محسن شهمیرزادی: از حوالی غروب 20 فروردین 1372 که رمل‌‌های سیال فکه، مین را دقیقا زیر پای سیدمرتضی آوینی کشاندند تا امروز که 26 سال از آن اتفاق می‌گذرد روز به روز بر شهرت سیدمرتضی آوینی به عنوان نماد فرهنگ و هنر انقلاب افزوده شده است. هرچقدر که بر این شهرت افزوده شد، به همان نسبت آوینی جای محکم‌تری روی قاب عکس دیوارها دارد. در تمام این سال‌ها آوینی تنها «چهره»تر شده است. آوینی بعد از 2 دهه «انحصار ورثه» می‌شود و تمام دعواهای پیرامون او به این بازمی‌گردد که او متعلق به کیست؟ مرتضاست؟ آقا مرتضی؟ کامران است یا سیدمرتضی آوینی؟ متعلق به این سو است یا آن‌سو؟
ما در زمان حیات او با 2 نوع آوینی مواجه هستیم: «آوینی روایت فتح» و «آوینی سوره». بعد از بیستم فروردین، صدها هنرمند از نسل جدید پدید آمدند که هرکدام در بخشی از دنیای هنر مشغول به خلق اثر شدند. آوینی روایت فتح همان آوینی مستندسازی بود که در سینمای مستند و بخشی از سینمای داستانی ورود کرد و آثار متعددی از او به جای ماند. روایت فتح در این سال‌ها بازتولید شده و در نسل‌های جدید تاثیرش تجلی پیدا کرده است. در این 26 سال کمتر عرصه‌ای را می‌توان یافت که از هنرمندان متعهد به حقیقت خالی باشد؛ از سینمای داستانی و مستند تا هنرهای تجسمی اعم از نقاشی، گرافیک و حتی مجسمه‌سازی. اما در تمام این سال‌ها «آوینی سوره» بر قاب دیوار محبوس شده و هر سال تنها مراسم نبودنش برگزار می‌شود. آوینی «روایت فتح»، برخاسته از «آینه جادو»هایی بود که در سوره تحریر شد. آوینی «خان‌گزیده‌ها» همان به تصویر کشیدن «مبانی توسعه و تمدن غربی» بود. آوینی قبل از آنکه دوربین به دست بگیرد، معتقد به «انکشاف تکنولوژی» بود و وقتی با وضو پای میز تدوین می‌نشست که تکلیف خودش با دوربین، دفاع‌مقدس و سینمای اشراقی مشخص شده باشد. آوینی در مسیری روایت فتح را خلق کرد که بنیان‌های تئوریکش را خودش بنا نهاده بود. آرای آوینی بسط جهان‌بینی او نسبت به سینما، ادبیات، هنرهای تجسمی، اقتصاد و سایر حوزه‌‌های تمدنی بود. هرچند نمی‌توان نظرات او را به نظریه تعبیر کرد اما به جرأت مقدمه‌ای تئوریک بر فرهنگ و هنر انقلاب بود که بعد از او تحسین شد اما همه‌جانبه دنبال نشد. مهم‌ترین پیامد این اتفاق، آن است که عمده هنرمندان انقلابی یا همان خالقان روایت‌های جدید فتح، همچنان با آزمون و خطا در خلق آثار هنری متعهد خود پیش می‌روند. عمده آنها محصول تلاش فردی و استعداد شخصی خود هستند، نه محصول ساختارهای آموزشی و اندیشه مراجع فکری این حوزه. ادعای گزافی نیست که امروزه تقریبا مرجع اندیشه‌ای فراگیری در حوزه فرهنگ و هنر انقلاب نداریم. اگر پی سابقه‌‌‌‌اش را بگیریم باید تا 26 سال قبل در زمان سفر کنیم تا به روزهای پیش از 20 فروردین 72 برسیم.
اگرچه نسل اندیشمند آن برهه به امروز رسیدند اما به‌رغم آنکه در قید حیاتند، از قید تاثیرگذاری فارغ بوده و هرکدام را می‌توان به عزلت‌نشین دنیای فرهنگ و هنر تعبیر کرد. یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی سیدمرتضی آوینی که امروز به فراموشی سپرده شده است، ایجاد جریان پویای اندیشه‌ای در حوزه فرهنگ و هنر انقلاب بود که پیش از آن وجود نداشت. محوریت ماهنامه سوره و خلق مباحث عمیق پیرامون فرهنگ و هنر که پس از آن نیز در عرصه اندیشه و ژورنالیسم پیگیری نشد. از همین رو است که سال‌هاست همچنان در بدیهی‌‌‌‌‌ترین سیاست‌گذاری‌‌های هنری، اعم از سیاست‌‌های موسیقایی، سینما، تئاتر و هنرهای تجسمی دچار چالش هستیم. نبود هیچ‌گونه سند بالادستی و چالش برخوردهای چندگانه و سیاست متغیر جشنواره‌های سینما، موسیقی و تجسمی فجر از جمله این پیامدهاست. ما ناگزیر به پذیرش این مساله هستیم که در بازتولید اندیشه‌های سیدمرتضی آوینی در حوزه  فرهنگ و هنر انقلاب درجا زده‌‌‌‌‌ایم و نیاز است با معدود چشمه‌‌های اندیشه‌ای باقیمانده در این حوزه، دوباره آن را به جریان بیندازیم. این امر جز با بازبینی و نقد و بررسی آرای پیشین آوینی ممکن نیست. نمی‌توان از آوینی عبور کرد اما باید آرای او بعد از 2 دهه تکمیل و تحول پیدا کند.

خون خدا
سیدمهدی شجاعی/ نشر معارف
این کتاب روایتی تازه از عاشورا به قلم سیدمهدی شجاعی است که به همراه تصاویری گرافیکی کار علی وزیریان در قالب کتابی نفیس و با کاغذ گلاسه منتشر شده است. با وجود اینکه دستمایه اصلی کتاب «خون خدا»، دستمایه‌ای آشنا در کارنامه نویسنده‌اش محسوب می‌شود اما هم شکل پرداختن به این دستمایه و هم نحوه کتاب‌پردازی و ارائه آن در قالب محصولی فرهنگی، در حوزه کتاب، به گونه‌ای است که می‌توان آن را در نوع خود اثری متفاوت محسوب کرد. شجاعی در مقدمه این کتاب آورده است: «مخاطب این یادداشت شمایید که از حسین و عاشورا و کربلا هیچ نمی‌دانید. شما که از سوگواری و عزاداری هر ساله جماعتی از مردم جهان به حق تعجب می‌کنید. شما که از زیارت دسته‌جمعی یا راهپیمایی هماهنگ چند میلیون نفر در یک تاریخ (اربعین) و در یک مسیر و یک جهت، دچار سوال و ابهام و استفهام و اعجاب و شگفتی می‌شوید؛ سوال و اعجابی که کاملاً بجا و درست است».

حلوای عروسی
فاطمه دانشور/ روایت فتح
روایت فتح در سال‌های اخیر توانسته در زمره برجسته‌ترین انتشاراتی قرار بگیرد که  در حوزه دفاع‌مقدس و مضامین مرتبط با مدافعان حرم، فعالیت می‌کند. داستان حلوای عروسی یکی از اعجاب‌انگیزترین داستان‌ها در میان روایت‌هایی از دفاع‌مقدس و زندگی پاسداران است. شهید مرادی کمی قبل از جنگ نامزد می‌کند و 4-3 ماه بعد از شروع جنگ هم به شهادت می‌رسد. ایشان در آخرین نامه‌ای که به خانواده نوشته بود، از مادر می‌خواهد مقدمات مراسم عروسی‌اش را مهیا کند. مادر هم وسایل پخت شام عروسی را تهیه می‌کند و حتی با یکی از همسایه‌ها صحبت می‌کند تا خانه‌اش را برای برگزاری جشن ازدواج در اختیار آنها بگذارد اما در همین حین خبر شهادت محمدرضا را می‌شنود. ناخواسته همه وسایلی که برای مراسم ازدواج پسرش تهیه کرده بود صرف مراسم شهادت محمدرضا می‌شود.
 

محمد حسین‌آبادی: روز گذشته حوزه هنری در یک روز و به شکل همزمان پذیرای نشست خبری 2 رویداد فرهنگی و هنری بود تا در تجربه‌ای جدید 2 نشست هفته هنر انقلاب و جشنواره شعر و داستان انقلاب اسلامی به طور متوالی در یک محل برگزار شود. به گزارش «وطن‌امروز»، نشست اول به هفته هنر انقلاب اسلامی اختصاص داشت که در آن مجدالدین معلمی، معاون هنری حوزه هنری در سخنانی عنوان کرد: دبیرخانه این رویداد به صورت دائمی در حوزه هنری فعال است و رویدادها را رصد می‌کند. ما با توجه به این نکته که آثار انتخابی باید تولید شده در سال محل توجه جشنواره باشد و با توجه به اینکه کسوت و سابقه افراد برای آنها ارجحیتی ایجاد نمی‌کند دست به انتخاب چهره سال می‌زنیم. برای ما دربرگیری، عمومیت و جریان‌سازی یک رویداد و شخص محل توجه است. امسال نیز با عنایت به همین مساله اسامی انتخاب‌شده به هیاتی 100 نفره برای انتخاب عرضه شد و آنها به لیستی ۵ نفره رسیدند که چهره سال از میان آنها انتخاب خواهد شد. اما گذشته از اعلام اسامی 5 نامزد نهایی چهره هنر انقلاب، خبر تازه معاون هنری حوزه هنری در این نشست، ابتکار این نهاد در انتخاب مهم‌ترین رویداد سال هنر انقلاب است. براین اساس، معلمی با اعلام 3 رویداد مجموعه برنامه‌های خانه ‌طراحان انقلاب اسلامی، مجموعه برنامه‌های حسینیه هنر و جلسات شهاب مرادی درباره سبک زندگی، اعلام کرد در نهایت از میان این 3 گزینه، یک رویداد به عنوان رویداد سال هنر انقلاب انتخاب خواهد شد. او همچنین از انتخاب چهره سال هنر انقلاب در تمام استان‌های کشور برای نخستین‌بار در سال جاری خبر داد. در ادامه نشست خبری محمد زرویی‌نصرآباد، مدیرعامل مؤسسه سپهر سوره هنری با اشاره به برگزاری آیین افتتاحیه این رویداد در عصر روز سه‌شنبه ۲۰ فروردین‌ماه(امروز) در حوزه هنری افزود: در این مراسم از ۲۶ هنرمند حوزه هنری که آثارشان در طول سال گذشته در جشنواره‌های خارج از حوزه هنری صاحب رتبه شده است، تجلیل خواهد شد. همچنین در این مراسم از نادرطالب‌زاده، غلامعلی طاهری و استاد بدرالسماع نیز تجلیل خواهد شد. زرویی در ادامه به برگزاری شب خاطره، ویژه‌برنامه در حلقه رندان، شب شعر دیدار ماه و همایش ۴۰ سالگی موسیقی انقلاب در طول این هفته اشاره کرد. زرویی همچنین از برگزاری 2 نمایشگاه عکس از دستاوردهای انقلاب و نیز نبرد با گروهک‌های تکفیری در نگارخانه‌های خانه عکاسان و نیز نمایشگاهی از ۱۲۰ اثر ترجمه شده از تولیدات انتشارات سوره مهر و نیز پخش ویژه‌برنامه سوره هنر از شبکه سوم سیما خبر داد. همچنین در ادامه نشست معلمی از فراخوان حراج آثار هنرهای تجسمی به نفع سیل‌زدگان نوروز امسال و نیز برپایی کنسرت خیریه با صدای آرش کمانگری در این هفته خبر داد و گفت: آثار هنرمندانی که در این فراخوان حضور پیدا کرده‌اند در 3 گالری حوزه هنری به نمایش در خواهد آمد و از همه نهادها و مؤسسات و افراد حقیقی برای بازدید و خرید دعوت می‌کنیم. او همچنین در پاسخ به این شبهه که چرا نامزدهای انتخاب چهره سال هنر انقلاب به طور عمده از هنرمندان حوزه هنری به شمار می‌روند، گفت: از میان ۱۶ نفر نامزد ابتدایی تنها ۵ نفر صاحب فعالیت و محصول در حوزه هنری بودند که در نهایت در میان نامزدهای نهایی نیز قرار نگرفتند.
تقدیر از علی معلم‌ در جشنواره شعر انقلاب
اما دومین نشست خبری که روز گذشته در حوزه هنری برگزار شد، مربوط به جشنواره شعر و داستان انقلاب اسلامی بود. در این نشست محمدمهدی سیار، دبیر بخش شعر این جشنواره ضمن اشاره به اینکه ۹۷۶ اثر از ۳۴۶ شرکت‌کننده به دبیرخانه در این دوره ارسال شده است، ‌گفت: همانطور که در فراخوان جشنواره اعلام کرده بودیم آثار در بخش‌‌های مختلف داوری شد. آثار واصله از میان سروده‌های شاعران جوان و پیشکسوت است چون در این دوره برای جشنواره محدودیت سنی نداشتیم بنابراین آثار متنوعی از سوی شاعران پیشکسوت و جوان ارسال شد. اما خبر ویژه سیار در ارتباط با تقدیر ویژه از استاد علی معلم‌دامغانی به عنوان شاعر انقلاب اسلامی در آیین اختتامیه این رویداد و همچنین رونمایی از مستند پرتره استاد بود. همچنین ساسان ناطق، دبیر بخش داستان انقلاب هم در این نشست با بیان اینکه در این دوره عرصه میان‌داری نویسندگان جوان است که در دوره‌های گذشته نام‌شان را شنیده‌ایم و آثارشان را در ویترین کتاب‌فروشی‌ها دیده‌ایم،‌ گفت: در بخشی از آثار شاهد حضور نویسندگان جوان‌تر هم بودیم؛ نویسندگانی که خود را در معرض دید و داوری داوران قرار دادند، البته حضور پیشکسوتان را نیز داشته‌ایم و به لحاظ کیفی 3 سطح ضعیف، متوسط و خوب را در داوری‌ها شاهد بودیم. ناطق نیز همچون سیار با یک خبر ویژه به این نشست آمده بود و آن تقدیر از محمدعلی گودینی، نویسنده پیشکسوت کشورمان به‌واسطه تولید آثار و چندین سال فعالیت در عرصه نویسندگی در مراسم اختتامیه این جشنواره بود.

هدایت‌الله بهبودی
او همراه با مرتضی سرهنگی یکی از پایه‌گذاران دفتر «ادبیات و هنر مقاومت» حوزه هنری بود؛ دفتری بعدها زمینه‌ساز تالیف کتاب‌های بسیاری در حوزه ادبیات پایداری و مقاومت شد و بارها نیز مورد توجه و تقدیر ویژه مقام معظم رهبری قرار گرفت. بهبودی امسال به واسطه نگارش کتاب «الف لام خمینی» به فهرست نهایی «چهره سال هنر انقلاب» راه پیدا کرده است.

ابراهیم حاتمی‌کیا
کارگردان فیلم‌های ماندگاری همچون «دیده‌بان»، «مهاجر»، «بوی پیراهن یوسف»، «آژانس شیشه‌ای»، «چ» و «بادیگارد» آنقدر برای مخاطبان سینمای ایران آشنا هست که اساسا نیازی به معرفی نداشته باشد. آقا ابراهیم سینمای ایران سال گذشته با فیلم سینمایی «به وقت شام» به گیشه سینمای ایران آمد و توانست نظر بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کند.

مسعود نجابتی
کمتر کسی هست که در حوزه هنرهای تجسمی فعالیت کند و نامی از استاد مسعود نجابتی نشنیده باشد؛ هنرمندی که سال گذشته با برپایی پنجمین دوره جشنواره هنر مقاومت فرصت خوبی را برای دیده شدن هنرمندان جوان این عرصه فراهم کرد و همین بهانه‌ای برای اعلام نام استاد نجابتی در جمع نامزدهای نهایی «چهره سال هنر انقلاب» شد.

مهدی نقویان
مهدی نقویان حالا تبدیل به یکی از مستندسازان صاحب سبک در کشورمان شده است؛ مستندسازی دغدغه‌مند که روی موضوعات استراتژیک و مهم که معمولا کمتر کسی جسارت پرداختن به آن را دارد، دست می‌گذارد. نقویان سال گذشته مستندهایی چون «روایت رهبری» و «خارج از دید 2» را کارگردانی کرد و حالا نامزد «چهره سال هنر انقلاب» شده است.

رضا امیرخانی
در میان نامزدهای نهایی این فهرست، رضا امیرخانی کمترین تناسب را برای دریافت این جایزه دارد، چرا که او برای نگارش رمان ضعیف «رهش» نامزد دریافت این جایزه شده است اما با این همه امیرخانی همواره در زمره نویسندگانی بوده که آثارش مورد توجه طیف وسیعی از مخاطبان بویژه جریان انقلابی قرار گرفته است.

سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در بخش بازار، فیلم‌های کوتاه، مستند و سینمایی ایرانی را به نمایش می‌گذارد که ۲۰ عنوان از فیلم‌های سینمایی، نخستین ‌نمایش خود را در جشنواره جهانی فیلم فجر تجربه می‌کنند. به گزارش «وطن امروز»، نمایش‌های بازار که در 3 دوره گذشته با استقبال قابل توجه میهمانان خارجی مواجه شده، برای معرفی تولیدات یک‌ساله سینمای ایران به میهمانان، خریداران، مدیران جشنواره‌های جهانی و نمایندگان شرکت‌های پخش بین‌المللی حاضر در این رویداد و توسعه عرضه فرهنگی و تجاری آثار ایرانی راه‌اندازی شده و امکان نمایش فیلم‌ها روی پرده بزرگ را فراهم می‌کند. از جمله فیلم‌های حاضر در بازار جهانی می‌توان به این آثار اشاره کرد: بهارستان خانه ملت (بابک بهداد)، یمن، نبردی بی‌فرجام (مهدی خرم‌دل)، بی‌حسی موضعی (حسین مهکام)، بیست‌وسه نفر (مهدی جعفری)، پیلوت (ابراهیم ابراهیمیان)، سرکوب (رضا گوران)، سوم آذرشهر (کامبیز صفاری)، سونامی (میلاد صدرعاملی)، سیمین (مرتضی آتش زم‌زم)، طلاقم بده برای گربه‌ها (محمدعلی سجادی)، لابیرنت (امیرحسین ترابی)، متری شیش‌ونیم (سعید روستایی)، مدیترانه (هادی حاجتمند)، مسخره‌باز (همایون غنی‌زاده)، مصائب شیرین ۲ (علیرضا داوودنژاد)، مردی بدون سایه (علیرضا رئیسیان)، منطقه پرواز ممنوع (امیر داسارگر)، موج اف ام، ردیف ۴۸ (کیارش اسدی‌زاده)، ناگهان درخت (صفی یزدانیان) و... .

کاوشی در جریان‌های روشنفکری ایران در «پندار» شبکه 4
شبکه 4 سیما از 24 فروردین با برنامه «پندار»، هرشب با یک چهره تراز اول حوزه اندیشه و فکر گفت‌وگو می‌کند. به گزارش «وطن‌امروز»، مجموعه 13 قسمتی «پندار» به تهیه‌کنندگی محسن ناجی از 24 فروردین‌ماه هر شب ساعت 23 به بررسی جریان‌‌های روشنفکری در ایران می‌پردازد. ناجی که کارگردان این مجموعه نیز است درباره محتوای «پندار» گفت: در فصل اول این مجموعه که در 13 قسمت در حال آماده‌‌سازی است به سیر تاریخی جریان روشنفکری وارد شده‌‌‌‌‌ایم و به این موضوع از بدو پیدایش جریان منورالفکرها در ایران و خواسته‌های‌شان و همچنین شرح سرگذشت روشنفکری از بدو پیدایشش در غرب تا شکل‌گیری زمینه‌های آن در ایران از دوره صفویه، قاجاریه، مشروطه و دوره اول و دوم پهلوی پرداخته‌ایم. ان‌شاءالله در فصل دوم برنامه هم قرار است روشنفکری دینی را مورد بررسی قرار دهیم. در برنامه «پندار» با 34 چهره تراز اول حوزه اندیشه و فکر گفت‌وگو کرده‌‌‌‌‌‌ایم.


رونمایی از «پارک ملی سیاه‌کوه» در «به اضافه مستند»
مستند «پارک ملی سیاه‌کوه» به کارگردانی محسن عباسی در جدیدترین قسمت از برنامه «به اضافه مستند» روی آنتن شبکه مستند خواهد رفت. به گزارش «وطن‌امروز»، هفدهمین قسمت از فصل سوم برنامه تلویزیونی «به اضافه مستند»، با پخش و بررسی مستند «پارک ملی سیاه کوه» به کارگردانی محسن عباسی از شبکه مستند پخش خواهد شد. در این قسمت و پس از پخش مستند، حمیدرضا میرزاده، فعال محیط‌زیستی و نوید قلی‌خانی، کارشناس حیات وحش میهمان برنامه خواهند بود و درباره اهمیت توجه به حیات‌وحش ملی ایران و حفاظت صحیح از محیط‌زیست بویژه پارک‌های ملی کشور صحبت خواهند کرد. مستند «پارک ملی سیاه‌کوه»، روایتی دقیق و عینی از حیات وحش استان یزد در منطقه حفاظت شده «سیاه‌کوه» اردکان است که گونه‌های حیات‌وحش، منابع طبیعی و محیط‌زیست پارک ملی سیاه‌کوه را به تصویر کشیده است. این قسمت از برنامه امروز 20 فروردین ساعت 20:30 از شبکه مستند پخش خواهد شد.


سریال «دکتر ژیواگو» در راه است
کمپانی «وایلد بانچ» قصد دارد یک سریال جدید با اقتباس از رمان مشهور «دکتر ژیواگو» بسازد. به گزارش مهر به نقل از هالیوود ریپورتر، یک سریال 8 قسمتی توسط کمپانی «وایلد بانچ تی‌وی» فرانسه و «وایکینگ» ساخته می‌شود. این رمان مشهور روسی این‌بار در 8 اپیزود یک ساعته روی آنتن می‌رود. سال ۱۹۶۶ فیلمی با بازی عمر شریف و جولی کریستی با اقتباس از این رمان مشهور ساخته شد که ۵ جایزه اسکار برد. مایکل هرتس از کمپانی وایکینگ که از سازندگان این سریال خواهد بود، گفته است این درام تاریخی به ماجرایی امروزی بدل می‌شود. در سال ۲۰۰۲ یک مینی‌سریال ۳ قسمتی از این رمان توسط تلویزیون بریتانیا ساخته شده بود.

جزئیاتی تازه از فیلم جدید کریستوفر نولان
پروژه جدید کریستوفر نولان یک فیلم اکشن جهانی با سایه‌هایی از فیلم «تلقین» است. به گزارش تسنیم، هالیوود ریپورتر جزئیاتی از فیلم تازه کارگردان انگلیسی را منتشر کرده است که طبق آن فیلم تازه نولان ذات ذهن‌گرای فیلم تلقین را دارد اما درگیر پیوستگی زمان است. این توضیح توسط یک ویراستار به نام «جنیفر لیم» که پیش از این سابقه همکاری با نولان را داشته، منتشر شده است. جان دیوید واشینگتون، الیزابت دبیکی و رابرت پتینسون بخشی از پروژه تازه نولان هستند. پتینسون گفته او برای خواندن سناریوی فیلم در اتاق محبوس بوده است. فیلم بدون عنوان نولان در جولای 2020 اکران می‌شود.

رمان «رستاخیز عاشقی» نوشته محمد سرشار بتازگی توسط انتشارات کتابستان معرفت به چاپ سوم رسیده است. چاپ اول این رمان سال ۹۷ همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب تهران منتشر شد. «رستاخیز عاشقی» رمانی عاشقانه و اجتماعی است که داستان زندگی یک جوان عدالت‌خواه را روایت می‌کند. چاپ سوم این کتاب با قیمت ۳۳ هزار تومان عرضه شده است.