گروه سیاسی: ماه‌های پایانی عمر دولت دوازدهم در شرایطی با سرعت در حال سپری شدن است که وضعیت موجود، دورترین نسبت را با تصویری که حسن روحانی از فردای ریاست‌جمهوری‌اش طراحی کرده بود، دارد. شکست ایده اصلی دولتی که اساسا برای همه مشکلات تجویزی تک خطی داشته است، بازدهی آن را به پایین‌ترین سطح ممکن می‌رساند، تا جایی که اگر از مرداد 92 تا اردیبهشت 97 همه چیز حول تولد و ثمربخشی برجام می‌گذشت، از اردیبهشت 97 و خروج آمریکا از آن دیگر پاسخ دولت به مشکلات لحن شکواییه از زمانه گرفت. روحانی همه ضعف‌ها را به فراق برجامی نسبت می‌داد که روزگاری نه چندان دور آن را نقض‌ناپذیر توصیف می‌کرد و مدعی می‌شد آنچنان باعث فروپاشی نظام تحریم‌ها شده است که هیچ بندزنی نمی‌تواند آن کاسه شکسته را بند بزند. 

گذر از دوران «تحریم اقتصادی» به «جنگ اقتصادی»؛ این توصیفی بود که چند ماه پیش حسن روحانی از وضعیت و شرایط دولتش داد؛ توصیفی که هر چند در مقام دفاع از عملکرد بیان شد اما نشان از اقرار به یک شکست بود. دولتی که کارویژه و ماموریت اصلی خود را از میان برداشتن تحریم‌ها اعلام کرده بود، پس از مذاکرات بی‌سابقه با طرف غربی و مذاکره مستقیم با آمریکا و حصول توافقی نامتوازن، کشور را از شرایط «تحریم اقتصادی» به «جنگ اقتصادی» رساند. با این حال در شرایطی که کنار هم قرار دادن سخنان مقامات دولتی حکایت از یک اعتراف به غلط بودن رویه طی شده در سیاست خارجی و تعامل با طرف آمریکایی دارد اما مقامات دولتی و در رأس آنها شخص رئیس‌جمهور تمام تلاش خود را معطوف بر آن کردند که پیام چرخیدن در بر همان پاشنه پیشین را به داخل و خارج مخابره کنند. پیروزی جو بایدن، کاندیدای حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌‌جمهوری آمریکا کافی بود تا به یکباره لحن رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه یادآور مواضع پرهزینه‌شان در سال‌های نخستین دولت شود. آنها باز هم تلاش کردند با تقسیم کردن فضای داخلی کشور به دوقطبی موافقان و مخالفان تحریم، نیت منتقدانی را که اشتباه بودن استراتژی دولت را یادآوری می‌کردند، به موافقت با وجود تحریم‌ها نسبت دهند. باز هم همه چیز به نقطه آغازین خود بازگشته بود و اراده و تمایل آمریکا به لغو یا عدم لغو تحریم‌های ایران تبدیل به تنها متغیر تعیین‌کننده شرایط آینده ایران از نگاه دولتمردان شده بود. از سویی روحانی و ظریف هر روز در پیامی جدید به دولت جدید آمریکا اعلام آمادگی خود را برای لغو معدود عقب‌نشینی‌ها از برجام یادآوری می‌کردند و از سوی دیگر سعی می‌کردند فضای داخلی را به سمت انشقاق‌های پیشین پیش برند. تاکید همه‌جانبه بر پیگیری رویه پیشین سیاست خارجی دولت تا جایی ادامه یافت که رهبر حکیم انقلاب در دیدار اعضای ستاد بزرگداشت شهید سلیمانی و خانواده آن شهید بزرگوار، استراتژی «خنثی‌سازی تحریم‌ها» را طرح کردند و فرمودند: «من قبلا هم گفته‌ام، حالا هم تکرار می‌کنم، رفع تحریم دست دشمن است و خنثی ‌کردن تحریم دست ما است؛ غیر از این است؟ ما که نمی‌توانیم خودمان رفع تحریم کنیم، دشمن باید رفع تحریم کند اما خودمان می‌توانیم این تحریم دشمن را خنثی کنیم. پس این مقدم است، این درست است؛ بیشتر دنبال این باشیم. البته نمی‌گویم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعا اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم. البته 4 سال است تأخیر شده [یعنی] از سال ۹۵ بنا بوده همه‌ تحریم‌ها یکباره برداشته بشود [اما] تا الان نه فقط برداشته نشده، زیاد هم شده. تأخیر شده [اما] اگر بتوانیم با روش درست، عاقلانه، با روش اسلامی و ایرانی، با روش عزتمندانه تحریم را برطرف کنیم، باید برطرف کنیم. اما به این نیندیشید؛ عمده به خنثی کردن تحریم بیندیشید که دست شماست و شما می‌توانید این کار را بکنید و دنبال کنید، با همدیگر کار کنید، تلاش کنید؛ این توصیه‌ من است. من از مسؤولان کشور حمایت می‌کنم [اما] شرطش این است که به اهداف ملت پایبند باشند».

تاکید مقام معظم رهبری بر تغییر مشی مبارزه با تحریم از رفع آن (با عاملیت خارجی) به سمت خنثی‌سازی آن (با عاملیت داخلی) نشان از لزوم یک بازنگری جدی در زمینه مواجهه با تحریم‌ها و جنگ اقتصادی غرب با ایران دارد. در این میان مشروط‌سازی حمایت ایشان از مسؤولان به شرط پایبندی به اهداف ملت نشان از یک شاخص‌گذاری برای هدایت فضای مدیریتی کشور دارد؛ شاخصی که بر مبنای آن مجموعه روابط و گفتار رسمی مسؤولان عالی کشور باید بر مبنای هدف‌گذاری در جهت منافع ملی ایرانیان باشد. 

با مجموعه این اوصاف و نظر داشتن به تجربه فراموش نشده دولت‌های یازدهم و دوازدهم در عرصه سیاست خارجی و هدف‌گذاری‌های اقتصادی بر مبنای بازی پرریسک تعاملات خارجی، ماه‌های باقیمانده از عمر دولت را باید بر مبنای تغییر منش آن به سمت «اهداف ملت» و «خنثی‌سازی تحریم‌ها» مورد بحث و بررسی قرار داد.

***

چالش دولت ملی

جنگ سرد پاستور با بهارستان

مأموریت؛ مذاکره داخلی

***

حرف‌شنوی از قانون

***

فراموش‌کاری در ابلاغ