پس از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین
وقتی کسی حواسش نبود
آسوشیتدپرس: ایران موافقت کرده ذخایر اورانیوم خود را به کمتر از سقف 300 کیلوگرم تعیینشده در برجام برساند
گروه سیاسی: غیبت عجیب و مشکوک عباس عراقچی بویژه پس از تمدید تحریمهای ISA حالا در نخستین حضور رسمی او در نشست کمیسیون مشترک برجام به یک جنجال جدید برجامی تبدیل شده است. پس از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور نمایندههای ایران و 1+5 به اضافه هلگا اشمید، معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی، حالا ادعاهای زیادی در رسانههای غربی درباره محتوای این جلسه منتشر شده است؛ ادعاهایی که با توجه به تجربهای که از رفتار رسانههای غربی در جریان مذاکرات هستهای به دست آمده، میتواند خطرناک و هشدارآمیز تلقی شود.
به گزارش «وطن امروز» در شرایطی که روز سهشنبه در ایران، مراسم تشییع مرحوم هاشمیرفسنجانی در صدر اخبار قرار گرفته بود، نمایندگان ایران و 1+5 به همراه هلگا اشمید در وین دور یک میز جمع شدند تا مذاکرات کمیسیون مشترک برجام با محوریت اعتراض ایران به بدعهدیهای آمریکا بویژه تمدید تحریمهای ISA که به گفته حسن روحانی موجب نقض فاحش برجام شده، برگزار شود. شامگاه سهشنبه پس از پایان این نشست، روزنامه آمریکایی والاستریتژورنال و خبرگزاری انگلیسی رویترز درباره توافقات مربوط به این نشست ادعاهایی مطرح کردند. ادعاهایی که نه تنها نشاندهنده پیگیری شکایت ایران از تمدید تحریمهای ISA نیست بلکه میگوید ایران تعهدات جدید فرابرجامی را در حوزه ذخایر اورانیوم غنیشده پذیرفته و همچنین از پیگیری شکایت خود به خاطر تمدید تحریمهای ISA نیز انصراف داده است! والاستریتژورنال در اینباره مدعی شد ایران در این نشست پذیرفته است ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران از 300 کیلوگرم به 200 کیلوگرم کاهش یابد. رویترز نیز گزارش داد ایران از پیگیری شکایت خود به خاطر تمدید تحریمهای ISA انصراف داده است. این ادعاها در حالی است که حسن روحانی پس از تمدید تحریمهای ISA طی نامهای به جواد ظریف از او خواست پیگیریهای حقوقی درباره شکایت ایران از این اقدام آمریکا صورت گیرد. اگرچه در همان زمان برخی کارشناسان بر بیفایده بودن پیگیریهای حقوقی به خاطر محتوای برجام و ساختار حقوقی حاکم بر آن تاکید کرده بودند اما اکنون خبرگزاری رویترز مدعی شده ایران از پیگیری این شکایت انصراف داده است. از سوی دیگر ادعای روزنامه والاستریتژورنال نیز قابل تامل است. در حالی که براساس برجام (برجامی که با تمدید تحریمهای ISA کاملا نقض شده است) ایران میتواند تا 300 کیلوگرم اورانیوم 7/3
غنیشده ذخیره کند اما آسوشیتدپرس مدعی شد در نشست وین ایران پذیرفته حجم این ذخایر را کمتر کند. والاستریتژورنال درباره نشست سهشنبه شب کمیسیون مشترک برجام گزارش داد نمایندگان هستهای ایران با طرح آمریکا برای پاکسازی کامل اورانیوم باقیمانده در نیروگاه نطنز موافقت کردهاند. رسانه آمریکایی همچنین از قول دیپلماتهای غربی گزارش داد ایران روز سهشنبه موافقت کرده گامهایی برای کاهش ذخایر اورانیوم خود به کمتر از سقف 300 کیلوگرم تعیینشده در برجام بردارد. مطابق این گزارش، تهران بعد از ششمین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، روز سهشنبه با این موارد موافقت کرده است. دیپلماتهای غربی ادعا کردهاند ایران در هفتههای اخیر به سقف 300 کیلوگرم مجاز برای اورانیوم غنیشده بسیار نزدیک شده است. روزنامه والاستریتژورنال ماه نوامبر سال گذشته میلادی گزارش داده بود آمریکا و شرکایش در حال رایزنی با ایران بر سر گامهایی برای کاهش ذخایر اورانیوم غنیشده این کشور در تأسیسات هستهای نطنز هستند. والاستریت ژورنال در آن زمان گزارش داد در مذاکرات بین کارشناسان هستهای آمریکا، اروپا و ایران، به طرف ایرانی پیشنهاد شده 100 کیلوگرم اورانیوم غنیشده جامانده در لولهها و ماشینآلات مرکز غنیسازی نطنز را طی چند هفته یا حداکثر 2 ماه پاکسازی کند. به گزارش فارس، والاستریتژورنال در آن زمان نوشته بود این رایزنیها یکی از اقدامات دولت باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا برای تقویت توافق هستهای پیش از ترک کاخ سفید است. این روزنامه سهشنبه از قول منابع آگاه به مذاکرات سهشنبه گزارش داد ایران با طرح آمریکا برای پاکسازی این تأسیسات و خروج اورانیوم غنیشده و کاهش غنای آن موافقت کرده است.
شکایت هم نه؟
انتشار گزارش والاستریتژورنال البته با واکنش عباس عراقچی مواجه شد. عراقچی با تکذیب خبر والاستریتژورنال اظهار داشت: کمیسیون مشترک در پایان جلسه خود با طرح ایران برای پاکسازی رسوبات از تاسیسات غنیسازی نطنز موافقت کرد. رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام افزود: براساس این طرح تمام رسوبات مواد غنیشده که از لولهها بیرون آورده میشود از شمول ٣٠٠ کیلو ذخایر مواد غنیشده ایران خارج شده و بدین ترتیب ایران قادر خواهد بود مواد بیشتری را غنیسازی کند. معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: این مصوبه کمیسیون مشترک که محصول ماهها مذاکرات کارشناسی توسط متخصصان سازمان انرژی اتمی کشورمان است، پس از ترجمه در سایت وزارت امور خارجه درج خواهد شد. این تکذیب عراقچی که به دلیل اظهاراتش در قبال بدعهدیهای آمریکا در برجام در ایران به «مرد توجیه برجام» شهره شده، در حالی است که ادعای خبرگزاری رویترز درباره عقبنشینی ایران از شکایت خود از آمریکا به خاطر تحریمهای ISA نیز بسیار قابل تامل است. خبرگزاری رویترز بهنقل از دیپلماتهای ایرانی و روس مدعی شد ایران برای جلوگیری از اخلال در برجام از پافشاری بر سر شکایتش درباره اقدام آمریکا در تمدید «قانون تحریمهای ایران» خودداری ورزیده است. این خبرگزاری انگلیسی برای اثبات این مدعا به اظهارات سیدعباس عراقچی در جمع خبرنگاران استناد کرده که گفته ایران قصد ندارد موضوع مربوط به تمدید این قانون ضدایرانی (آیسا) را به کمیسیون حل اختلاف برجام ارجاع دهد. در همین رابطه «ولادیمیر وارونکوف» نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی واقع در وین گفت: قانون آیسا، قانون مطلوبی نبود اما کار از کار گذشته است. این گزارش رویترز درباره عقبنشینی تیم ایرانی از پیگیری شکایت ISA در حالی است که متن اظهارات عراقچی در جمع خبرنگاران در خبرگزاریهای داخلی منتشر نشده است. از سوی دیگر روایت مجید تختروانچی درباره محتوای اظهارات کمیسیون مشترک را میتوان ملاکی برای سنجش ادعای رویترز تلقی کرد. مجید تختروانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه پس از پایان این نشست گفت: جلسه کمیسیون مشترک را داشتیم که به درخواست ایران تشکیل شده بود و این نخستین جلسهای است که به درخواست یک عضو برای رسیدگی به شکایت ایران تشکیل شد. وی با بیان اینکه قسمت عمده جلسه درباره بدعهدیهای آمریکا در اجرای برجام بود، افزود: هیأت آمریکایی ادعا داشت آنها در عمل اجازه نمیدهند تعهداتشان انجام نشود و با استفاده از اختیاراتی که رئیسجمهور آمریکا دارد، جلوی اثرگذاری آیسا را میگیرند. تختروانچی ادامه داد: جمعبندی جلسات این بود که تأکید کردیم قابل قبول نیست اعضای 1+5 تعهدات خود را عملی نکنند. در این روایت تختروانچی نشانهای مبنی بر تاکید ایران بر پیگیری شکایت خود از آمریکاییها دیده نمیشود. از سوی دیگر در بیانیه پایانی نشست کمیسیون مشترک برجام نیز نشانهای از پیگیری شکایت ایران از آمریکا دیده نمیشود.
نگرانی مجلس از مذاکرات عراقچی
نمایندههای مجلس شورای اسلامی نسبت به آنچه در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین صورت گرفته، ابراز نگرانی کردند. در اینباره سیدحسین نقویحسینی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به خبرگزاری بسیج گفت: اخباری که ما فعلا از نتیجه مذاکرات این کمیسیون داریم این است که در این نشست نهتنها درباره نقض عهد آمریکا تصمیم گرفته نشده بلکه صرفا تاکید بر اجرای برجام و اینکه برجام نقض نشود بدون نام بردن دولت ناقض برجام صورت گرفته است. نقویحسینی در ادامه تصریح کرد: درعین حال تیم مذاکرهکننده 2 تعهد را پذیرفته که یکی پاکسازی نطنز از آثار هستهای است و مورد دوم هم کاهش ذخایر اورانیوم خود از 300 کیلو به 200 کیلو است؛ یعنی ایران به کمیسیون مشترک رفته بود که از احقاق حقوق خود صحبت کند و در مقابل آمریکاییها موضع گرفته شود اما ظاهرا تعهدات جدیدی هم در این نشست به عهده ایران گذاشته شده که حتی از آنها به عنوان فراتعهدات ایران در برجام یاد میشود! نماینده مردم ورامین در مجلس ادامه داد: این اطلاعاتی است که ما فعلا در اختیار داریم اما باید ببینیم گزارشات رسمی که منتشر میشود شامل چه مباحثی است؛ آیا این موضوعات مطرح شده درست است یا نه و باید نظر تیم مذاکرهکننده ایران را هم بشنویم و ببینیم که وضعیت به چه صورت بوده است. سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس در ادامه مطرح کرد: البته سازوکار کمیسیون مشترک برجام بهگونهای تعریف شده که جمهوری اسلامی نمیتواند حقوق خود را در آنجا دنبال کند به علت اینکه رأیگیری و تبادل نظر پیرامون مسائل به نحوی است که کاملا به نفع طرف مقابل ایران است چراکه ادعای ایران و اثبات آن باید به اتفاق آرا در طرف مقابل تصویب شود و اگر یک عضو هم مخالف باشد حق وتو دارد و آن تصمیم به تصویب نمیرسد، اما درباره ادعاهای 1+5 علیه ایران نیاز به اجماع نیست و اگر اکثریت هم رأی دهند به تصویب میرسد بنابراین طبیعی است که از یک چنین سازوکاری تصمیمی به نفع جمهوری اسلامی ایران خارج نمیشود و ما هرچه به این کمیسیون رجوع کنیم احتمالا پذیرش مسؤولیتهای بیشتر بر گردن ایران میافتد! سیدمحمدجواد ابطحی، نماینده مردم خمینیشهر در مجلس شورای اسلامی نیز در اینباره به خانه ملت گفت: براساس بیانیه روز گذشته کمیسیون مشترک برجام، تصویب آیسا نقض برجام محسوب نمیشود، چون آمریکا نمیخواهد آن را اجرایی کند، حال چه تضمینی است که ایالات متحده این قانون را علیه ایران عملیاتی نکند. وی افزود: نتایج نشست روز گذشته نشان میدهد هنوز خوشبینی به آمریکا در میان برخی مسؤولان کشورمان وجود دارد، از طرف دیگر شاهد انتشار اخباری از سوی رسانههای غربی بودیم که براساس آن ایران در نشست روز گذشته پذیرفته که ذخیره اورانیوم غنیشده خود را از 300 کیلو به 200 کیلو کاهش دهد و در سایت نطنز هم پاکسازی اورانیوم صورت گیرد که این مساله نشان میدهد ما بار دیگر به غربیها در حوزه هستهای امتیاز دادهایم. ابطحی ادامه داد: به نظر من با توجه به اهمیت نشست روز گذشته کمیسیون برجام، کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس باید نشست ویژهای را با حضور مسؤولان وزارت امور خارجه برگزار کند و قطعا ما این پیشنهاد را به رئیس مجلس نیز ارائه خواهیم داد.