میکاییل دیانی: نهاد «بازار» مهم است؛ «بسیار مهم» است. از هر لحاظ هم مهم است؛ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی! بازار می‌تواند یک ساختار سیاسی را به بن‌بست بکشاند؛ آنچنان که اعتصابات خرداد تا بهمن 57 در کنار فداکاری ملت، نظام شاهنشاهی را ساقط کرد. دوران توفانی نهضت از همین بازار شروع شد؛ از دی‌‌ماه 56 از همین مسجد ارگ آن هم با سخنرانی همین آقای رئیس‌جمهور در مراسم ختم شهید سیدمصطفی خمینی. اما در این 40 سال هیچگاه نهاد بازار ذره‌ای از انقلاب عقب ننشسته است. اتفاقات 2 روز گذشته مرا بر آن داشت تا گزارشی میدانی از آنچه در بازار می‌گذرد برای روزنامه تهیه کنم.
دیروز از جلوی روزنامه، موتور گرفتم به سمت میدان امام‌خمینی. موتوری خودش دیروز آنجا بود و می‌گفت بازار دیروز خیلی شلوغ بود. پرسیدم: کجایش؟
گفت: «همه جا، کاسبی ما هم خراب بود؛ از صبح تا ظهر با موتور گوشه چهارراه 15 خرداد وایسادم اما وضعیت بد بود و مسافر هم به پست‌مان نمی‌خورد اما بعد از ظهر وضع بهتر شد؛ بازاری‌ها واقعا اعتراض دارند و اوضاع‌شان بهم ریخته است».
میدان امام سر ناصرخسرو پیاده شدم، رفتم داخل خیابان سعدی؛ مغازه‌ها همه باز بودند. از یکی از مغازه‌دار‌ها پرسیدم دیروز تعطیل بودید؟ گفت: «تا وقتی شلوغ شد نه، ولی ظهر به بعد تعطیل کردیم. اینجور مواقع باز بودن مغازه خطر دارد و ما هم ریسک نمی‌کنیم. می‌گفت البته قصد اعتراض هم اگر نباشد با این وضعیت شاید خیلی‌ها چند روزی را تعطیل کنند و بروند».
گفتم: چرا؟
گفت: «قیمت‌ها هیچ ثباتی ندارد و کاسب‌ها برای آنکه سرمایه‌شان را از دست ندهند مجبورند چند روزی تعطیل کنند. اگرچه باز بودن‌شان هم فرقی با تعطیلی ندارد، چون در این وضعیت بی‌ثباتی، خرید و فروشی وجود ندارد».
خیابان سعدی صنف شیرآلات و اتصالات برنجی، کولر، بخاری، گاز و... است که فروشنده درباره نوسانات قیمت می‌گفت: «اصل فعالیت ما مبتنی بر قیمت برنج است که آلیاژی است مرکب از مس، روی، نیکل، قلع و سرب که از یک ماه پیش قیمتش بیش از 2 برابر شده، اوایل سال کیلویی 16 هزار تومان بود، هفته پیش 32 هزار تومان شد، این هفته 38هزار تومان. با این وضعیت که نمی‌شود کار کرد».
پایین‌تر رفتم، در ناصرخسرو مغازه‌ها باز بودند اما همه کاسب‌ها جلوی در مغازه نشسته بودند. با یکی ـ دو نفر که صحبت کردم می‌گفتند فعلا قصد خرید و فروش جنس نداریم اما تعطیل هم نمی‌کنیم. هر روز می‌آییم تا ببینیم چه می‌شود!!
ساعت حدود 10 است، تقاطع ناصرخسرو و 15 خرداد؛ یگان‌های انتظامی ایستاده‌اند، درون بازار طلافروش‌ها رفتم، مغازه‌ها یکی در میان باز بود. پیرمردی جلوی یک حجره نیمه‌باز نشسته بود. هر کس رد می‌شد سلام و علیک گرمی با او داشت که مشخص بود از قدیمی‌هاست. گفتم: اجازه هست چند سوال بپرسم. گفت: «کاری نداریم که! بپرس». گفتم: شما تعطیل نمی‌کنید؟ گفت: «چرا تعطیل کنیم؟» با خنده گفتم: انگار وضع‌تان خوب است‌ها! گفت: «نه! خوب نیست ولی این راهش نیست، تعطیل کردن بازار کاری را درست نمی‌کند، بازاری‌جماعت هم راضی به این نیست که سفره خانواده‌ها را مختل کند. ما اعتراض داریم اما اغتشاشگر نیستیم و نمی‌خواهیم اغتشاش کنیم. این مغازه‌هایی که می‌بینی امروز نیامده‌اند از ترس‌شان است، می‌ترسند در شلوغ‌پلوغی‌ها به اجناس و مغازه‌شان آسیب برسد؛ بالاخره در درگیری حلوا خیرات نمی‌کنند. اینها در این وضعیت نمی‌توانند تعطیل کنند، ما همین الان همه ورشکسته‌ایم، آنقدر چک داریم که همه در آستانه برگشت خوردن است و برای پاس کردن چک‌های‌مان هم که شده مجبوریم باز باشیم؛ شاید روزی صد تومان، دویست تومان دشت کنیم». گفتم: خب! راهش چیست؟ گفت: «ببین! این آقای روحانی از همین مسجد ارگ بازار، معروف شد، این آدم که الان مثلا رئیس‌جمهور مملکت است، به جای اینکه در این وضعیت برود توچال هواخوری، باید بیاید وسط بازار با این کسبه صحبت کند، اول اینها را آرام کند بعد هم برای این وضعیت یک برنامه‌ای بدهد. مطمئنم اگر دولت حرف حساب داشته باشد، بازاری‌ها نخستین ‌گروهی هستند که پای کارش می‌آیند.»
پایین‌تر رفتم. جوانی قدبلند داشت برای دو نفر دیگر از وضعیت انتهای بازار صحبت می‌کرد، پرسیدم می‌شود چند سوال کنم؟ اول ترسید، فکر کرد مامورم، کارت روزنامه را نشانش دادم. خاطرش آرام شد. گفتم: ماجرای دیروز چه بود؟ گفت: «ببین! بازار که وضعش افتضاح است؛ ما کسبه بازار هم در هر صنفی یک گروه تلگرامی داریم. تقریبا هر روز هم همه در آن از این وضعیت می‌نالیم و به زمین و زمان فحش می‌دهیم. از چند روز قبل توی این گروه‌ها گفتند بیایید اعتصاب و بازار را تعطیل کنیم. بعضی پیام‌ها را خود بچه‌ها می‌گذاشتند، بعضی هم از کانال‌های دیگر فوروارد می‌کردند، مثل «آمدنیوز» و حتی پیام‌هایی که از کانال‌هایی با آرم منافقین بود. بستر اعتراضی‌اش وجود داشت، این پیام‌ها هم که هر روز بیشتر می‌شد تا 3 روز پیش که برنامه دیروز را ریختند. بازاری‌ها بعضی همراهی می‌کردند اما دیروز کار از دست همه در رفت!»
گفتم: چی شد؟ گفت: «از ته بازار از سمت «سرای ملی» شروع شد به اعتراض و تعطیلی! یک دسته راه افتادند که باید همه تعطیل کنند! شروع کردند به حرکت در بازار و وارد کوچه‌ها می‌شدند و می‌گفتند همه باید ببندیم. اول بعضی مخالف بودند اما خب! تهدیدشان می‌کردند که کرکره را بکشید پایین. امروز هم همان‌ها ترسیده‌اند و نیامده‌اند سر کار! دیروز اکثریت دیدند که انگار شعارها دارد از مطالبات اقتصادی و صنفی درمی‌آید، همراهی نکردند، تعطیل کردند اما با آن جماعت در بازار راه نیفتادند! این رفتار اینها که در رسانه‌ها هم مدام می‌گویند «اغتشاشات» باعث شده من نوعی که اعتراض بحق دارم و کسب و کارم داره ویران می‌شه هم دیده نشم! این به ضرر ماست». دوستش گفت: «البته فکر کنم برای گوشمالی دادن دولت یک هفته واقعا تعطیل کنیم برویم، بد هم نباشد! نمی‌گویم شلوغ کنیم و شلوغ‌بازی دربیاوریم ولی یک هفته تعطیل کنیم و نیاییم! در این وضعیت هم که نیامدن ما با آمدن‌مان فرقی ندارد! الان هم که می‌آییم فروشی نداریم؛ اون طوری حداقل شاید دولت یک تکانی به خودش بدهد».
گفتم: اما در فیلم‌هایی که از خیابان 15 خرداد توی فضای مجازی پخش شد جمعیت کم هم نبود. گفت: «آنها همه که معترض نبودند، بخش زیادی‌اش مردمی بودند که آمده بودند بازار حالا توی این شلوغی‌ها همه یک جور به نظر می‌آیند!» خودش خیلی سریع حرفش را کامل کرد: «البته بگویم این مردمی که می‌آیند هم خریدی نمی‌کنند. بازار الان و با این وضعیت بیشتر حکم گردشگری دارد! اینها بیشتر تماشاچی هستند تا خریدار!»
گفتم: مشکل اصلی کجاست؟ گفت: «الان چند مساله با هم قاطی شده است. عمده مساله که نوسان و بالا رفتن قیمت ارز است؛ ما هر روز ورشکسته‌تر می‌شویم. جنسی که امروز می‌توانستیم بخریم فردا نمی‌توانیم. علاوه بر این واردات کمر تولیدکننده‌ها را شکسته؛ اون بدبخت‌ها هم البته مثل ما اعتراضات‌شان آنقدر نمود ندارد، چون توی کارگاه‌های‌شان هستند، فقط ما هر روز می‌شنویم که فلانی هم کارگاهش را جمع کرد. یک چیزی هم که حالا بخشی دیگر را معترض کرده این قانون جدیدی است که 1400 قلم کالا را وارداتش را ممنوع کردند. یک بخشی از این بازاری‌ها کارشان با واردات بعضی از این کالا‌ها می‌چرخیده و الان رسما نابود شده‌اند؛ اینها می‌گویند این طرح، کارشناسی‌شده نیست».
داشتیم صحبت می‌کردیم که از ته بازار صدای سوت و شعار می‌آمد. گفت: «آمدند!» من به سرعت به ته بازار رفتم. یک جمع حدودا 100 نفره بودند. عمدتا جوان بین 25 تا 35 سال! شعار می‌دادند: «بازاری باغیرت، حمایت حمایت»؛ «توپ تانک فشفشه، بازار باید بسته شه» و با همین شعارها وارد دالان‌ها می‌شدند و جلو مغازه‌هایی که باز بودند می‌ایستادند تا صاحب حجره کرکره را بکشد. بعضی‌ها که مقاومت می‌کردند خود این جوان‌ها کرکره را پایین می‌کشیدند و همین‌طوری بالا می‌آمدند. مغازه‌ها بسته می‌شد اما صاحبان مغازه‌ها به این جمعیت اضافه نمی‌شدند.
صداها که به سر بازار رسید کم‌کم یگان ویژه نیروی انتظامی هم سر بازار صف کشید، بدون اینکه برخوردی داشته باشد فقط جمعیت را مشاهده می‌کرد که اعتراضات به سمت اغتشاش کشیده نشود. من زودتر بیرون آمدم و به سمت «سبزه‌میدان» رفتم.
نرسیده به سبزه‌میدان یک جمع نسبتا بزرگی ایستاده بودند، در مرکز جمع، یک سرهنگ پلیس بود و یکی از کسبه که ظاهرا رئیس یکی از اصناف بود. رئیس صنف می‌گفت: «ما اعتراض داریم؛ خب! چه کنیم؟ چه‌جوری اعتراض‌مان را اعلام کنیم؟ بابا همه‌مون بدبخت شدیم!» رئیس‌پلیس می‌گفت: «من قبول دارم وضعیت اقتصادی خراب است، می‌دانم بازاری‌ها زیر فشارند، ما نیامده‌ایم جلوی اعتراض شما را بگیریم! فقط آمده‌ایم این اعتراض شما تبدیل به یک هرج و مرج و اغتشاش نشود. می‌بینید که تا الان جلوی هیچ کسی را هم نگرفته‌ایم!» رئیس صنف می‌گفت: «خب! بالاخره چه کسی باید درد ما را دوا کند!» سرهنگ هم می‌گفت: «من نوکر شمام! اما وظیفه من حفظ آرامش جامعه است، سر من داد بزنی مشکلی حل نمی‌شه! اونی که وظیفه حل کردن مشکلات اقتصادی را داره یکی دیگه است! من به وظیفه‌ام عمل می‌کنم ان‌شاءالله اونم به وظیفه‌اش عمل کنه!»
جلوتر رفتم. یک گوشه‌ای از سبزه‌میدان اتفاق جالبی توجهم را جلب کرد. با اینکه مغازه‌ها بسته بود و نیروهای انتظامی هم در خیابان 15 خرداد بودند اما ضلع شرقی سبزه میدان هنوز «دلالان سکه و دلار داشتند خرید و فروش می‌کردند و داد می‌زدند50 تا فلان قیمت خریدم».
بازار نیمه‌تعطیل شد تا شرایط به حال طبیعی برگردد و من از بازار خارج شدم. تقاطع «خیام» و «15 خرداد» سوار یک موتور شدم که به روزنامه بیایم. موتورسوار وقتی فهمید روزنامه‌نگارم شروع کرد به درددل کردن! می‌گفت: «ببین من سال‌هاست دارم با موتور کار می‌کنم، نمی‌توانم رانندگی ماشین بکنم! وقتی نمی‌توانم پشت فرمان ماشین بنشینم، نمی‌نشینم! این آقایون هم وقتی نمی‌توانند کار بکنند، در مسؤولیت قرار گرفتن‌شان خیانت است به مردم! اینها سوار یک ماشین هم نیستند! یک قطار با 80 میلیون جمعیت را دارند می‌فرستند توی دره!» گفت: «دیشب توی یکی از این کانال‌ها خوندم که توی این ثبت‌نام پیش‌خرید سکه یک جوانی همسن و سال شما 30 هزار سکه خریده! این همه سکه رو می‌خواد چیکار؟! اصلا این همه پول را از کجا آورده؟ خب! این خودش مشکل‌دار است دیگر! دولت که می‌داند او کیست، معرفی‌اش کند! برود خفتش را بچسبد! نمی‌کند؛ چون شاید این هم یکی از خودشان باشد، یکی از همین آقازاده‌ها». پیک موتوری بود اما از جامعه‌شناس‌ها قشنگ‌تر تحلیل می‌کرد. می‌گفت «می‌دانی بابک زنجانی‌ها چه‌جوری تولید می‌شوند؟! همین آقایی که رفته این سکه‌ها را خریده، با ارز 4200 تومنی می‌خرد، با قیمت آزاد 9 هزار تومانی می‌فروشد، یک‌شبه می‌شود بابک زنجانی!» کاغذم را درآورده بودم روی موتور می‌نوشتم! گفت: «می‌خواهی اینها را هم بنویسی؟» گفتم: اشکالی که ندارد؟ گفت: «نه! بنویس!»
رسیدیم به چهارراه ولیعصر، کرایه‌اش را گرفت، تشکر کردم و خداحافظی.

محمدرضا کردلو: بگذارید از استارت میلاد محمدی شروع کنم. من یاد دویدن‌‌های «علی» در «بچه‌‌های آسمان» مجید مجیدی افتادم. «بچه‌‌های آسمان» برای ما که بچه‌پولدار نبودیم، درس خواستن و توانستن، با حداقل امکانات بود؛ خواستن و توانستنی از جنس «زحمت» و «آبروداری»، از جنس «غیرت گذاشتن» و همراه با «بغض». اگر نایک تحریم کرده و اگر عدالت فیفا نیست، عوضش بچه‌‌های تیم‌ملی استوک‌‌های «خودباوری» را به پا کرده‌‌اند و هواداری یک ملت را که چه عرض کنم، هواداری همه طرفداران بازی خوب را پشت سر خود دارند. بگذار فیفا با هر ضرب و زوری که هست، با VAR تلاش کند جلوی بی‌«رونالدو» شدن جام‌جهانی را بگیرد. بچه‌‌های تیم‌ملی دوشنبه‌شب «بچه‌‌های آسمان» بودند. آنجا که فقط به مردم فکر می‌کردند، و بالابردن پرچم ایران، همانطور که آقای کی‌روش گفته بود. مثل علی که فقط به خواهرش فکر می‌کرد.
جام‌جهانی برای ما تمام شد. البته نه آنطور که آقای گزارشگر می‌خواست در دقیقه 20 بازی با مراکش تمام شود. بچه‌‌های تیم‌ملی تا دقیقه 98 بازی با پرتغال، تا یک قدمی صعود رفتند و البته تا چند اینچی صعود، اما انگار همانطور که کی‌روش گفت: در فوتبال عدالت نیست که اگر بود، این بازی تنها یک برنده داشت و آن هم ایران بود!
«جام‌جهانی ما را از دست داد»؛ در حالی که خوشبخت‌‌‌هایی که فیفا دوست‌شان دارد، دوباره همان 16 تیم و 8 تیم و 4 تیم سنتی جام را تشکیل می‌دهند و اصلا چه معنی دارد کسی این نظم را به هم بزند! چه معنی دارد بچه‌‌های تیم‌ملی فوتبال ایران و بچه‌‌های زحمت کشیده لیگ ایران، برای نخستین‌بار صعود کنند؟!
راستش من این تیم‌ملی را بیشتر از همه تیم‌‌های ملی ایران در ادوار جام‌جهانی دوست دارم. چقدر در خواندن سرود ملی با انگیزه، چقدر هماهنگ و چقدر در اندیشه پیروزی! همین را می‌خواهیم اصلا! جام‌جهانی‌ای را می‌خواهیم که زیباترین صحنه‌هایش برای ایران را نه حتی لژیونرها که همین بچه‌‌های بی‌ادعای لیگ و تربیت‌یافته‌‌های لیگ خودمان رقم بزنند. امید ابراهیمی و دفاع‌‌های جانانه‌‌‌‌اش در بازی مراکش، وحید امیری و عبور کم‌نظیرش از سد پیکه و شاهکار علیرضا بیرانوند که فقط گوشه‌ای از غیرت لرها و ایرانی‌ها را به نمایش کشید. مرتضی پورعلی‌گنجی، سیدمجید حسینی و روزبه چشمی که هجومی‌‌‌‌‌ترین حمله‌های مراکش و 2 قهرمان اروپا را مهار کردند. کاروالیو اصلا کجا بود؟ اینیستا چه کار کرد مثلا؟!
بامداد سه‌شنبه ثابت کردیم می‌توانیم. می‌شود، می‌توانیم. از این به بعد همه گروه‌‌های مرگ برای ما شوخی است. مهم این است که وقتی بخواهیم، می‌توانیم. نه اینکه این روحیه را نداشتیم اما همه این سال‌ها تلاش کردند این روحیه را از ما بگیرند. یک عمر به طور سیستماتیک از استاد دانشگاه تا گزارشگر تلویزیون توی سرمان زدند که بازنده‌اید. حالا بچه‌‌های تیم ملی با مربی خوب‌شان با این سیستم جنگیدند و البته پیروز شدند. ما پیروز شدیم! ما با گروه مرگ جنگیدیم. با «خودکشی از ترس مرگ» جنگیدیم و فقط جنگیدیم. بچه‌ها داخل زمین جنگیدند، بیرانوند، ابراهیمی، پورعلی‌گنجی، رضاییان، حاج‌صفی، امیری، حسینی، عزت‌اللهی، طارمی، آزمون، جهانبخش، محمدی، قدوس و انصاری‌فرد جنگیدند. کی‌روش روی نیمکت جنگید، سرپا جنگید، با VAR جنگید و با داور جنگید. در نشست خبری با «فیفا» جنگید و با نظمی که ایران را در مرحله بعد نمی‌خواست، جنگید! کی‌روش اگرچه یک بیگانه بود اما به خیلی‌ها یادآوری کرد تنها راه پیروزی جنگیدن است: «من از فرهنگی آمده‌ام که همیشه به دنبال پیروزی است».

گروه سیاسی: آیت‌الله آملی‌لاریجانی، رئیس دستگاه قضا روز گذشته در اظهارات هشدارآمیزی خطاب به عاملان و مسببان اختلال در نظام اقتصادی در کشور با آنان اتمام حجت کرد. «پنبه‌ها را از گوش‌های‌تان خارج کنید، 20 سال حبس تا حکم اعدام»؛ این مجازات برهم‌زنندگان آرامش اقتصادی در کشور است که از سوی رئیس قوه‌قضائیه مطرح شد. قاضی‌القضات تاکید کرد از اجرای این قانون و برخورد به هیچ‌وجه عقب‌نشینی نخواهد شد. البته دستگاه قضا پیش از این نیز با صدور احکام سنگین در پرونده‌‌های اقتصادی نشان داده است در برخورد با مفاسد اقتصادی جدی است. قوه‌قضائیه تاکید دارد دانه درشت بودن افراد تاثیری بر اجرای قانون نخواهد داشت و هر اقدامی که آرامش اقتصادی مردم را با اخلال مواجه کند قطعا مورد پیگیری قرار خواهد گرفت. آیت‌الله آملی‌لاریجانی، رئیس قوه‌قضائیه در همایش سراسری دستگاه قضایی کشور در سخنانی با اشاره به برهم خوردن وضعیت اقتصادی کشور گفت: یکسری مؤلفه‌های منطقی برای برهم ریختن بازار اقتصادی وجود دارد؛ برای مثال وجود بالای هزار و 500 هزار میلیارد تومان نقدینگی در دست مردم خودش مشکلاتی را ایجاد می‌کند در حالی که این عدد در گذشته تنها 700 هزار میلیارد تومان بود. آملی‌لاریجانی به تاثیر مسائل روانی بر بازار و اقتصاد ایران پرداخت و گفت: دشمن تلاش می‌کند با جنگ روانی باعث بر هم ریختگی اقتصادی شود و می‌خواهد وضع کشور را بهم بریزد. رئیس قوه‌قضائیه گفت: روز گذشته و روزهای قبل‌‌‌‌‌‌تر دیدید که عده‌ای قصد آشوب داشته و می‌خواستند بازار تهران را به تعطیلی بکشانند که با تلاش نیروی انتظامی این مهم محقق نشد. وی خطاب به کسانی که اخلال در بازار اقتصادی را پیش گرفته‌اند، گفت: هرچند افزایش نقدینگی بی‌تاثیر نبوده است اما عده‌ای هم با سرمایه‌های کلان‌شان قصد بر هم زدن ثبات اقتصادی را دارند.
بر اساس این گزارش، رئیس قوه‌قضائیه روز گذشته از اجرای احکام سنگین در برخورد با اخلالگران اقتصادی خبر داد. آملی‌لاریجانی این اقدامات را مصداق خیانت به کشور عنوان کرد. رئیس قوه‌قضائیه گفت: این افراد با ریختن پول‌شان در بازار و جمع کردن دلار و سکه می‌خواهند بازار را ملتهب و نیروهای اطلاعاتی باید تلاش کنند این افراد را شناسایی کنند. وی افزود: این اقدامات خیانت به مردم و خیانت به نظام است و ما به هیچ عنوان کوتاه نیامده و با این افراد برخورد می‌کنیم و هشدار می‌دهیم این کار به عنوان اخلال در نظام اقتصادی کشور مجازات سنگینی دارد و اگر مصداق افساد فی‌الارض باشد اعدام برای‌شان در نظر می‌گیریم و هیچ کوتاهی هم در اجرای قانون نخواهیم داشت. رئیس قوه‌قضائیه گفت: نیروهای امنیتی موظفند در اسرع وقت اینها را معرفی کنند تا قوه‌قضائیه هم به جد با آنها برخورد کند و اینها نمی‌توانند در آینده بگویند ما خبر نداشتیم و نمی‌دانستیم!
به دولتی‌ها و غیردولتی‌ها هشدار می‌دهم
رئیس قوه‌قضائیه در بخش دیگری از سخنان خود از برخی سیاست‌‌های دولتی در حوزه اقتصاد انتقاد و تاکید کرد با کسانی که در وضعیت ایجاد شده در بازار ارز و سکه دخیل بوده‌‌اند چه دولتی و چه غیردولتی برخورد خواهد شد. رئیس دستگاه قضا گفت: به دولتی‌ها و غیردولتی‌ها به همه هشدار می‌دهیم حواس‌شان جمع باشد چون دستگاه قضا حتما با مقصران و آنها که دخیل بوده‌اند برخورد جدی خواهد کرد و اینها نمی‌توانند در آینده بگویند ما قصدمان این نبود که اخلال کنیم. وی افزود: امروز همه می‌دانند هر اقدامی دارد به ضرر مردم تمام می‌شود و قطعا ما هم با اینها برخورد جدی می‌کنیم. رئیس قوه‌قضائیه ادامه داد: همه نیازهای اساسی کشور را وارد کرده و این اصلا توجیه ندارد که یک‌شبه هزار تومان روی قیمت دلار برود هرچند یکسری بی‌تدبیری وجود دارد و نباید می‌گفتند هر کسی می‌خواهد بیاید هر تعداد سکه بخرد. وی گفت: افساد فی‌الارض در ماده 286 قانون تبیین شده و هر فرد به طور گسترده مرتکب جنایت و اخلال در نظام اقتصادی کشور بشود مشمول آن می‌شود و اینها حق ندارند فردا که مورد تعقیب قرار گرفتند بگویند ما نمی‌دانستیم کارمان اخلال در نظام اقتصادی کشور است. آملی‌لاریجانی گفت: با کسانی که یک‌شبه بازار ارز و سکه را بالا و پایین می‌کنند حتما برخورد می‌شود.
امروز جنگ اقتصادی است
آیت‌الله آملی‌لاریجانی در ادامه سخنان خود بر لزوم هوشیاری نسبت به عملیات روانی دشمن در حوزه اقتصاد نیز تاکید کرد. وی گفت: درست نیست اگر کارگرها اعتراضی داشتند بلافاصله از آنها شکایت شود بلکه باید در استان‌ها به صورت مورد به مورد حل شود، استانداری‌ها هم باید در اینجا فعال باشند، مشکلات را بشنوند و در جهت حل آن تلاش کنند. وی افزود: امروز جنگ اقتصادی است و دشمن هر روز یک عملیات روانی جدید دارد، به جهنم که تحریم می‌کنید مردم کشور ما مردم مستقلی هستند و حاضر نیستند عزت و استقلال خود را پای ادعاهای پوچ غرب بدهند، اینطور نیست که رزق الهی در دست ترامپ باشد. بازاریان ما متحد و منسجم هستند و وضعیت کشور را درک می‌کنند، ما اطلاع وسیع داریم این آشوب‌های دیروز کار دیگران است. با کسانی که اخلال می‌کنند، شیشه مغازه‌ها را می‌شکنند و آتش می‌افروزند برخورد قاطع خواهد شد.
مجلس پشتیبان دستگاه قضاست
در همین رابطه، ابوالفضل ابوترابی، نماینده مردم نجف‌آباد، عضو سابق کمیسیون حقوقی و قضایی و عضو فعلی کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس در گفت‌وگو با «وطن‌امروز» با اشاره به هشدار رئیس قوه‌قضائیه خطاب به اخلالگران اقتصادی گفت: اخلال در نظام اقتصادی در حکم محاربه است و اکنون نیز جنگ اقتصادی است. وی ادامه داد: در تعریف محاربه آمده است به هر نحوی براندازی نظام مورد هدف باشد؛ حالا این براندازی چه در حوزه اقتصادی و چه در حوزه نظامی صورت پذیرد. ابوترابی تاکید کرد: مثلا اگر کسی در شرایط قحطی بیاید گندم به عنوان قوت لایموت مردم را آتش بزند و امنیت غذایی مردم مورد خدشه وارد شود در حکم محاربه است؛ در گذشته برای جنگ اقتصادی و براندازی حکومت مسلمین از این حربه استفاده می‌کردند و حکم آن نیز مشخص بود. نماینده مردم نجف‌آباد با اشاره به اقدامات نوین در جنگ اقتصادی گفت: امروز جنگ اقتصادی از آتش زدن خرمن گندم به کارهایی از قبیل ایجاد بحران در بازار سکه و ارز و... تبدیل شده است. وی تصریح کرد: خواهش ما از قوه‌قضائیه و دستگاه‌های امنیتی و نظارتی این است که سریع و قاطعانه به موضوع ورود کنند و عاملان جنگ اقتصادی در کشور و کسانی که در پی براندازی هستند را شناسایی و حکم اشد مجازات را درباره آنها صادر و اجرا کنند. عضو سابق کمیسیون حقوقی مجلس در پایان تاکید کرد: مجلس شورای اسلامی نه‌تنها از قوه‌قضائیه در برخورد با اخلالگران اقتصادی حمایت می‌کند بلکه مطالبه آن از دستگاه قضا برخورد با عاملان بحران اقتصادی است.

دومین پیام مقام معظم رهبری درباره تیم‌ملی فوتبال در جام‌جهانی از دفتر ایشان در تماس با وزیر ورزش ابلاغ شد. دفتر مقام رهبری در تماس با دکتر سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان در روسیه،  پیام رهبر معظم انقلاب به ملی‌پوشان فوتبال ایران را ابلاغ کرد.
متن پیام به این شرح است:
«به تیم‌ملی ایران بگویید: شما پیروز و سرافراز برگشتید. آفرین. ان‌شاءالله موفق باشید».
این دومین پیامی است که از طرف رهبر معظم انقلاب خطاب به ملی‌پوشان فوتبال و عملکرد آنها در جام‌جهانی ابلاغ شده است. ایشان در نخستین ‌پیام خود که بعد از دیدار تیم‌های ایران و اسپانیا ابلاغ شد، اعلام کردند: «بازی دیشب عالی بود؛ خدا قوت».
 

در شب‌‌‌هایی که میلیون‌ها ایرانی پای گیرنده‌‌های تلویزیون یا در فضاهای عمومی و ورزشگاه آزادی به نظاره نمایش عزتمندانه بازیکنان تیم‌ملی فوتبال ایران در مستطیل سبز نشسته بودند، در مرزهای جنوب شرقی کشور پاسداران امنیت با گذشتن از جان خود، بار دیگر اقتدار جمهوری اسلامی را در برابر دشمنان امنیت این مرز و بوم، به نمایش گذاشتند. شامگاه دوشنبه همزمان با بازی فوتبال ایران - پرتغال، یک تیم تروریستی با ورود غیرقانونی از مرز پاکستان، قصد تصرف یکی از پاسگاه‌‌های مرزی ایران در مرز میرجاوه را داشت اما نیروهای سپاه و مرزبانی با هوشیاری و تقدیم 3 شهید در این نبرد، تروریست‌ها را در رسیدن به قصد خود ناکام گذاشتند. این دومین عملیات گروهک‌‌های تروریستی در یک هفته گذشته با هدف ورود به ایران و انجام اقدامات تروریستی است. تروریست‌ها چهارشنبه هفته گذشته و در ساعاتی که تیم‌ملی فوتبال ایران در جریان مسابقات جام‌جهانی در مقابل اسپانیا بازی می‌کرد نیز، قصد ورود به کشور را داشتند اما مرزبانان پاسگاه تپه طالب‌خان گروهان تاسوکی هنگ مرزی زابل با این اشرار مسلح درگیر شدند و اجازه ورود این اشرار به خاک کشورمان را ندادند. در جریان این درگیری‌ها استوار دوم محسن شهرکی از زابل و سرباز جلال بهبودی از خراسان رضوی به شهادت رسیدند و 3 تن دیگر مجروح شدند.
تروریست‌ها شامگاه دوشنبه با تصور اینکه در جریان بازی ایران و پرتغال، میزان آمادگی نیروهای نظامی ایران تحت‌الشعاع مسابقات جام‌جهانی قرار خواهد گرفت، تلاش کردند از مرز میرجاوه وارد خاک کشورمان شوند اما رزمندگان قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه با هوشیاری و اقدام بموقع، این تیم تروریستی را در منطقه جنوب شرق کشور منهدم کردند. در پی این عملیات و انهدام این گروهک تروریستی، قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اطلاعیه‌ای صادر کرد. به گزارش روابط عمومی سپاه، در این اطلاعیه آمده است: شامگاه 4 تیرماه یک تیم تروریستی وابسته به گروهک‌های تکفیری از منطقه تهلاب میرجاوه (میل 96) قصد نفوذ به عمق خاک جمهوری اسلامی ایران و انجام اعمال خرابکارانه و تروریستی را داشت که با هوشیاری رزمندگان مستقر در منطقه مرزی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، ناکام و پس از درگیری و دادن تلفات متواری شد. در ادامه این اطلاعیه آمده است: در درگیری و تبادل آتش  بین رزمندگان قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه و تروریست‌ها، 3 تروریست تکفیری به هلاکت رسیده، تعدادی زخمی شدند و مابقی آنان نیز به عمق خاک کشور پاکستان گریختند.
همچنین 2 تن از بسیجیان بومی منطقه و یک نفر از پاسداران قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه طی این درگیری به فیض عظمای شهادت نائل شدند.
این اطلاعیه در پایان تأکید کرده است: مدافعان امنیت ایران اسلامی مستقر در منطقه، اعم از رزمندگان غیور و جان برکف نیروی زمینی سپاه، مرزبانان دلاور نیروی انتظامی و سایر نیروهای امنیتی و دفاعی، از آمادگی کامل برای مقابله سخت و قاطعانه با هرگونه تحرک و اقدام از سوی دشمنان انقلاب و ملت ایران برخوردار بوده و خاک مقدس کشورمان را قتلگاه گروهک‌های تروریستی و مزدوران استکبار جهانی قرار خواهند داد.
تقدیر حقانیان از پاسداران وطن
نمایش اقتدار و عزت مدافعان امنیت و اقتدار کشور که همزمان با عزت‌آفرینی تیم‌ملی ایران در روسیه بود، با واکنش «وحید حقانیان» مشاور امور ویژه دفتر مقام معظم رهبری همراه شد. سیدوحید حقانیان در مطلبی در فضای مجازی نوشت: «دیشب تقریبا زمان شروع مسابقه فوتبال که ما آسوده‌خاطر در منازل‌مان همراه با خانواده مشغول دیدن بازی جوانمردان باغیرت‌مان بودیم، در مرز شرقی کشور برجک 96 میرجاوه سیستان‌وبلوچستان نیروهای بسیج و سپاه پاسداران عزیز مورد یورش حدود 30 نفر از گروهک‌های معاند قرار گرفتند که این جوانمردان نیز پس از درگیری غیرتمندانه اشرار را فراری داده و به آنها خساراتی وارد آوردند. در این درگیری 3 غیورمرد سپاه و بسیج، شهید و 5 غیورمرد دیگر مجروح شدند؛ درود بر این دلاورمردان پاسدار وطن و آن غیورمردان عرصه ورزش که امنیت و عزت را به مردم و کشور هدیه می‌کنند. ما نیز چنین باشیم».

گروه اقتصادی: نماینده‌های مجلس در نامه‌ای به روحانی به وی اولتیماتوم دادند کابینه را ترمیم کند اگرنه وزرا را استیضاح خواهند کرد.
به گزارش «وطن‌امروز»، روحانی نشان داده از اینکه به ترکیب اقتصادی دست بزند واهمه دارد؛ روحانی در فاصله چند ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری و در حالی که انتقادهای اقتصادی به اوج خود رسیده بود حاضر نشد کابینه اقتصادی را ترمیم کند و در عوض وزرای آموزش‌وپرورش، ورزش و فرهنگ و ارشاد را تغییر داد! تیم اقتصادی روحانی در دولت دوازدهم نیز نتوانست انتظارها را برآورده کند و در یک اقدام تاریخی، مجلس در حالی که فقط چند ماه از عمر دولت دوازدهم گذشته بود وزرای جهادکشاورزی، کار و راه‌وشهرسازی را بهمن‌ماه 1396 استیضاح کرد تا معلوم شود نمایندگان از عملکرد تیم اقتصادی بشدت ناراضی هستند البته لابی‌ها موجب شد وزرا دوباره رای بیاورند اما با ادامه فعالیت آنها باز هم مشکلات اقتصادی پابرجا ماند و این دفعه سخن از استیضاح وزرای بیشتری است. تاکنون طرح استیضاح وزرای کار، نفت و اقتصاد تقدیم هیات‌رئیسه شده و دیروز خبرگزاری مجلس از ارسال نامه نمایندگان به روحانی و اولتیماتوم به وی خبر داد. سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس از نامه نمایندگان به رئیس‌جمهور خبر داد و گفت: تیم اقتصادی دولت نتوانسته مشکلات کشور را حل کند و در اجرا و پیشگیری‌ها ضعیف عمل کرده است. بهروز نعمتی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با مهر از نامه نمایندگان به رئیس‌جمهور خبر داد و اظهار داشت: نمایندگان با امضای نامه‌ای خواستار ترمیم کابینه دولت شدند. وی تأکید کرد: تیم اقتصادی دولت نتوانسته مشکلات کشور را حل کند. متأسفانه تیم اقتصادی دولت در اجرا و پیشگیری‌ها ضعیف عمل کرده است. سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس با بیان اینکه دولت باید تیم اقتصادی خود را ترمیم کند، اظهار داشت: حداقل ۵ ماه است که دلسوزان نظام و نمایندگان از تیم اقتصادی دولت گله‌مند هستند و از راه‌های مختلف به رئیس‌جمهور پیام داده‌اند که باید تیم اقتصادی دولت ترمیم شود ولی متأسفانه گوش شنوایی برای ترمیم دولت وجود ندارد.
مدیریت اقتصادی ضعیف است
عباس پاپی‌زاده، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در گفت‌وگو با خانه ملت درباره جزئیات نامه به روحانی گفت: با توجه به مدیریت ضعیف دولت در مسائل اقتصادی، مجلس بارها به رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت تذکرهای جدی داد اما متاسفانه مدیریت خوبی بر بازار ارز و سیاست‌های پولی مشاهده نمی‌شود. نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت باید تیم اقتصادی خود را اصلاح، بازسازی و ترمیم کند، افزود: در این راستا استیضاح وزیر اقتصاد به اتفاق تعداد زیادی نماینده از طیف‌های مختلف به پیش برده می‌شود که امضاهای آن تکمیل شده و آماده تحویل به هیات‌رئیسه است.
مجلس منتظر پاسخ رئیس‌جمهور است
وی با اشاره به اینکه دیروز جلسه‌ای با حضور طیف‌های سیاسی و فراکسیون‌های مختلف در حاشیه صحن علنی مجلس برگزار شد، ادامه داد:  در جمع بندی  جلسات مقرر شد پیش از ورود به بحث استیضاح وزرا، مکاتبه‌ای با رئیس‌جمهور انجام شود و از رئیس‌جمهور درخواست ترمیم کابینه و استفاده از نظرات کارشناسی اقتصاددانان صاحب‌نظر در این راستا شده است.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه متنی توسط طیف‌های مختلف سیاسی خطاب به رئیس‌جمهور تهیه می‌شود که به دفتر دولت ارسال خواهد شد، یادآور شد: فعلا برای  استیضاح وزرا دست نگه داشته شده تا پاسخ رئیس‌جمهور دریافت شود و اگر رئیس‌جمهور پاسخ مثبتی در جهت رفع مشکلات مردم با ترمیم و بازسازی تیم اقتصادی دولت دادند مجلس نیز در جهت بهبود وضعیت فعلی به رئیس‌جمهور کمک می‌کند.
 مجلس به دنبال رفع مشکلات معیشتی است
پاپی‌زاده افزود: مجلس به دنبال رفع مشکلات معیشتی مردم است و تمام طیف‌های سیاسی روی این موضوع تاکید دارند که اولویت مجلس رفع مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم است. نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رئیس‌جمهور باید با موضع‌گیری منطقی تصمیم صحیحی را اتخاذ کند، ادامه داد: مجلس اعلام کرده در کنار دولت برای حل مشکلات معیشتی مردم تلاش می‌کند اما اگر دولت بخواهد بی‌تفاوت به تمام سیاست‌های اشتباه گذشته اقتصادی به فعالیت ادامه دهد مجلس اقدامات لازم خود را انجام می‌دهد. مجلس در این نامه به رئیس‌جمهور درباره تمام موضوعات اتمام‌حجت می‌کند و اگر تیم اقتصادی دولت ترمیم نشود مجلس استیضاح وزرای اقتصادی را رقم می‌زند.
 

استیضاح وزیر اقتصاد تقدیم هیأت رئیسه شد
عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی از تقدیم طرح استیضاح وزیر اقتصاد به هیات رئیسه با ۵۰ امضا خبر داد. علی‌اصغر یوسف‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار داشت:۵۰ نماینده مجلس طرح استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی را در ۱۶ محور به هیات‌رئیسه تقدیم کردند که بر این اساس این استیضاح به کمیسیون اقتصادی مجلس ارجاع خواهد شد و این کمیسیون یک هفته برای بررسی موضوع با دعوت از وزیر مربوطه و استیضاح‌کنندگان مهلت دارد. وی افزود: پس از پایان مهلت یک هفته‌ای، کمیسیون اقتصادی نظر خود را به هیات‌رئیسه اعلام می‌کند و اگر در این مدت حداقل ۱۰ نفر در موضع خود برای استیضاح باقی مانده باشند، استیضاح کرباسیان در نخستین جلسه علنی اعلام وصول می‌شود و پس از آن هم کاهش امضاها تاثیری در طرح آن ندارد، وزیر هم موظف است ظرف ۱۰ روز برای پاسخگویی در صحن مجلس حاضر شود. گفتنی است دوشنبه گذشته نیز طرح استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با 50 امضا تقدیم هیأت رئیسه مجلس شد.
 

حبیب سلطانی: پیروزی اردوغان در انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه، باعث شد 24 ژوئن 2018 نه‌تنها در تاریخ فعالیت حزب عدالت و توسعه به عنوان یک مولفه چندوجهی ثبت شود، بلکه این رویداد ملی در دفتر سیاسی جمهوری ترکیه به عنوان یک واقعه سیاسی حک خواهد شد تا آیندگان این کشور به مطالعه این رخداد در دهه‌های آتی بپردازند و شاید آن موقع ابعاد مبهم و سوالات متعدد، تا حدی رمزگشایی شده باشد. اغلب متون، گزارش‌ها و مطالبی که در محافل رسانه‌ای و اندیشکده‌های داخلی و خارجی کشور، آن هم با محوریت انتخابات زودهنگام ترکیه به رشته تحریر درآمده است، به این موضوع اشاره می‌کند که ترس اردوغان و همقطاران وی از تاثیر بحران اقتصادی این کشور بر جایگاه اردوغان در انتخابات 2019 دلیل برگزاری انتخابات زودهنگام بوده است. این استناد و دلیل تا حدودی می‌تواند به عنوان یک دلیل و برهان نسبی مورد توجه قرار بگیرد اما واقعیت این است که اردوغان تنها به داخل و آن هم به اقتصاد چشم ندوخته است. اگرچه لازمه حکومت آسان و بدون چالش بر یک جامعه، رضایت ملت (بویژه در محور اقتصادی) است اما باید توجه داشت اقتصاد در یک دولت- کشور با تمام مولفه‌ها اعم از امنیت، سیاست داخلی و خارجی، فرهنگ و حتی علم و فناوری، پیوندهای ناگسستنی دارد.
اردوغان سال 1994 شهردار استانبول بود و بخوبی می‌داند اقتصاد، پیشانی و موتور محرک ترکیه‌ای است که بیشترین تمرکز آن برای کسب درآمد بر توریسم، صادرات لبنیات و محصولات کشاورزی به انضمام تولید پوشاک و صادرات آن است. هدایت شهری مانند استانبول که به چهارراه ارتباط آسیا و اروپا معروف است و به عنوان نگین فعلی و پایتخت سابق ترکیه شناخته می‌شود، این درک را در او به وجود آورد که اقتصاد در ترکیه مولفه‌ای است که اگر دستخوش تغییرات منفی شود، از صدر تا ذیل کشور را علیه او می‌شوراند و تبعات جبران‌ناپذیری خواهد داشت. از این جهت است که او افق 2023 را این بار دقیقاً در اثنای انتخابات زودهنگام ترکیه برجسته کرد تا اولا: به مخالفان خود بفهماند او برنامه‌ای مدون برای کشور دارد و از سوی دیگر خود را به عنوان یک قهرمان ترقی‌خواه به موافقانش معرفی کند که حاصل جمع تمام این موضوعات کسب حدود 52 درصد آرا برای وی در انتخابات اخیر بود.
آنچه باید در افق 2023 آک‌پارتی یا بیانی گویاتر، شخص اردوغان دنبال کرد، تغییراتی است که طی این مدت در عرصه‌های اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، سیاست داخلی و خارجی، دفاعی- امنیتی و حتی علمی- فناوری رخ خواهد داد. این دگرگونی در برخی محورها فاحش و پرسر و صدا خواهد بود و برخی دیگر با کمک رسانه‌های دولتی و دستگاه تبلیغاتی، بیش از حد واقعی بزرگ جلوه خواهد کرد. در این بین بر اساس داده‌های موجود و تلاقی آنها با اظهارات و وضعیت فعلی ترکیه، روندهای گوناگونی شکل خواهد گرفت که برخی از آنها تثبیت شده و دسته‌ای دیگر تغییراتی به خود خواهند دید.
عرصه اجتماعی -  فرهنگی
پیروزی اردوغان در انتخابات اخیر تاحدودی مشخص بود اما آنچه در عرصه تحلیل و در حالت کنونی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد، آرای مخالفان اردوغان است که از سوی وی با قهر و تهمت مورد اشاره قرار گرفته‌اند. به گونه‌ای که «محرم اینچه» کاندیدای حزب جمهوری‌خواه خلق، چندی پس از اعلام نتایج و پیروزی قطعی اردوغان، به لفاظی اردوغان در مقابل مخالفان خود اشاره و اظهار کرد اردوغان باید رئیس‌جمهور همه ما باشد و همه را در آغوش بگیرد نه اینکه تنها طرفداران خود را مورد اشاره قرار دهد و مابقی را که به او رای ندادند، دشمن تلقی کند. اظهارات اینچه دقیقاً نشان می‌دهد روند محدود شدن جامعه مدنی و افول شاخص‌های حقوق بشری در ترکیه بیش از گذشته پررنگ خواهد شد.
عرصه اقتصادی
ترکیه را باید یکی از باثبات‌ترین، ثروتمندترین و قدرتمندترین همسایه‌های ایران دانست که این شاخصه‌ها تا حد زیادی برآمده از وضعیت اقتصادی این کشور و موقعیت ژئواستراتژیک آن است. با توجه به اینکه اردوغان نسبت به اوضاع و احوال اقتصادی ترکیه، به صورت کامل از سوی مشاوران خود آگاه است، عقل حکم می‌کند دولت آتی ترکیه این محور کلیدی را در دستور کار قرار دهد. در این راستا تداوم رشد شاخص‌های اقتصادی و روند تبدیل ترکیه به مرکز فرامنطقه‌ای انتقال انرژی موضوعاتی است که در دستور کار آنکارا قرار خواهد گرفت. بدیهی است برای تحقق این دو مهم، تغییر شرکای تجاری و بازارهای صادراتی مد نظر خواهد بود و صادرات محصولات با فناوری بالا تقویت خواهد شد. این موضوع را در پرونده تحریم قطر و همچنین از سرگیری صادرات به روسیه پس از برقراری دوباره مناسبات (پس از سرنگونی جنگنده سوخوی روسی در سوریه) مشاهده کرده‌ایم. محور دیگر، افزایش سهم بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی خواهد بود که تمام این موضوعات را باید در روند تغییرات اقتصادی ترکیه به عنوان مولفه‌های تاثیرگذار مورد اشاره قرار داد.
عرصه سیاست داخلی
پیروزی اردوغان را باید ورود ترکیه به نظام ریاستی دانست که زیربنای آن سال گذشته میلادی با برگزاری همه‌پرسی قانون اساسی در ماه آوریل شکل گرفت و همین موضوع باعث می‌شود عدالت و توسعه خود را یکه‌تاز تمام عرصه‌ها بداند. در این راستا موضوعی که بیش از گذشته در عرصه سیاست داخلی مطرح خواهد بود تشدید قطب‌بندی‌های جناحی و تقویت پوسته‌های پوپولیستی توسط اردوغان خواهد بود. در مقابل، آرا و موضع جریان‌های کُرد نیز نسبت به گذشته در ساختار سیاسی ترکیه تقویت خواهد شد. از سوی دیگر بر اساس خواسته‌های پنهان سیاسی اردوغان به نظر می‌رسد بنیان‌های کمالیستی تضعیف و حرکت به سوی «ملی‌گرایی جدید» با شیب صعودی محقق شود. این در حالی است که بر اساس میزان آرای اعلام شده، افول هژمونی و اقتدار سیاسی آک‌پارتی بیش از پیش متصور است. مساله دیگر این است که اگر اردوغان بخواهد بیش از پیش بر کردها فشار وارد کند و حتی دامنه تقابل را در سیاست خارجی خود برجسته‌تر کند، بی‌تردید روند امنیتی شدن مساله کردها بر سیاست داخلی حزبش تاثیر خواهد گذاشت و خروجی آن کاملاً سیال و غیر قابل پیش‌بینی است.    
عرصه سیاست خارجی
در این محور بدون تردید تغییراتی در سطح مشارکت‌ها و مناسبات به وجود خواهد آمد اما این به معنای تغییر شگرف و عمیق با گستره بسیار زیاد در سیاست خارجی آنکارا نیست. ترکیه پس از این سعی می‌کند توازن میان شرق و غرب در جهت‌گیری‌های کلان را رعایت کند و حتی ممکن است این توازن به تحول در فرهنگ استراتژیک ترکیه منجر شود که این موضوع از تاسیس پایگاه‌های نظامی گرفته تا تقابل با نفوذ ساختاری قدرت‌های فرامنطقه‌ای را در بر می‌گیرد. روند افول جذابیت مدل سیاسی ترکیه نزد افکار عمومی جهان اسلام، یکی از موضوعاتی است که باید بیشتر به آن توجه شود، چرا که آنکارا در قسمتی از سناریوی خود به دنبال خاورمیانه‌ای شدن سیاست خارجی خود است که این موضوع، فرقه‌ای شدن سیاست خارجی این کشور در غرب‌آسیا را بیش از پیش برجسته می‌کند اما نکته‌ای که احتمال وقوع آن در سیاست خارجی ترکیه روز به روز تقویت می‌شود، حرکت از اروپایی شدن به سمت اوراسیاگرایی نرم است. آنکارا بر اساس سناریوهای اردوغان و عملکرد وی در جمع کشورهای اروپایی تا حد زیادی نکوهش شده است و اگر بروکسل این کشور را در جمع خود نپذیرد، بدون تردید واگرایی با قاره سبز باعث سوق پیدا کردن ترکیه به سمت اوراسیا خواهد شد. البته سرعت این چرخش تا امروز کُند بوده اما بستگی به ادامه عکس‌العمل‌های اروپا دارد.
محور امنیتی- دفاعی   
به نظر می‌رسد مدلی از اصلاحات در کنشگری امنیتی و دفاعی ترکیه طی سال‌ها و حتی ماه‌های آینده اتفاق خواهد افتاد و مبدأ آن را باید تبدیل شدن آنکارا به کنشگر امنیتی غرب آسیا دانست. در این راستا حتی ممکن است فرآیند خروج احتمالی ترکیه از ناتو تشدید شود و احتمال دارد شاهد تحول بنیادین در رویکرد راهبردی ترکیه نسبت به استقلال کردستان عراق باشیم. این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران معتقدند ترکیه نگاه خاصی به اقلیم کردستان ندارد اما باید توجه داشت ترکیه بر اساس منافع خود، این قابلیت را دارد که در عرض چند روز راهبرد خود را به طرز باورنکردنی تغییر دهد. موضوع دیگر افزایش بودجه صنایع دفاعی و نظامی تا افق 2023 است که این موضوع در کنار فرآیند افزایش پایگاه‌های نظامی در غرب آسیا و شمال آفریقا، از برنامه‌های راهبردی ترکیه خواهد بود.
تمام مولفه‌ها و متغیرهایی که در بالا به آن اشاره شد، نشان می‌دهد اردوغان پس از پایه‌گذاری یک ساختار تک‌قطبی در داخل، به دنبال آن است تا بتواند نام خود را به عنوان یکی از معمارهای تاثیرگذار ترکیه در دفتر ملی‌گرایی به ثبت برساند. البته تمام این محورها تابع شرایط و برخی دیگر از اصول عرفی و سنتی در نظام بین‌الملل است که هر لحظه ممکن است دستخوش تغییر شود.