اتحادیه اروپایی 4 روز پس از رونمایی INSTEX با صدور بیانیهای نسبت به حضور منطقهای و برنامه دفاع موشکی ایران ابراز نگرانی کرد و ایران را حامی تروریسم و ناقض حقوقبشر دانست!
بهانههای فرار از تعهدات برجام
گروه سیاسی: چند روز پس از بیانیه وزرای خارجه 3 کشور اروپایی درباره ایجاد یک شرکت ذیحسابی که محتوای صریح و روشن آن ارائه غذا و دارو به ایران به جای اجرای تعهدات برجامی است، اتحادیه اروپایی بیانیهای جدید صادر و طی آن از خواستههای جدید خود از ایران رونمایی کرد.
به گزارش «وطنامروز»، اردیبهشتماه امسال و پس از خروج آمریکا از برجام، اروپا متعهد شد در قبال باقی ماندن ایران در برجام، کماکان به تعهدات برجامی خود پایبند بوده و در این راستا ضمن تضمین فروش نفت ایران و حفظ مبادلات بانکی، از ایران در مقابل تحریمهای آمریکا حمایت کند. با این حال اروپا نهتنها انجام این تعهدات را به مذاکراتی 9 ماهه و فرسایشی گره زد، بلکه در نهایت نیز تنها به ایجاد یک شرکت ذیحسابی ساده بسنده کرد.
این شرکت ذیحسابی مشترک که راهاندازی آن پنجشنبه گذشته و همراه با تبلیغات گسترده رسانههای حامی دولت اعلام شد، نهتنها انتظارات ایران در مواردی چون تضمین فروش نفت یا حفظ تبادلات بانکی و تجاری را برآورده نمیکرد، بلکه محدود به ارائه اقلامی چون غذا، دارو و اقلام پزشکی به ایران شد. نکته جالب توجه در این میان شرطگذاری اروپا برای اجرایی کردن همین پیشنهادات حداقلی بود. چنانکه در بیانیه وزرای خارجه تروئیکای اروپایی نیز تصریح شده بود اروپا از ایران خواست برای اجرایی شدن سازوکار موسوم به INSTEX، لوایح مرتبط با کارگروه ویژه اقدام مالی(FATF) را تصویب کند!
اقدام اروپا در ارائه یک سازوکار مبهم و غیراجرایی آن هم پس از حدود 9 ماه مذاکره و در شرایطی که ایران در این مدت به تعهدات خود پایبند مانده و از برجام خارج نشده بود، ادعای منتقدان سیاست خارجی دولت را مبنی بر اینکه اروپا اساسا ارادهای برای انجام تعهدات برجامی خود ندارد ثابت کرد. در همین راستا این گزاره تقویت شده است که 3 کشور اروپایی با این بیانیه عملا به برجام پشت پا زده و تنها برای وقتکشی و اثربخشی تحریمهای آمریکا روی اقتصاد ایران در برجام باقی ماندهاند، اگرنه در عمل آنها از این توافق خارج شدهاند. بیانیه توهینآمیز 3 کشور اروپایی البته از سوی دولت و دستگاه سیاست خارجی پذیرفته شد و دیپلماتهای دولت روحانی نهتنها به نبود تعهدات برجامی در این بیانیه اعتراض نکردند، بلکه از راهاندازی اینستکس استقبال هم کرده و آن را گام اول اروپا برای اجرای تعهداتش توصیف کردند. به نظر میرسد همین مواجهه منفعلانه وزارت امور خارجه با اعلام خبر ایجاد شرکت ذیحسابی مشترک به جای عمل به تعهدات برجامی، موجب شد اتحادیه اروپایی روز گذشته بیانیه دیگری صادر و طی آن خواستههای جدید خود از ایران را فهرست کند.
حالا موشکی، منطقه و حقوقبشر!
اتحادیه اروپایی روز سهشنبه بیانیه جمعبندی خود درباره ایران را که در آن از فعالیتهای موشکی و منطقهای ایران ابراز نگرانی شده منتشر کرد.
در این بیانیه اتحادیه اروپایی بر ضرورت تداوم اجرای تعهدات و ادامه همکاریهای کامل و به موقع با آژانس از سوی ایران تأکید و ایران را به تصویب «پروتکل الحاقی به توافق جامع پادمانی» ترغیب کرد. اتحادیه اروپایی همچنین در این بیانیه از بازاعمال تحریمها توسط ایالات متحده بعد از خروج این کشور از برجام «عمیقاً ابراز تأسف کرد»(!)
اتحادیه اروپایی در ابتدای این بیانیه آورده است: «با عنایت به تصمیمات شورای اروپا در نوامبر ۲۰۱۶، اتحادیه اروپایی تعهد راسخ خود به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) و تداوم اجرای آن را ابراز میدارد. برنامه جامع اقدام مشترک، از جمله مولفههای کلیدی ساختار منع اشاعه هستهای در دنیا و دستاوردی برای دیپلماسی چندجانبه است که به اتفاق آرا به تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد، در قطعنامه شماره ۲۲۳۱ رسیده است».
اعلام حمایت اروپا از توافق هستهای که در ماههای پس از خروج آمریکا بارها تکرار شده است در حالی است که این حمایتها صرفا در سطح بیانیه و اعلام مواضع باقی مانده و چنانکه مسؤولان دیپلماسی کشورمان نیز بیان کردهاند، تاکنون هیچ دستاورد ملموسی برای ایران نداشته است.
مهمترین بخشهای این بیانیه اما به بندهای ششم تا دوازدهم آن مربوط میشود. در بند ششم این بیانیه اتحادیه اروپایی از نگرانیهای رو به فزونی در منطقه و نقش ایران در این زمینه، از جمله تأمین حمایتهای نظامی، مالی و سیاسی برای بازیگران غیردولتی در کشورهایی مانند سوریه و لبنان ابراز نگرانی کرده و در بند هفتم آن نیز اعلام کرده از بابت دخالتهای نظامی ایران و حضور مداوم نیروهای ایرانی در سوریه نگرانیهای جدی دارد. در ادامه اتحادیه اروپایی پا را از این هم فراتر نهاده و درباره فعالیتهای موشکی ایران آورده است: «این شورا درباره فعالیتهای موشکهای بالستیک ایران نگرانیهای خطیر دارد و از ایران میخواهد از انجام این فعالیتها بویژه شلیک موشکهایی که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مغایرت دارند، اجتناب کند. ایران کماکان به تلاشها برای افزایش برد و دقت موشکهای خود و همچنین افزایش شمار آزمایشها و پرتابهای عملیاتی خود ادامه میدهد. این فعالیتها بیاعتمادی را تعمیق کرده و موجب بیثباتی منطقه میشود. شورا از ایران میخواهد تمام تدابیر لازم را برای رعایت کامل تمام قطعنامههای شورای امنیت در زمینه ارسال موشکها و مواد و فناوریهای مرتبط به بازیگران دولتی و غیردولتی در منطقه به کار ببندد. این شورا همچنین در چارچوبی گستردهتر نگرانیهای دیرینه و جدی خود از تشکیلاتسازی نظامی در منطقه را یادآور میشود».
نکته جالب توجه در بیانیه اخیر اتحادیه اروپایی، اتهامزنی دوباره به ایران مبنی بر فعالیتهای خصمانه در برخی شهرهای اروپایی است. طبق این بیانیه، «اتحادیه اروپایی از فعالیتهای خصمانهای که ایران در خاک چند کشور عضو انجام داده عمیقاً نگران است و در همین راستا، تصمیم گرفت 2 فرد و یک موسسه را در فهرست تحریم قرار دهد. اتحادیه اروپایی، در این زمینه اتحاد و همبستگی از خود نشان خواهد داد و از ایران میخواهد فوراً به این رفتارهای غیرقابل قبول خاتمه بدهد».
این اتهامزنی که دستاویز تحریم جدید این اتحادیه علیه ایران نیز قرار گرفته در حالی اعلام شده است که همین چند روز پیش دادستان عمومی هلند بر بیارتباطی ایران با ترور برخی افراد در این کشور تاکید کرده بود. موضوع اتهامزنی به ایران برای ترور برخی افراد در هلند تنها گوشهای از پروژه چندماه اخیر اتحادیه اروپایی علیه ایران بود که بهواسطه اخباری کذب و اتهاماتی اثبات نشده تکرار میشد. هر چند این پروژه در هلند به اخراج 2 دیپلمات بیگناه ایرانی از خاک آن کشور انجامید اما موضوع بمبگذاری در همایش منافقین در فرانسه، بازداشت غیرقانونی و 7 ماهه اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی مستقر در اتریش را به دنبال داشت که بهرغم نبود هرگونه سند و مدرکی کماکان ادامه دارد. همچنین در ادامه بیانیه اتحادیه اروپایی درباره وضعیت حقوقبشر در ایران نیز اتهاماتی مطرح شد. ورود علنی اتحادیه اروپایی به موضوعات موشکی، منطقهای و حقوقبشر چند روز پس از آنکه این اتحادیه تصویب لوایح مرتبط با FATF را از ایران خواسته بود، قبل از هر چیز این سوال را ایجاد میکند که اروپایی که به تعهدات برجامی خود پایبند نبوده و بهرغم 9 ماه مذاکره با ایران در نهایت از یک شرکت ذیحسابی مالی مشترک رونمایی کرده، از چه جایگاهی از ایران میخواهد علاوه بر تعهدات برجامی، درباره منطقه و موشکی نیز کوتاه بیاید؟! علاوه بر این، ورود صریح و بیپرده اتحادیه اروپایی به موضوعات مورد علاقه آمریکا درباره ایران و بیان خواستههای ترامپ درباره موشکی و نفوذ منطقهای ایران، این ادعای پرتکرار دیپلماتهای دولت روحانی مبنی بر اینکه حساب اروپا از آمریکا جداست یا اینکه اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام در بعد سیاسی عملکرد مثبت و قابل دفاعی(!) داشته را زیر سوال میبرد. اکنون و با بیانیه جدید اتحادیه اروپایی مشخص شده است در سایه رویکرد منفعلانه وزارت امور خارجه، اروپا نهتنها به تعهدات برجامی خود پایبند نبوده، بلکه برای ایجاد سازوکار موسوم به اینستکس نیز شرطگذاری کرده و اکنون مطالبات موشکی و منطقهای را هم پیش کشیده است. به نظر میرسد با ادامه روند فعلی، اروپا ضمن پیش کشیدن شروط جدید در مقابل ایران، همچنان به بهانههای واهی چون مسائل موشکی و منطقه یا عدم تصویب لوایح مرتبط با FATF از تعهدات برجامی خود سر باز زند.
نعل به نعل
از زمان خروج آمریکا از برجام بسیاری از کارشناسان و رسانههای منتقد نسبت به تقسیم کار آمریکا و اروپا در قبال ایران تاکید داشتهاند. طبق این گزاره، نقشه اصلی ترامپ علیه ایران، خروج کاخ سفید از برجام و اعمال مجدد تحریمها علیه ایران و در عین حال نگه داشتن ایران در برجام و در نتیجه تداوم تعطیلی برنامه هستهای ایران است تا تهران در نهایت راضی به مذاکرات جدید درباره موضوعات موشکی و منطقهای شود. رویکرد اروپا از زمان خروج آمریکا از برجام نیز بر محور همین 2 نقشه ترامپ استوار بود. اروپا در این مدت از یک طرف بارها و بارها بر لزوم ادامه برجام تاکید داشت و با این رویکرد دولت روحانی را هم مجاب به ماندن در برجام کرد؛ امری که ادامه تعطیلی صنعت هستهای ایران را که خواسته ترامپ بود به دنبال داشت. اروپا همچنین بارها اجرای تعهدات برجامی خود را به تعویق انداخت تا ضمن اثرگذاری تحریمهای آمریکا، ایران را به مذاکرات موشکی و منطقه مجاب کند. «وطنامروز» 31 تیرماه امسال در گزارشی با عنوان «مختصات برجام اروپایی» نسبت به همراهی تروئیکای اروپا با ترامپ هشدار داده بود؛ هشداری که با بیانیه اخیر اتحادیه اروپایی در قبال موضوعات موشکی و منطقه و مطابقت حداکثری آن با موضع آمریکا اکنون ثابت شده است. در این گزارش آمده بود: «تاکید مقامات اروپایی مبنی بر مذاکره با ایران بر سر «موارد بیشتر» در کنار برجام بیانگر استمرار بازی تروئیکای اروپا در زمین واشنگتن است. هدف و منظور آنگلا مرکل، امانوئل مکرون و ترزا می از گشودن فصول جدید مذاکره با ایران، تحدید توان موشکی و کاهش قدرت منطقهای ایران است، ضمن آنکه تروئیکای اروپا نیمنگاهی نیز به دائمی کردن محدودیتهای هستهای ایران و اعمال بازرسیهای آژانس از اماکن نظامی کشورمان دارد».
بیانیه وزارت امور خارجه در واکنش به بیانیه اتحادیه اروپایی درباره ایران
وزارت امور خارجه در واکنش به بیانیه اتحادیه اروپایی درباره ایران اعلام کرد: فعالیتهای دفاعی ایران صرفا دفاعی، بازدارنده و بومی است و این موضوع هرگز در دستور کار مذاکره ما با دیگر کشورها نبوده و نخواهد بود. در این بیانیه درباره ادعای طراحی امنیتی در اروپا آمده است: طرح اتهامات بیپایهای همچون طراحی یا اقدام تروریستی در اروپا از ابتدا بیاساس و تعجببرانگیز بود. ایراد چنین اتهامات واهی و بیاساس و ابراز نگرانی اروپاییها در شرایطی که گروههای تروریستی و جنایتکار شناختهشده و دارای شناسنامه برای جهانیان در اروپا آزادانه فعالیت میکنند، نهتنها در شرایط کنونی سازنده نیست، بلکه در راستای اهداف معاندانی است که خواهان تیرگی روابط ایران با اروپا هستند. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگترین قربانیان حملات تروریستی و به عنوان کشوری که در مبارزه با گروههایی همچون داعش که حتی امنیت اروپا را تهدید کرده و میکنند، پیشرو و همواره پیشتاز بوده است از اتحادیه اروپایی انتظار دارد با نگاهی واقعبینانه و به دور از استانداردهای مرسوم دوگانه به این موضوع پرداخته و با آن برخورد جدی و اقدام کند. وزارت امور خارجه در این بیانیه همچنین درباره فعالیتهای دفاعی ایران تاکید کرد: همچنان که قبلا نیز اعلام شده است موضوع فعالیتهای دفاعی ایران صرفا دفاعی، بازدارنده و بومی است و این موضوع هرگز در دستور کار مذاکره ما با دیگر کشورها نبوده و نخواهد بود. اعتقاد راسخ داریم طرح اینگونه موضوعات در شرایط فعلی منطقهای و تهدیدات آشکار علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران سازنده، کارساز و مفید نبوده و همسو با امنیت منطقه و منافع واقعی اروپا نیست. در این بیانیه همچنین در واکنش به خواستههای اروپا درباره مسائل منطقهای آمده است: جمهوری اسلامی ایران اکیدا به کشورهای اروپایی توصیه میکند نگاه واقعبینانهای به حوادث و مسائل منطقهای داشته باشند و تحت تاثیر جریانات و القائات عناصر مخالف صلح، ثبات و امنیت پایدار منطقه و توسعه روابط بین دولتها و ملتها قرار نگیرند. جمهوری اسلامی ایران همواره از گفتوگو، تعامل و راهکارهای سیاسی برای حلوفصل تمام بحرانهای منطقهای حمایت میکند.