان انقلاب اسلامی پس از رحلت امام خمینی(ره) یاد کرد و از تجمع ده‌ها هزار نفری مردم ایران اسلامی برای بدرقه این چهره شاخص انقلاب به دیار باقی، سخن گفت. شبکه «المیادین» نیز ضمن پخش تصاویری از برگزاری مراسم تشییع آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی اعلام کرد مردم ایران در مراسمی باشکوه پیکر رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام را تشییع کردند. پایگاه لبنانی «العهد» نیز با اعلام اینکه مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در تهران با حضور گسترده مردم ایران برگزار شد، تصریح کرد: امام خامنه‌ای (مد ظله العالی) بر پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی نماز میت اقامه کردند. شبکه «الجزیره» نیز بخش‌هایی از مراسم تشییع پیکر آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی را پخش کرد. پایگاه لبنانی «النشره» گزارشی را از روند برگزاری مراسم تشییع پیکر آیت‌الله رفسنجانی منتشر کرد. این پایگاه عرب‌زبان اعلام کرد: ده‌ها هزار نفر در مراسم تشییع آیت‌الله رفسنجانی شرکت کردند. شبکه «المنار» نیز ضمن پخش تصاویری از مراسم تشییع جنازه آیت‌الله هاشمی اعلام کرد که مردم ایران در این مراسم حضور گسترده‌ای را به هم رساندند.

محمد واعظی: به لطف خداوند متعال و با مدیریت و همدلی امت شریف و ولایتمدار ایران اسلامی، مراسم تشییع رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام و یار دیرین رهبر انقلاب از دنیای فانی به آخرت باقی با شکوه و نظم کامل برگزار شد. همه آنها که خود را مدیون سابقه مبارزات هاشمی‌رفسنجانی از دوران ستمشاهی تا دوران دفاع مقدس و تلاش‌های وی در مسیر اعتلای انقلاب اسلامی می‌دانستند، در میدان حاضر شدند و همصدا با رهبر معظم انقلاب بخشایش الهی را برای هاشمی طلب کردند. ندای «عفوک عفوک عفوک» در مشایعت هر درگذشته‌ای، در میان بازماندگان انقلاب درونی ایجاد می‌کند چه رسد به آنکه ولی امر مسلمین برای یار دیرین خود 9 بار بخشودگی ارحم‌الراحمین را با خلوص نیت خواستار شود. مرگ سرنوشت محتوم همه انسان‌هاست و خوشا به حال آنان که پیش‌تر توشه برگزینند و اینگونه با خیرخواهی همگانی راهی معرکه دادرسی نهایی شوند.
  رصد مجازستان
اما آنچه در خیابان‌های پایتخت در بدرقه مرحوم هاشمی‌رفسنجانی با حضور پرشور مردم و مسؤولان رقم خورد دربرگیرنده واکنش‌های پیشین اهالی مجازستان جهانی به درگذشت رئیس‌جمهور اسبق ایران نیست. دیدگاه‌های پیرامون درگذشت هاشمی را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد.
1- انقلابیون و حامیان نظام جمهوری اسلامی: واکنش‌ها با بهت و ناباوری مردم در فضای شبکه‌های اجتماعی آغاز شد و با احترام و تجلیل از مقام و منزلت خدمتگزار قدیمی انقلاب اسلامی ادامه یافت. تقریبا می‌توان گفت در 30 ساعت اول شیوع خبر تکان‌دهنده درگذشت هاشمی‌رفسنجانی فضای اینترنت از ذکر خیرات و برکات و خاطرات مرحوم آکنده بود و اصل خبر در اوج قرار داشت. درگذشت مرحوم در کمتر از چند ساعت به «خبر نخست»-ترند جهانی- با دو نشانه –هشتگ- «هاشمی‌رفسنجانی» و «Rafsanjani» تبدیل شد و افکار عمومی جهانیان را تا 2 روز درگیر کرد.
  مرگ امید!
2- ضدانقلاب و اپوزیسیون خارجی: فضای معاندان نظام را با توجه به چندپارگی اپوزیسیون می‌توان به بخش‌های مختلفی تقسیم کرد؛ دسته اول اپوزیسیون به هاشمی‌رفسنجانی به عنوان پایگاه قدرتی که می‌توان زیر سایه احترام او در جمهوری اسلامی انتقادات را به مطالبات تبدیل کرد، محترمانه نگریسته و از نقد صریح او خودداری می‌کردند. به عبارتی همچون چند سال اخیر تلاش داشتند آخرین وداع با هاشمی را زیر عبای رهبری اپوزیسیون منتقد نظام و با تفریق مردم به «دوستان ما» و «دشمنان ما» برگزار کنند. گره زدن عاقبت برجام و سیاست خارجی ایران به «هاشمی رفسنجانی» و معرفی وی به عنوان نماد صلح و آشتی با غرب از سرفصل‌های ترویجی این گروه بود که می‌کوشیدند درگذشت هاشمی را مساوی با سقوط انقلاب و از دست رفتن امید مردم معرفی کنند.  به عنوان نمونه «رضا مرعشی» یکی از مدیران فارسی نابلد نایاک در یکی از شبکه‌های اجتماعی نوشت: «خود آیت‌‌الله خمینی هم پیش‌تر گفته بود مرگ هاشمی مساوی با نابودی انقلاب است»(!)
 کینه‌ورزان منافق
دسته دوم شامل معاندانی است که پرونده‌سازی ضد هاشمی و تخریب او به عنوان مدیری عالی‌رتبه در ایران را به واسطه بغض و کینه از انقلاب اسلامی حتی پس از درگذشت وی نیز ادامه داده و از هیچ پلشتی و بی‌حرمتی فروگذار نکردند که ان‌شاءالله هلهله خباثت‌آمیز دشمنان در مقابل پیکر بی‌جان هاشمی‌رفسنجانی، ذخیره آخرتش باشد و سبب تعالی حسنات و درجاتش شود. در این بخش نام «منافقین» و «صهیونیست‌ها» بیش از سایرین به چشم می‌خورد اما حقیقتا همکاری ارتش سایبری سعودی در توزیع محتوای فارسی و عربی ضد هاشمی‌رفسنجانی نشان از تغییرات محسوس در هیات حاکمه این کشور پس از مرگ عبدالله دارد. فقدان دیسیپلین سیاسی در دربار سعودی را می‌توان در همکاری مشترک آنها با نیروهای مریم رجوی در به راه انداختن هجمه تخریبی قابل تامل علیه هاشمی‌رفسنجانی که می‌کوشید نقش مثبتی در اصلاح روابط ایران و سعودی عهده‌دار شود، در شبکه‌های اجتماعی خصوصا «توئیتر» مشاهده کرد.
  چاکران دوربینی
3- اپوزیسیون داخلی: رصد واکنش‌ها در صداوسیما و فضای شبکه‌های اجتماعی نشان از آن دارد که در فضای داخل کشور نیز رفتار منتقدان یکسان نبوده است. گروهی به تأسی از اپوزیسیون خارجی کوشیدند از درگذشت هاشمی‌رفسنجانی برای کلاه سیاسی خود نمدی تهیه کنند و در این میان پروژه خروج از انزوا به علت بروز رفتارهای ضدملی پیشین را کلید زدند. در سابقه اغلب اعضای این گروه تخریب هاشمی‌رفسنجانی در درگیری بر سر قدرت مشهود است. اصلاح‌طلبان و حامیان فتنه 88 از مدیران پروژه مذکور بودند که در ذیل فضاسازی رسانه‌ای آنها، تلاش برای تصاحب جایگاه مرحوم در مدیریت منتقدان آشکار بود. در شب وداع با هاشمی آنها که یک عمر با تخریب هاشمی‌رفسنجانی وی را همراه با معاندان جمهوری اسلامی به «ترور» و «دیکتاتوری» و «فساد سیاسی» محکوم کردند و «عالیجناب سرخپوش» و «آقاسی» لقبش دادند، به روضه‌خوانی سیاسی پرداختند و کوشیدند بالاسر پیکر بی‌جان هاشمی از سایرین برای آینده قدرت‌طلبی‌های کورشان «بیعت» بگیرند. تلاش‌های مشکوک «رئیس دولت اصلاحات» را می‌توان در ذیل این دسته توصیف کرد.
در شبکه‌های اجتماعی اقلیت مذکور کوشیدند با تحریک مردم و تهدید نظام «تشییع» هاشمی را به «میتینگ سیاسی» فرقه از پا افتاده خود تبدیل کنند و احترام به شخصیت او را زیر پا گذاشته و از تریبون شبکه‌های انگلیسی و آمریکایی گزارش قدرت دهند. هر چند درایت و هوشیاری مردم نقشه‌های بدخواهان مشترک هاشمی و نظام جمهوری اسلامی ایران را نقش بر آب کرد و هاشمی بر دست ایرانیان با عزت و احترام بدرقه شد و بد وارثی‌اش در حوزه سیاسی چندان بروز و ظهور نیافت.
  زنده‌باد حزب‌‌الله
اما در میانه سهم‌خواهی‌های سیاسی و رقابت برای تصاحب میراث هاشمی‌رفسنجانی، این امت حزب‌‌الله بود که در فضای شبکه‌های اجتماعی مجلس ذکر خیر یار دیرین رهبر انقلاب را برپا داشت و با بازنشر  حسنات هاشمی‌رفسنجانی انقلابی، اختلافات و انتقادات را در هر جامعه پویایی عقلانی ارزیابی کرد. حتی انقلابی‌ترها جلوتر هم رفتند و با جنگ پرحجم در تلگرام، توئیتر، اینستاگرام و فیسبوک با معاندان، از رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام دفاع کردند. منطق، نجابت و عقلانیت جبهه حزب‌‌الله را در بحبوحه مقابله آگاهانه با موج تخریبی کفار و منافقین در حمله به هاشمی می‌توان به وضوح مشاهده کرد، آنجا که برخلاف عملکرد بیش از حد سخاوتمندانه صداوسیما، نه از هاشمی بتی بی‌بدیل ساختند و نه با تمرکز بر کاستی‌ها، از تیتر یک حذفش کردند. شاید اگر مدیران حوزه ارتباطات به جای تمرکز بر تحولات سیاسی جماران رصدی خوب بر فضای شبکه‌های اجتماعی داشتند، نوع جهت‌گیری بخشی از رسانه‌ها نیز همچون کنش و واکنش مسؤولانه و منطقی امت حزب‌‌الله، مردمی‌تر و نزدیک‌تر به واقعیات کف جامعه می‌شد.
این بلوغ و پختگی امت حزب‌‌الله را اول از همه مدیون هدایت‌های رهبر بصیر و با ایمان‌مان هستیم که مومنانه بودن تعاملات انسانی را ارجح بر سرفصل‌های عملیات روانی و بازی‌های قبیله‌ای سیاسی برای جوانان حزب‌‌اللهی تعریف کرده و از آنها طلب کردند، غیر از این اگر بود تشییع مرحوم هاشمی‌رفسنجانی به عرصه تسویه‌حساب‌های سیاسی و تقابل‌های کودکانه بر سر قدرت تبدیل شده بود و تصویری جز اغتشاش چندقطبی از ایران به جهانیان عرضه نمی‌شد. داشته‌های‌مان را مدیون تربیت اسلامی امام امت حضرت آیت‌‌الله‌العظمی خامنه‌ای هستیم و خداوند متعال را برای آرامش، امنیت و بلوغ اجتماعی و سیاسی نسل‌های انقلاب ندیده جمهوری اسلامی ایران شاکریم. رحمت و غفران الهی نثار روح مجاهد درگذشته آیت‌‌الله هاشمی‌رفسنجانی باد. ایام عزت ایران اسلامی مستدام.

عباس عراقچی سرانجام سکوت طولانی‌مدت و مشکوک خود را شکست و درباره نقض برجام توسط آمریکا اظهارنظر کرد. او 40 روز پس از تصویب قانون تمدید تحریم آیسا علیه ایران که با عدم وتوی رئیس‌جمهور آمریکا عملا به قانون تبدیل شد، گفته تحمل نخواهیم کرد کشوری به بهانه‌های مختلف تعهدات خود را در برجام زیر پا بگذارد. به گزارش «وطن‌امروز» در حالی که بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی دستورات حسن روحانی به وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی را واکنش نامتناسب تهران به نقض برجام از سوی آمریکا تعبیر کردند، عراقچی این دستورات را «واکنش متناسب» تهران به چنین رفتارهایی خواند و  دیروز در آستانه نشست کمیسیون مشترک برجام که با حضور نمایندگان ایران و 1+5 در وین برگزار شد گفت آمریکا باید به نحو موثری تمدید آیسا را جبران کند. براساس این گزارش،  حسن روحانی 23 آذر ماه به جواد ظریف دستور داد پیگیری‌های حقوقی و بین‌المللی را در واکنش به نقض برجام انجام دهد. او از علی‌اکبر صالحی نیز خواست برای طراحی و ساخت پیشران هسته‌ای در حوزه حمل‌ونقل دریایی و همچنین مطالعه و طراحی «تولید سوخت» مصرفی پیشران هسته‌ای، برنامه‌ریزی کند. پس از این دستور روحانی، ظریف به فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نامه نوشت و خواستار برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام شد اما نکته قابل تامل در این میان، سکوت ممتد و غیرقابل قبول عباس عراقچی درباره نقض برجام از سوی آمریکا بود. عراقچی که در طول یک سال گذشته تلاش کرده بود تمام بدعهدی‌ها و تخلفات برجامی آمریکا را به نحوی توجیه کند، پس از ماجرای تمدید تحریم‌های آیسا به یکباره از دوربین‌ها و تریبون‌ها فاصله گرفت. او برخلاف گذشته به جای حضور در مراسمات رسمی تلاش می‌کرد در برنامه‌های حاشیه‌ای که دور از چشم خبرنگاران است، حاضر شود و در این نشست‌ها نیز اشاره‌ای به موضوع برجام نمی‌کرد. همین مساله نیز افکار عمومی را درگیر کرده بود که راز سکوت طولانی‌مدت رئیس ستاد اجرای برجام چیست؟  اما این سکوت طولانی‌مدت عراقچی روز دوشنبه و یک روز پیش از حضور در نشست کمیسیون مشترک برجام شکست. معاون ظریف ترجیح داد سکوتش را در حاشیه مراسم سالگرد کورش باقی از خبرنگاران ایرنا بشکند. عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام گفت: تحمل نخواهیم کرد کشوری به بهانه‌های مختلف تعهدات خود را در برجام زیر پا بگذارد. جمهوری اسلامی ایران واکنش متناسب را به چنین رفتارهایی نشان می‌دهد.  وی مصوبه هیات نظارت بر اجرای برجام و دستور رئیس‌جمهوری را در همین راستا ارزیابی کرد. معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه گفت: براساس تصمیمات هیات نظارت و دستور رئیس‌جمهوری سازوکار سیاسی پیش‌بینی شده در برجام را فعال کردیم و نشست کمیسیون مشترک برجام در این راستا برگزار می‌شود. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام ادامه داد: پس از آن کمیته کاری مربوط به رفع تحریم‌ها باید در سطح کارشناسی جلسه بگذارد که بعد از مذاکرات کارشناسی با آمریکا این کار انجام خواهد شد و نتیجه بررسی‌های کارشناسان به جلسه کمیسیون مشترک ارائه می‌شود. عراقچی تاکید کرد: تصمیم گرفتیم سازو کار پیش‌بینی شده در برجام را فعال کنیم، از دید ما تمدید آیسا نقض برجام است و باید پیام روشن جمهوری اسلامی ایران به اعضای کمیسیون مشترک و بقیه اعضای 1+5 منتقل شود. وی تصریح کرد: ما به هیچ وجه تحمل نخواهیم کرد کشوری به بهانه‌های مختلف بخواهد تعهدات خود را درباره برجام زیر پا بگذارد. جمهوری اسلامی ایران واکنش متناسب را نشان می‌دهد کمااینکه نسبت به تمدید آیسا بنا به تصویب هیات نظارت و دستور رئیس‌جمهور واکنش متناسب در صحنه عمل نشان داده شد. عباس عراقچی صبح دیروز سه‌شنبه نیز که برای شرکت در ششمین نشست کمیسیون مشترک برجام به وین سفر کرد، در گفت‌وگویی درباره تمدید قانون آیسا اظهار داشت: از دید ما تمدید قانون آیسا نقض تعهدات برجامی آمریکاست و باید به نحو موثری جبران شود و این موضوع امروز در دستور کار کمیسیون مشترک قرار گرفته است. وی همچنین درباره نشست‌های کارشناسی که پیش از نشست کمیسیون مشترک برگزار شده است، عنوان کرد: کارشناسان بحث خوبی داشتند و به جمع‌بندی‌های خوبی رسیدند.  رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام با اشاره به اینکه قبل از این نشست کارشناسان ایرانی یک دور مذاکرات دوجانبه با کارشناسان آمریکایی داشته‌اند، خاطرنشان کرد: طبق سازوکار برجام اگر کشوری نسبت به رفتار کشور دیگر شکایتی داشته باشد اول باید مذاکرات دوجانبه بین آن دو کشور صورت بگیرد و ما این مذاکرات دوجانبه را داشتیم.

باراک اوباما در آخرین سخنرانی‌اش به عنوان چهل و چهارمین رئیس‌جمهور ایالات متحده با مردم  آمریکا خداحافظی کرد. او که آخرین سفرش را با «ایرفورس وان» هواپیمای ویژه مقام ریاست جمهوری ایالات متحده انجام می‌داد، دیروز سه‌شنبه دهم ژانویه به همراه  جو بایدن، معاونش در کاخ سفید طی 8 سال اخیر رهسپار شیکاگوی یخ‌زده شد تا سخنرانی خداحافظی‌اش را انجام دهد. این سفر در عین حال به منزله اثاث‌کشی نهایی خانواده اوباما از کاخ سفید واشنگتن به شیکاگو نیز هست، چرا که او قرار است در این شهر که کار خود را به عنوان یک سیاستمدار از آن آغاز کرده بود ساکن شود. نخستین سخنرانی اوباما نیز پس از پیروزی در هر دو انتخابات ریاست جمهوری 2008 و 2012 در شهر شیکاگو ایراد شده بود. شیکاگو همچنین میزبان کتابخانه رئیس‌جمهور سابق آمریکا و بنیاد اوباما خواهد بود. متعاقب آن اسباب‌کشی دونالد ترامپ و خانواده‌اش نیز از نیویورک به کاخ سفید آغاز می‌شود و 9 روز دیگر او رسما با ادای سوگند ریاست‌جمهوری را از اوباما تحویل خواهد گرفت. البته اوباما گفته است که طی دوران ریاست‌جمهوری ترامپ به او مشاوره خواهد داد. گزارش‌ها حاکی از آن است که هواداران اوباما برای شرکت در سخنرانی خداحافظی او در شیکاگو در هوای بسیار سرد ساعت‌ها برای خرید بلیت به صف ایستادند.

گروه اقتصادی: با وجود اینکه دولتی‌ها در 2 ماه اخیر خبر از کاهش قیمت ارز می‌دادند اما بازار آزاد ارز و واقعیت چیز دیگری می‌گوید. به گزارش «وطن‌امروز» با وجود گذر از ایام ژانویه و مقطع فصلی افزایش نرخ ارز، دلار همچنان بالای 3900 تومان فروخته می‌شود و وعده‌ دولت مبنی بر کاهش قیمت ارز عملی نشده است. براساس آمار بانک مرکزی، مجموع کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌ای دولت در سال ۱۳۹۳ معادل 3/128 هزار میلیارد ریال، در سال ۱۳۹۴ معادل 3/196 هزار میلیارد ریال و در 7 ماه سال ۱۳۹۵ معادل 6/247 هزار میلیارد ریال بوده است که از میزان مصوب این تراز در 7 ماه ۱۳۹۵ که کسری ۲۰۶ هزار میلیارد ریالی بوده، 6/41 هزار میلیارد ریال بیشتر است. بنابراین کسری بودجه دولت در همه این سال‌ها تداوم داشته است که این موضوع نیز کاهش ارزش پول ملی را قابل پیش‌بینی می‌کند. در عین حال به طور مشخص، نرخ رشد اقتصادی که پس از سال ۱۳۹۱ رشد منفی را تجربه کرده است، هنوز به صورت معناداری افزایش نیافته است. اگرچه نرخ رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۳ بالغ بر
۳ درصد اعلام شد اما رشد اقتصادی در سال ۱۳۹۴ کاهش یافت. البته ارقامی که اخیراً بانک مرکزی از رشد اقتصادی در ۶ ماه اول ۱۳۹۵ ارائه کرده است نشانگر رشد 4/7 درصدی اقتصادی است اما هنوز جزئیات آن اعلام نشده است. در مجموع اقتصاد ایران بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۴ به طور متوسط سالانه تنها 8/0 درصد رشد کرده است و سطح تولید ناخالص داخلی هنوز به سطح سال ۱۳۹۰ یعنی دوران قبل از شوک‌های شدید نفتی، ارزی و تحریم نرسیده است.
نرخ تورم با نرخ دلار چه کرد؟
نرخ تورم از سال ۱۳۹۲ به بعد روندی نزولی یافته و در سال ۱۳۹۵ به ارقام تک‌رقمی رسیده است. از این جهت روند مثبتی در اقتصاد ایران رخ داده است، هر چند نقش کاهش قیمت‌های جهانی کالاها، ثبات نسبی نرخ ارز و همچنین رکود تقاضا را نیز در این موضوع نمی‌توان انکار کرد. البته در کالاهای غیرقابل تجارت به دلیل عدم امکان واردات آنها نرخ تورم هنوز دورقمی و بیش از 2 برابر نرخ تورم کالاهای قابل تجارت بوده است. از طرفی نرخ تورم ایران حتی بعد از تک‌رقمی شدن هنوز از ارقام متوسط جهانی بالاتر است. برای مثال متوسط نرخ تورم در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه در سال ۲۰۱۵ تنها یک درصد و در کل دنیا 5/1 درصد بوده است. بنابراین نرخ تورم در ایران حتی پس از تک‌رقمی شدن در مقیاس جهانی، نرخی بالا محسوب می‌شود، لذا طبیعی است که انباشت تورم مزمن در سال‌های گذشته در نهایت فشار برای کاهش ارزش پول ملی را در پی داشته باشد. همه اینها در شرایطی است که براساس آمار 7 ماهه بانک مرکزی، تا پایان مهرماه ۱۳۹۵ کل واردات گمرکی حدود
۲۴ میلیارد دلار و صادرات گمرکی کشور نیز 6/18 میلیارد دلار بوده است. بر این اساس کسری تراز بازرگانی گمرکی کشور 4/5 میلیارد دلار بوده است که با توجه به افزایش صادرات نفت و گاز در همین مدت کاملا قابل جبران بوده است و به نظر می‌رسد از این ناحیه فشار عمده‌ای به بازار ارز وارد نشده باشد. با این حال به دلیل حجم قابل توجه قاچاق و بازار غیررسمی، به نظر می‌رسد بخش مهمی از تقاضای ارز از این ناحیه انجام می‌شود؛ لذا کسری تجاری بر مبنای آمار رسمی به تنهایی نمی‌تواند توضیح‌دهنده اثر تجارت خارجی رسمی و غیررسمی بر بازار ارز باشد.
روایت تأثیر نرخ سود بانکی بر افزایش نرخ دلار
نرخ سود سپرده‌های بانکی ابتدا اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ به ۲۰ درصد و سپس در بهمن‌ماه همان سال نیز به ۱۸ درصد کاهش یافت. در سال ۱۳۹۵ نیز این نرخ به ۱۵ درصد کاهش یافته است. در همین مدت نرخ بهره پایه آمریکا از 25/0 رصد به 75/0 درصد افزایش یافته است که اگر چه با نرخ‌های سود رایج در اقتصاد ایران قابل مقایسه نیست اما به هر حال روندی بر خلاف نرخ سود سپرده‌های ریالی است. در مجموع کاهش نرخ سودبانکی، تقاضا برای پول خارجی را افزایش می‌دهد که این موضوع به معنای افزایش تقاضا برای دلار است. مرکز پژوهش‌های مجلس به این نکته نیز تاکید می‌کند که البته این موضوع به معنی تجویز افزایش نرخ سود بانکی یا هر سیاست دیگری درباره نرخ سود بانکی نیست، بلکه تنها پیامدهای این سیاست را در بازار ارز بیان می‌کند.
 کسری‌های فزاینده بودجه و بی‌انضباطی مالی
اینکه اغلب دولت‌ها در سراسر جهان از کسری بودجه به عنوان یک ابزار سیاست مالی بهره می‌برند، درست است اما وجود بی‌انضباطی مالی و اینکه برنامه‌ریزی دقیقی برای شناسایی و پرداخت بدهی‌ها وجود نداشته باشد، ممکن است دولت را به دستکاری نرخ ارز مجبور کند تا از این طریق بتواند کسری بودجه خود را جبران کند البته این امر بشدت از سوی دولت یازدهم تکذیب شده است.
در این میان یکی از مهم‌ترین عوامل کوتاه‌مدت، افزایش ارزش جهانی دلار در مقابل سایر ارزهاست. شاخص دلار که متوسط وزنی ارزش دلار آمریکا با شرکای تجاری عمده این کشور است، در ۶ ماه دوم سال ۲۰۱۶ میلادی تقریباً ۸ درصد بالا رفته است. در این مدت، ارزش دلار نسبت به سایر ارزهای جهان‌شمول همچون یورو، ین و پوند افزایش یافته است؛ پس با توجه به افزایش حدود ۱۵درصدی دلار در مقابل ریال در 3 ماه گذشته، این بدان معناست که تقریباً نیمی از افزایش نرخ دلار را نمی‌توان به افزایش ارزش جهانی آن نسبت داد.
افزایش نرخ بهره آمریکا از 25/0 به 75/0 درصد در این میان نقش مهمی داشته که باعث کاهش تقاضای جهانی طلا و افزایش ارزش دلار شده است؛ همچنین انتخابات آمریکا را نیز می‌توان مهم‌ترین عامل غیراقتصادی دانست که سبب افزایش نرخ ارز در ایران شده است. با انتخاب ترامپ و با توجه به موضع شدیدتر وی نسبت به برجام، نااطمینانی نسبت به موضع آینده آمریکا نسبت به ایران نیز افزایش یافت و این موضوع سبب افزایش تقاضا برای ارزهای خارجی بویژه دلار شد.
دولت متهم گرانی ارز
کارشناسان گرانی اخیر دلار را کار دولت و بانک مرکزی می‌دانند و معتقدند دولت یا باید مالیات‌های سنگینی بر بخش کشاورزی و تولید اعمال می‌کرد یا باید به بانک مرکزی متوسل می‌شد تا نرخ ارز را افزایش دهد. به گزارش تسنیم به نقل از المانیتور، از زمانی که ارزش ریال در 27 دسامبر  به پایین‌ترین رقم خود در طول تاریخ رسیده، ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران تصریح کرده بانک مرکزی ایران از همه ابزارهای خود برای تقویت ارزش ریال استفاده خواهد کرد. سیف وعده داده کاهش ارزش ریال جبران شود و اینکه قیمت واقعی دلار 36 هزار ریال است. عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ایران گفت: «بدون شک، دولت بیشترین بهره را برای مرتفع کردن کسری بودجه خود برده است». فرشاد مومنی، محمد قلی یوسفی و جمشید پژویان، اقتصاددانان برجسته ایرانی همگی بر این عقیده‌اند که بانک مرکزی ایران ممکن است عامل اصلی کاهش اخیر ارزش ریال بوده باشد. اما یوسفی با بانک مرکزی ابراز همدردی می‌کند و معتقد است دولت جایگزین دیگری برای جبران کسری بودجه ندارد. به عقیده وی، دولت یا باید مالیات‌های سنگینی به بخش کشاورزی و تولید اعمال می‌کرد یا باید به بانک مرکزی متوسل می‌شد تا نرخ ارز را افزایش دهد.

مقامات افغانستان اعلام کردند 2 انفجار در نزدیکی دفاتر پارلمان در شهر کابل روز سه‌شنبه رخ داد که دست‌کم 32 کشته و ۷۰ زخمی بر جای گذاشت. مقامات گفتند ابتدا یک عامل انتحاری خودش را در نزدیکی پارلمان افغانستان منفجر کرد و بلافاصله بعد از آن نیز یک خودروی بمب‌گذاری شده در همان محل منفجر شد.
 

حسین قدیانی: «باورمان نمی‌شود!» گمانم این جمله، نخستین واکنش همگان بود به خبری که «ناگهان» عصر «19دی95» همه‌جا را پر کرد! دیر نیست و دور نیست نوبت به ما هم برسد! نوبت رفتن! نوبت مرگ! نوبت آخرین نفس من و ما و شما! و دیگر تمام! خداحافظ دنیا! اینکه نوشتم «خداحافظ دنیا» برای خالی نبودن عریضه در این متن بود و الا فریضه آن است که اول، خودم را و بعد، خودت را نهیب بزنم، با این پرسش اساسی: «اصلا از کجا معلوم، فرصت خداحافظی از دنیا را به ما بدهند؟!» تمام! بی‌خداحافظی! دارم مطلب می‌نویسم، ناگاه متوجه می‌شوم رفته‌ام! و مرده‌ام! تمام! وای که «مرگ» چقدر وحشتناک است! و چقدر آنچه فکر می‌کنیم از ما دور است، به ما نزدیک است! برای مرگ، کدام‌مان آماده‌ایم؟! کسی تاب این بالاترین مرتبه شجاعت را دارد که دست خود را ببرد بالا؟! پس لطفا «پیام خدا» را بگیریم، پیش از آنکه «شراره مرگ» ما را در آغوش بگیرد! خداوند منان، گاه هست که از دل حوادث و اتفاقات، با ما سخن می‌گوید! و به ما پیام می‌دهد! چه بود حرف حساب خدا با ما، از دل آن رخداد یکشنبه‌شب؟! الا آنکه «حاسبوا انفسکم، قبل ان تحاسبوا»؟! در «تحاسبوی آخرت» رفوزگی حتمی است، الا آنکه «حاسبوی دنیا» را مدنظر داشته باشیم! و «حاسبوی دنیا» حاصل نمی‌آید، الا آنکه از یاد نبریم «عفریت مرگ» از نفسی که می‌کشیم، به ما نزدیک‌تر است! همه ما روزی تبدیل به یک «اعلامیه» خواهیم شد روی دیوار مرگ! انا لله و انا الیه راجعون! تا حضرت عزرائیل برای ما غزل خداحافظی نخوانده، باشد که متنبه شویم از درس‌های روزگار! و فراموش نکنیم «دنیا»، اگر آمدنی دارد، رفتنی هم دارد! من با «جشن تولد» هیچ مشکلی ندارم لیکن شمع هرکدام از ما، روی یک عدد، قفل می‌کند! و بالاتر نمی‌رود! خواه «هاشمی 78» باشی و در نمازجمعه، فتنه را محکوم کنی و خواه «رفسنجانی 88»، می‌آید یک روز که دیگر نتوانی «خاطره» بنویسی! پس هان ‌ای نفس که داری این متن را می‌نویسی! می‌آید آن روز که دیگر نتوانی متنی بنویسی! اگر «مبارز کهنسال» با آن‌ همه «خاطرات» و آن‌ همه تنبه و تذکر که ان‌شاءالله در مقوله سفر به دیار باقی داشت، دست آخر، ناگهانی رفت، رفتن تو باید اول‌ آویزه دفتر تو باشد! هست؟! آماده‌ای؟! اگر آماده‌ای، کو پس رفتار و گفتار متناسب با روز مرگ؟! و صدالبته روز بعد؟! روز خاکسپاری! روزی که با خاک، تو را یکی می‌کنند! روزی که یک روز هم از روز درگذشتت گذشته! روز غسل و کفن! آماده‌ای؟! آماده‌اید؟! آماده‌اند؟! بروید این نوشته را به دوستان، بلکه به دشمنان‌تان نشان دهید! عاقبت، نه این متن، که این «مرگ» گریبان همه ما را می‌گیرد! و حالا که اینگونه است، کاش پیش از آنکه مرگ، گریبان نفس ما را بگیرد، «حاسبوی دنیا» را جدی بگیریم و بگیریم یقه این نفس سرکش را! در تمام این چند روز، عزیزی می‌گفت: «یاد مرگ، آنی مرا رها نکرد!» خوش به حال جماعتی که خود یاد مرگ می‌کنند، پیش از آنکه مرگ، یادشان کند! خوش به حال مردان خدا! خوش به حال دیده‌های همیشه بارانی! و نمازشب‌‌خوان‌های آنچنانی! خوش به حال آماده‌ها! خوش به حال کسانی که مرگ را، امری در «افق توهم» تصور نمی‌کنند! و فکر نمی‌کنند «کو تا حالا نوبت ما بشه!» عن‌قریب، امر عظیم و عجیب و غریب مرگ، سراغ همه ما را خواهد گرفت! لحظه‌ای که دنیا هست و تو اما نیستی! لحظه‌ای! فقط یک لحظه! لحظه‌ای که قلم هست و کاغذ هم هست و سوژه هم هست و چند خطی هم اتفاقا رفته‌ای جلو، اما تو دیگر نایی برای نوشتن نداری! چرا که مرده‌ای! و تمام! یک ثانیه! 2 ثانیه! سومین ثانیه مرگ! 5 دقیقه بعد از مرگ! خبر تمام ‌کردن نویسنده! ناتمام ‌ماندن نوشته! مردن من! ماندن دنیا! و فقط خدا می‌داند که چقدر مرگ به ما نزدیک است! نزدیک‌تر از زندگی! بروید بخوانید فراز ابتدایی سخنان حضرت آقا را در دیدار سال پیش با اعضای خبرگان! بروید بخوانید فراز پایانی پیام رهبر انقلاب را خطاب به دست‌اندرکاران! وای از آدمی، آن‌ دم که به «مرض نسیان» دچار می‌شود! وای از «سرطان فراموشی»! بیاییم این غده بدخیم را از جان خود جراحی کنیم!
با نسخه «یادآوری»! «یادآوری مرگ»! حقیر، اعتراف می‌کنم نخستین مطالبم در جراید که به بیش از 16 سال پیش بازمی‌گردد، عمده، در مدح خدمات آقای هاشمی به انقلاب بود! و عمدتا هم در نقد نامردانی که هاشمی را می‌زدند! البته به نیابت از انقلاب می‌زدند! و صدالبته به جانشینی از نهضت می‌زدند! و چون به بهانه احترام به آنکه از دامن دنیا دستش کوتاه شده، هرگز قائل به «مرده‌پرستی» نیستم، این را هم اعتراف می‌کنم که در «نقد رفسنجانی» این سالیان آخر، کم متن و مطلب ننوشته‌ام! پای هر دو هم ایستاده‌ام! لیکن باز اعتراف می‌کنم او هم خدماتش بزرگ بود و هم... بگذریم! بر این باورم اگر متاثر از رخداد تلخ 19 دی 95، همه ما اندکی بیشتر مرگ را و یاد خدا را و لحظه وداع را و آخرت را و روز قیامت را به‌یاد آوریم، ناخواسته از «بزرگ‌ترین خدمت هاشمی به انقلاب» رونمایی کرده‌ایم! «خدمت تذکر»! و «خدمت یادآوری»! این «خاطره آخر» را، «به‌خاطر آوردن روز آخر» را، آقای هاشمی با رفتن ناگهانی‌شان، اجازه دادند ما خود بنویسیم! همه ما! همه ما و علی‌الخصوص مسؤولان باید این جمله را بنویسیم و علی‌الدوام به آن نگاه کنیم و آن را بخوانیم: «مرگ به من بسیار نزدیک است!»

حسن صالحی: فقط باید «علیرضا» باشی تا در پنجمین سالگرد شهادت «مصطفی احمدی‌روشن» بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا هنگام کندن سانتریفیوژها و پر کردن قلب رآکتور خودکفایی با کوهی از سیمان، بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا موسم مصافحه اصحاب مذاکره، عدل با همان‌ قاتلان پدرت، بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا آن ‌روز که بر پیچ و مهره صنعت هسته‌ای، مهر پلمب زدند، بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا وقتی که حضرت دست‌اندرکار اعلام می‌کند عایدی ملت ایران از برجام «تقریبا هیچ» بوده، بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا وقتی در روشن‌ترین روز ممکن، بزرگ‌ترین دروغ ممکن را می‌گویند که در برجام، قدمی برنداشتیم الا آنکه با بزرگان هماهنگ کرده باشیم، بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد! فقط باید «علیرضا» باشی تا زمانی که فلان روشنفکر ادعا می‌کند «اصلا هسته‌ای می‌خواهیم چه کار؟!» بفهمی و بدانی چه در دل این بچه می‌گذرد!
آری! «علیرضا بودن» سخت است! خیلی سخت! آنقدر سخت که بفهمی و بدانی حضرات دارند با سرمایه پدرت و امثال پدرت، معامله «تقریبا هیچ» می‌کنند!
بگذار بی‌هیچ واهمه‌ای بروم سر اصل مطلب! «احترام» نه آن مقوله‌ای است که تنها مختص «خواص عرصه سیاست» باشد! احترام «علیرضا» را هم باید نگه داشت! «احترام علیرضا» نه به آن است که جشن معلوم نیست برای چی را عمومی اعلام کنیم لکن جواب واجب به دشمن را محرمانه در گوش اعضای کمیسیون! من دعوت می‌کنم آقای ظریف را به رعایت اخلاق! و احترام! بدترین بی‌اخلاقی‌ها و بی‌احترامی‌ها همین است که قدم‌ زدن آقایان با قاتلان پدر علیرضا، عمومی و رسانه‌ای باشد اما هنگام جواب به همین وزیر خارجه مزور یانکی، خلاصه کنی پاسخ را در مشتی جمله محرمانه! مگر دشمن بدعهد، محرمانه نقض عهد کرده که اصحاب دستگاه دیپلماسی این‌ همه مراعات حال قاتلان مصطفای شهید را می‌کنند؟! تا یادم نرفته، همین‌جا بنویسم که درود بر آن نماینده‌ای که اتفاقا در اخلاقی‌ترین کار ممکن، جملات آقای ظریف را رسانه‌ای کرد! از قضا، اوج بی‌اخلاقی آن است که کار این نماینده مردمی را «بی‌اخلاقی» بخوانیم! مگر اسرار نظام را برملا کرد که این ‌همه متهمش کردند به بی‌اخلاقی؟! نمردیم و دیدیم پاسخ لازم به دشمن که اتفاقا باید علنی هم داده شود، ناگهان شد «اسرار»! و شگفتا! چند شب پیش در برنامه «جهان‌آرا» دیدم که همین نماینده عزیز، در بالاترین مرتبه اخلاق، چند بار صراحتا اشاره کردند که ما اعتراف وزیر خارجه مبنی بر اشتباه در اعتماد به جان‌کری را، فقط و فقط به حساب بدعهدی دشمن می‌نویسیم و لاغیر! دولت اعتدال به اندازه کافی دیپلماسی‌ بلد بودن خود را به رخ ملت کشید! و الحمدلله به همه یاد داد چقدر این کاره است! و چقدر خوب توانست از ورای مذاکره با خودِ خودِ خودِ کدخدا، همه تحریم‌ها را در همان روز توافق، بالمره لغو کند! آیا این بس نیست؟! و آیا من و ما باید اخلاق وارونه حضرات را هم بفهمیم و بدانیم؟!
برادر کوچکم علیرضا! خوب شد در آن قاب عکس نبودی! و خوب شد به حضرات، افتخار ندادی! اگر با دست‌فرمان «هر توافقی از عدم توافق بهتر است»، از اول هم قرار نبود توافق را بر مبنای تنها هدفش یعنی لغو تحریم‌ها ببندند، خوب شد تو را آن‌روز کنار جمهور دیدیم، نه رئیس‌جمهور! تو خود یک پا رسانه‌ای! رسانه‌ای که با نرفتن، حرف می‌زند! و با سکوت، فریاد می‌زند! «فرزند شهید بودن» افتخاری است که آن را تنها باید خرج ولایت کرد! یعنی همان راه پدر! با آقایان تقریبا هیچ، چه عکسی؟! و چه مکثی؟! همان لیالی که مصطفی احمدی‌روشن، مشغول کار طاقت‌فرسا در نیروگاه نطنز بود و همان لیالی که همسر محترمه ایشان و دیگر همسران محترمه شهدای هسته‌ای، داشتند فرزندان خود را با روزهای خالی از پدر، آماده می‌کردند، مگر یادمان رفته و یادمان می‌رود که کدام آقایان مشغول «فتنه» بودند؟! یکی داشت در نطنز و فردو، شبانه‌روز عرق می‌ریخت تا دوفردای دیگر، حضرات، سرمایه‌ای برای یک معامله خوب داشته باشند، یکی هم داشت در تنور دروغ تقلب می‌دمید! و به فتنه‌گر خط می‌داد! و آشوب به‌پا می‌کرد! و غائله می‌ساخت! و علیه 40میلیون رای جمهور نقشه‌های آنچنانی می‌کشید! ما که این روزها، از در تکریم و بزرگواری و احترام و اخلاق وارد شدیم اما کاش جماعت هم اندکی باحیاتر بودند! لذا بر «رسانه ملی» فرض است که ملتفت باشد به آن مثل معروف که «خوبی که از حد بگذرد...» و دیگر شورش را درنیاورد! آنکه علاوه بر «تکریم»، «تقدیس» هم می‌خواهد، «مصطفای شهید» است! آری! هیچ به دنیا آمدنی و هیچ از دنیا رفتنی، نباید باعث «فراموشی لاله‌ها» شود! احمدی‌روشن‌ها نبودند، همین دولت اعتدال، با کدام سرمایه هسته‌ای می‌خواست پای مذاکره با اجنبی بنشیند؟! آه یتیمی این شب‌های «علیرضا» نبود، اصلا چیزی هم داشتند حضرات از خود که بخواهند با آن، وارد معامله با دشمن شوند؟! آقای صداوسیما! حواست هست؟!

سعید حاجی‌پور: نقل شده قرار بود معلمی از دانش‌آموزی در درس جغرافیا پیرامون همسایه‌های کشور ایران پرسش کند. سوال صریح و شفاف بود: مشخصات کشور افغانستان را بیان کنید. دانش‌آموز نگون‌بخت که فقط اطلاعاتی از کشور پاکستان در ذهن داشت چاره‌ای می‌اندیشد و اینگونه پاسخ می‌دهد. افغانستان کشوری است در شمال پاکستان، و اما پاکستان...
تا همین ماه قبل پاسخ مسؤولان دولتی در قبال مشکلات مملکت، انسان را به یاد این حکایت‌ می‌انداخت. به چند پرسش و پاسخ فرضی توجه کنید. آیا دولت چاره‌ای برای بیکاری جوانان اندیشیده است؟ یقیناً اشتغال جوانان تحصیلکرده از جمله اولویت‌های اصلی دولت یازدهم است که با مدد برجام قابل حل است و اما برجام.... آیا مشکل ریزگردها و هوای آلوده مدنظر دولت است؟ یقینا ما به سلامت ملت بسیار اهمیت می‌دهیم و با توجه به برجام این معضل به سرعت رو به بهبود خواهد رفت و اما برجام.... آیا مشکل آب شرب شهرستان‌ها در این دولت حل خواهد شد؟ یقینا آب شرب یکی از نیازهای اساسی مردم است که با عنایت به دستاوردهای برجام به سرعت طرح‌های مرتبط با این حوزه آغاز خواهد شد و اما برجام....
این عبارات و جملات تنها بخشی از پاسخ‌های خیالی به پرسش‌هایی خیالی بود که البته بی‌ارتباط با  واقعیات - و آنچه پرسیده شده و پاسخ داده شده - نیست. حالا دیگر این حکایت به پایان خود نزدیک می‌شود. دیگر خبری از آن فتح‌الفتوح و خورشید تابان نیست و آمریکای کدخدا حسابی زیر توافق زده است.
آن هنگام که دولت یازدهم با شعارهای پررنگ و لعابی همچون «تدبیر و امید» سر کار آمد، جماعتی سرخوش از این شعار و دل‌خوش به آینده شدند اما این دوران خیلی به طول نینجامید و زود به پایان رسید. از همان زمان که وعده 100 روزه جناب رئیس‌جمهور به پایان رسید و آب از آب تکان نخورد برخی پی بردند دولت راستگویان آنچنان که در شعار، ناطق است، در عمل، صادق نیست. امروز بیش از 3 سال از آن روزها می‌گذرد و عملکرد اقتصادی دولت تقریبا صدای همه را درآورده است.
بیکاری، درد دل‌ریش هر خانواده ایرانی است و تقریبا چشم‌انداز روشنی از سوی دولت در این زمینه ارائه نشده است. گرانی گوشت و بالا رفتن نرخ ارز هم در این روزها حسابی خبرساز و نقل محافل شده است. زمان زیادی است که ملت دیگر اعتمادی به آمار و ارقام اقتصادی منتشر شده از سوی دولت ندارند، چراکه جناب رئیس‌جمهور از همان ابتدا فرموده بودند جیب ملت نشان وضعیت اقتصادی مملکت است. به زعم بزرگان مملکت دولت هیچ سیاست اقتصادی مشخصی ندارد و این مسیر بی‌برجام یا با برجام به ناکجاآباد می‌رود. در تمام این مدت نیز، پاسخ هر سوالی، ذکر اهمیت رسیدگی به آن معضل و در ادامه برشمردن انوار مشعشع برجام بود.
 اینها روایت دیروز بود. پس از این فراز و نشیب‌های برجامانه، امروز که مبارزه با فساد از بیت جناب رئیس‌جمهور سر درآورده است، امروز که خبری از معرفی و مجازات عاملان حقوق‌های نجومی و وام‌های فضایی نیست، امروز که درمان گورخوابی، عقیم‌سازی عنوان می‌شود، امروز که شایعه‌ اتصال جیب ستاد انتخاباتی با جیب سرمایه‌داران به گوش می‌رسد، امروز که وزرا به جای حل مشکلات مملکت به نزاع با هم می‌پردازند، امروز که در راستای جمله تاریخی «امان از بستن دهان منتقدان» پاسخ انتقاد، احضار «نویسنده، مدیرمسؤول، صاحب امتیاز و سایر شرکا و معاونان در ارتکاب جرم» به دادگاه است و امروز که مشکلات مملکت همانند آلودگی هوا ملت را به مرز خفگی رسانده است، جناب رئیس‌جمهور بیشتر از این با تدبیرتان امیدهای فردا را بر باد ندهید و فکری اساسی کنید. خواهشا بدون «و اما برجام».