سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس از جلسه غیرعلنی مجلس با حضور وزیر امور خارجه خبر داد.  سیدنظام‌الدین موسوی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: قرار بود جلسه با امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه روز چهارشنبه هفته جاری جهت ارائه گزارشی از تحولات منطقه تشکیل شود که به دلیل برنامه کاری ایشان به یکشنبه آینده (۲۵ مهر) موکول شد که این جلسه به صورت علنی و غیرعلنی برگزار خواهد شد. 

گروه سیاسی: «محمد اسلامی» معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی شنبه شب با حضور در برنامه زنده تلویزیونی نگاه یک به تشریح آخرین وضعیت برنامه هسته‌ای کشورمان پرداخت. 

به گزارش «وطن‌امروز»، مهم‌ترین بخش اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام رسیدن ذخیره اورانیوم 20 درصدی کشورمان به 120 کیلو بود؛ اقدامی که به عنوان بخشی از پاسخ ایران پس از ترور شهید محسن فخری‌زاده از پاییز سال گذشته در دستور کار قرار گرفت. این علاوه بر ذخیره 60 درصدی است که ماه گذشته در آخرین گزارش آژانس به 18 کیلو رسیده و مطابق انتظار این مقدار در حال حاضر باید به 20 کیلو افزایش یافته باشد. 

این روزها که به نظر می‌رسد پس از وقفه‌ای 4 ماهه دور جدید مذاکرات نشست کمیسیون برجام پس از 6 دور در وین بزودی از سر گرفته شود، شتاب گرفتن توسعه برنامه هسته‌ای ایران بیشتر از قبل آمریکا را نگران و آشفته می‌کند. طرف آمریکایی به وضوح انتظار دارد تهران با یک برنامه هسته‌ای تعطیل شده و به قول آنتونی بلینکن و جیک سالیوان، برنامه در باکس-جعبه- قرار داده شده، بر سر میز مذاکره احیای برجام حاضر شود تا بتواند با اهرم تحریم‌های وضع شده توسط ترامپ ذیل کارزار فشار حداکثری، همچنین ریستور شدن تحریم‌های قبلی، امتیازهای قابل توجهی کسب کند. 

تلاش واشنگتن در دولت بایدن بر این اساس پایه‌ریزی شده تا با خاطرجمع شدن از در جعبه قرار گرفتن برنامه هسته‌ای ایران و بازگشت تهران به محدودیت‌های استثنایی و سنگین ذیل برجام، با فراغ بال، ذهن خود را برای مهار و مقابله با چین در شرق متمرکز کند. 

ایران پس از اینکه در معامله نابرابر و ناموزون در لابه‌لای متن برجام توسط دولت روحانی برنامه هسته‌ای را در ازای رفع تحریم‌ها تعطیل کرد، با اطمینان حاصل کردن از عدم تحقق چنین امکانی، فرصت را دیگر بیشتر از دست نداد- در حالی که حسن روحانی، محمدجواد ظریف و عباس عراقچی تحت عنوان «فرصت به دیپلماسی» خواهان ادامه مسیری بودند که آن را «صبر راهبردی» می‌نامیدند- و بازسازی و احیای برنامه هسته‌ای را به عنوان تولید اهرم در برابر اهرم فشار طرف مقابل برای بازگشت به توازن از دست رفته در دستور کار قرار داد و با مصوبه «اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» توسط مجلس شکل قانونی به آن بخشید. 

بازگشت به نقطه اقتدار هسته‌ای در مقطع کنونی پس از تحمیل هزینه‌های گزاف و بعضا جبران‌ناپذیری که در ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی به واسطه راهبرد پراشتباه و نگاه غیرملی دولت‌های یازدهم و دوازدهم در 8 سال گذشته شکل گرفت، مؤلفه‌های متغیر پیرامون برجام را به نفع کشورمان گسترده‌تر کرده است. نگاهی به اظهارات اعضای تیم سیاست خارجی بایدن طی روزها و هفته‌های گذشته که مرتب در حال تکرار شدن است، بیانگر اضطرار زمانی برای دولت بایدن و E3- سه کشور اروپایی در برجام؛ انگلستان، فرانسه و آلمان- است. 

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اواخر هفته گذشته بود که پس از رایزنی برجامی با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت: «من بار دیگر تأکید کردم فرصت برای آن چشم‌انداز و علاقه‌ای که ما به اشتراک گذاشتیم (بازگشت متقابل آمریکا و ایران به تعهدات برجامی) کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌شود، زیرا همان‌طور که قبلا نیز گفته‌ام و همان‌طور که قبلا درباره آن بحث کردیم، با توجه به فعالیت‌های هسته‌ای ایران که ناسازگار با تعهدات برجامی و محدودیت‌های برجام برای چرخش سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر است و اورانیوم را تا ۲۰ درصد و حتی ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند، ما روز‌به‌روز بیشتر به نقطه‌ای نزدیک می‌شویم که بازگشت مجدد به تعهدات برجامی دیگر مزایای این توافق (برجام) را احیا نمی‌کند».

تثبیت توسعه برنامه هسته‌ای و شتاب بخشیدن به آن به عنوان تولید قدرت ملی، نه تنها بازدارندگی کامل را برای کشور به ارمغان می‌آورد که همان دارایی گرانبها و در غلتانی است که پشتوانه‌ای قوی برای قرار گرفتن پشت هر میز مذاکره‌ای است که البته حسن روحانی و تیم مذاکره‌کننده ایرانی آن را به ثمن ‌بخس به دشمنان ایران پیشکش کردند. 

 

* آخرین وضعیت هسته‌ای کشور

در چنین فضایی رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد بر اساس هدف‌گذاری‌ها و تاکید رهبر حکیم انقلاب، تولید ۱۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای به سازمان انرژی اتمی ابلاغ شده است، بنابراین تلاش می‌کنیم این هدف‌گذاری را به اقدام عملی تبدیل کنیم و با استفاده از همه فرصت‌ها بتوانیم با فعال کردن ظرفیت‌های ساخت داخل و توان دانشی سازمان انرژی اتمی و شرکت‌های دانش‌بنیان، گام بزرگی رو به جلو برداریم و تولید برق هسته‌ای را به حداکثر برسانیم. معاون رئیس‌جمهور درباره تعامل با آژانس گفت: از آژانس خواستیم برای مسائل سیاسی و نفوذ سیستم‌های مخرب صهیونیستی و جریان ضدانقلاب، حد توقفی را تعریف کند، زیرا این شیوه قابل ادامه نیست اما آنها پاسخی ندادند. اسلامی افزود: به آژانس گفتیم همه فعالیت‌های ما طبق پادمان انجام می‌شود و آنچه در قانون آمده برای ما ملاک است و فراتر از آن را برنمی‌تابیم و اجازه جوسازی نمی‌دهیم. رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: به آژانس به طور شفاف اعلام کردیم رفتار گزینشی آنها را نمی‌پسندیم و باید مسیر نفوذ سیاسی را سد کنند و ملاک و معیار ما، قانون، پادمان و «ان‌پی‌تی» است که به آن متعهد هستیم و نتیجه موثر این اقدام‌های ما این بود که علیه ما قطعنامه صادر نشد. 

 

* انصراف آژانس از نصب دوربین در سایت کرج

اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دوربین‌های برجامی با دوربین‌های پادمان، تفاوت اساسی دارد و بازرسان آژانس در موعد مقرر، فیلم‌های حافظه دوربین‌های پادمان را در همانجا مرور و قیچی و خرد می‌کنند و خرده‌های آن را در پاکت می‌ریزند و جزو اقلام معدومی در اختیار سازمان انرژی اتمی قرار می‌دهند و پلمب شده و کنار گذاشته می‌شود و کسی به آن دسترسی ندارد. وی ادامه داد: اما درباره دوربین‌های برجامی، بازرسان آژانس با حضور ما کارت حافظه قدیم را بیرون می‌آورند و پلمب می‌کنند و در محل امن نگهداری می‌شود و مرور نمی‌شود و دسترسی ندارند و فقط کارت حافظه جدید را قرار می‌دهند. 

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه افزود: روندی را ایجاد کردیم تا بتوانیم مزاحمت‌ها را مهار و کنترل کنیم و به همین علت فقط درباره تعویض کارت‌های حافظه توافق کردیم و آنها به این کارت‌ها دسترسی ندارند. معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: نکته‌ای که پیش‌آمد، مربوط به دوربین‌هایی بود که در عملیات تروریستی، آسیب دیده بود و آنها می‌خواستند دوربین جدیدی را در سایت کرج نصب کنند که به آنها گفتیم این موضوع ضرورتی ندارد، زیرا برجام، معامله‌ای دوطرفه بین ایران و گروه ۱+۵ بود که این گروه بویژه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها تعهدات خود را انجام ندادند، بنابراین دلیلی برای نصب دوباره دوربین وجود ندارد. 

رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: نکته دوم این است که آنها درباره عملیات تروریستی، موضع‌گیری و اعتراض نکردند و با این کار در عمل، این حملات تروریستی را تشویق می‌کنند. اسلامی در ادامه با اشاره به اینکه نفوذکننده‌ها و کسانی که به آژانس فشار می‌آورند، در پی نابود کردن جمهوری اسلامی هستند، گفت: آژانس با پاسخ ما موضوع نصب دوربین را در سایت کرج پیگیری نکرد. همچنین پرونده عملیات تروریستی این سایت تحت تحقیقات قضایی و امنیتی و در حال رسیدگی است و ساختمان هم در حال بازسازی است. رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به اجرای قانون راهبردی لغو تحریم‌ها اشاره کرد و افزود: به غیر از یکی دو مورد، به تمام بندهای قانون راهبردی لغو تحریم‌ها عمل شده است. اسلامی درباره اجرای این قانون نیز گفت: غیر از یکی دو مورد از مواد این قانون که با نظر کمیسیون اصل ۹۰ مجلس متفاوت بوده، از نظر سازمان انرژی اتمی تقریبا تمام موارد عمل شده است. او ادامه داد: هم تولید سوخت ۲۰ درصد و ۶۰ درصد صورت گرفته و هم برنامه‌ریزی‌های تولید اورانیوم فلزی آغاز شده است، سانتریفیوژهای IRm2 نصب و IR6 در حال ساخت است و با زمان‌بندی یک ساله‌ای که در قانون پیش‌بینی شده و با اندکی تأخیر اجرا خواهد شد، مابقی تعهدات را هم اجرا شده می‌دانیم. معاون رئیس‌جمهور گفت: در اجرای قانون راهبردی لغو تحریم‌ها تخلفی وجود ندارد، بلکه اختلاف برداشت‌هایی وجود دارد که نیازمند گفت‌وگوهای بیشتر است و این اختلاف برداشت‌ها درباره رآکتور اراک و دیگری موضوع دسترسی‌هاست که با جلسات و گفت‌وگوی بیشتر با مجلس این اختلاف‌ها کاهش خواهد یافت و آن موقع می‌توانیم بگوییم کاملا به قانون عمل کرده‌ایم. 

 

* ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد از ۱۲۰ کیلوگرم عبور کرد

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره ذخیره‌سازی اورانیوم با غنای ۲۰ درصد نیز افزود: از رقم ۱۲۰ کیلو عبور کرده‌ایم و در این موضوع از برنامه جلوتر هستیم، پیش‌تر طبق برجام قرار بود سوخت اورانیوم ۲۰ درصد به رآکتور تهران داده شود اما داده نشد و اگر ساخت این میزان سوخت را خودمان آغاز نمی‌کردیم، این موضوع امروز به یکی از معضلات‌مان تبدیل می‌شد. رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در عملیات تروریستی اخیری که انجام شد، دشمن قصد داشت به ظرفیت ماشین‌سازی و تکنولوژی‌های ساخت کشورمان آسیب بزند که به لطف خدا دوباره همکاران ما توانستند آن چرخه را احیا کنند. معاون رئیس‌جمهور افزود: در حال حاضر برای ما، نمایش اقتدار ملی کشورمان حائز اهمیت است، زیرا انواع و اقسام سوخت‌ها را می‌توانیم تولید کنیم و به هیچ‌وجه هم هیچ‌‌کدام از تولیدات و اقدامات ما خارج از سیکل قانونی که در پادمان تعریف شده است، نیست. با اینکه تولید اورانیوم فلزی برای آمریکایی‌ها خطر محسوب می‌شود ما آنچه را برای منافع ملی‌مان لازم باشد، انجام می‌دهیم. 

رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین به مصارف اورانیوم فلزی در کشور اشاره کرد و گفت: برای تولید سوختی به عنوان جایگزین سوخت ۲۰ درصد در رآکتور تهران نیازمند اورانیوم فلزی هستیم، زیرا سوخت جدید، کارآمدی بالاتری دارد. 

 

* راه‌اندازی رآکتور خنداب در حال انجام است

وی همچنین درباره ماده ۵ قانون راهبردی لغو تحریم‌ها نیز افزود: راه‌اندازی رآکتور خنداب در حال انجام است و بر اساس زمان‌بندی‌ها حدود یک سال دیگر کار دارد اما از لحاظ نقشه‌ای و تجهیزات، تامین شده و فقط زمان لازم است تا به روز شروع کار رآکتور برسیم. اسلامی در پایان با تاکید بر اینکه بنا داریم به هیاهوهای هسته‌ای پایان دهیم، زیرا دلیلی ندارد ما را بیجا متهم کنند، گفت: ما باید پیشرفت انرژی هسته‌ای را شتابان کنیم و جلوه‌ها و تأثیرات آن را در زندگی مردم پدیدار کرده و گسترش دهیم و جلوه‌های اقتدار ملی متأثر از انرژی هسته‌ای را هم نمایان کنیم. 

فتنه‌انگیزی‌های مذهبی- قومی، پروژه جدید دشمنان مردم افغانستان است

رئیس مجلس گفت: فتنه‌انگیزی‌های مذهبی و قومی، پروژه‌ امنیتی جدید دشمنان مردم افغانستان است که به دست گروه‌های تروریستی با پشتیبانی آمریکایی‌ها به انجام می‌رسد. محمدباقر قالیباف در نشست علنی روز گذشته قوه مقننه در نطق پیش از دستور خود، ضمن تبریک به مناسبت فرا رسیدن ماه ربیع، ماه وحدت مسلمانان و ماه میلاد پیامبر رحمت و مهربانی حضرت محمد مصطفی(ص) به تمام مردم عزیز ایران و همه مسلمین جهان، گفت: در ابتدای این ماه که آن را ماه وحدت مسلمین می‌دانیم، متاسفانه شهادت تعداد زیادی از مردم بی‌دفاع و بی‌گناه افغانستان در مسجد سیدآباد شهر قندوز قلب همه مردم آزاده جهان را به درد آورد. این ضایعه را به تمام برادران و خواهران افغانستانی تسلیت می‌گویم و برای بازماندگان شهدای این حادثه از خداوند متعال صبر و اجر مسألت دارم. وی ادامه داد: این جنایت بی‌رحمانه تروریست‌‌های تکفیری را بشدت محکوم می‌کنیم؛ مسؤولان کشور افغانستان موظف به تامین امنیت یکایک مردم آن کشور هستند و باید علاوه بر مجازات عاملان و بانیان این حادثه تأسف‌بار تدابیر لازم را برای جلوگیری از تکرار این گونه حوادث اتخاذ کنند. نماینده تهران در مجلس افزود: فتنه‌انگیزی‌های مذهبی- قومی، پروژه‌ امنیتی جدید دشمنان مردم افغانستان است که به دست گروه‌های تروریستی با پشتیبانی و حمایت آمریکایی‌ها به انجام می‌رسد؛ سران کشورهای اسلامی باید هوشیارانه با تاکید بر اتحاد ملل مسلمان مانع تداوم فعالیت گروه‌های تکفیری شوند و اتحاد و امنیت را در سراسر منطقه تامین کنند. 

***

امیرعبداللهیان:

برجام تمام ظرفیت وزارت خارجه نیست

وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه سیاست خارجی متوازن به این معناست که در تعامل با شرق و غرب عالم، سیاست خارجی فعالی را دنبال کنیم و دیپلماسی پویایی داشته باشیم، ادامه داد: حتما نمی‌خواهیم کشور را به روسیه و چین گره بزنیم، بلکه در راستای منافع ۲ طرف سیاست خارجی را پیگیری و تنظیم می‌کنیم و هر مقدار که چین، روسیه، هند یا هر کشور دیگری در جهان در راستای منافع مشترک طرفینی ایده‌ها و ابتکاراتی داشته باشند و ما احساس کنیم منافع‌مان در سطح خیلی خوبی تامین می‌شود، از این ایده‌ها حتما استقبال می‌کنیم و حتما این فرصت برای تمام کشورها در قاره‌ها و مناطق مختلف وجود دارد، چه در آمریکای لاتین، چه در آفریقا و غرب یا هر حوزه دیگری که ممکن است باشد. حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه معتقدیم باید با خردجمعی کار را به پیش برد و در این ارتباط در بحث تولید محتوا و مسائل مرتبط با آن حتما از تعامل و همفکری با دانشگاهیان و اندیشکده‌ها استفاده خواهیم کرد، گفت: موضوع مذاکرات هم در سطح ملی از حساسیت بالایی برخوردار است و هم مذاکراتی چندجانبه را در بر می‌گیرد لذا باید با هماهنگی، همفکری و خرد جمعی چه در حوزه مذاکره که مسؤولیت آن کماکان در معاونت سیاسی وزارت امور خارجه باقی خواهد ماند و چه در بخش‌های مرتبط نظام و حوزه‌های اندیشکده‌ای و دانشگاهی، بتوانند در حوزه‌های حقوقی، فنی، اقتصادی و تجاری، پشتیبانی‌های لازم را انجام دهند. وی تاکید کرد: ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم همه ظرفیت وزارت امور خارجه را درگیر این کار کنیم. ما در وزارت امور خارجه تقسیم کار کرده‌ایم؛ هر بخش باید به وظایف ذاتی خود عمل کند و یکی از کارهای ما موضوع مذاکرات برجام است. 

***

مخبر تأکید کرد

ضرورت عملیاتی شدن دستور رئیس‌جمهور برای  احیای جهاد سازندگی

معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر ضرورت عملیاتی شدن دستور رئیس‌جمهور مبنی بر احیای جهاد سازندگی در بستر گام دوم انقلاب، تاکید کرد: افرادی که در این حوزه دغدغه دارند، خلأ‌های موجود در عرصه خدمت‌رسانی به محرومان و فعالیت‌های جهادی را شناسایی و به دولت ارائه کنند. محمد مخبر در دیدار با پیشکسوتان جهاد سازندگی با تاکید بر ضرورت عملیاتی شدن دستور رئیس‌جمهور مبنی بر احیای جهاد سازندگی در بستر گام دوم انقلاب، تاکید کرد: افرادی که در این حوزه دغدغه دارند، خلأهای موجود در عرصه خدمت‌رسانی به محرومان و فعالیت‌های جهادی را شناسایی و به دولت ارائه کنند. مخبر افزود: مسلم است که کشور برای پیشرفت و آبادانی به رغم تمام خدمات گسترده‌ای که پس از پیروزی انقلاب اسلامی داشته، امروز هم نیازمند عزم ملی و جهادی در خدمت‌رسانی و رفع مشکلات است و احیای جهاد سازندگی در بستر گام دوم به همین منظور در دستور کار دولت و رئیس‌جمهور قرار گرفته است. وی تاکید کرد: هم‌اکنون با روی کار آمدن دولت سیزدهم، فضا و شوق بسیار خوبی برای به میدان آمدن جوانان عزیز برای حضور در عرصه‌های خدمت‌رسانی به نقاط کمتربرخوردار و کمک به دولت ایجاد شده است که باید از این ظرفیت بخوبی استفاده کرد و زمینه را برای حضور جوانان در میدان خدمت‌رسانی بویژه در قالب گروه‌های جهادی مهیا کرد. معاون اول رئیس‌جمهور یادآور شد: همان روحیه ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی که با انفاس قدسی حضرت امام(ره) در قالب جهاد سازندگی متبلور شد و خدمات گسترده‌ای را در محروم‌ترین نقاط کشور رقم زد، می‌تواند امروز هم حلال مشکلات کشور بویژه در عرصه‌های اقتصادی روستاییان و عشایر کشور باشد.

گروه سیاسی: حادثه اسفناک انفجار در مسجد جامع شیعیان سیدآباد در استان قندوز افغانستان به کشته و زخمی شدن بیش از 350 نفر انجامید؛ اتفاقی که واکنش رهبر حکیم انقلاب را برانگیخت و ایشان در پیامی از مسؤولان کشور افغانستان به طور جدی خواستار مجازات جنایتکاران و اتخاذ تدابیر لازم جهت جلوگیری از وقوع حوادث مشابه شدند. این مساله بار دیگر نشان داد حفظ جان شیعیان این کشور برای ایران خط قرمزی عدول‌ناپذیر است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، روز جمعه در پی انفجار شدید در مراسم نماز جمعه در مسجد جامع شیعیان سیدآباد در ولایت قندوز افغانستان 150نفر شهید و بیش از 200 نفر زخمی شدند. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع خود گزارش داد تلفات انفجار در مراسم نماز جمعه در مسجد جامع شیعیان در ولایت قندوز، به حداقل 150 شهید و بیش از 200 مجروح افزایش یافته است. ساعاتی پس از این حمله گروه تروریستی داعش مسؤولیت آن را برعهده گرفت. 

 

* طالبان و مسأله امنیت

اکنون بیش از یک ماه و نیم از تصرف کابل، پایتخت افغانستان توسط طالبان می‌گذرد. در این مدت طالبان در تریبون‌های رسمی خود یکی از دستاوردهای اصلی حکومت خود را -که در دولت سابق خلأ آن احساس می‌شد- تامین امنیت شهرها و شاهراه‌ها معرفی می‌کرد؛ امری که بنا بر شواهد میدانی حداقل در حوزه‌های زورگیری و ناامنی جاده‌ها صادق بود اما در این مدت عملیات‌های خرابکاری متعددی که برخی تعداد آن را بیش از 30 مورد تخمین می‌زنند، در گستره افغانستان چه علیه نیروهای طالبان و چه علیه مردم انجام گرفته‌ است. تمام این خرابکاری‌ها نیز به نام داعش رقم خورده است. در این میان بزرگ‌ترین حمله تروریستی علیه مسجد جامع شیعیان انجام گرفت. این حمله، انتقادات بسیاری را به طالبان که اکنون قدرت مسلط در افغانستان است، وارد کرد. 

طالبان از مقابله با داعش و تلاش برای ریشه‌کنی آن سخن می‌گوید و در حال حاضر اصلی‌ترین مانع بر سر راه ادعای طالبان مبنی بر تامین امنیت در کشور، گروه داعش است؛ مساله‌ای که به نظر می‌رسد حداقل طی ماه‌های آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود و در ادعای طالبان خدشه وارد می‌کند و می‌تواند به مشروعیت طالبان در دیدگاه مردم افغانستان آسیب جدی بزند.  

 

* شیعیان؛ خط قرمز ایران

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «وطن‌امروز» اشاره شد، افغانستان کشوری است با تنوع بسیار زیاد قومی که در آن هیچ قومی از اکثریت مطلق جمعیتی برخوردار نیست. اصلی‌ترین گروه‌های قومی را پشتون‌ها، هزاره‌ها و تاجیک‌ها تشکیل می‌دهند. با اینکه زبان فارسی در افغانستان از لحاظ کاربرد زبان اول محسوب می‌شود اما در این میان تنها قومیت‌هایی که به طور کامل به فارسی تکلم می‌کنند، تاجیک‌ها و هزاره‌ها هستند. به همین دلیل است که در سالیان گذشته روابط جمهوری اسلامی ایران با این ۲ گروه قومی بهتر بوده است. در این بین هزاره‌ها به دلیل شیعه‌‌مذهب بودن همواره از جایگاه خاصی در سیاست‌گذاری ایران نسبت به افغانستان برخوردار بوده‌اند. در دیدگاه هزاره‌ها نیز به ایران دید مثبتی وجود دارد به طوری که در زمان جنگ و آشوب در افغانستان، اکثریت جامعه‌ هزاره، ایران را به عنوان مقصد مهاجرت خود انتخاب کردند. در تحولات اخیر افغانستان نیز جمهوری اسلامی ایران حفظ جان و مال شیعیان را جزو خطوط قرمز خود قرار داده است. 

با نگاهی به تاریخ معاصر افغانستان می‌توان مشاهده کرد در اغلب مواقع، حکومت‌های مرکزی - با سکان‌داری پشتون‌ها- با هزاره‌ها برخورد مناسبی نداشته‌اند. به طور مثال اواخر قرن نوزدهم در زمان حکومت امیرعبدالرحمن‌خان، نسل‌کشی فجیعی در قبال این گروه قومی انجام شد. همچنین غیر از دوران 20 ساله اخیر، هیچ گاه حکومت‌های مرکزی مذهب جعفری را به رسمیت نشناختند. البته گفتنی است در این مدت کارهای زیادی نیز برای محدودسازی هزاره‌ها انجام گرفت که در زمان اشرف غنی شدت گرفت. 

با روی‌کار آمدن دوباره‌ طالبان، نگرانی‌ها درباره‌ آینده‌ هزاره‌ها بیشتر شد. بزرگان قوم سعی کردند با وارد شدن از در صلح و مذاکره با طالبان، ضمن وارد نکردن شیعیان به جنگ علیه طالبان - که به کشتار آنان می‌انجامید- از حقوق هزاره‌ها در حکومت آتی صیانت کنند. مسؤولان طالبان نیز در مقابل قول‌هایی دادند که از جان و مال شیعیان محافظت کنند. با این‌ حال باید به نکته اشاره کرد که طالبان با خاستگاه پشتون خود بسیار مستعد قدم گذاشتن در راه پیشینیان خود است. یکی از سیاست‌هایی که حکومت‌های قبلی افغانستان در قبال هزاره‌ها اتخاذ می‌کردند، کوچاندن آنان از مناطق اصلی خود به مناطق دیگر به جهت جلوگیری از تجمع و قدرت‌گیری‌شان بود. اکنون خبرهای تایید شده‌ای نظیر کوچ اجباری تعدادی از هزاره‌های «دایکندی»، نشان از عمل مشابه طالبان در هفته‌های اخیر دارد. حادثه‌ خونبار انفجار مسجد شیعیان در قندوز را باید نقطه‌ عطفی در روابط هزاره‌های شیعه با حکومت طالبان مستقر در کابل دانست. پیام رهبر انقلاب در واکنش به این حادثه، تاکیدی دوباره بر اهمیت وافر جان و مال شیعیان افغانستان برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان خط قرمز بود. ایشان در پیام‌شان فرمودند: «از مسؤولان کشور همسایه و برادر افغانستان جدا انتظار می‌رود عاملان خونخوار این جنایت بزرگ را به مجازات برسانند و با تدابیر لازم از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کنند». 

همچنین محمد محقق از بزرگان هزاره درباره‌ این حادثه گفت: «در صورتی که آنها (طالبان) از تأمین امنیت مراکز دینى و فرهنگى مردم ناتوانند، باید میان متولیان مساجد، حسینیه‌ها و مدارس دینى و فرهنگى سلاح و مجوز توزیع کنند که خود، امنیت مراکز یادشده را تأمین کنند، در غیر این صورت مسؤولیت این کشتارهاى وحشیانه به دوش طالبان خواهد بود». برخی این پیام را هشداری به طالبان قلمداد کردند که اگر امنیت را تامین نکنند، هزاره‌ها مسلح می‌شوند تا خود از خود محافظت کنند. 

 

* تأکید دوباره بر اشتراک همه‌ اقوام در قدرت

انفجار مسجد جامع شیعیان بار دیگر ثابت کرد بدون به‌کارگیری تمام اقوام به صورت فعال در قدرت، هیچ‌گاه امنیت درون‌زا برای افغانستان برقرار نخواهد شد. راهبرد جمهوری اسلامی ایران نیز از اول همین بوده و یکی از شروط به رسمیت شناختن طالبان را نیز همین مساله قرار داده است. طالبان تاکنون پالس‌های مناسبی در این باره ارسال نکرده است. 

ماهیت جنگ در افغانستان هیچ‌گاه مذهبی نبوده ‌است. یکی از دلایل اصلی عدم دخالت لشکر فاطمیون در افغانستان نیز همین مساله بود که درگیری‌ها از قومیتی به دینی کشیده نشود. با قدرت‌گیری داعش، خطر جنگ مذهبی نیز جدی‌تر شده و تنها راه مقابله با آن، اشتراک تمام اقوام در قدرت است تا امنیت درون‌زا برای افغانستان را تامین کند.