گروه سیاسی: ابعاد جدید پرونده کشف شبکه جاسوسی تحت پوشش فعالیت‌‌های زیست‌محیطی نشان می‌دهد آنچه نیروهای اطلاعاتی - امنیتی کشف کرده‌‌اند یک شبکه بزرگ با پروژه‌‌های ویژه و بسیار حرفه‌ای بوده است که شیوه‌‌های جدید و پوشش‌‌های مدرن جاسوسی را به کار گرفته بودند. «وطن‌امروز» در شماره 29 بهمن‌ماه در گزارشی با عنوان «چتر سبز جاسوسی» به برخی پوشش‌‌های نفوذ شبکه جاسوسی کشف شده که برخی اعضای آن عضو یک شرکت خصوصی تحت عنوان موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان بوده‌اند، پرداخت و توضیح داد مناسبات آشکار و غیر آشکار این موسسه با سازمان محیط‌زیست و معصومه ابتکار چگونه بوده است.  حالا برخی ابعاد جدید این شبکه که قاعدتا بخش کوچکی از انبوه یافته‌‌های دستگاه‌‌های اطلاعاتی و امنیتی از این شبکه است، نشان می‌دهد میان افراد دستگیر شده در شبکه جاسوسی کشف شده، علاوه بر افراد 2 و چندتابعیتی، برخی افراد یهودی نیز حضور داشته‌اند.
به گزارش «وطن‌امروز» در میان دستگیرشدگان این پرونده، 3 جاسوس یهودی نیز حضور دارند. این 3 نفر از اعضای اصلی و موثر در راه‌اندازی و فعالیت موسسه حیات وحش میراث پارسیان بوده و همچنین سرپل‌‌های اصلی شبکه جاسوسی تحت لوای این موسسه بوده‌‌‌اند. یکی از این 3 یهودی که از آن به عنوان شاه‌مهره این شبکه جاسوسی نام برده می‌شود، مراد طاهباز جاسوس سه تابعیتی ایرانی- آمریکایی- انگلیسی است. نام اصلی این عضو یهودی هیات‌مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان «مراد موشه طاهباز» است. این میلیاردر یکی از سازنده‌‌های مجتمع‌‌های تفریحی در سرزمین‌‌های اشغالی و آمریکاست. پدر این فرد به همراه پدر کاووس سیدامامی، نماینده دوره بیستم مجلس شورای ملی در زمان پهلوی بودند. «قاسم طاهباز» پدر مراد طاهباز از مدیران ارشد موسسه کیهان در دوران پهلوی به مدیریت «مصطفی مصباح‌زاده» سناتور انتصابی و از دوستان نزدیک محمدرضا پهلوی بود. مراد موشه طاهباز در شرایطی که پیش‌تر رسانه‌ها درباره سوابق وی هشدارهایی داده بودند، پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، با انتصاب معصومه ابتکار به ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست، از نفوذ بالایی برخوردار شد و در جلسات مهم سازمان محیط‌زیست بویژه در پروژه حفاظت از یوز آسیایی نیز حضور داشته است.
چرا خارتوران؟
پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران، سال 2001 با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط‌زیست شروع به کار کرد. برای کار مطالعاتی و حفاظتی در این پروژه، ۵ منطقه حفاظت شده بافق و پناهگاه‌های حیات‌وحش دره انجیر و نایبندان در استان یزد، پارک ملی توران و پارک ملی کویر در استان سمنان انتخاب شد که گمان می‌رفت ۸۰ درصد یوزهای ایران در آن مناطق پراکنده‌اند. این پروژه سال 92 پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی و انتخاب معصومه ابتکار به عنوان رئیس سازمان محیط‌زیست، به موسسه تازه تاسیس «حیات‌وحش میراث پارسیان ایران» واگذار شد. نفوذ این موسسه در سازمان محیط‌زیست به واسطه انتصاب فرهاد دبیری- یکی از اعضای هیات موسس موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان- به معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست باعث شده بود این موسسه در پژوهش‌ها و استفاده از منابع و داده‌‌های جمع‌آوری شده، اختیار کامل داشته باشد. اما آنچه در این بین قابل تامل است، انتخاب منطقه خارتوران برای پروژه حفاظت از یوز آسیایی است. در حالی این منطقه برای این پروژه انتخاب شده است که بررسی‌ها نشان از تمرکز یوزپلنگ در پناهگاه حیات وحش نایبندان دارد. اواخر سال 69 با مشاهده یوزپلنگ آسیایی در منطقه نایبندان، پروژه حفاظت از این جاندار وحشی در دستور کار قرار گرفت و چند سال بعد یعنی در سال 75 نیز اولین فاز حفاظت بین‌المللی یوزپلنگ آسیایی در آنجا کلید خورد. در سال‌های گذشته نیز دوربین‌‌های این منطقه تصویر بیش از 120 یوزپلنگ آسیایی را ثبت کرد تا این منطقه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پایگاه‌‌های حضور یوزپلنگ آسیایی شناخته شود. این منطقه در شرایطی که وسعتی نزدیک به 5/1 میلیون هکتار مربع دارد و بیشترین جمعیت یوز آسیایی را در خود جای داده است، در پروژه‌ای که دولت حسن روحانی در اختیار موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان قرار داد، کنار گذاشته شد و هیچ بودجه‌ای از این پروژه به آن اختصاص پیدا نکرد تا در منطقه‌ای به وسعت 5/1 میلیون هکتار، تنها 8 محیط‌بان برای حفاظت از یوز آسیایی حضور داشته باشند. اما نکته قابل تامل در این‌باره، جمع‌آوری تمام دوربین‌‌های تله‌ای از این منطقه است. علاوه بر این هیچ بودجه‌ای به این منطقه اختصاص پیدا نکرد تا تمام هزینه‌‌های مربوط به این پروژه در منطقه خارتوران و توسط موسسه حیات وحش میراث پارسیان مصرف شود.
در همان زمان نیز ابهامات زیادی درباره این موسسه و اینکه چرا از بین زیستگاه‌‌های اصلی یوز آسیایی، منطقه خارتوران برای این پروژه تعریف شده است، وجود داشت اما پس از دستگیری‌‌های اخیر و افشای برخی جزئیات، مشخص شد هدف اصلی موسسه کاووس سیدامامی پرسه زدن حول یک سایت موشکی و جمع‌آوری اطلاعات درباره آن بوده است.
مراد موشه طاهباز
پیش‌تر «وطن‌امروز» در گزارشی با عنوان «چتر سبز جاسوسی» به بررسی پشت‌پرده موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان و هیأت موسس و هیأت‌مدیره این موسسه پرداخت. یکی از اصلی‌‌‌‌‌ترین چهره‌‌های این موسسه مراد طاهباز است که در سایت موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان از او که عضو هیات‌مدیره این موسسه است به عنوان «فعال در عرصه‌های محیط‌زیست و میراث فرهنگی» یاد شده است. حالا مشخص شده این فرد که اعترافات بسیار مهم و سنگینی درباره پروژه نفوذ و جاسوسی داشته، «مراد موشه طاهباز» یک یهودی سه‌تابعیتی است. این فرد که گفته می‌شود علاوه بر ایران، تابعیت آمریکایی و انگلیسی نیز دارد، یکی از مهره‌‌های اصلی پشت صحنه فعالیت‌‌های پنهان موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان است. طاهباز که نه از مسؤولان ستادی محیط‌زیست است و نه از مدیران استانی، همان کسی است که دهم آبان‌ماه سال 96 پس از اعلام رسمی قطع همکاری سازمان ملل در پروژه «یوز آسیایی»، در بالاترین جلسه کمیته راهبردی یوزپلنگ آسیایی با حضور سرپرست معاونت محیط‌ طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست، معاون نماینده مقیم دفتر برنامه عمران سازمان ملل ‌متحد در ایران، ریاست پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، مدیر برنامه‌های محیط‌زیست و توسعه اقتصادی و اجتماعی دفتر ملل‌متحد در ایران و جمعی از مسؤولان ارشد سازمان و مدیران کل ادارات حفاظت محیط‌زیست استان‌ها، در مقر مرکزی سازمان در پارک پردیسان در راس مجلس حضور داشت. پروپاگاندای مراد طاهباز و موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان در این پروژه با حمایت سازمان محیط‌زیست تا جایی وسعت یافت که حتی تصویر یوز آسیایی نیز در جام‌جهانی روی پیراهن تیم‌ملی فوتبال ایران نقش بست.
اما مراد طاهباز کیست؟ طاهباز یک تاجر بین‌المللی است. او به‌واسطه یکی دیگر از شرکت‌های ثبت‌شده خود در آمریکا مدیریت ساخت مجموعه توریستی بزرگی در اسرائیل را عهده‌دار است و از شرکای تجاری رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود! آنگونه که مشرق نوشته است، مراد طاهباز در 3 شرکت «Empire Resorts» ,Inc»، «MT Capital LLC و «Americas Partners LLC» عضو هیات‌مدیره و مدیرعامل بوده است. شرکت امریکاز پارتنرز که طاهباز از شرکای اصلی و در زمانی مدیر آن بود، در سرزمین‌های اشغالی به فعالیت ساخت مجموعه‌های تفریحی و... مشغول است. جالب اینکه هر سه شریک اصلی طاهباز در این شرکت، یعنی «جو برنستین» (Joe Bernestein)، «رالف برنستاین» و «یوسی ریزن» (Yossi Razon) تابعیت مضاعف آمریکایی- اسرائیلی دارند و این شرکت همکاری نزدیکی با امپراتوری مالی- تجاری صهیونیستی راکفلر دارد. از جمله کارهای این شرکت، ساخت شعبه اصلی بانک اسرائیلی «hapoalim» در نیویورک است. این شرکت یک شعبه در سرزمین‌های اشغالی و ثبت شده در اسرائیل به نام «Israel by the Sea» دارد که همان طور که گفته شد، سال‌هاست در سرزمین‌های اشغالی مجموعه‌هایی چون هتل و ویلاهای لوکس و ساختمان‌های مجلل دیگر می‌سازد. طاهباز علاوه بر ساخت‌وساز در آمریکا و رژیم صهیونیستی، مدیریت توسعه قمارخانه‌‌های آمریکا را هم در کارنامه فعالیت‌های خود دارد.
طاهباز که برخی او را یکی از اصلی‌‌‌‌‌ترین چهره‌‌های در صحنه در پروژه یوز ایرانی معرفی می‌کنند، سال 92 به همراه مجموعه‌ای از مدیران همکار سازمان محیط‌زیست در پرونده صیانت از «یوزپلنگ ایرانی»، رئیس برنامه عمران سازمان‌ملل- گری لوئیس- و مجموعه‌ای از مدیران آمریکایی موسسه قوچ‌های وحشی آمریکا و بنیاد میراث ایران در انجمن سلطنتی جغرافیای انگلیس در گردهمایی ویژه‌ای و در غیاب مسؤولان جمهوری اسلامی ایران درباره مسائل زیست‌محیطی کشور به ارائه طرح و نظریه پرداختند! طاهباز همچنین از علاقه‌مندان شکار است که یکی از مستندات آن، ثبت شکار 2 رأس مارال، گوزن زرد، تار هیمالیایی و شاموا به نام وی در وب‌سایت گزارش شکار (Hunting Report) است. او همچنین در سمیناری درباره شکار قوچ در ایران که در هتل- قمارخانه پاریس در لاس‌وگاس برگزار شده بود، تحت عنوان «شهروند سابق ایران» در پنلی شرکت کرده و به همراه رضا گلسرخی و یک شکارفروش بین‌المللی به نام دیوید لیلین، راه‌های شکار در ایران و‌ نیز ارسال شاخ و لاشه شکار به آمریکا را برای حضار آمریکایی شرح داد. مراد طاهباز پس از تعریف پروژه حفاظت از یوز آسیایی و اختیارات گسترده موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان در این پروژه، نفوذ گسترده‌ای در سازمان حفاظت محیط‌زیست پیدا کرد. نخستین‌بار فروردین 94 فردی به نام «سام خسروی‌فرد»، فعال محیط‌زیست و دانشجوی دکترای این رشته که ساکن هلند است، به صورت علنی از روابط موسسه مراد طاهباز با سازمان محیط‌زیست تحت ریاست معصومه ابتکار سخن گفت. خسروی‌فرد با معرفی موسسه «حیات‌وحش میراث پارسیان» و شعبه دیگر آن در آمریکا، این موسسه را به فروش قوچ لارستان، زیرگونه‌ در معرض آسیب و خطر ایران متهم کرده بود. نکته جالب اینجاست که موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان خود ادعای پروژه حفاظت از این‌گونه جانوری را نیز بر عهده داشته است(!) خسروی‌فرد در افشاگری خود از رابطه گسترده این موسسه با سازمان محیط‌زیست و کمک‌ ۱۰۰ هزار دلاری آن به فاز دوم پروژه حفاظت از یوز آسیایی خبر داده بود. اهمیت دستگیری مراد طاهباز به عنوان شاه‌مهره سه‌تابعیتی را می‌توان از اقدام وبسایت «IranWire» که از سایت‌های متعلق به اپوزیسیون جمهوری اسلامی است، درک کرد. این وب‌سایت که ۱۰ فوریه ۲۰۱۵ در گزارشی با عنوان «شکارچی و فعال اقتصادی در خدمت حیات‌وحش ایران» به معرفی مراد طاهباز و فعالیت‌های او در ایران پرداخته بود، بعد از انتشار خبر دستگیری متهمان پرونده جاسوسی محیط‌زیست، به طور کل هم این گزارش و هم سایر گزارش‌های مرتبط با افراد فعال در موسسه «حیات‌وحش میراث پارسیان» را از دسترس خارج کرد!

جاسوسان سبز کدام سایت موشکی ایران را دید می‌زدند؟
یکی از موضوعات مطرح شده درباره اقدامات تیم کشف شده جاسوسی که در پوشش فعالیت‌های
زیست محیطی اقدام به جمع‌آوری و انتقال اطلاعات مهم به خارج از کشور می‌کرد، موضوع پرسه زدن آنان اطراف پایگاه‌های نظامی بویژه مراکز مربوط به برنامه دفاع موشکی بوده است. به گزارش «وطن امروز»، یکی از فعالیت‌های عمده این شبکه متهم به جاسوسی که در پوشش موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان و در قالب پروژه یوز ایرانی در منطقه حفاظت‌شده خارتوران به مساحت بیش از یک‌میلیون هکتار مربع فعالیت می‌کرده، نصب برخی دوربین‌های بسیار پیشرفته در اطراف یک پایگاه موشکی بوده است. بر اساس این گزارش، یکی از پایگاه‌های موشکی و فضایی ایران در استان سمنان در منطقه حفاظت‌شده خارتوران قرار دارد. استان سمنان دارای 3 پایگاه برای پرتاب ماهواره به فضا و نیز تست موشک است. جاسوسانی که در پوشش فعالیت‌های زیست محیطی فعالیت می‌کردند، تمرکز و توجه خاصی روی یکی از این سایت‌ها داشتند. بر این اساس، شبکه کشف شده از طریق برخی عوامل محلی خود این دوربین‌ها را در نزدیکی و فضای مشرف به این سایت موشکی نصب کرده بودند. نکته قابل تامل این است که با فاصله بسیار کمی پس از دستگیری برخی اعضای این شبکه نفوذ، دوربین‌ها توسط عوامل محلی جمع‌آوری شد ولی پس از اعترافات برخی اعضای این شبکه، نیروهای اطلاعاتی و امنیتی این دوربین‌ها را در منزل عوامل محلی کشف و ضبط کردند.  بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، پایگاه موشکی مزبور، برای منابع نظامی غربی بسیار مهم بوده است. یک بررسی ساده نشان می‌دهد طی سال‌های اخیر برخی منابع رسانه‌ای غربی به صورت ویژه روی این سایت موشکی ایران تمرکز خاصی کرده‌اند. به عنوان نمونه مردادماه 92 خبرگزاری رویترز در یکی از گزارشات خود به همین سایت موشکی اشاره کرد و گزارش داد نشریه «جینز» که رویدادهای اطلاعاتی و نظامی در جهان را رصد می‌کند از ساخت یک پایگاه پرتاب موشک در ایران خبر داد، پایگاهی که می‌تواند برای آزمایش موشک‌های بالستیک به ‌کار رود. بر اساس گزارش رویترز، این نشریه روز پنجشنبه ۱۷ مرداد نوشت تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد ایران در 3 سال گذشته به ساخت‌وساز یک پایگاه بزرگ مشغول بوده که حاوی یک سکوی پرتاب موشک و مرکز مراقبت است. در گزارش نشریه معتبر جینز، محل این پایگاه اطراف شهر شاهرود، ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق تهران عنوان شده است.گزارش نشریه جینز می‌گوید پایگاه شاهرود یکی از 3 پایگاهی است که ایران قصد دارد از آن برای برنامه فضایی خود استفاده کند. متیو کلمنتز، دبیر نشریه جینز، با اشاره به پایگاه شاهرود می‌گوید در بررسی تصاویر ماهواره‌ای به این نتیجه رسیدیم که این پایگاه یک مکان استراتژیک برای آزمایش موشک‌های بالستیک خواهد بود که باعث می‌شود ایران بتواند از 2 پایگاه دیگر خود آزادانه برای برنامه پرتاب ماهواره استفاده کند. این نشریه آمریکایی البته به این گزارش بسنده نکرد و گزارشات دیگری درباره سایت‌های موشکی در استان سمنان بویژه سایت سوم که در منطقه حفاظت‌شده خارتوران (محل عملیات تیم کشف شده متهم به جاسوسی) قرار داشته، منتشر کرده است. به‌گونه‌ای که این نشریه در یکی از گزارشات خود درباره این سایت مهم موشکی نوشته است: «سومین سایت پرتاب ماهواره در ایران که توسط جینز شناسایی شده است در فاصله 165 کیلومتری شمال شرق سایت فعلی پرتاب ماهواره در سمنان و 40 کیلومتری جنوب شرق شهر شاهرود واقع شده است. زمان تقریبی آغاز ساخت‌وساز در این پایگاه بین مه ‌و سپتامبر 2010 تخمین زده می‌شود. یعنی دقیقا همان زمانی که فعالیت توسعه و گسترش سایت قدیمی پرتاب ماهواره در سمنان آغاز شده بود. فعالیت‌های ساخت‌وسازی که هم‌اکنون مساحت سایت قدیمی را به حدود 100 کیلومترمربع توسعه داده است. مانند سایت سمنان، سایت شاهرود (سایت جدید) نیز دارای یک برج پرتاب به ارتفاع تقریبی 23 متر است. موضوعی که این تفکر را تقویت می‌کند که ایران می‌خواهد در هر دو پایگاه واقع در استان سمنان توانایی پرتاب ماهواره‌برهای بزرگ‌تر از سفیر را داشته باشد. سکوی پرتاب واقع در سایت شاهرود به ابعاد 140 در 200 متر بسیار بزرگ‌تر و البته دارای تنها یک خروجی گازهای موشک به طول 125 متر به جای 2 خروجی است. همچنین سایت شاهرود دارای یک سکوی افقی جهت بازبینی و چک موشک به ابعاد 62 در47 متر است که بسیار کوچک‌تر از سایت 100در50 متری سمنان است».
از همینجا اسرائیل را می‌زنیم!
اما سایت موشکی ایران در منطقه حفاظت‌شده خارتوران که توسط فعالان به‌ظاهر زیست محیطی دید زده می‌شد، از آن پایگاه‌هایی است که برای رژیم صهیونیستی از خطرات بالقوه به شمار می‌رود. 7 مهرماه 90
سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه در این باره توضیحاتی ارائه کرد. فرمانده نیروی هوافضای سپاه در جمع خبرنگاران درباره توان موشکی ایران اظهار داشت: مسافت برد موشکی ایران تا 2 هزار کیلومتر است و این به معنای عدم توانایی برای افزایش برد موشک‌ها نیست بلکه بیش از این برد را برای ساخت موشک‌های‌مان احتیاج نداریم. سردار حاجی‌زاده اظهار داشت: فاصله سرزمین‌های اشغالی با ایران بیش از یکهزار و 200 کیلومتر است که می‌توانیم آن را از سمت دامغان و سمنان مورد اصابت موشک‌های‌مان قرار دهیم.
 

گروه اقتصادی: دلار از تابلوی صرافی‌های تهران قهر کرد و خرید و فروش آن در روز گذشته متوقف شد. به گزارش «وطن‌امروز»، اکثر صرافی‌ها در تهران با توجه به کاهش قیمت دلار، این نوع ارز را خرید و فروش نکردند و حتی قیمت بازار آزاد آن از سایت مرجع اتحادیه طلا و جواهر تهران حذف شد. این در حالی است که روز گذشته رئیس‌کل بانک مرکزی صراحتا اعلام کرد مردم از اوراق مشارکت ارزی استقبال نکردند. توقف خرید و فروش دلار در صرافی‌ها را اکثر خبرگزاری‌های دولتی و غیردولتی تایید کردند و این اتفاق را ناشی از کمبود دلار دانستند. خبرگزاری میزان در این‌باره نوشت از صرافی‌های سطح شهر مطلع شدیم به دلیل کمبود ارز در بازار، صرافی‌ها از فروش دلار خودداری می‌کنند. پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که توقف در خرید و فروش ارز تاثیر خود را روی بازار‌های موازی همچون طلا، سکه و سایر بازار‌های وابسته خواهد گذاشت. قیمت دلار در برخی صرافی‌ها در حال حاضر  4476 تومان تعیین شده است.همچنین ایسنا خبرگزاری وابسته به دولت نوشت که در موارد متعدد صرافی‌ها به دلیل آنچه کمبود ارز اعلام شده، از فروش انواع ارز خودداری می‌کنند و به نوعی خرید و فروش ارزهای مختلف بویژه دلار در بازار متوقف شده است. برخی صرافی‌های سطح شهر بر این نکته تاکید دارند که نرخ بانکی دلار برای امروز(دوشنبه) ۴۴۷۷ تومان است اما این صرافی‌ها ارزی برای فروش در اختیار ندارند. سایت اتحادیه طلا و جواهر که معمولا هر روز قیمت انواع طلا، سکه و ارز را اعلام می‌کند دیروز از اعلام نرخ دلار خودداری و تنها به اعلام نرخ دلار صرافی‌ها اکتفا و نرخ آن را ۴۴۶۶ تومان اعلام کرد که نرخ دلاری است که بانک مرکزی در اختیار آنها قرار می‌دهد. نرخ یورو نیز ۵۴۵۶ تومان و نرخ پوند ۶۸۰۰ تومان اعلام شد. البته برخی صرافی‌های سطح شهر بر این نکته تاکید دارند که حتی برای فروش پوند و یورو هم موجودی ندارند. همچنین روی سایت رسمی اتحادیه طلافروشان، قیمت سکه، یک میلیون و ۵۳۲ هزار تومان درج شد. در بررسی این وضعیت محمد کشتی‌آرای، عضو هیات‌رئیسه اتحادیه طلا و جواهر گفت: با توجه به کمبود موجودی ارز، در حال حاضر به هیچ عنوان در صرافی‌ها و بازار خرید و فروش ارز بویژه دلار صورت نمی‌گیرد. این شرایط اثر خود را روی بازار سکه و طلا نیز گذاشته است و بر همین اساس امروز (دوشنبه) قیمت سکه تمام بهار آزادی به یک میلیون و ۵۵۰ هزار تومان رسیده و هر گرم طلای ۱۸ عیار با افزایش ۵۰۰۰ تومانی به قیمت ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. به گزارش «وطن‌امروز»، کمبود دلار در بازار در حالی است که بارها و بارها دولتی‌ها اعلام کرده‌اند در انتقال ارز به ایران مشکلی وجود ندارد و پول نفت به کشور وارد می‌شود.
استقبال سرد از سکه و سپرده ارزی
رئیس‌کل بانک مرکزی با اذعان به اینکه مردم از گواهی سپرده ارزی و پیش‌فروش سکه استقبال نکردند، گفت: از ۲۸ بهمن تا ۳ اسفندماه، ۱۰۱ هزار میلیارد تومان اوراق سپرده ریالی فروخته شده است. به گزارش تسنیم، ولی‌الله سیف افزود: گواهی سپرده ارزی مبتنی بر فروش ارز بسیار اندک فروخته شده است. سیف در ادامه به تشریح دلایل گرانی دلار در ماه‌های اخیر پرداخت و تصریح کرد: نرخ ارز در طول سال‌های 91 و 92 با اضافه جهش روبه‌رو بود و بخشی از آن در سال‌های 93 و 94 جذب شد و تعدیل نرخ ارز به صورت طبیعی و منطقی نیز صورت گرفت ولی با بروز تحولات پیش گفته و التهاب‌آفرینی در بازار ارز، بازار از تعادل نسبی خارج شد. وی افزود: اساسا عدم اطمینان‌ نسبت به تداوم توافقنامه هسته‌ای و همزمانی آن با افزایش تقاضای فصلی به همراه ایجاد فضای روانی منفی از سوی برخی در داخل، منجر به تغییر جهت در انتظارات فعالان اقتصادی و افزایش تمایل برای ورود به بازار ارز شده است. در همین حال با هماهنگی به‌عمل آمده با بانک مرکزی بخش خرید الکترونیکی ارز در سامانه جامع تجارت عملیاتی شده و کاربران می‌توانند از 7 اسفند درخواست خرید ارز خود را از صرافی‌ها در سامانه ثبت کنند. طبق اعلام قبلی، در فاز نخست، این امکان برای درخواست‌های خرید دارای نوع ارزهای «یورو» و «یوآن» فراهم شده است. همچنین در حال حاضر درخواست‌های خرید ارز برای صرافی‌های بانکی ارسال می‌شود و به مرور زمان صرافی‌های غیربانکی نیز به سیستم اضافه خواهند شد.
شوک ارزی، صادرات را هم کم می‌کند
مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت گفت: تجربه نشان داده شوک‌های ارزی نمی‌تواند موجب رکود واردات شود یا تغییر چشمگیر تراز تجاری را به همراه داشته باشد اما در نهایت این موضوع می‌تواند در بلندمدت آثار مخربی بر تورم و صادرات داشته باشد. فرهاد نوری در پاسخ به این سؤال که آیا شوک‌های ارزی باعث رکود در تجارت بویژه واردات نشده است؟ به سال ۱۳۹۱ که نرخ دلار به طور ناگهانی بیش از ۹۰ درصد افزایش یافت، اشاره کرد و گفت: در دوره مورد بررسی نرخ ارز از ۹۳۵ تومان (به ازای هر دلار) به بیش از ۳۶۵۴ تومان رسید اما بررسی روند واردات نشان از رکود خاص در این مدت نداشت. وی افزود: البته اوج واردات به سال‌ ۱۳۸۹ مربوط می‌شود که پس از یک دوره ثبات نرخ ارز، حجم کالاهای وارداتی به بیش از ۶۴ میلیارد دلار رسید و این موضوع آسیب‌هایی جدی برای تولید کشور به همراه داشت. پس از آن، با افزایش قابل توجه نرخ ارز و نیز محدودیت‌های تحریمی واردات با کاهش روبه‌رو شد اما این کاهش را نمی‌توان به منزله رکود واردات تلقی کرد. نوری در پاسخ به این سؤال که برای مواجهه با شوک‌های ارزی چه رویکردی در دستور کار سازمان توسعه تجارت قرار گرفته است، اظهار کرد: یکی از الزامات توسعه صادرات غیرنفتی کشور، اتخاذ سیاست ارزی مناسب است. مطابق بند «ج» ماده ۸۱ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، نظام ارزی کشور «شناور مدیریت‌ شده» است. در واقع، نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی و همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین خواهد شد. وی افزود: این سیاست همواره با اهداف کلان اقتصادی همچون مهار تورم در تعارض قرار می‌گیرد و این امر سبب شده تا تغییرات نرخ ارز بر مبنای ارز حقیقی محقق نشود. با این حال، تعیین محدوده مناسب نوسان نرخ ارز مطابق ماده ۸۱ قانون برنامه پنجم توسعه، از مهم‌ترین دغدغه‌های صادرکنندگان کالا و خدمات بوده است. نوری همچنین اظهار کرد: با توجه به رویکرد حاکم بر سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در توسعه صادرات، این امر نیازمند رویکرد ثبات نسبی نرخ ارز حقیقی در بلندمدت از طریق تعدیل تمام یا بخشی از نرخ ارز اسمی (متناسب با تورم داخلی و جهانی) یا سیاست‌های مهار تورمی است. مدیرکل دفتر توسعه خدمات بازرگانی سازمان توسعه تجارت در پایان گفت: البته صرفاً با اتخاذ سیاست‌های ارزی نمی‌توان به اثربخشی نرخ ارز حقیقی بر صادرات امیدوار بود. در این ارتباط باید سایر ملاحظات همچون بهبود رقابت‌پذیری، سیاست‌های پولی، سیاست‌های مالی و... مورد توجه قرار گیرد. همچنین براساس تجربه تاریخی، باید توجه داشت که عدم تعدیل نرخ ارز رسمی از سوی بانک مرکزی در نهایت به بروز جهش‌های نرخ ارز منجر شده که آثار مخربی بر تورم و صادرات در بلندمدت داشته است.
 

دلار ۴۴۶۶ تومان شد
دیروز در بازار آزاد تهران، هر دلار آمریکا با کاهش جزئی به ۴۴۶۶ تومان رسید، ضمن اینکه هر یورو نیز با نرخ ۵۴۵۶ تومان معامله شد. به گزارش مهر، هر درهم امارات ۱۳۳۰ تومان، لیر ترکیه ۱۳۱۱ تومان و هر پوند نیز ۶۸۵۳ تومان خرید و فروش شد. در همین حال هر قطعه سکه بهار آزادی یک میلیون و 535 هزار تومان، نیم‌سکه 753 هزار تومان، ربع سکه 472 هزار تومان و هر گرم طلای 18 عیار نیز 149 هزار و 647 تومان فروخته شد.
 

بیانات رهبر حکیم انقلاب اسلامی در دیدار دست‌اندرکاران کنگره 14 هزار شهید جامعه کارگری کشور که در تاریخ ۱۶ بهمن ۹۶ برگزار شده بود، صبح دیروز در محل این همایش منتشر شد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در این دیدار، بزرگداشت شهدا در سراسر کشور را نشانه لطف و اراده الهی مبنی بر مستدام ماندن سایه شهیدان بر سر ایران دانستند و گفتند: تکریم شهدای برخی اقشار از جمله شهدای کارگری ارزش مضاعف دارد زیرا در همه حوادث دوران انقلاب، مقابله با گروهک‌ها و دفاع‌مقدس، کارگران با غیرت و بصیرت در صحنه حاضر شدند. ایشان با اشاره به ناکام ماندن ضدانقلاب در تحریک کارگران علیه جمهوری اسلامی، افزودند: یکی از کارهای اساسی دشمنان، تحریک و وادار کردن کارگران به ایجاد رکود در کارخانه‌ها بود اما کارگران در طول این سال‌ها همواره با بصیرت و همت و تدین ایستادند و دست دشمن را رد کردند. رهبر انقلاب اسلامی حضور برجسته کارگران در دفاع‌مقدس را عرصه دیگری از غیرت و حمیت دینی آنان برشمردند و خاطرنشان کردند: هر گاه امام بزرگوار فراخوان می‌دادند، بسیاری از کارگران جوان و مؤمن که حتی نان شب و زندگی آنها وابسته به درآمد روزانه‌شان بود، به‌عنوان بسیجی به جبهه‌ها می‌رفتند و با منطق و استدلال می‌گفتند «باید برویم از کشور و مرز اسلامی دفاع کنیم زیرا اگر دشمن مسلط شود، نه نان، بلکه هیچ‌چیز نخواهیم داشت». ایشان همچنین دست‌اندرکاران کنگره شهدا را به انجام کارهای اثرگذار و پرهیز از کارهای تشریفاتی توصیه کردند.
 

حسین  قرایی: دکتر «محمدباقر نجف‌زاده‌بارفروش» (م.روجا) این روزها با عصایی در دست 57 سالگی‌اش را دارد پشت‌ سر می‌گذارد. زندگی این محقق و پژوهشگر و استاد دانشگاه زندگی پرحادثه‌ای است؛ تحصیلش، تدریسش و... هرکدام برای خودش پروژه‌ای است که در مصاحبه به آنها پرداخته شده. دکتر نجف‌زاده‌بارفروش از دستفروشی و مسافرکشی و کارهایی از این دست کرده تا تدریس در دانشگاه‌های معتبر و تحقیق و پژوهش 62 جلد کتاب در حوزه زبان و ادبیات پارسی. وقتی با دکتر هم‌صحبت می‌شوی احساس می‌کنی ردپای طنز و غلو در صحبت‌هایش دیده می‌شود ولی هنر دکتر همین است. دکتر نجف‌زاده‌بارفروش، علاوه بر تحقیق و پژوهش‌های ادبی به ترجمه نیز روی آورده است. ترجمه پارسی او از «صحیفه سجادیه» که توسط نشر «تجلی مهر» منتشر شده به چاپ دوم رفته است.  سال‌هایی را که نجف‌زاده در زندان سپری کرده است به ترجمه نهج‌البلاغه گذرانده است. مصاحبه مفصل ما با این پژوهشگر متفاوت را بخوانید.
***
 آقای دکتر نجف‌زاده بارفروش! متولد چه سالی هستید و کجا به دنیا آمده‌اید؟
من طبق شناسنامه متولد سال 39 هستم، در روستای خطیرکُلای قائمشهر مازندران به دنیا آمدم. نیاکان من همه علمای دین بودند، پدرم معتقد است نسب ما به شیخ طبرسی صاحب مجمع‌البیان و جامع‌الجوامع می‌رسد. از سوی دیگر هم، غیر از شیخ طبرسی معروف که در روستای شیخ کُلی قائمشهر دفن است، یک شیخ طبرسی دیگر هم داریم که الکافی در فقه و فضائل‌الزهرا برای او است. شیخ طبرسی‌ها اصولاً مازندرانی هستند، بعضی سعی می‌کنند بگویند اهل تفرش هستند اما اصلاً اینطور نیست. آقای دکتر سیدحسین کریمان یک کتاب درباره شیخ طبرسی صاحب مجمع‌البیان دارد که در مشهد دفن است. معتقد است طبرسی اهل تفرش است اما پدرم می‌گوید نه! اینطور نیست.
 یعنی الآن نسب پدر به شیخ طبرسی می‌رسد.
بله! آبا و اجداد ما همه عالم و هنرمند بودند.
 می‌شود کمی از این آبا و اجداد برای ما بگویید؟ از این نجف‌زاده‌های‌بارفروش.
پدربزرگم که در نجف بود، علامه سعید‌العلماء، مرجع تقلید بود. معروف است وقتی که در نجف قدم می‌زد، مخصوصاً در حوزه علمیه، علما و فقها‌ ابراز نظر نداشتند. من این حرف را اگر اشتباه نکنم در کتاب منتخب‌التواریخ سیدهاشم خراسانی دیده‌ام، از زبان بزرگانی مثل آیت‌الله خویی شنیده‌ام. خیلی کم سن و سال بودم، نخستین کتاب را در حوزه علمیه از مرحوم گلپایگانی گرفتم، می‌گفت همین‌طور است. آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی در بررسی نجف‌زاده‌ها معتقد بود از نسب ما عده‌ای آمدند مازندران مستقر شدند، همه آنها اهل علم بودند.
 جناب دکتر! اگر اجازه بدهید جلوتر بیاییم و از پدر بشنویم. پدر در قید حیات هستند؟
پدر من 125 سال دارد.
 مادر چطور؟
مادر من هم 100 و خرده‌ای.
 دکتر! شما متولد چه سالی بودید؟
39.
 دوران ابتدایی و راهنمایی را در همان بارفروش که نام قدیم بابل است گذراندید؟
پدرم ظاهراً به خاطر مسائل ارث و میراث قهر می‌کند.
 از کجا؟ از بابل؟
بله! بعد به شهر شاهی می‌رود که امروز به آن قائمشهر می‌گویند. چون مبارز هم بود او را به کارخانه‌ نساجی تبعید می‌کنند.
 نساجی مازندران؟
بله!
 درس خواندن خود را نگفتید. ابتدایی و راهنمایی چه شد؟ از سال‌های تحصیل در این مقاطع بگویید.
ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان را در شهر قائمشهر خواندم. قبل از آن مکتبخانه را در دهی که خودم متولد شدم، خواندم. در آنجا به مکتبخانه می‌رفتم. گویی زندگی‌ام مثل نیما بوده، چون خیلی کتک می‌خوردم. از بس بی‌تاب و شلوغ و بازیگوش بودم. بالای درخت می‌رفتم، البته از هوش سرشاری برخوردار بودم.
 چه سالی دیپلم گرفتید؟
سال 58.
 پس چند ماهی از انقلاب می‌گذشت؛ کنکور کجا قبول شدید؟
دانشگاه تهران. قبل از آن یکسری اتفاقات در زندگی داشتم که نیاز به گفتن نیست ولی در سال 58 کنکور شرکت کردم و اعزام به خارج، البته فراز و فرودهایی داشتم که حالا بگذریم. بعد به خدمت سربازی رفتم که دوباره این بار به انگلستان بروم، به فرانسه نروم. می‌دانید فرانسوی زبان سختی است.
 بعد چطور شد؟ به سربازی رفتید یا دانشگاه تهران؟
سربازی رفتم! 2 سال خدمت را انجام دادم.
 بعد به دانشگاه آمدید؟
جبهه هم بودم.
 هنوز دانشگاه نرفته بودید؟
نه! دانشگاه ایران نرفته بودم. جبهه هم بودم، 2 سال سربازی را جبهه بودم و در ژاندارمری لرستان خدمت می‌کردم. پس از آنکه 2 سال خدمتم تمام شد در سپاه بودم، سپاه مازندران.
 در سپاه چه کار می‌کردید؟ رسمی سپاه شدید؟
رسمی شده بودم، بله! منتها پدرم اجازه نمی‌داد من از آنجا حقوق بگیرم.
 چرا؟
یک اعتقاداتی داشت، می‌گفت ما از لباسی هستیم که باید خیلی در حق و حقوق رعایت کنیم.
 بعد چه شد؟ چند ماه یا چند سال در سپاه بودید؟
دقیقاً به یاد ندارم. تا اینکه سال 60 سربازی هم که تمام شد دوباره با لشکر 25 کربلا به جبهه رفتم. لشکر 25 کربلا برای مازندران بود. به علوم پزشکی کمی آشنایی داشتم.
 از کجا با پزشکی آشنایی داشتید؟
در محضر پدر بودم و مطب دکتر جواد شیرازیان. دکتر جواد شیرازیان الآن دوران بازنشستگی خود را می‌گذراند، در تجریش مطب دارد؛ بیش از 80 سال سن او است.
 در جنگ چه فعالیت‌‎هایی انجام می‌دادید؟
بعد از سربازی که دوباره به سپاه و جبهه رفتم آنجا به کار پزشکی مشغول بودم.
 چه سالی به فعالیت‌هایی پزشکی در جنگ رو ‌آوردید؟
سال 60، 61  در شلمچه بر اثر مواد شیمیایی مجروح شدم و از پا درآمدم. تمام بدنم بر اثر مواد شیمیایی سوخت، هم سوخت هم ترکش دارم، هم اعصاب و روانم به‌هم ریخت!
 بعد اینکه مجروح شدید شما را به عقب برگرداندند؟
بدنم کاملاً مجروح شد، دیگر نفهمیدم چه شد. بعد از مدت‌ها دچار بیماری اعصاب و روان شده بودم، تمام بدنم افتضاح بود. از نیمه بالایی بدنم، گوشت و پوست گرفتند، به دو پا چسباندند تا کم‌کم بهتر شدم. بیش از 3 سال تحت درمان بودم، با همه این شرایط، سال 62 در رشته ادبیات از دانشگاه تهران پذیرفته شدم.
 با همان مجروحیتی که شما را همراهی می‌کرد؟
با همان مجروحیتی که داشتم نبوغی داشتم، با ویلچر به دانشگاه می‌رفتم.
 سال 62 دانشگاه تهران قبول شدید؟
بله! چون زبان عربی‌ام خوب بود، جزو نخبگان بودم.
 چه رتبه‌ای کسب کردید؟
خیلی کم، نزدیک به تک رقمی.
 دقیقاً بفرمایید. [خنده]
دقیقاً به یاد ندارم ولی هر کسی دانشگاه تهران قبول نمی‌شد، کما اینکه الآن هم همین‌طور است.
البته سال 62 اعزام به خارج قبول شده بودم، سوربن هم از من دعوت کرد که اینجا بیا.
 چه بخوانید؟
قرار بود پزشکی بخوانم.
 چرا نرفتید؟
بزرگان با پدرم رایزنی کردند، گفتند نگذار این پسر برود.
 به دانشگاه تهران برگردیم.
پیش از آن به این هم اشاره کنم که همزمان وارد حزب جمهوری نیز شدم. در شاخه دانشجویی بودم، دانشگاه تهران هم قبول شده بودم اما با دلسردی و بداستقبالی استادان روبه‌رو شدم. اصلاً خاطرات خوبی از استادانم ندارم، جز اینکه همیشه تحقیر می‌شدم. کم‌کم دوستان را جمع کردم، دکتر محمدرضا مهدی‌زاده، دکتر قیصر امین‌پور و بعدها دوستان زیادی که به ما پیوستند.
 تا چه سالی دانشگاه تهران مشغول تحصیل بودید؟
من 3 ساله گذراندم، با اینکه واحدهای ما خیلی زیاد بود، 184 واحد بود.
 لیسانس؟
بله!
  اشتباه نمی‌کنید؟!
نه! سال‌های بعد تعداد واحدها را کم کردند، 134 واحد شد. در دوره ما 180 واحد بود.
 اساتید شما تا دوره‌‌ لیسانس در رشته ادبیات دانشگاه تهران چه کسانی بودند؟
چهره‌ معروفی نبود، کم‌کم افرادی مثل آقای رحمدل، آقای میرجلال‌الدین کزازی و دوستان دیگر آمدند. بعد دوستان دیگر به  دانشکده ادبیات و گروه ادبیات فارسی آمدند و جان گرفت. استادانی مثل دکتر غلامرضا ستوده و دکتر اسماعیل حاکمی‌والا حامی ما شدند.
 بعد از اینکه مقطع لیسانس را به پایان رساندید، فوق لیسانس و دکترا را چگونه طی کردید؟
لیسانس، فوق لیسانس و دکترا را در همان دانشگاه تهران ادامه دادم و قبول شدم. هر بار با موقعیت‌ها و رتبه‌های بسیار خوب اما دوره‌ لیسانس مرحوم هاشمی‌رفسنجانی خدایش بیامرزاد، منبع خیر شد مرا به روزنامه‌ اطلاعات برد.
 مگر مسؤول آنجا آقای دعایی نبود؟
آقای دعایی مسؤول روزنامه‌ اطلاعات بود ولی آقای هاشمی‌رفسنجانی رئیس مجلس بود آن زمان، از این رو حرف او بیشتر گیرا بود و دست مرا در دست دعایی گذاشت. گفت: ایشان سفارش شده‌اند. چه کسی سفارش کرد نمی‌دانم، من هم خجالت می‌کشیدم سؤال کنم. در روزنامه‌ اطلاعات بودم که همزمان با آقای سیدمهدی شجاعی، مجله‌ای به نام صحیفه، ضمیمه‌ روزنامه‌ جمهوری اسلامی چاپ شد.
 آن زمان آقای مرتضی سرهنگی و افراد دیگر هم فکر کنم بودند.
سرهنگی بعداً آمد، بهبودی که اصلاً اواخر آمد. دیگران نبودند. سیدمهدی شجاعی یک پدیده شگفت‌آوری بود، همیشه نواندیش بود.
 در همان صحیفه؟
بله! هم صحیفه هم در جامعه ادبی کارهایی انجام داد که دیگران بعدها یاد گرفتند.
 می‌شود یکسری از آن‌ کارها و فعالیت‌های ایشان را که در ذهن شماست  عنوان کنید؟
مثلاً افرادی که استعداد داشتند جذب می‌کرد، بدون اینکه بغضی داشته باشد. هر کس که عاشق ایران اسلامی بود ایشان دعوت به کار می‌کرد، می‌گفت بنویسید.
 بگذارید با این سوال ویزای ورود به مقطع دکترای شما را بگیریم؛ در دوره دکترا گفتید که با قیصر امین‌پور دوستی داشتید.
من با عزیز از دست رفته‌، دکتر قیصر امین‌پور از دوره لیسانس تا دکترا همکلاس بودم. خاطرات زیادی با دکتر قیصر امین‌پور دارم. امین‌پور شاعری عزیز و مورد احترام است، همین‌طور مهدی‌زاده. به نظرم در بین شاعران همه مورد احترام هستند، مهدی‌زاده خیلی برای پرورش شاعران جوان زحمت کشید. گواه من مرحوم دکتر سیدحسن حسینی است؛ در نقدی که می‌نویسد در آنجا یاد می‌کند: همه ما به فکر منیت بودیم ولی محمدرضا مهدی‌زاده در مجله «اطلاعات هفتگی» در کار و اندیشه تربیت شاعران بود. ناصر فیض در زندگینامه خود در آغاز نخستین دفتر شعر طنز خود که حوزه هنری به نام «نزدیک ته خیار» چاپ می‌کند و یک کتاب دیگر، صریح و آشکار می‌گوید: رویکرد خود را به طنز مدیون آقای مهدی‌زاده هستم، چون آقای مهدی‌زاده به من گفت تو شعر جدی را رها کن و به سمت طنز برو. من هم به ایشان گفتم در حوزه طنز دارم کتاب می‌نویسم، به نظرم مهدی‌زاده درست گفت.
 به فضای قیصر امین‌پور برگردیم و افراد دیگری که شما در دانشگاه با آنها دوست بودید. از آنها روایت کنید. دیگر با چه کسانی غیر از قیصر امین‌پور دوست بودید؟
با خود آقای گرمارودی بزرگوار که با آقای سیدحسن حسینی از دانشگاه آزاد آمده بودند؛ بعضی کلاس‌ها را مشترک بودیم.
 چه کلاس‌هایی را با دکتر گرمارودی و دکتر حسینی مشترک بودید؟
همه دروسی که در مقطع دکترا می‌خواندیم، بویژه کلاس مرحوم علامه سیدجعفر شهیدی در لغت‌نامه دهخدا.
 در محل موسسه لغت‌نامه دهخدا کلاس ایشان تشکیل می‌شد؟
استاد عزیز ما دکتر سیدجعفر شهیدی به دانشکده ادبیات نمی‌آمد. چهارشنبه‌ها ما و دانشجوها به لغت‌‌نامه می‌رفتیم، یک اتاق بزرگ به عنوان کلاس؛ صندلی بود، استاد تشریف می‌آورد نهج‌البلاغه، خاقانی، مثنوی، شاهنامه و دیگر دروس را تدریس می‌کرد. از ساعت 8 صبح تا یک بعد از ظهر، بی‌وقفه.
 از اساتید غیر از آقای دکتر سیدجعفر شهیدی با چه کسانی از بزرگان و اساتید درس داشتید؟
با همه مثل دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی و دکتر سیدحسین بحرالعلومی. از استادانی که بعد از انقلاب تدریس را ادامه دادند.
 آقای نجف‌زاده! چه سالی از رساله دکترا دفاع کردید و عنوان رساله‌تان چه بود؟
سال 81 دفاع کردم، چون مشغله‌‌ام زیاد بود تا این موقع طول کشید. منبع خیر آن قیصر بود، من نمی‌خواستم دفاع کنم و ایشان تأکید داشت تو که همه ما را به ادبیات آوردی دکترا نگیری نمی‌شود. اینطور شد که دفاع کردم، موضوعش هم ادبیات داستانی در ایران از مشروطه تا انقلاب بود، به راهنمایی استاد دکتر غلامرضا ستوده. پایان‌نامه لیسانس من هم قصه در قرآن بود.
 آقای یعقوب حیدری اخیراً ( 6-5 سال پیش) یک کتابی نوشته که «قیصر امین‌پور در این کتاب قایم شده است». در آنجا نقل می‌کند با قیصر امین‌پور برای دفاع پایان‌نامه دکترای یکی از دانشجویان رفتیم. از شما اسم نمی‌برد ولی با یک تعریض می‌گوید قیصر آمد 10 دقیقه نشست و با قیصر رفتیم. یعنی به یک شکل می‌خواهد بگوید رفاقت قیصر با شما رفاقتی صمیمی‌ نبود. البته این مطلب را آقای حیدری با ایما و اشاره آغشته به ادب برایم گفتند.
نه! اینطور نبود. من با قیصر دوست صمیمی بودم.
 بعد از اینکه فوت کرده اینطور می‌فرمایید یا واقعاً همین‌طور بودید؟
حقیقتاً نه! اغلب هم ایشان و دوستان حوزه را راهنمایی می‌کردم که مثلاً باید انتشارات داشته باشید؛ شما نسل انقلاب باید مجله داشته باشید که مانیفست ادبیات انقلاب باشد.
 در همان مقطع دکترا، در جلسه پایان‌نامه دکترای شما چه کسانی از بزرگان آمدند؟
چون من مشغول سخنوری بودم دقت نمی‌کردم، بعدها فیلمی که از ما گرفته شده بود، نیم ساعتی از آن در شبکه 3 پخش شد که مشخص بود برخی بزرگان آمده بودند.
 چه کسانی در جلسه بودند؟
استاد احمد محمود که اخیراً کتاب «جنگ به خاطر وطنم» را به ایشان تقدیم کردم، علی‌محمد افغانی، صابری‌فومنی (گل آقا)، استاد امیر بانو کریمی، دختر امیری فیروزکوهی و بچه‌های مجله گل آقا، نویسندگان و شاعران گل آقا، نویسندگان و شاعران روزنامه اطلاعات و کیهان و همشهری. خلاصه زیاد بودند. به یاد دارم بعد از دفاعیه، قیصر به شوخی گفت: نجف! اگر تو بمیری چه خواهد شد! الآن که زنده‌ای راحت همه را صدا کنی می‌آیند. علی‌محمد افغانی می‌گفت: آقای نجف‌زاده، من نخستین‌بار است در دفاعیه یک دانشجو شرکت می‌کنم. احمد محمود می‌گفت: تو مرا عوض کردی با حرف‌هایی که در حوزه ادبیات زدی.
 بعد به دانشگاه تهران آمدید و وارد تدریس شدید؟
من از دوره لیسانس در دانشگاه درس می‌دادم.
 کجا تدریس می‌کردید؟
همان دانشگاه تهران.
 چه دروسی را تدریس می‌کردید؟
دروس مختلف را درس می‌دادم، به عنوان یک نخبه شناخته شده بودم. مثلاً استادی مثل آقای دکتر ستوده می‌خواست به هند برود می‌گفت به جای من آقای نجف‌زاده بیاید درس بدهد. آقای دکتر جلیل تجلیل‌تبریزی، رئیس گروه بود، الآن هم تشریف دارند، ایشان گفت اگر جز نجف‌زاده بود ما قبول نمی‌کردیم. همزمان عزیز ما، مرحوم قیصر هم بود.
 شما فقط دانشگاه تهران درس دادید؟
آن موقع بله! ضمن دانشجویی یا پس از فارغ‌التحصیلی از دوره فوق لیسانس در دانشگاه آزاد، دانشگاه پیام‌نور و علامه هم تدریس کردم.
 وقتی زندگی شما را می‌خواندم و تورق می‌کردم، دیدم شما عضو هیات علمی دانشگاه نیستید.
بله! همین‌طور است.
 چرا با اینکه دکترا داشتید، عضو هیات علمی نشدید؟
افرادی مثل من گریز‌دهنده و گریزنده‌ بودند. ما تاب نمی‌آوردیم، برای اینکه روحیه خاصی داشتیم. آن زمان استادانی که بودند هم ما را خوب پذیرا نبودند، ضد بچه‌های مذهبی بودند. من نمی‌خواستم با اینها چالش داشته باشم.
 یعنی آنها شما را نپذیرفتند که عضو هیات علمی دانشگاه شوید؟ شما اعتراض نمی‌کردید؟ وقتی شما یک فرد مذهبی – انقلابی بودید چرا اعتراض نکردید؟ چرا حداقل در یک چارچوبی فریاد نکردید؟
اصلاً نیازی نمی‌دیدیم، چون جاهای مختلف درس می‌‌دادم. مثلاً تهران راه نمی‌دادند به دانشگاه علامه می‌رفتم.
 کتاب «جنگ به خاطر وطن» شما را که می‌خواندم، یکی از خاطرات شما دیالوگ و گفت‌وگوی‌تان با مرحوم احمد زارعی است که آنجا دارید به احمد زارعی رزمنده دیروز و امروز گلایه می‌کنید که چرا جامعه امروز با ما بد است؛ چرا دکتر نجف‌زاده بارفروش باید به روزی بیفتد که مثلاً برود مسافرکشی کند که از خود شما شنیدم؟ چرا عدالت خواهی نکردید؟ چرا مطالبه‌گری نکردید؟
ما اینجا سهل‌انگاری کردیم.
 ترس بر شما چیره شده بود یا سهل‌انگاری کردید؟
سهل‌انگاری کردیم. مخصوصاً که خودم روزنامه‌نگار هم بودم اما اگر در دانشگاه تهران درس نمی‌دادم، دانشگاه علامه یا دانشگاه قم و باهنر کرمان یا دانشگاه دیگر درس می‌دادم و دانشگاه تهران آن حالت قهر برایم بود. ما بچه‌های مذهبی همیشه مورد برخورد این افراد بودیم.
 دقیقاً چه سالی به فضای روزنامه‌‌نگاری ورود کردید؟ در زندگینامه شما می‌خواندم بعدها خودتان 2 نشریه داشتید.
 سال 63 بود که عرض کردم با بزرگواری آقای هاشمی‌رفسنجانی که در حزب جمهوری بودند و بزرگواری مقام معظم رهبری وارد روزنامه اطلاعات شدم، آنجا فعال بودم تا اینکه خودم هم مجوز گرفتم.
 مجوز چه نشریاتی را؟
مجوز «مردم و زندگی» که هنوز کارت آن در جیبم است.
 چندین شماره از مجله بیدار را هم گرفته بودم، مطالب متنوعی داشت؛ شعر، موسیقی، تئاتر...
بله! هر بار سعی می‌کردیم که به یک موضوع بیشتر بپردازیم.
 چه کسانی با شما همکاری می‌کردند؟
معاون و همه‌کاره من یکی از دوستان مخلص، آقای مسعود میرزایی بود که هنوز هم هست و بعد جمع کثیری از نویسندگان نخبه. مثل خانم بلقیس سلیمانی و شاعران و نویسندگان و هنرمندان دیگر؛ خیلی‌ها بودند. چون مجله ما آزاد و در عین حال شخصی بود به ما افتخار می‌دادند، حق‌التألیف آنها را هم می‌دادیم. مجله مردم و زندگی عامه‌پسند و خانوادگی بود و بیدار یک نشریه قدرتمند فرهنگی.
 تا چند شماره بیدار را منتشر کردید؟
بیدار را از سال 75-74 تا سال 86-85 انتشار دادیم.
 آقای نجف‌زاده! زندگی شما یک زندگی پراتفاق و پرحادثه است.
 پر حادثه را درست گفتید، زدید به خال! من بسیار دغدغه و مشکلات داشتم، با این تن مجروح اما الآن 2 سال است که از پا افتاده‌ام.
 برایم تعریف می‌کردید وقتی نشریه را منتشر می‌کردید روزهایی به زندان افتادید، چطور به زندان افتادید؟ آن زمان که به زندان افتادید حداقل 15 -10 سال بود که کار فرهنگی انجام می‌دادید و چندین جلد کتاب داشتید. از سیر رفتن به زندان خود هم جالب است پرده‌برداری کنید.
این جالب است... اطرافیان من شایستگی نداشتند...
 چطور زندان رفتید؟ داشتید خاطره آن را می‌گفتید.
به خاطر اینکه پول کم آورده بودیم. یک مقدار اختلاس شده بود، یک مقدار که نه... چون رئیس شرکت من بودم ناگزیر مرا به زندان انداختند. در آنجا با منوچهر نوذری، هنرمند بزرگوار هم‌خرج و هم‌اتاق بودیم.
 زندان کجا؟
قصر.
 یک روایتی از منوچهر نوذری می‌کردید، آن روایت را بگویید.
من که رفته بودم، دیدم یک نفر با یک حالتی سلام می‌کند. من قبلاً زیاد به ساختمان رادیو می‌رفتم. برای برنامه در «انتهای شب» آقای هادی سعیدی‌کیاسری گاه‌گاهی مطلب می‌نوشتم. خدایش حفظ کُناد که مرد خدا بود و انسان.
 الآن هم ایشان در قید حیات است، چرا می‌گویید بود؟
الآن هم هست. ایشان خیلی به من کمک کردند.
 داستان زندان را بفرمایید. خلاصه هرطوری شده می‌خواهید از خاطره زندان طفره بروید.[خنده]
 در زندان ترجمه نهج‌البلاغه‌ام را پاک‌نویس کردم. به یاد دارم آقای نوذری می‌گفت که دکتر تو علناً به زندان آمدی. به شوخی می‌گفت. می‌گفتم: چطور؟ می‌گفت: به خاطر اینکه تو هر روز داری می‌نویسی ولی تمام لحظات من باید با سیگار کشیدن بگذرد.
 یعنی کل ترجمه نهج‌البلاغه را آنجا نوشتید؟
بله!
 چه سالی از زندان بیرون آمدید؟
من سال 79 رفتم، 81 آمدم.
 2 سال؟
آن هم آقا باعث شد. وقتی یک عده از نویسندگان و شاعران به دیدن آقا می‌روند دوستان از گرفتار بودن من گفتند. آقا به آقای زم دستور می‌دهند که در آزادی من تلاش کند. آقای زم، بنیاد شهید و بسیاری از شاعران و نویسندگان و متفکران، همه و همه همدست شدند، تیمی را تشکیل دادند و در آزادی‌ام کوشیدند.
 یک خاطره‌ای را از زبان آقای دکتر مجتبی رحمان دوست – که نماینده مردم تهران در دوره قبل بود – شنیدم. به من می‌گفت آقای دکتر نجف‌زاده بارفروش یک جلسه  یک ساعته با رهبر انقلاب سال 71 یا 72 داشتند.
 بله! همین‌طور است. این جلسه برای قبل از زندان بود و توفیق داشتم. یک کتابی به نام طنزسرایان ایران از مشروطه تا انقلاب نوشته بودم.
 همان کتاب 2 جلدی منظورتان است؟
بله! قبلاً در 3 جلد چاپ شد. آن موقع که گل آقا زنده بود و مرحوم مرتضی فرجیان سردبیر گل آقا و نشریات توفیق بود.
 دفتر مقام معظم رهبری دعوت کردند و نزد ایشان رفتید؟
بنده‌نوازی کردند و ذره‌پروری. من چند بار توفیق داشتم، نخستین بار سال 71 بود که حضوری شرفیاب شده بودم. برای چندمین بار... چون آقا را ما در حزب جمهوری اسلامی می‌دیدیم ولی به صورت چهره به چهره و روبه‌رو سال 71 به بعد بود. سال 71 «کتاب طنزسرایان» منتشر شده بود و خیلی هم سر و صدا کرده بود، چون نخستین کتاب در حوزه طنز و در اوج جنگ بود. خیلی پیش‌تر آن را به چاپ و نشر بنیاد مستضعفان داده بودم، تا حروف‌چینی و چاپ شود ولی چند سال طول کشید.
 از دیدارتان با رهبری بگویید.
اجازه بدهید چیزی نگویم، فقط بگویم که آقا وقتی آمدند و من حضوری توفیق بوسیدن ایشان را داشتم خیلی لذت بردم. دیدگاه‌هایی داشتند.
 در حوزه طنز؟
در حوزه طنز و کتاب من. من هم توضیحاتی دادم و آقا پذیرفتند.
 پس کتاب را مو به مو خوانده بودند؟
اصلاً من شگفت‌زده شده بودم که آقا با همه مشغله‌ای که داشتند چطور این کتاب 3 جلدی حجیم را مو به مو خوانده بودند! دیدگاه‌های آقا را به جان خریدم. این کتاب، پس از 25 سال اخیراً توسط حوزه هنری خراسان رضوی در مشهد تجدید چاپ شد.
 آقای نجف‌زاده! یک ویژگی‌ای در رفتار شما وجود دارد؛ ویژگی‌ مطایبه‌گونه و شوخ‌طبعی که بسیاری می‌گویند طی چند سال اخیر در رفتار دکتر نجف‌زاده بروز پیدا کرده است. این شوخ‌طبعی برنامه‌ریزی شده است یا نه همین‌گونه روزگار ‌می‌گذرانید؟
نه! قبلاً بیشتر این اخلاق را داشتم، الآن بسیار کم شده است. چون سن آدم که زیاد می‌شود، انسان بی‌حوصله می‌شود، ترش‌رو می‌شود. اتفاقاً الآن خیلی کاهش پیدا کرده است. الآن پسران من نیما، بیدل و رهی وقتی با همدیگر شوخی می‌کنند به آنها تذکر می‌دهم. همسرم زبان انگلیسی را تا دکترا خوانده و خواهر شهیدی از مراغه، آذربایجان شرقی است. ایشان را هم که عرض کردم 2 مجله داشتند.
 شوخ‌طبعی را نفرمودید، ما را مدام «سنگ ـ قلاب» می‌کنید.[خنده]
شوخ‌طبعی من از همان ابتدا بوده است. پدرم همین‌طور است، وقتی در محضر او می‌نشینیم هنوز شوخ‌طبع است. با اینکه 125 سال از عمر ایشان می‌گذرد.
 استاد! اسم فرزندان‌تان هم شاعرانه است.
بله! نیما و بیدل و رهی.
 چرا؟
من ادیب هستم دیگر. اسم بچه‌هایم را ادبی انتخاب کردم و جالب است که خانم دکتر امیر بانو کریمی، همسر دکتر مظاهر مصفا، صبیه مرحوم امیری فیروزکوهی به من می‌گفت: آقای نجف‌زاده چرا به نام صائب نگرفتی؟
چون این بزرگواران به سبک هندی و صائب بسیار علاقه‌مند هستند.
گفتم چشم در فرصت‌های بعدی!
 شما یک زندگی پر حادثه‌ای داشتید. به یک بخشی از زندگی‌تان در «جنگ به خاطر وطنم» که انتشارات رسانه اردیبهشت سال‌ها پیش منتشر کرده، اشاره کرده‌اید. چه اتفاقاتی در زندگی شما افتاده است. مثلاً گاهی اوقات کتاب‌های خود را می‌بردید گوشه خیابان بساط می‌کردید و می‌فروختید.
بله! همین‌طور است.
 از این هم بگویید، برای ما جالب است.
من همواره  زندگی پر دغدغه‌ای داشتم، مثلاً یک مدتی پول کم آورده بودم و مشکلات مادی عظیمی داشتم. هر چه کتاب داشتم به خیابان برای دستفروشی بردم.
 در خاطرتان هست چه سال‌هایی بود؟
به یاد ندارم. چندین مرتبه این اتفاق افتاد. تا سال گذشته، الآن که 96 است من تا سال 85 بعد از زندان مسافرکشی می‌کردم. قبل از زندان، قبل از 79 هم مسافرکشی می‌کردم. حتی یک چیز جالب بگویم یک عید هم بود که عیدی بچه‌ها را نداده بودم.
 بچه‌های مجله؟
بچه‌هایی که در دفترم کار می‌کردند، مجله مردم و زندگی و بیدار. چه کار کردم؟ خانه‌ای در رودهن خریده بودم آن را فروختم که عیدی بچه‌ها را بدهم. هر چه جمع کرده بودم در راه قلم و ارزش‌های ادبیات انقلاب دادم اما یک نیم نگاه از سر مهر به من نشد.
 حتی از طرف نهادهایی که نهادهای انقلابی هستند؟ مثل نهادهایی که کار آنها ادبیات انقلاب است.
مثل خود بنیاد شهید، وزارت ارشاد یا... نه! هیچ‌کس مرا مورد لطف قرار نداد. مگر مقام عظمای ولایت که با نگاه مهرآمیز و معنویت انسانی ایشان من آزاد شدم.
 غیر از مسافرکشی و بساط کردن چه کارهایی انجام می‌دادید؟
تدریس می‌کردم، همزمان در دانشگاه‌های ایران.
 یعنی هم مسافرکشی می‌کردید هم استاد دانشگاه بودید؟
بله!
 شوخی که نمی‌کنید؟[خنده]
نه! چاره‌ای نبود. الآن 3 پسر دانشجو دارم.
 الآن هم دغدغه دارید؟
دغدغه دارم چون حقوقم کم است. 3 میلیون تومان حقوق می‌گیرم.
 حقوق خیلی کمی هم نیست.
نگاه کنید بچه‌های من دانشجو هستند. مثل ما نیستند، من با دمپایی دانشگاه می‌رفتم، خرج عروسی‌ام را خودم دادم، خرج حج و کربلا و سوریه پدر و مادر را خودم دادم و آنها را به عتبات عالیات بردم. در عروسی‌‌ام خودم خرج کردم، خرج عروسی خواهرها و برادرهایم را من ‌دادم.
 فرزند چندم خانواده بودید؟
فرزند هفتم.
 یعنی بزرگ‌تر از شما در خانواده هست.
یک برادرم آمریکا درس خوانده است. یک برادر من جای دیگر بود، اینها هر دو گرفتار بودند و من فارغ‌البال بودم اما بعد که ازدواج کردم و بچه‌دار شدیم زندگی‌ام کم‌کم دچار تنش شد.
 مثل اینکه یک زمانی هم شما کاندیدای مجلس شده بودید؟
بله! سال 74 یا 76، دقیقاً نمی‌دانم، همزمان در روزنامه سلام و اطلاعات کار می‌کردم. کاندیدای مجلس شده بودم. شعر فروغ فرخزاد که می‌گوید: «کسی می‌آید که مثل هیچ‌کس نیست» را بالای پوستر تبلیغاتی‌ام زده بودم و در همان روزنامه چاپ کرده بودم، ظرف یک هفته انتخابات خیلی برای افراد جالب بود که یک کاندیدایی می‌آید شعرهای فروغ فرخزاد را به عنوان سرلوحه تبلیغات خود قرار می‌دهد.
 در لیست نبودید؟
نه! انفرادی بودم. به مجلس راه پیدا نکردم اما همین که ذائقه مردم با شعر فروغ شیرین شد برایم زیبا بود.
 چقدر رأی آوردید؟
به یاد ندارم ولی رأی خوبی آورده بودم. چطور شد نرفتم را از من نپرسید.
 چرا؟
نمی‌دانم چرا کم لطفی کردند ولی من معتقد بودم باید می‌رفتم.
 بعضی وقت‌ها آدم احساس می‌کند در برخی صحبت‌های شما یک غلو یا یک اغراق وجود دارد. گاهی اوقات شما راجع به یکسری از افراد مطلب می‌نویسید، کتاب‌های مختلف شما را دیده‌ام؛ این اغراق وجود دارد. شاید باید بگوییم این اغراق لطف زیاد شما و محبت زیاد شماست. این غلو در جایی ریشه دارد یا واقعاً آن شخص اینطور که می‌نویسید، هست؟
من ادبیات خوانده‌ام، ادبیات محض. طبیعت ما این است که ایرانی جماعت و انسان جماعت اغراق را داشته باشیم. یکی از نویسندگان ترکیه داستانی دارد، می‌گفت: یک نفر هر روز آگهی در مطبوعات می‌داد، مثلاً می‌گفتند امروز تولد آتاتورک است، این در روزنامه آگهی می‌داد که من تولد شما را تبریک می‌گویم. بعد که این فرد فوت کرد هر کس از او چهره‌ای ساخته بود که این فرد حکماً آدم بزرگی است. چرا؟ چون با آتاتورک دوست بود. اصلاً می‌گفتند این فرد رئیس‌جمهور آمریکا را تعیین می‌کند! چنین چیزی نبود، منتها همیشه در دید چهره‌ها بود.
 تا به حال چند کتاب منتشر کرده‌اید؟
اگر نشریات را که منتشر می‌کردم و مقالات را کنار بگذاریم، اکنون که با شما دارم سخن می‌گویم 62 جلد کتاب چاپ کرده‌ام.
 یکسری از دوستان که برخی کارهای شما را خوانده‌اند - من از تک و توک شنیده‌ام - می‌گویند بعضی از کتاب‌های آقای نجف‌زاده جمع‌آوری است و ارزش ادبی ندارد.
نه! اینطور قضاوت نکنید. نوشتن کتاب، مخصوصاً کتاب‌های تحقیقی، نیاز به این دارد شما کتبی که در این زمینه نوشته شده و پیش از آن بوده، همه را مد نظر داشته باشید. مثلاً عروض و قافیه من. بدون دیدن کتاب‌های وزن شعر دکتر خانلری، کتاب عروض و قافیه دکتر حمیدی‌شیرازی و استادان دیگر، چگونه می‌توانم کتاب در حوزه عروض بنویسم؟ من کم سن و سال بودم، با مرحوم استاد دکتر حمیدی‌شیرازی که آدم مغروری هم بود صحبت می‌کردم تعجب می‌کرد که من مثلاً درباره بحر متدارک چقدر زیبا نظر می‌دهم یا بحور مختلف. ما 19 بحر در شعر فارسی به عربی داریم، من مسلط بودم و مسلط هستم، خوب کار کردم. استادان ما همه زحمت کشیدند؛ چه اکنونیان و چه پیشکسوتان ما همه بالای سر من - به قول ما مازندرانی‌ها- جا دارند اما من بیشتر زحمت کشیدم، احساس و یقین دارم که فعالیتم بیشتر مورد لطف قاطبه شاعران، نویسندگان و دانشجویان زبان و ادبیات پارسی و عربی قرار بگیرد.
 شعرهای شما را ‌خوانده‌ام، آنها را به اندازه تحقیقات شما قوی نمی‌دیدم. ضعیف بودن شعرها دلیل بر این می‌شود که شعرهای‌تان را چاپ نکردید؟
من شعرهای خود را گهگاهی در مجله اطلاعات هفتگی چاپ می‌کردم ولی بیشتر به محقق معروف شدم، تا یک شاعر. هر از گاهی هنوز هم شعرهایم چاپ می‌شود و بعضی تعجب می‌کنند. اینها سؤال نمی‌کردند وقتی می‌نویسی دکتر محمدباقر نجف‌زاده‌بارفروش (م. روجا) چه معنایی دارد؟ تخلص شاعرانه من است. از دیرهنگام مهدی‌زاده می‌دید و می‌گفت من احترام قائل هستم. شعرهای محلی من غوغاست! شعرهای پارسی من، غزل من، اسم نمی‌برم، خیلی از کسانی که مدعی شعر و شاعری بودند و هستند به اندازه من شعر نداده‌اند اما من فرصت و مجال انعکاس کمتر داشتم.
 از شاعرهای جوان این روزها شعر چه کسانی را می‌خوانید؟
من تمام دفترهای شعری که چاپ می‌شود از زیر نظر می‌گذرانم. همه عزیز هستند، مورد احترام هستند و اینها همه عشق دارند. نمی‌‌شود جلوی تولید را گرفت و مدام بگوییم مثلاً مهدی حمیدی‌شیرازی. هر کسی که قلم به دست می‌گیرد گرامی است.
 اگر نکته دیگری مانده بفرمایید.
من اجازه می‌خواهم به نسل بعد از ما و جوانان بگویم بی‌رحمانه بخوانند، بی‌رحمانه بنویسند و نظام حکومتی از اینها حمایت کند اگرنه ادبیات ما ادبیات ترک می‌شود، ترکیه خط و نگارش خود را عوض کرد. چرا؟ چون از ادبیات عثمانی حمایت نکرد. ما اگر همین راه را برویم ماهواره‌ها غالب می‌شوند، ادبیات ما تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. شعر زیبای سعدی که می‌گوید:
سعدی به روزگاران مهری نشسته در دل
بیرون نمی‌توان کرد الا به روزگاران
نگاه کنید سعدی جاودانه است، کشور سعدی و مولوی و فردوسی و حافظ نباید از میان برود. قدیمی‌ترین گلستان سعدی در موزه پکن است، آنجا چه کار می‌کند؟ یک استان در چین فقط فارسی صحبت می‌کنند، امامزاده دارند و قبرهای آنها مثل قبرهای ما ایرانی‌ها بسم‌الله الرحمن الرحیم دارد، مثل قبرهای ایرانی تولد و مرگ و این چیزها را با شعرهای فارسی نوشته‌اند.
 از آخرین کتاب‌های‌تان بگویید.
آخرین کتابی که از من منتشر شد کسایی مَروَزی است.
 گزیده آثار او؟
نه! کامل. کسایی مروزی نخستین شاعر شیعی بوده است.
 بله! به پرچمدار ادبیات شیعه معروف است.
بله! همین‌طور است. انتشارات زوار الآن یک ماه است چاپ کرده است. الآن که دارم با شما سخن می‌گویم «درباره امیرکبیر» و عروض و قافیه جدید من، در حال انتشار است.
 اگر نکته‌ای، سخنی دارید بفرمایید.
از معلم‌نوازی و شاگردنوازی و مهرتان سپاسگزارم. ایران پاینده باشد.

گروه فرهنگ و هنر: امروز دومین سالگرد درگذشت مرحوم فرج‌الله سلحشور است. کارگردان و هنرمند مردمی سینمای انقلاب که  آثار ماندگاری مانند «یوسف پیامبر» و «مردان آنجلس» را از خود به یادگار گذاشته است. در این مدت، آثاری درباره ابعاد شخصیتی مرحوم سلحشور و زندگی هنری او ساخته شده است که مستند «فرج‌الله سلحشور» به کارگردانی محمدسعید غدیریان از آن جمله است. این مستند در هشتمین جشنواره عمار نیز  برنده فانوس جشنواره شد. به گفت‌وگو با غدیریان نشستیم و از زندگی و زمانه  سلحشور پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید.
***
  چه شد تصمیم به ساخت این مستند گرفتید؟
فرج‌الله سلحشور یکی از کارگردان‌های ایران بود که در قصه‌گویی از «مردان آنجلس» گرفته تا «یوسف پیامبر» و بعد از آن در سریال «موسی» که فیلمنامه آن را نوشته، مهارت خاصی داشت. نکته عجیب این بود که آثار فرج‌الله سلحشور جزو آثار پرمخاطب ایرانی در دنیا بوده است. از جمله این آثار می‌توان به «یوسف پیامبر» اشاره کرد که این سریال بر اساس تخمین ما بیش از یک و نیم میلیارد بیننده در دنیا داشته است. حالا امکان دارد که یک نفر چند مرتبه آن را دیده باشد که این موضوع ویژگی خاص این فیلم را نشان می‌دهد زیرا این اقبال مردمی الکی و بیخودی اتفاق نمی‌افتد. آثار فرج‌الله سلحشور الگویی کلاسیک داشت که آنها را شبیه آثار پرفروش دنیا کرده بود. شاید خیلی‌ها نسبت به کارگردانی او نقد داشته باشند که مثلا ریتم سریال یوسف پیامبر یک جاهایی کند و خسته‌کننده می‌شود اما این آثار مخاطبان دائمی دارد.
  منشأ این اقبال را از کجا می‌دانید؟
شاید یک بخش آن به خاطر نگاه قرآنی فرج‌الله سلحشور بوده است، واقعا قرآن را همیشه می‌خواند، فهم می‌کرد و بر اساس آن فیلمنامه‌اش را می‌نوشت. یک بخش دیگر تفکر خود این آدم است زیرا او بزرگ‌شده مکتب قرآن بود. بخش دیگر هم به این موضوع بازمی‌گردد که آثار او با تمام نواقصی که خیلی‌ها عنوان کردند از الگویی درست تبعیت می‌کند. این الگویی که فرج‌الله سلحشور از آن تبعیت می‌کرد به نظر من همان الگوی کلاسیک قهرمانی است که ما هم به دنبالش هستیم و می‌گوییم احتمال دارد این الگوی بسیار قوی‌ای باشد. این مسأله به خودی خود برای من و تیم تولید و تهیه‌کننده‌مان بشدت جذاب بود چون درباره سینمای کره، ژاپن و هالیوود بخشی را مطالعه کرده بودیم که چطور فیلم‌های تولیدشده در این کشورها خوش‌ساخت است و مخاطب دارد؟ دیدیم که آثار فرج‌الله سلحشور چنین ویژگی‌هایی را دارد و او آنها را می‌فهمد. قبل از آنکه تصویربرداری را شروع کنم با آقای شورجه راجع به این موضوع صحبت کردم. او گفت فرج‌الله سلحشور خیلی از آثار مهم دنیا را می‌دیده و روی آنها نظر داشته است. از پسرش هم که پرسیدم، او می‌گفت پدرم خیلی از فیلم‌ها را به خانه می‌آورد و با هم تماشا می‌کردیم. پس معلوم است فرج‌الله سلحشور در حال یادگیری چیزهایی بوده و اینها را پیاده می‌کرده است. مطمئنم اگر سریال حضرت موسی(ع) را می‌ساخت صد پله از سریال یوسف پیامبر قوی‌تر بود و سریال پرفروشی می‌شد.
  مستند سلحشور از چه دریچه‌ای روایت می‌شود؟
این مستند زندگینامه فرج‌الله سلحشور است. در این فیلم، زندگی هنری و ابعاد شخصیتی او را به صورت موازی بررسی می‌کنیم اما همه در قالب قصه و خاطره است یعنی ما جز انتهای فیلم در هیچ سمت از فیلم تحلیل نمی‌کنیم. در این مستند ویژگی‌های شخصیتی و کارهای فرج‌الله سلحشور را در قالب قصه روایت می‌کنیم که این موضوع برای یک مستند حُسن است. هیچ فردی در این مستند اتفاقی را تحلیل نمی‌کند بلکه این قصه در زیر متن خودش، تحلیلی را به مخاطب ارائه می‌دهد.
  مراحل ساخت مستند چگونه انجام شد؟
برای ساخت این مستند سعی کردیم با افرادی که فرج‌الله سلحشور را بهتر می‌شناختند، مصاحبه کنیم زیرا شناخت بهتر باعث می‌شود حجم اطلاعات ناب‌تر و باکیفیت‌تری به دست ما برسد. اتفاقاً بخش زیادی از مستند خاطراتی است که شاید خیلی‌ها با تحقیقات ساده بتوانند به آن دست پیدا کنند اما هیچ‌وقت اینها جمع‌آوری نشده بود تا برای معرفی فرج‌الله سلحشور در قالب یک پکیج به مخاطب عرضه شود. تخریب‌های زیادی علیه او انجام شد. خیلی‌ها فهمیدند این تخریب‌ها غلط بود اما پاسخی نمی‌دادند و خیلی از مخاطبان عام هم متوجه نمی‌شدند. ما باید این مساله را حل می‌کردیم و تلاش ما این بود مستند معرف شخصیت و زندگی فرج‌الله سلحشور باشد. شخصیت سلحشور و خاطراتی که باعث می‌شد ابعاد خیلی بزرگ‌تر و مهم‌تری از شخصیت او به نمایش درآید را به خاطر اینکه روایت مستند است و یک جاهایی کشش آن به مدیوم فیلم نمی‌رسید حذف کردیم اما او شخصیتی بود که نگاهش به سینما ابزاری برای رسیدن به اهدافش بود. اهداف او چه بود؟ تحقق قصه‌های قرآن و مسائل اخلاقی و دینی و اتفاقا به نظر من این نگاه او بشدت حرفه‌ای بود و با تمام این داستان‌هایی که برایش به وجود آوردند داشت نتیجه می‌گرفت.
  مشکل خاصی در ساخت مستند داشتید؟
بله! متأسفانه ما آرشیو کمی داشتیم. دلیلش هم عدم همکاری برخی نزدیکان آقای فرج‌الله سلحشور بود زیرا بخش زیادی از آرشیوهای شخصی او را جمع‌آوری کرده بودند و آنها را به هیچ‌وجه در اختیار ما قرار ندادند. امیدوارم هیچ کسی با هیچ گروه مستندسازی این کار را نکند، بویژه با گروهی که قصد و نیت خیر دارد.
  ترور بیولوژیک یکی از مسائل مطرح شده درباره فوت مرحوم سلحشور است، در مستند به این مساله هم پرداختید؟
من در پروسه مستند، درباره فوت او از افراد مختلف، دوستان و نزدیکان و کسانی که همراه وی بودند مسائلی را پرسیدم. در نهایت به این مساله دست یافتم که به احتمال خیلی زیاد مسأله ترور بیولوژیک او درست باشد چون چندین مرتبه اتفاقات مشکوکی افتاده بود و... که این اتفاقات باعث می‌شود آدم شک کند. بالای 80 درصد احتمال می‌دهم این مسأله درست باشد اما چون یک احتمال است و به قطعیت نرسیده بودیم، آن را در مستند مطرح نکردم، با وجود اینکه در مصاحبه‌هایم مطالبی بود که می‌توانستم آنها را ارائه کنم.
  اگر این احتمال درست باشد، علت آن را چه می‌دانید؟
فرج‌الله سلحشور بعد از «یوسف پیامبر» در سطح دنیا بسیار شناخته شده بود و فیلم او خیلی دیده شد اما وقتی پروژه موسی را شروع کرد، خیلی از کسانی که در این حوزه متخصص هستند با او صحبت کرده بودند باید مراقب باشد و نباید این پروژه را در سطح رسانه‌ها مطرح کند و باید آن را به عنوان یک پروژه مخفی جلو ببرد. اما به هر دلیلی بعد از اینکه نوشتن فیلمنامه موسی را شروع کرد، موضوع رسانه‌ای شد و آن موارد مشکوک اتفاق افتاد و وی به بیماری مبتلا شد و فوت کرد.
  بازخوردی هم بعد از ساخت این مستند داشتید؟
بعد از اینکه مستند فرج‌الله سلحشور اکران شد، یکی از مسؤولان بلندپایه به رئیس وقت انجمن سینمای دفاع‌مقدس گفته بود وقتی این مستند را دیدم، خستگی‌ام در رفت. این مستند در میان افراد مختلفی هم که دیده بودند، بازخورد خیلی خوبی داشت. به واسطه ساخت این اثر، تعدادی سوژه در حوزه شهدای مدافع حرم به من پیشنهاد شد. فکر نمی‌کردم بعد از ساخت این مستند به من بگویند که فیلم از شهید می‎سازی؟
  در ساخت مستند‌های پرتره چه مزیتی نهفته است؟
این موضوع به مسأله الگوسازی بازمی‌گردد. شهیدان تیموری و خانواده آنها، خانواده‌ای صاف و ساده هستند که تا به حال ظهور و بروز رسانه‌ای نداشته‌اند و شهید جواد تیموری هم بچه‌مذهبی‌ای بود که مسجد و هیات می‌رفت و برای اینکه نان حلالی دربیاورد سرکار می‌رفت و...، این آدم یک سیر و سلوکی را طی می‌کند و به شهادت می‌رسد یا مثلا نیروی خدماتی که در حرم امام خمینی(ره) بود و شهید شد. یک نیروی خدماتی که از نظر خیلی از ما یک آدم ساده و عادی است اما این آدم از همه متقی‌تر بوده که به این مرحله می‌رسد. این یک مفهوم مهم قرآنی را به ما گوشزد می‌کند که به این مسأله توجه کنید که «انّ اکرمکم عندالله اتقاکم»، باید سراغ این آدم‌ها برویم.
  بعد از ساخت مستند سلحشور او را چگونه شناختید؟
آقای فرج‌الله سلحشور آدم شناخته‌شده‌ای بود اما خیلی‌ها کمتر او را می‌شناختند. به نظرم او یکی از مهم‌ترین آدم‌ها در سینمای ایران است. من به شخصه درجه اهمیت این آدم را تا این حد می‌دانم. خیلی از مسؤولان وقت سینمای ایران هم شاید زمانی که فرج‌الله سلحشور زنده بود، درجه اهمیت او و جنس نگاهش را درک نمی‌کردند و هنوز هم درک نمی‌کنند اما به نظر می‌رسد راهی که او می‌رفت راه نسبتا صحیحی بود که در آینده خودش را در سینمای ایران نشان می‌دهد. اگر ما در عرصه هنر حضور نداشته باشیم، نه فقط قشر مذهبی بلکه اقشار دیگر جامعه هم از این قضیه متضرر می‌شوند. ضررهای آن را هم داریم می‌بینیم، این ضررها حدود 20 سال به چشم همه آمده است.  فرهنگ‌های غلط دیگر کشورها می‌آید و در جامعه تبدیل به خرده‌فرهنگ می‌شود و بعد از آن کم‌کم به فرهنگ تبدیل می‌شود و به معنای واقعی در سبک زندگی‌شان اثر می‌گذارد.

محمد قره‌گوزلو: هنوز ذهن برانکو را نخوانده‌ایم و به نظر می‌رسد پروفسور این بار پیچیده‌تر از آن شده که وارد افکارش شویم و بدانیم منظورش از همه تغییراتی که قبل از داربی در تیمش ایجاد کرد چه بوده است. این تغییرات می‌توانست حکم تنبیه داشته باشد برای آنهایی که مقابل السد خوب نبودند؛ اینکه بدانند با کوچک‌ترین غفلتی شاید جای‌شان را در ترکیب اصلی از دست بدهند و اینقدرها هم که فکر می‌کنند موقعیت‌شان نزد سرمربی تیم محکم نیست. این تغییرات می‌توانست حکم احتیاط را هم داشته باشد؛ مثلا برای بیرانوند که نقش پررنگی در گل‌های خورده مقابل السد نداشت یا شجاع خلیل‌زاده که بازیکن محبوب سرمربی است. این تغییرات همچنین می‌توانست یک ریکاوری بدنی برای بازیکنان اصلی باشد تا تیم برای بازی استقلال در فرم بدنی مناسب باشد، دلیل تغییرات برانکو هر چه باشد حالا به سرگیجه‌های او افزوده است. شاید برانکو را در ذهن‌تان مربی‌ای تصور کنید که خیلی سخت از اصولش کوتاه می‌آید و طبق این فلسفه اگر بداند فلان بازیکن در آن پست بهترین است دیگر بعید است بازیکن دیگری برای آن پست شانس بازی داشته باشد اما حالا و بعد از بازی استقلال خوزستان شرایط تا حدودی تغییر کرده و پیچیده شده است.
مصلح علیه نیمکت‌نشینی
قبل از این شایان مصلح را بازیکن کاملی برای پرسپولیس نمی‌دانستیم. مدافع چپ بلند قدی که در فاز حمله خوب است، خوب جلو می‌رود، خوب سانتر می‌کند و حتی خوب سر می‌زند و می‌تواند در بازی مستقیم به کار تیم بیاید و گره‌گشایی کند. با تمام این محاسن او در فاز دفاع و وظیفه اصلی‌اش کوتاهی‌های بارزی داشت تا جایی که نمی‌توانست دست برانکو را بگیرد و اتفاقا در بدترین شکست مقابل الهلال یکی از بدترین‌ها بود. همین مصلح نه چندان متعادل مقابل استقلال خوزستان نمایشی فوق‌العاده ارائه کرد. هر چند تیم ویسی مجموعه‌ای بحران‌زده و رده ماقبل آخر جدول بود اما نمایش مصلح در این مسابقه را می‌شود با دقت بیشتری تماشا کرد و به این مهم رسید که او با این بازی دیگر از نیمکت‌نشینی‌های طولانی که اخیرا آزاردهنده‌تر هم شده بود، خسته شده و علیه این روال خسته‌کننده قیام کرده است. البته که برانکو هیچ وقت انصاری را در بازی مهمی مثل دیدار با استقلال بیرون نمی‌گذارد تا مصلح را به زمین بفرستد اما وقتی شرایط پیچیده شود، او مدافع چپی است که هم می‌تواند دروازه تیمش را نجات دهد و هم می‌تواند گل بزند؛ چه چیزی بهتر از این؟
چشم‌پوشی از محرمی، سخت‌ترین کار
با توجه به اینکه شجاع خلیل‌زاده مدافع مورد علاقه برانکو است و سیدجلال در نقش کاپیتان و لیدر تیم در پست خود رقیب ندارد پس چاره‌ای جز انتقال محمد انصاری به دفاع چپ نخواهد ماند. در این شرایط حسین ماهینی قاعدتا باید گزینه اول دفاع راست باشد اما چند هفته‌ای است محرمی شده همان بازیکن فوق‌العاده سال گذشته. بازیکن جوانی که اتفاقا در بازی‌های بزرگ مثل همین داربی تهران یا دیدارهای لیگ قهرمانان درخششی فوق تصور داشت و بیرون گذاشتنش از ترکیب سخت‌ترین کار به نظر می‌رسید. حالا این اتفاق دوباره برای برانکو رخ داده و گذشتن از صادق اصلا راحت نخواهد بود. انتقال ماهینی به خط میانی برای 4 مسابقه پیاپی باعث شد محرمی دوباره خودش را بشناسد و تبدیل به همان بازیکنی شود که می‌توان فیلمی از نفوذها و حرکات انفرادی‌اش را به صورت جدا‌گانه تحلیل و بررسی کرد و لذت برد. محرمی البته بدشانس بود که بازی با السد را به خاطر یک بیماری بدموقع از دست داد و از ابتدا در ترکیب بازی استقلال خوزستان قرار نگرفت اما برای داربی رقیب مستقیم ماهینی برای بازی در دفاع راست خواهد بود. حالا اگر برانکو بخواهد کمی احتیاط کند و درصد ریسک را پایین بیاورد از ماهینی که در دفاع استاندارد لازم را داشته بهره خواهد برد اما اگر بخواهد جناح چپ استقلال را آزار دهد از زوج دلپذیر فرشاد - صادق بهره خواهد گرفت و همین می‌تواند یک چالش ذهنی برایش باشد.
 وقت رونمایی از زوج استاندارد فرا نرسیده؟
حتی اگر بپذیریم محسن ربیع‌خواه بازیکن منضبط، حرف‌گوش‌کن و بدون اضافه‌کاری است اما کمال کامیابی‌نیا و احمد نوراللهی هر دو کیفیت بالاتری نسبت به او دارند و قاعدتا باید جلوتر از او در ترکیب اصلی باشند. پرسپولیس برانکو بعد از رو آوردن به آرایش خطی در میانه میدان با زوج ربیع‌خواه- کمال شرایط نسبتا خوبی پیدا کرده بود که کامیابی‌نیا برای مدتی از دور خارج شد. زوج ماهینی- ربیع‌خواه البته دلپذیر نبود اما کار را پیش می‌برد. زوج نوراللهی-ربیع‌خواه هم خیلی کم امتحان شد و احمد بیشتر به‌عنوان بازیکن ذخیره در پست هافبک کناری به میدان رفت.
بازی با استقلال خوزستان فرصتی بود تا زوج ایده‌آل نوراللهی–کامیابی‌نیا به میدان بروند و البته نمایشی قابل قبول و استاندارد ارائه دهند. بدون شک برانکو نمی‌تواند چشم به قابلیت‌های هیچ کدام از این دو بازیکن که در فاز حمله و دفاع بالانس دارند ببندد و هر چقدر هم ربیع‌خواه را دوست داشته باشد حتما تا روز بازی با استقلال به این فکر خواهد کرد که با استفاده از زوج نوراللهی-کامیابی‌نیا چقدر به ارائه بازی دلخواهش و رسیدن به پیروزی قاطعانه نزدیک‌تر خواهد شد و این چالش ذهنی دیگری برای او خواهد بود.
 نعمتی یا رسن؛ کدام‌شان شبیه ذخیره‌ها هستند؟
حتی اگر محسن مسلمان به خاطر شرایط انضباطی و درون‌تیمی از افکار برانکو خارج شده باشد (با در نظر گرفتن اینکه در 4 بازی اخیر حتی به عنوان تعویض سوم هم به میدان نرفته) بشار رسن و سیامک نعمتی ذخیره‌هایی هستند که با نمایش‌های قابل قبول و ظرفیت فنی بالای‌شان ذهن برانکو را به چالش دعوت کرده‌اند. بازی رفت با استقلال و نمایش رسن را به خاطر بیاورید که در نخستین داربی تهران با 21 سال سن چه فوتبالی بازی کرد و ستاره میدان بود. هر چند بشار بعد از بازگشت از اردوی تیم زیر 23 سال عراق از ترکیب اصلی دور شد اما توانایی‌های او آنقدر بالا هست که وقتی برانکو او را کنار احمدزاده روی دو کفه ترازو بگذارد به سوی چشمانش برای اینکه دقیقا بداند کدام‌یک سنگین‌تر شده و پایین‌تر رفته بی‌اعتماد شود و شک کند. این اتفاق درباره جناح چپ هم صادق است با این تفاوت که رقیب نعمتی در این پست بازیکن ملی‌پوش و کاملی به نام وحید امیری است. در واقع نعمتی هم مثل مصلح بدشانس است که رقیبش بازیکنی کامل، بدون نوسان و در خدمت تیم است که اتفاقا خلاقیت بالایی دارد و جزو 3 بازیکن برتر تیم طی 2 فصل اخیر بوده است. با این حال آنچه نعمتی در دو، سه بازی اخیر نشان داده می‌تواند برانکو را به چالش تازه‌ای دعوت کند؛ اینکه مثلا اگر منشا روی فرم نبود یا در بازی بزرگ کارآیی لازم را نداشت سیامک مهره مناسبی برای قرار گرفتن کنار علیپور در خط آتش است و می‌تواند رقابتی تازه با مهاجم نیجریه‌ای و صمیمی‌ترین دوستش آغاز کند.
 

رئیس قوه‌قضائیه با اشاره به آشوب‌های خیابان پاسداران و شهادت چند تن از ماموران نیروی انتظامی و بسیج گفت: به دادستان تهران و دادگستری دستور داده شده به این جرم و جرائم مشابه در اسرع وقت رسیدگی کنند و عاملان این جنایت هر چه سریع‌تر مجازات شوند. به گزارش روابط عمومی قوه قضائیه، آیت‌الله آملی‌لاریجانی در جلسه مسؤولان عالی قضایی، با ابراز تأسف از رفتار سبعانه شخصی که با وسیله نقلیه به ماموران حمله‌ور شد، ادامه داد: نیروی انتظامی در طول سال‌های پس از انقلاب همواره در راستای حفظ امنیت کشور و مرزها تلاش کرده که جای تقدیر و سپاس فراوان دارد. بسیج نیز هر جا به حضورش نیاز بوده با هماهنگی قانونی ورود کرده و جان بر کف از امنیت کشور دفاع کرده است که به این خاطر باید قدردان این تلاش‌ها باشیم.
آیت الله آملی‌لاریجانی در ادامه ضمن هشدار به برهم‌زنندگان نظم و امنیت کشور، اظهار کرد: آشوبگران بدانند امنیت کشور به هیچ عنوان محل مدارا و تسامح نیست و امنیت، خط قرمز نظام جمهوری اسلامی، ارکان نظام و مردم است. اینکه عده‌ای گمان کنند می‌توانند با برخی تلاش‌ها و تحریک عوامل درونی و بیرونی خدشه‌ای به امنیت کشور وارد کنند تصور بسیار اشتباهی است. بی‌تردید دستگاه قضایی با قاطعیت و سرعت به این موضوع رسیدگی می‌کند. به دادستان تهران و دادگستری نیز دستور داده شده است به این جرم و جرائم مشابه در اسرع وقت رسیدگی کنند و عاملان این جنایت هر چه سریع‌تر مجازات شوند. رئیس قوه قضائیه با بیان اینکه امنیت مردم مساله‌ای اساسی است، خاطرنشان کرد: احساس امنیت فراتر از خود امنیت است. همگان دیدند ساکنان محترم خیابان پاسداران طی چند ساعتی که تعدادی آشوبگر در آن منطقه مشغول شرارت و قانون‌شکنی بودند، چه وضعی داشتند. متأسفانه در این حادثه به حریم مردم تعرض شد و اموال و ساختمان‌های آنان تخریب شد که قطعاً دستگاه قضایی در برخورد با عوامل این حوادث هیچ‌گونه تعللی نخواهد کرد و ضمن رسیدگی صحیح به این پرونده به سرعت پس از طی تشریفات قانونی پرونده را به نتیجه خواهد رساند.