بورس اوراق بهادار تهران روز اول هفته را با رشد شروع کرد، البته به نظر می‌رسد عمده افزایش رشد بورس به خاطر رشد دلار بوده است. روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افزایش 34 هزار و 962 واحد به رقم یک میلیون و 351 هزار و 466 واحد رسید. همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن با افزایش 4 هزار و 178 واحد به رقم 400 هزار و 924 واحد رسید. 

بانک مرکزی اما کوچک‌ترین گامی در راستای اجرایی کردن این قانون برنداشت و کار به جایی رسید که کمیسیون اصل 90 چندین‌بار برای اجرایی شدن این قانون بانک مرکزی را تحت فشار قرار داد تا اینکه بالاخره زمستان سال گذشته نخستین گام‌ها در راستای اجرایی شدن این قانون برداشته شد. 

در نخستین گام اجرای قانون جدید چک، فرآیند وصول وجه چک برگشتی به نفع دارندگان چک تغییر کرد تا افراد بتوانند با صرف وقت و هزینه کمتر نسبت به قبل از اجرای این قانون، به وجه چک خود برسند. در حال حاضر برای مطالبه وجه چک برگشتی کافی است دارندگان چک به شعبه بانک عامل مراجعه کنند و از متصدی بانک بخواهند شناسه عدم پرداخت را روی چک ثبت کند. بعد از این مرحله لازم است دارندگان چک با شناسه عدم پرداخت خود به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و برای دریافت اجراییه اقدام کنند. 

تسهیل فرآیند وصول وجه چک برگشتی موجب شد نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله شده از 4/15 درصد سال 96 به 8/9 درصد در سال 99 برسد و به این ترتیب با اجرای گام اول قانون جدید چک حدود 40 درصد از میزان چک‌های برگشتی کاسته شود. 

 

* رسیدن نسبت چک‌های برگشتی جدید به 5/3 درصد

اجرای قانون جدید چک در همین جا متوقف نشد و از ابتدای سال 1400 گام دیگر آن شامل راه‌اندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت و تایید اطلاعات چک‌های جدید نیز در دستور کار قرار گرفت. بر این اساس از فروردین امسال، چک‌های جدید صیادی در بین مردم توزیع شد که صدور یا دریافت آن باید در سامانه صیاد ثبت و تایید می‌شد. 

 ثبت اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد؛ در کنار محدودیت‌هایی که بانک مرکزی برای صادرکنندگان چک‌های بلامحل در نظر گرفته است، موجب شد در کنار کاهش کلی آمار چک‌های برگشتی، میزان چک‌های جدید صیادی که برگشت خورده‌اند نیز به صورت معناداری کاهش پیدا کند. 

بر اساس آخرین آمار اعلامی از سوی سخنگوی اجرای قانون جدید چک، از ابتدای فروردین تا آخر خردادماه سال جاری در حالی نسبت چک‌های برگشتی به چک‌های مبادله شده برای چک‌های قدیمی به 5/8 درصد رسید که این نسبت برای چک‌های جدید صیادی عدد 5/3 درصد را نشان می‌دهد؛ نسبتی که اگر با نسبت 4/15 درصدی سال 96 مقایسه شود از کاهش حدود 75 درصدی چک‌های برگشتی حکایت می‌کند. 

کاهش معنادار آمار چک‌های برگشتی جدید نسبت به چک‌های قدیمی از آنجا ناشی می‌شود که با قاعده‌گذاری بانک مرکزی، اگر فردی حتی یک چک بلامحل صادر کند، تا زمانی که آن چک را رفع سوءاثر نکند، دیگر امکان صدور چک جدید نخواهد داشت. مضاف بر اینکه صادرکننده چک بلامحل از برخی خدمات شبکه بانکی همچون اعطای تسهیلات و افتتاح هر گونه حساب سپرده جدید محروم خواهد شد. 

در این شرایط همان‌طور که پیش‌تر هم توضیح داده شد، صادرکنندگان چک برای اینکه متحمل محرومیت‌های قانون جدید چک نشوند، از صدور چکی که از پاس شدن آن مطمئن نیستند، خودداری می‌کنند و همین موضوع هم موجب شده پس از الزامی شدن ثبت و تایید اطلاعات چک‌های جدید در سامانه صیاد، میزان چک‌های برگشتی جدید کاهش یابد. 

 

* چشم انتظاری بازار به افزایش اعتبار چک در مبادلات

مجموع این محدودیت‌ها به عنوان اقداماتی پیشینی که از صدور چک‌های برگشتی جدید توسط افراد بدحساب جلوگیری می‌کند، در کنار اقدامات پسینی که در آن وصول وجه چک برگشتی تسهیل می‌شود، همه از نوآوری‌هایی است که در قانون جدید چک در نظر گرفته شده تا میزان چک‌های برگشتی کاهش یابد و اعتبار چک در مبادلات احیا شود؛ موضوعی که به نظر می‌آید قانون جدید چک در تحقق آن موفق بوده است.

در این میان باید گفت نوآوری‌های موجود در قانون جدید چک هنوز به شکل کامل اجرایی نشده و امید می‌رود بعد از حل مشکلاتی که این روزها برخی بانک‌ها در اجرای این قانون ایجاد کرده‌اند، نوبت اجرای گام بعدی قانون جدید چک هم برسد که در این صورت باید منتظر ماند تا آمار چک‌های برگشتی بیش از گذشته کاهش یابد و فعالان اقتصادی از نتایج آن که همانا افزایش اعتبار چک در مبادلات است، بهره‌مند شوند. 

 

* قانون اصلاح قانون صدور چک از کجا آمد؟

آذرماه سال 97 بود که قانون جدید صدور چک - که پیش از آن به تصویب نمایندگان مجلس رسیده بود - توسط رئیس‌جمهور به بانک مرکزی برای اجرا ابلاغ شد. از خصوصیات مثبت این قانون، توجه به حقوق افرادی است که چک‌های‌شان تسویه نشده و نمی‌توانند حق خود را از صادرکننده چک بگیرند. متاسفانه در قانون قدیم صدور چک، پیگیری امور برگشت چک بسیار دشوار بود و هزینه بسیاری نیز بر دارنده چک تحمیل می‌شد، از جمله این هزینه‌ها می‌توان به حق‌الوکاله وکیل و هزینه دادرسی دادگاه اشاره کرد که درصد قابل توجهی از مبلغ چک را دربر می‌گرفت. از طرفی اطاله دادرسی سبب شده بود این نوع پرونده‌ها حتی تا ۲ سال به طول انجامیده و با رشد تورم، آن مبلغ عملا ارزش خود را تا حد زیادی از دست بدهد.

 

 

* پژوهشگر حوزه پول و بانک

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در نامه‌ای به رئیس شورای رقابت از وی خواست مجموعه‌هایی را که در جریان امور مربوط به قیمت‌گذاری خودرو هستند، معرفی کند. محمدعلی دهقان‌دهنوی در نامه‌ای به رضا شیوا از وی خواست فهرست افرادی را که در جریان امور مربوط به قیمت‌گذاری خودرو هستند، به این سازمان معرفی کند. این درخواست در حالی مطرح شده که موضوع عرضه خودرو در بورس کالا مدتی است در جلسات نمایندگان مجلس، دولتی‌ها و خودروسازان مطرح است و در عین حال تمام معاملات در بورس کالای ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود. به این ترتیب نامه رئیس سازمان بورس می‌تواند احتمال عرضه خودرو در بورس کالا را تقویت کند. شرکت‌های خودروسازی مهم در بورس شامل ایران‌خودرو در نماد خودرو،‌ سایپا در نماد خساپا، پارس‌خودرو در نماد خپارس و دیگر گروه‌های خودروسازی در بورس به دلیل زیان انباشته، از پرداخت سود به سهامداران خودداری کردند و سهام خودرویی در بازار همچنان رو به کاهش است که یکی از دلایل آن قیمت‌گذاری خودرو است و از دلایل دیگر آن می‌توان به سوء‌مدیریت و عدم ارتقای‌ بهره‌وری در فرآیند تولید و کیفیت خودرو اشاره کرد. از طرفی شرکت‌هایی که در بازار سرمایه حضور دارند، مانند خودروسازی، فولادسازی یا صنایع سیمان و پتروشیمی نباید محصولات‌شان در جای دیگر قیمت‌گذاری شود، چون بازار سرمایه، بازار شفاف و رقابتی است که خود به خود قیمت شرکت‌ها، سهام آنها را می‌‌تواند مشخص کند.

دلار وارد کانال ۲۵ هزار تومان شد

نرخ دلار در صرافی‌های بانکی روز گذشته با ۶۳۹ تومان افزایش در مقایسه با روز کاری گذشته (چهارشنبه  ۶ مرداد) به ۲۵ هزار و ۵۴ تومان رسید. علاوه بر این، نرخ خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۳ هزار و ۸۹۲ تومان و نرخ فروش آن ۲۴ هزار و ۱۰۹ تومان اعلام شد. همچنین در سامانه نیما و در معاملات روز چهارشنبه، حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۴۸۴ تومان و حواله دلار به قیمت ۲۲ هزار و ۳۲۱ تومان معامله شد. نرخ دلار از هشتم خردادماه وارد کانال ۲۳ هزار تومان شد و در این فاصله به سوی کانال ۲۴ هزار تومان خیز برداشت اما دوباره کاهش یافت و در کانال ۲۳ هزار تومان در نوسان بود و طی هفته گذشته دوباره در کانال ۲۴ هزار تومان نوسان داشت تا اینکه روز گذشته وارد کانال ۲۵ هزار تومان شد. 

***

سرپرست بنیاد مسکن منصوب شد

به موجب حکمی از سوی نماینده ولی‌فقیه و رئیس شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، «عزیزالله مهدیان» به عنوان سرپرست بنیاد مسکن انقلاب اسلامی منصوب شد. 

صبح دیروز در جلسه‌ای با حضور اعضای شورای مرکزی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، عزیزالله مهدیان به عنوان سرپرست بنیاد مسکن انتخاب و در جلسه‌‌ای با حضور مدیران ارشد این نهاد این حکم قرائت و ابلاغ شد. وی پیش از این در سمت مدیرکل مسکن استان‌های کردستان، گیلان، همدان، مازندران و همچنین معاون بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن مشغول به کار بود. علیرضا تابش، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی که ۱۶ سال در این سمت بود، هفته گذشته بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در بیمارستان خاتم‌الانبیای تهران درگذشت. 

***

آغاز رجیستری تبلت‌های مسافری

سخنگوی گمرک گفت: مسافرانی که از بامداد شنبه نهم مرداد ۱۴۰۰ وارد کشور می‌شوند و با خود تبلت به همراه دارند باید قبل از خروج از گمرک، نسبت به رجیستر دستگاه اقدام کنند. سیدروح‌الله لطیفی با اشاره به پایان مهلت رجیستری تبلت‌ها افزود: مهلت رجیستری تبلت‌های لنوو تاریخ دوم مرداد و سایر تبلت‌ها ساعت 24 شب گذشته به اتمام رسید. وی ادامه داد: مسافرانی که از بامداد شنبه 9 مرداد از مرز‌های هوایی، زمینی و دریایی وارد کشور شدند و با خود تبلت به همراه دارند باید آن را ثبت کنند، یعنی قبل از خروج از گمرک ورودی آن را به بخش مسافری همان گمرک اظهار کنند تا فرآیند رجیستر آن دستگاه آغاز شود. لطیفی گفت: به شرط اینکه کالا‌های همراه آنها از نوع تجاری نباشد؛ یعنی تبلت صرفا مسافری باشد و به قصد تجارت وارد نشده باشد، مقدمات اولیه رجیستری همانند تلفن همراه انجام می‌شود و مابقی اقدامات لازم نیز باید در سامانه همتا انجام شود. 

***

فروش 5 هزار تن سیب‌زمینی برای خوراک دام‌ توسط سازمان تعاون

سازمان تعاون روستایی 5 هزار تن سیب زمینی را در استان گلستان برای خوراک دام به قیمت کیلویی 1500 تا 1700 تومان به مزایده گذاشت. سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بتازگی اعلام کرده است سیب‌زمینی‌های انبار شده در استان گلستان را که مصرف انسانی ندارد، به پیشنهاد اتحادیه سراسری دامداران قرار است به عنوان خوراک دام به دامداران بفروشد. سازمان تعاون روستایی توضیح نداده است که چرا این سیب‌زمینی‌ها مصرف انسانی ندارند. این سازمان اخیرا سیب زمینی مازاد کشاورزان را به قیمت کیلویی 650 تومان خریداری کرده بود. 

در همین باره مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران گفت: از آنجا که این سیب‌زمینی‌های انباری مصرف انسانی نداشت، پیشنهاد کردیم به عنوان خوراک دام استفاده شود، چرا که قیمت خوراک هم در بازار بالاست و دامداران برای تامین آن با مشکل مواجه هستند.

مجتبی عالی در پاسخ به این سوال که چه دلیلی وجود دارد که سیب‌زمینی‌های خریداری ‌شده قابل مصرف برای انسان نباشد، گفت: این سیب‌زمینی‌ها قبلا خرید تضمینی شده است و درجه‌بندی یک، 2 و 3 دارد، بنابراین درجه 2 و 3 آن کیفیت خوبی ندارد و برای استفاده انسان مناسب نیست و به این دلیل آنها را برای خوراک دام استفاده می‌کنند. به گفته وی، سازمان مرکزی تعاون روستایی 4 الی 5 هزار تن سیب زمینی در استان گلستان را با قیمت کیلویی 1500 تا 1700 تومان به مزایده گذاشته است.

 مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران در گفت‌و‌گو با فارس، در پاسخ به این سؤال که آیا این سیب‌زمینی‌ها اگر به مصرف حیوان برسد مشکلات گوارشی ایجاد نمی‌کند، گفت: این محصولات به آزمایشگاه‌ها ارسال شده و جواب آزمایش‌ها را به چندین متخصص نشان دادیم که از نظر آنها اشکالی برای اینکه به عنوان خوراک دام استفاده شود، وجود ندارد و در حال حاضر دامداران از آن استقبال خوبی دارند. شرایط انبار، عاری بودن از بیماری و آفت در زمان تحویل سیب‌زمینی و شرایط در طول نگهداری بر میزان ماندگاری و جلوگیری از فساد و خراب شدن محصولات مؤثر است. در بسیاری از کشورها از هورمون‌ها و گازهای ویژه‌ای برای افزایش ماندگاری محصولات استفاده می‌کنند. بر اساس قانون، سازمان تعاون روستایی باید سودی را که از فروش محصولات خریداری شده تضمینی به دست می‌آورد بین کشاورزان تقسیم کند. این سازمان سیب‌زمینی را کیلویی 650 تومان خریداری کرده و اکنون نوع درجه دوم و سوم آن را به کیلویی 1500 تا 1700 تومان می‌فروشد. 

وزیر راه‌و‌شهرسازی گفت: سامانه طرح اقدام ملی مسکن در حال بازیابی و نوسازی است و کسی مشکل ثبت‌نام مجدد نخواهد داشت.

محمد اسلامی، وزیر راه‌و‌شهرسازی در حاشیه مراسم امضای تفاهمنامه همکاری بین وزارتخانه‌های راه و ارشاد برای تأمین ۱۰ هزار واحد مسکونی اصحاب فرهنگ و هنر، در جمع خبرنگاران امضای تفاهمنامه تأمین مسکن اصحاب فرهنگ و هنر را یکی از اقداماتی دانست که وزارت راه‌وشهرسازی از سال گذشته پا به پای طرح اقدام ملی مسکن پیگیری می‌کرد. وی اظهار کرد: وزارت راه‌و‌شهرسازی در این مدت تفاهمنامه‌های متعددی با دستگاه‌های اجرایی برای تأمین مسکن کارکنان آن دستگاه‌ها به امضا رسانده و حالا نیز با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تأمین مسکن اصحاب فرهنگ و هنر تفاهمنامه به امضا رساند و مقدمات این کار فراهم شده است.

وی تأکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که طرح اقدام ملی مسکن ۲ وجه دارد؛ یکی ثبت‌نام عمومی از طریق سامانه طرح اقدام ملی مسکن که پروژه‌های آن در دست اجراست و دیگری از طریق امضای تفاهمنامه با دستگاه‌های اجرایی. در این تفاهمنامه، دستگاه‌های طرف قرارداد، آورده‌های نقدی یا زمین هم دارند که البته وزارت ارشاد زمین در اختیار ندارد، لذا این تفاهمنامه را تحت فرمت طرح اقدام ملی مسکن پذیرش کردیم که بزودی پیامک برای این ۱۰ هزار نفر ارسال خواهد شد.

وزیر راه‌و‌شهرسازی خاطرنشان کرد: مشمولان این ۱۰ هزار واحد در پروژه‌های طرح اقدام ملی مسکن جانمایی خواهند شد. این روند ادامه دارد و لیست‌های اولویتی بعدی نیز به وزارت راه‌و‌شهرسازی از سوی وزارت ارشاد ارسال می‌شود.

اسلامی بیان کرد: تنظیمات اجرایی این ۱۰ هزار واحد کاملا نهایی و جانمایی‌ها انجام شده است؛ هیچ نگرانی‌ای از این بابت نداریم و امیدواریم لیست‌های بعدی را که به ما داده می‌شود سریع‌تر پوشش دهیم.

وی درباره سامانه طرح اقدام ملی مسکن که موقتاً از دسترس خارج شده، تصریح کرد: سامانه در حال بازیابی مجدد و نوسازی است و آنهایی که ثبت‌نام کرده‌اند، اطلاعات‌شان موجود است و کسی مشکل ثبت‌نام مجدد نخواهد داشت.

در ادامه سیدعباس صالحی‌، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز گفت: یک سال است موضوع مسکن اصحاب فرهنگ و هنر مطرح است. چند صد هزار نفر را تحت پوشش اهل هنر و رسانه داریم. فقط آذر ۹۷ سیصد هزار نفر فارغ‌التحصیل رشته‌های هنر از دانشگاه‌ها داشتیم.

وی در ادامه به تعداد بالای دانشجویان ارتباطات و رسانه اشاره و تصریح کرد: فعالان این عرصه جامعه بسیار بزرگی هستند و اگر می‌خواستیم همه آنها را در این تفاهمنامه بیاوریم، شاید برای شروع مناسب نبود و سنگ بزرگ هم گاهی نشانه نزدن است. بعضا برخی اهالی فرهنگ و هنر تعاونی مسکن داشتند که مشکلاتی داشتند؛ ۸۰ هزار نفر در صندوق هنر دارای پرونده هستند که از این ۸۰ هزار نفر، وزارت راه‌و‌شهرسازی ۵۵ هزار نفر را واجد شرایط دانست.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در مرحله اول قرار شد ۱۰ هزار نفر از این ۵۵ هزار نفری که در صندوق هنر واجد شرایط خانه‌دار شدن تشخیص داده شدند، به عنوان اولویت به وزارت راه‌و‌شهرسازی معرفی شوند.

وی یادآور شد: این تفاهمنامه برای آینده در حال اجراست، لذا اسامی ۱۰ هزار نفری که واجد شرایط هستند، احصا شده است. بزودی گروه دوم از این ۵۵ هزار نفر به وزارت راه‌وشهرسازی معرفی خواهند شد و در مراحل بعدی، سراغ مجموعه‌های دیگر می‌رویم. یک مسیر اجرایی برای خودمان طراحی کرده‌ایم و امیدواریم در سال اول اجرای طرح، از ۵۵ هزار نفر عبور کنیم و سراغ سایر اصحاب فرهنگ و هنر برویم.

صالحی اعتبارات وزارت ارشاد را محدود دانست و گفت: اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای هم محدود است و باید بتوانیم ظرفیت‌های خودمان را به ظرفیت‌های وزارت راه‌و‌شهرسازی پیوند بزنیم و با این وزارتخانه برای مسکن اصحاب فرهنگ و هنر هم‌افزایی کنیم.