گزارش «وطن‌امروز» از دوازدهمین دوره جشنواره تئاتر بسیج
غنیمت تئاتر و غنای شهرستان‌ها
گروه فرهنگ و هنر: دوازدهمین جشنواره تئاتر بسیج به میزبانی استان هرمزگان، شهر بندرعباس در تالار شهید آوینی این شهر از 26 بهمن‌ماه کار خود را آغاز کرد و بیش از 30 نمایش در طول 4 روز برگزاری این جشنواره در این شهر روی صحنه رفت. به گزارش «وطن امروز» جشنواره دوازدهم در 2 بخش صحنه‌ای و خیابانی برگزار شد. 14 نمایش صحنه‌ای و 11 نمایش خیابانی توسط هنرمندان بسیجی سراسر کشور از 26 تا 30 بهمن اجرا شد. در بخش مساجد نیز
5 نمایش توسط هنرمندان بسیجی به صحنه رفت.
هدف از برپایی تئاتر بسیج و چگونگی آن
در طول 11 دوره پیشین تلاش بر این بوده که جشنواره محفلی برای گروه‌های هنرمند بسیجی باشد تا فضا به دور از حواشی کاذب هنری برقرار باشد. امیر نصیربیگی، مسؤول امور ادبی و هنر بسیج هنرمندان در نشست خبری افتتاحیه این جشنواره با اشاره به اینکه تمام گروه‌هایی که در این جشنواره به مرحله اجرا و نهایی رسیدند کارشان ارزشمند است، افزود: جشنواره با رویکرد تولید محوری برگزار می‌شود. تولید و آموزش محوری برای بسیج هنرمندان مقدم بر جشنواره محوری است همچنین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت نیز سال آینده توسط سازمان بسیج هنرمندان برگزار می‌شود و فراخوان جشنواره را اسفند 95 منتشر می‌کنیم. جشنواره با رویکرد تولیدمحور برگزار می‌شود و هیچگاه جشنواره برای سازمان هدف نبوده است. کورش زارعی نیز که در بندرعباس حضور دارد می‌گوید سال‌هاست با بسیج هنرمندان کار می‌کند و امسال هم دبیری جشنواره را برعهده دارد. وی می‌افزاید: ما تصمیم گرفتیم امسال جشنواره را متفاوت برگزار کنیم و به‌جای متن پذیرفتن، طرح و ایده بگیریم که نزدیک 900 طرح، از بین 200 طرح خیابانی و صحنه‌ای گرفتیم. ما برای هر منطقه یک استاد مشاور تعیین کردیم و ورکشاپ‌های حضوری برای گروه‌ها قرار دادیم تا از ابتدا طرح را تعیین کنند و وارد نگارش شوند. نکته قابل توجه در این جشنواره اینکه هیچ گروهی از تهران حضور ندارد. جشنواره کاملا شهرستانی است و علتش هم این بوده که کارهای شهرستانی خیلی خوب بودند. تمام بزرگان تئاتر کشور از نخبگان شهرستانی هستند.
داوران بخش‌های مختلف جشنواره
محمود پاک‌نیت، فرهاد قائمیان، سعید اسدی، حسین مسافرآستانه و قاسم زارع
5 داور بخش صحنه‌ای هستند که آثار را قضاوت کردند. جهانبخش سلطانی، وحید لک و امیرحسین شفیعی نیز داوران بخش خیابانی و چیستا یثربی، نصرالله قادری و جمشید خانیان نیز داوران بخش نمایشنامه نویسی هستند. موضوعات مختلف نمایش‌های این دوره از دفاع‌مقدس تا آیینی و مذهبی، جنگ، ایثار و فداکاری تا فیش‌های نجومی است. تمام نمایش‌های جشنواره در 3 سالن غدیر، پلاتو آفتاب و تالار فرهنگسرای طوبی برپا شد.
آیین افتتاحیه جشنواره از عرشه کشتی به گلزار شهدا منتقل شد
مراسم افتتاحیه که قرار بود روی عرشه یک کشتی به صورت نمادین برای گلباران مکان سقوط هواپیمای ایرباس ایرانی به دست آمریکا و شهادت عده‌ای از مردم عزیزمان برگزار شود، به دلیل بارندگی کم‌سابقه در جنوب کشور به گلزار شهدای این شهر منتقل شد. در این مراسم برنامه‌های زیادی برگزار شد؛ از گلریزان برای شهدای بندرعباس تا اجرای تئاتر مسجدی و نواختن زنگ آغاز اجراهای نمایشی. منتظری، رئیس سازمان بسیج کشور در سخنانی عنوان کرد: از میزبانی شایسته اهالی این دیار سپاسگزاری می‌کنم. وقتی سخن از فرهنگ می‌شود مفاهیمی چون رشد و بالندگی به ذهن می‌آید چرا که هنر از زیباترین و موثرترین عناصر فرهنگ است و بی‌تردید باید غایتش رشد و بالندگی باشد. برندگان اصلی جشنواره کسانی نیستند که تندیس به آنها تعلق می‌گیرد بلکه کسانی هستند که اندوخته‌شان از صید ایده‌ها، تجربیات و موفقیت سایر گروه‌هاست، آنها اگر هم تندیس نگیرند برندگان واقعی‌‌اند، آنها که فقط دنبال تندیس هستند شاید کسب تجربه نکنند. سپس سردار ترابی نیز با اشاره به اینکه هرمزگان یکی از جنوبی‌ترین استان‌های کشور است، گفت: هرمزگان دور هست ولی غنی از تنوع است، ما در شهرمان مردم جاسک، بستک و سیریک را داریم که چیزی جز فرهنگ و آداب و رسوم نمی‌بینیم.
نگاهی به آثار صحنه‌ای و خیابانی جشنواره بسیج
در این چند روز نمایش‌هایی از جمله «چادری برای نجمیه» به کارگردانی حسن سبحانی از میناب، «روزهای التهاب» به کارگردانی احسان رضوانی، «هشت» از سوی عبدالحکیم مشورتی از خواف، «سرخ‌اُ» به کارگردانی پدرام رحمانی و «خاک خون» از مصطفی جعفری و «خط سوم» فؤاد ابراهیمیان از همدان به صحنه رفت.
همچنین نمایش‌های «آمیرعلی»، «آخرین مجلس»، «تابلوهای من»، «جهت کدوم طرفه»، «شیرین و فرهاد»، «پوتین و نذر زینب» در بخش خیابانی اجرا شد.
آخرین شیفت شب
نمایش «آخرین شیفت شب» به کارگردانی عبدالحکیم مشورتی از شهرستان خواف در مجموعه فرهنگی غدیر بندرعباس به صحنه رفت. این نمایش روایتی از معضلات دوران جنگ، تفکرات مردم و آرمان‌های‌شان است. در این نمایش صحنه در بیمارستان به اجرا در می‌آید. مریضی که جانباز جنگ است بر بستر بیمارستان آرمیده، وی به شهدای غواص تعلیم و آموزش می‌داده و در همین اثنا خودش گلوله خورده و مجروح می‌شود و در نهایت هم در بیمارستان از دنیا می‌رود. وی مرد بسیار شریف، ورزشکار و تنها آرزویش این بوده که بار دیگر به قله‌ای صعود کند و نام ایران را سربلند سازد.
قصه زندگی شهید ترابیان در نمایش «هشت» پرمخاطب شد
نمایش «هشت» به کارگردانی حیدر رضایی از شهرستان دهلران روی صحنه پلاتو آفتاب این شهر رفت. این نمایش مستند براساس زندگی شهید محسن ترابیان روایت شده است. صحنه ابتدایی این نمایش با مونولوگ‌های زن، مرد و فرزندشان درباره اهمیت عدد هشت و دلائلی که برای خودشان در این باره می‌آورند آغاز می‌شود. این نمایش درباره زن و مردی است که بچه‌دار نمی‌شوند و مشکلات زیادی را در زندگی‌شان تحمل می‌کنند، این زوج در نهایت بعد از هر دارو و درمان دخیل درگاه امام رضا(ع) در مشهد شده و فرزندی را خداوند به آنها عطا می‌کند. در نهایت این فرزند بزرگ شده و در دوران جنگ به جبهه می‌رود و مفقودالاثر می‌شود، بعد از مدتی خبر می‌آورند که جنازه پیدا شده اما در بارگاه امام رضا(ع) به عنوان شهدای مشهد دفن شده است.
«روزهای التهاب»؛ روایتی از حق‌طلبی شهدای جنگ تحمیلی
این نمایش که از سوی هنرمندان کرمانی برگزار شد، از سوی احسان رضوانی کارگردان نمایش به نوجوان 13 ساله کرمانی شهید علی عرب در دوران دفاع مقدس تقدیم شده است. بازیگران این نمایش رضا درویشی، مینا اخوان و نفیسه نصیرخانی بودند. نویسندگی این کار نیز برعهده ندا ثابتی است.
این نمایش با موضوع گرفتن حق از سوی یک فرزند شهید و تعالی بخشی به موضوع خانواده ساخته شده و با کار کمیک و طنز لحظات خوشی را به تماشاگران اهدا می‌کند. صحنه نخست این نمایش در دادگاه برگزار می‌شود، 3 نفر از جمله یک خواهر و برادر و فرزند شهید که فرزند برادر این خانواده است در این دادگاه حضور دارند، فرزند شهید برای دریافت حق خود از عمویش شکایت کرده و او را به دادگاه احضار می‌کند.
نمایش خیابانی «آمیرعلی»
این نمایش خیابانی با 2 بازیگر و یک تعزیه‌خوان از حاجی‌آباد و به نویسندگی بهنام نیک‌سرشت به صحنه خیابانی رفت. نمایش خیابانی «آمیرعلی» درباره پسر جوانی است که تصمیم گرفته وسایل تعزیه پدرش را در شهر بفروشد تا بتواند برای عموی جانبازش خرج دوا و درمان فراهم کند. در این نمایش از صحنه‌های تعزیه‌خوانی حضرت عباس(ع) نیز استفاده شده است. در این جشنواره استقبال خوبی از سوی هنرمندان جوان برای شرکت و همینطور مردم شهر بندرعباس برای تماشای آثار دیده شد و خود این پتانسیل زیاد شهرستان‌ها را برای حضور در فعالیت‌های هنری یا مشارکت در این کارها نشان می‌دهد.
نمایش‌های بخش مسجدی و مدارس
دوازدهمین جشنواره تئاتر بسیج میزبان 5 نمایش بچه‌های مسجد است که اثر «به خاطر مروارید» تنها اثر مختص به بانوان است. این نمایش با محوریت حجاب تولید شده است. نمایش «به خاطر مروارید» به کارگردانی سنا بخشی در غالب آثار بچه‌های مسجد در مدارس بندرعباس اجرا می‌شود. این نمایش محصول دفتر تئاتر بچه‌های مسجد واحد خواهران حوزه هنری استان همدان است که به قلم حسین فدایی‌حسین نگارش شده است. این نمایش پیش‌تر نیز توسط گروه‌های دیگر هنری روی صحنه رفته است.
نسل نو مضامین جدیدی برای معرفی دارند که باید ما بشنویم
در این‌باره جهانبخش سلطانی داور بخش خیابانی می‌گوید به هرحال جوانان امروز نسل نو، اهل اینترنت و خردورزی هستند و به مضامین و پیام‌های نو دست پیدا کرده‌اند و این انکار نشدنی است حتی انتخاب مضامین؛ آنها برای پیام‌رسانی سعی می‌کنند شیوه و فرم و کارگردانی‌شان براساس نگاه نوین باشد و کسانی با این نسل می‌توانند ارتباط برقرار کنند که خودشان هم تا این حد آماده باشند. وی می‌افزاید: بنابراین ما اگر دکترای تئاتر هم داشته باشیم باید شبانه‌روز در حال تحقیق و پژوهش باشیم تا بتوانیم با بچه‌های نوجوان اهل اینترنت که با تئاتر و هنر سروکار دارند در یک خط قرار بگیریم ولی یک نگرانی وجود دارد و آن هم این است که بچه‌های تئاتر به علت اینکه خیلی با اینترنت سروکار دارند یک مقدار شیوه‌های اجرایی و مضمونی که انتخاب می‌کنند متفاوت است، مثلا کپی از شبکه جم می‌شود که در این رابطه باید بیشتر مطالعه داشته باشند و مراقب باشند تا از شیوه‌های صحیح دور نشوند.
فقری به لحاظ هنری در شهرستان‌ها نیست
عامر مسافرآستانه نیز که از داوران بخش صحنه‌ای این جشنواره است، می‌گوید: من تصور می‌کنم همین که ما امکان کار کردن را با حداقل حمایت مالی برای بچه‌ها فراهم کنیم و آنها وادار به کار کردن شوند و فرصت اجرا به آنها داده شود، اینها هیچ چیز کم ندارند. بزرگ‌ترین سرمایه برای تئاتر نیروی انسانی است و نیرو هم به اندازه کافی با استعداد ناب در شهرستان‌ها هستند، بنابراین لازمه این امر این است که خود را در جریان عمل به اثبات برسانند آن زمان خودشان همه امکانات را خواهند گرفت و توجه دیگران را جلب خواهند کرد؛ اگر معطوف به این شوند که با کار کردن خود را ثابت کنند همه امکانات متوجه آنها خواهد شد. هیچ فقری در شهرستان‌ها نیست مگر اینکه ما با کار نکردن گروه‌ها بخواهیم این فقر را ایجاد کنیم.
باید فرصت‌های تئاتری را در کشور غنیمت بشماریم
فرهاد قائمیان، داور بخش صحنه‌ای جشنواره تئاتر بسیج نیز همچنین می‌گوید: به هرحال هر اتفاق تئاتری در هر جای ایران یک اتفاق خوب و پرثمری است و اینطور می‌توانم بگویم که باید این فرصت‌ها را غنیمت شمرد، اینکه در استان هرمزگان چنین جشنواره‌ای به این وسعت برگزار می‌شود برای من و جامعه هنری خیلی ارزشمند است و امیدوارم تداوم داشته باشد.
تئاتر در شهرستان‌ها غنی اما مظلوم است
محمود پاک‌نیت، داور بخش صحنه‌ای جشنواره نیز با تأکید بر اینکه خیلی از جوانان ما جنگ را ندیده‌اند و شاید از بسیج فقط اسم آن را شنیده باشند، توضیح داد: اما حرکتی که بسیج در طول انقلاب ما و جنگ داشته بسیار تأثیرگذار بوده است. ما هنوز احساس می‌کنیم حرکت‌های‌مان بسیجی است یعنی تأمل نمی‌کنیم برای اینکه حرکتی انجام دهیم و اگر می‌دانیم کاری درست است آن را انجام می‌دهیم. پاک‌نیت در پاسخ به این سوال که چقدر حضور هنرمندان شهرستان‌ها در عرصه تئاتر کشور لازم است، گفت: من خودم بچه شهرستان هستم، اهل فارسم و سال‌های سال در شیراز کار تئاتر و در جشنواره‌های مختلف شرکت کردیم. تصور من این است که شهرستان‌ها خیلی غنی هستند اما حامی ندارند، حامی‌شان اداراتی می‌شوند که در مراکز استان‌ها حضور دارند و اینها برخی اوقات به‌خاطر کمبود منابع مادی گاهی در عرصه هنر کوتاه می‌آیند، در حالی که کار فرهنگی و هنری خیلی می‌تواند در جامعه تأثیرگذار باشد اما برخی مسؤولان ما در این فکر نیستند که اگر کار هنری و فرهنگی بشود تأثیرش از ساختن برج و ساختمان و جاده بیشتر است. اول باید آنها را فرهنگ‌سازی کرد، مردم باید با یک فرهنگ درست آشنا شوند و بعد سعی در نگهداری آن داشته باشند نه تخریبش. من احساسم این است که کار تئاتر در شهرستان‌ها خیلی غنی است و اکثر کسانی هم که در تهران الان مطرح هستند کار را از شهرستان شروع کرده‌اند.
باعوامل نمایش‌های جشنواره تئاتر
مالک آبسالان از دهلران که هم بازیگر نمایش و هم کارگردان نمایش خیابانی شیرین و فرهاد مدل 2017 است، می‌گوید جشنواره‌هایی چون تئاتر بسیج بسیار می‌توانند در پیشرفت تئاتر کشور تأثیرگذار باشند. وی که در جشنواره‌های مختلفی برای ارائه کارهای خود سالانه شرکت می‌کند، معتقد است زندگی‌اش از این مسیر می‌گذرد و به تئاتر عشق می‌ورزد. حیدر رضایی، کارگردان نمایش «هشت» نیز می‌گوید: جشنواره تئاتر بسیج به هنرمندان بسیجی این فرصت را می‌دهد تا خودشان را نشان دهند، کارها از هم مشخص شوند و البته اعتماد به نفس به جوانان نیز داده می‌شود، بنابراین خود این نکته قوتی برای کارها محسوب می‌شود. مهیار هزارجریبی، کارگردان نمایش سرخ نیز گفت: که کارهای خوبی در این دوره از جشنواره آمده است و امیدوارم روند این جشنواره ادامه دار باشد. بسیج همان‌طور که شیوه‌های جدیدی را در فعالیت‌های خود دارد باید حمایت‌هایش را هم افزایش دهد و بسیج هنرمندان در سال آینده بهتر است بودجه خود را نیز افزایش دهد.
عبدالحکیم مشورتی، کارگردان نمایش «آخرین شیفت شب» که از شهرستان خواف استان خراسان رضوی در جشنواره شرکت کرده، می‌گوید: هرکدام از ما باید دین خود را به نسل جنگ ادا کنیم و ما بر خود وظیفه دانستیم که با ارائه یک اثر دفاع‌مقدسی این دین را ادا کنیم. مشورتی ادای دین خود به شهدا و رزمندگان دفاع مقدس را از دلائل حضور نمایش خود در این جشنواره عنوان کرد و گفت: هر ساله در جشنواره‌های مختلف و جشنواره تئاتر بسیج برای ادای دین خود شرکت می‌کنیم. البته ما در طول کار به یک‌سری از مشکلات برخوردیم که با مواد فراخوان جشنواره تطابق نداشت و اگر این اتفاق پیش می‌رفت گروه نمی‌توانست در جشنواره شرکت کند که خوشبختانه حل شد. به نظر من جشنواره تئاتر بسیج دریچه‌ای برای نشان دادن افراد و آثار ارزشمند است، این جشنواره راهی است که بازیگر باید آن را طی کند تا به پیشرفت در عرصه هنر برسد.
دانلود تمام صفحات این نسخه
