وحید معلم: روزنامه نیویورک‌تایمز در ستونی که به قلم یکی از برندگان جایزه نوبل اقتصاد است، تحلیلی از وضعیت آزادی اسلحه در آمریکا ارائه کرده که جنگ حزب جمهوری‌خواه با وجدان مدنی (war on civil virtue) نام دارد. پس از وقوع جدیدترین کشتار بی‌گناه‌ترین افراد جامعه آمریکایی یعنی کودکان و ۲ معلم مدرسه ابتدایی، ستون‌نویس نیویورک‌تایمز پروفسور پاول کراگمن (Twitter: @paulkrugman) با بررسی بدترین واکنش‌های جمهوری‌خواهان نسبت به رخداد فاجعه‌بار کشتار کودکان، سخن خویش را آغاز می‌کند. کراگمن دانشیار مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک در رشته اقتصاد و امور عمومی است که سال 2008 جایزه نوبل را به خاطر کارهایش در حوزه تجارت بین‌الملل و جغرافیای اقتصادی دریافت کرده است. ستون‌نویس اجتماعی شهیر روزنامه مشهور آمریکا از «تد کروز» جمهوری‌خواه نقل قول می‌کند که راه‌حل وی برای جلوگیری از استمرار کشتار بی‌گناهان در آمریکا، استقرار محافظ در مدارس آمریکاست. کروز هیچ توجهی ندارد که نظام آموزشی شهر یووالد تگزاس، نیروی پلیس خود را دارد و به نظر می‌رسد افسران پلیس بلافاصله پس از ورود قاتل به مدرسه خود را به صحنه رسانده‌اند. علاوه بر آن، سوپرمارکتی که 10روز قبل از این واقعه مورد حمله واقع شد نیز محافظی داشت که چون سلاحش به زره تیرانداز کارساز نبود، خود جان سپرد. 

پروفسور کراگمن معتقد است بدترین و ترسناک‌ترین واکنش سیاستمداران متعلق است به «دان پاتریک» معاون فرماندار تگزاس که گفت در جامعه‌ای مفروض در وضعیت صلح، ما باید با مدارس به مثابه اهدافی برخورد کنیم که نیاز است مورد حفاظت قرار گیرند. پاتریک از واژه «harden» برای حفاظت از مدارس استفاده می‌کند که در حقیقت واژه‌ای برای حفاظت از آمریکا و غرب به وسیله سلاح‌های اتمی است. او تنها چیزی که برای این واژه جنگی در ذهن خود دارد، محدود کردن در‌های ورودی به یک در است. از پاتریک می‌پرسند این کار چه اثری بر تحصیلات عمومی خواهد گذاشت که برای بسیاری نسل‌ها یکی از تجربیات تعیین‌کننده رشدشان در آمریکاست؟ معاون فرماندار می‌گوید: نگران نباشید! خانواده‌ها می‌توانند فرزندان‌شان را با بردن به تحصیل در خانه (home schooling) حفاظت کنند. با چنین پیشنهادهایی که مسؤولان سیاسی و دولتی آمریکا می‌دهند در حقیقت 130 هزار مدرسه و 40 هزار سوپرمارکت و بسیاری دیگر از مراکز که می‌توانند قربانیان احتمالی تیراندازی‌ها را در بر بگیرند تبدیل به یک پادگان بزرگ نظامی می‌شوند که یک ملت را بدون نبرد با بیگانه در وضعیت جنگی نگاه خواهند داشت. به قول پروفسور کراگمن، نیروی عظیم نظامی مورد نیاز برای این کار باید به سلاح‌های سنگین مسلح باشد، زیرا حمله‌کنندگان به زره و سلاح‌های نیمه خودکار مسلحند لذا این نیروی محافظ باید معادل نیروی دریایی آمریکا باشد. سؤال همیشگی در این باره را پروفسور کراگمن هم تکرار می‌کند: «در حالی که شلیک‌های دسته‌جمعی در بیرون از آمریکا نادرند، چرا اینجا چنین چیزهایی اینقدر عادی‌اند؟ جواب معاون فرماندار تگزاس بر این اساس نیست که طبق حقوق آمریکا یک جوان 18ساله می‌تواند براحتی سلاح‌هایی در سطح نظامی و زره شخصی بخرد، بلکه پاتریک معتقد است این کشتارها رخ می‌دهد، زیرا ما یک جامعه خشونت‌زده هستیم». کراگمن می‌گوید: «دیدار با دیگر مردمان در مسافرت‌ها نشان می‌دهد مردم آمریکا مردم خوبی برای تعاملند. آنچه ما را از دیگران متمایز می‌کند این است که آدم‌های بد ما براحتی می‌توانند تا دندان مسلح شوند». تحلیل وی از واکنش جمهوری‌خواهان این است که آنها اصلا نمی‌خواهند راه‌حلی برای توقف کشتارهای جمعی ارائه دهند. آنها فقط سر و صدا می‌کنند تا از بحث‌های منطقی خارج شوند تا وقتی که جنایات اخیر از چرخه اخبار بیفتند. کراگمن معتقد است محافظه‌کاران (طرفداران حفظ وضع موجود و تغییرستیزان)، کشتارهای جمعی و بنا بر آن نرخ بالای مرگ با سلاح در آمریکا را به عنوان قیمت قابل قبول برای پیگیری ایدئولوژی خود در نظر می‌گیرند. 

شاید مهم‌ترین بخش تحلیل کراگمن این جا باشد که می‌پرسد: آن ایدئولوژی چیست؟ «بحث من این است؛ در حالی ‌که صحبت درباره فرهنگ استثنایی اسلحه در آمریکا غلط نیست، بسیار محدود است. آنچه ما واقعا در اینجا می‌جوییم، یک هجمه به اصل نظریه تکلیف اجتماعی است؛ به نظریه‌ای که مردم باید قوانین مشخصی را پیروی کنند و محدودیت‌هایی بر رفتارشان را بپذیرند تا جان هموطنان خود را حفظ کنند». سخن جالب کراگمن بیان سنخیت میان این تمرد به عنوان یک مفهوم با مخالفت شدید و غضبناک و بشدت حزبی علیه ماسک اجباری و واکسیناسیون در همه‌گیری حاضر است، همان‌طور که حتی با قوانین محیط‌زیستی مثل عدم استفاده از فسفات در شوینده‌ها نیز چنین مخالفت شدیدی دارند. 

حال باید پرسید این مخالفت‌ها از کجا می‌آید؟ استاد نوبل‌گرفته اقتصاد آمریکا می‌گوید این نفرت (Hatred) مثل تقریبا همه چیز در سیاست آمریکا مربوط به نژاد است. مفهوم نفرت البته چیزی است که برای حفاظت از ماهیت متحدان آمریکا خصوصا اسرائیل به منتقدان چسبانده می‌شود. این در حالی است که در سنت آمریکایی کارهایی مثل آموزش عمومی و مراقبت از محیط‌زیست و محدودیت در استفاده از سلاح، نخست توسط آمریکاییان به صورت قانون درآمده است. کراگمن می‌گوید: من به دقت نمی‌دانم این تنفر از قوانین اساسی یک جامعه مدنی از کجا می‌آید. وی مقاله‌اش در نیویورک‌تایمز را اینگونه تمام می‌کند: «آنچه واضح است اینکه آنها که بیشترین فریاد را درباره آزادی می‌زنند، بیشترین تلاش خود را می‌کنند تا آمریکا را به یک کابوس مدل بازی گرسنگی بکشانند؛ با ایست بازرسی‌هایی در همه جا که مردانی مسلح آن را می‌گردانند». بازی گرسنگی یا Hunger Games وضعیتی است که برای اداره کشور، پایتخت در امنیت کامل و سیری مطلق است و سایر ایالت‌ها در گرسنگی دست و پا می‌زنند و باید خودشان شکم خویش را سیر کنند. 

این تحلیل اجتماعی کاش با یک نگاه روابط راهبردی و تحلیل سیاست بین‌الملل از نوع پروفسور مرشایمر نیز همراه می‌شد. مساله‌ای که برای آمریکا مشکلی داخلی است، در تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ یک معضل جهانی است. وقتی میلیتاریزم- مفهومی که اصلاح‌طلبان برای انتقاد از حضور سپاه در سیاست و مدیریت استفاده می‌کنند ـ در جامعه آمریکایی چنین به قدرت تعقیب می‌شود، دفاع از امنیت ملی و کنش‌های خارجی آمریکا به طریق اولی میلیتاریزه خواهد بود؛ فرهنگی که حتی اگر 10 درصد طرفدار داشته باشد می‌تواند مانع همراهی سناتورها و منتخبانی شود که می‌دانند قانون استفاده عمومی از سلاح باید اصلاح شود ولی نمی‌توانند به‌ خاطر خطر از دست دادن رأی‌های خود کوچک‌ترین همراهی‌ای با آن بروز دهند. اگر این نگاه نظامی‌گرا در مدیریت صلح جهانی و تلاش آمریکا برای استمرار شکست امپراتوری‌ها در دنیای مدرن محدود شود، دیگر موازنه جهانی قدرت به نفع آمریکا نخواهد بود و منابع جهان به طرز ناعادلانه‌ای بین آمریکا و بقیه دنیا تقسیم نخواهد شد؛ امری که خود به وابستگی صلح جهانی به این رابطه ناعادلانه استمرار می‌بخشد. بهای این قدرت گرفتن و سواری از ملل مطیع دنیا را کودکان مدارس و مردمان داخل آمریکا خواهند پرداخت. نام این بی‌عدالتی ـ همان‌طور که تد کروز در کلیپ‌های ضبط شده توسط موبایل‌های مردم گفت ـ استثنا بودن آمریکاست. چیزی که وقتی مورد پرسش واقع شد، جواب نفرت‌بار کروز را در پی داشت: «برای‌تان متاسفم و با کسی که استثنا بودن آمریکا را قبول ندارد حرفی ندارم». جالب اینکه کروز در ادامه گفت می‌دانید چرا همه مردم دنیا به آمریکا می‌آیند؟ چون در آمریکا آزادی کامل وجود دارد. این همان آزادی‌ای است که صدور آن به اوکراین به حدی از افتضاح رسیده که بازیگر بزرگ شطرنج رقابت با روس‌ها یعنی کیسینجر 99 ساله را مورد طعن و لعن قرار می‌دهد که چرا گفته است زودتر به روسیه زمین بدهید و از وقوع جنگی هسته‌ای جلوگیری کنید. همه باید در دنیا نفله شوند تا آمریکا استثنای عالم خلقت باشد. آیا این همان «Good Governance» جریان آزادی‌خواه ایرانی است یا جنون آمریکایی؟

سمیرا جلیلی:  از خیابان امیری و بازار کویتی‌ها می‌گذرم تا بتوانم از انتهای خیابان موازی با امیری (کاشانی)، خود را به دروازه متروپل برسانم، آنجا که توسط نیروهای یگان ویژه حفاظت می‌شود. نخستین مواجهه‌ام در بازار کویتی‌ها با حجله جوانی است که در این حادثه کشته شده و صدای محزونی برایش نوحه‌سرایی می‌کند. مغازه‌ها تقریبا باز است و مردم در فاصله ۵۰ متری متروپل، به زندگی بازگشته‌اند، هرچند به صورت غریبی سکوت برقرار است و مردم گویی می‌خواهند با حرف نزدن راجع به حادثه، تلخی آن را برای خود کمرنگ کنند. چند خیابان را باید دور می‌زدم و از انتهای هر خیابان چشمم به ساختمان متروپل بود؛ جایی که من بارها از آن گذشته بودم و شکوه نور و بلندی‌اش شگفت‌زده‌ام می‌کرد؛ که البته زهری شد برای خاک آبادان و آن نخل ایستاده در غبار ضلع شمالی سازه. 

بالاخره به خیابان محل حادثه می‌رسم؛ خلوت است و خبری هم از شلوغی فضای رسانه‌ای روزهای اول نیست. 

مردم از شکاف کانتینر روبه‌روی متروپل به تماشا مشغولند و کنجکاوانه شرایط را رصد می‌کنند. 

حالا درست روبه‌روی متروپل ایستاده‌ام، روبه‌رویم یک لودر و چند امدادگر هستند و تعدادی دیگر.

مات عمق فاجعه‌ام و نمی‌توانم از ساختمان چشم بردارم و احساس می‌کنم در حبابی از گنگی محبوسم.

تلاش می‌کنم خود را بازیابم تا بتوانم با افراد صحبت کنم و نظرشان را بدانم.

بعضی چهره‌ها برایم آشناست؛ همان حاج آقای فوتبالیست صنعت نفتی بچه آبادان طلبه شده ساکن مشهد هم پای ثابت متروپل شده است. 

به ساختمان نزدیک می‌شوم اما یگان ویژه ما را به عقب می‌راند، همه نگرانند که اتفاقی برای کسی نیفتد، راستش را بخواهی هم می‌ترسم، هم بی‌تفاوتم. آدم انگار اینجا را خط پایان می‌داند که دیگر گویی چیزی برای از دست دادن ندارد. می‌گویم هرچه باداباد و باز سعی می‌کنم گوشه‌ای دور از چشم آقای پلیس بنشینم و به رفت و آمد آدم‌ها و حرف‌های‌شان دقت کنم. 

شرایط ساختمان نشان می‌دهد کار به این سادگی‌ها نیست و نیازمند صبر است، صبر بر مصیبت، صبر بر تیزی تیغ آفتاب ظهر و بی‌خوابی شب، بر ناهماهنگی‌های ممکن، بر روزهایی که به تعدادشان هی اضافه می‌شود و صبر بر خود. رنج، آدم را بزرگ‌ می‌کند و آبادان و این خیابان به تعداد هرگل پرپرش قد کشید و بر قطر درخت زندگی‌اش اضافه شد. به یاد دیالوگ فیلم «لئون» افتادم، آنجا که ماتیلدا گفت: «من بزرگ شدم. از این به بعد فقط به سنم اضافه میشه». بله! پیشانی آبادان را که نگاه کنی، پینه‌بسته سجده‌های طولانی بر خون جوانانش است. 

سکوت عجیبی حکم‌فرماست، تنها چندخانم روبه‌روی متروپل نشسته‌اند و شربت آبلیموی خنک برای «بچه‌های جهاد و عطش» درست می‌کنند. 

به‌شان سلام ‌می‌کنم و چند دقیقه را به تماشای‌شان مشغولم. 

می‌پرسند: خبرنگاری؟!

- بله! آمده‌ام گزارشی راجع به شرایط کنونی اینجا بنویسم. 

بدون توجه به من می‌گویند: هرکسی میاد باید واقعیت‌ها رو بگه، آدم نباید دروغ بگه، شایعه‌پراکنی کنه، مردمو اذیت کنه. من در سکوت بهشان لبخند می‌زنم و حق را به آنها می‌دهم.

نیروهای امدادی که حالا کارشان کمتر شده، مشغول گفت‌وگو با هم هستند و گاهی عکس یادگاری می‌گیرند. 

اینجا هرچند سخت اما جریان زندگی برقرار است.

چشم‌های‌شان اما حکایت غریبی دارد؛ نجوا نمی‌کند، فریاد می‌زند آن هم در سکوت و این را می‌فهمم و دلم می‌خواهد حسابی گریه کنم. انگار اینجا جایی برای بر زمین ‌گذاشتن غم این ۱۶ روز است. 

گفتم اینجا زندگی برقرار است اما بیا تا برایت بگویم که در سرزمین نجابت، مردم چگونه زندگی می‌کنند.

با امید و کرور کرور آرزویی که برای دیگر شهرها، نیازی به چشم نیامدنی است، و البته تلاش و همگنانه زیستن، مومنانه زیستن و هم‌آوایی و البته سخاوت در بی‌نهایت اما همه‌اش آمیخته با رنج است. رنج، چهره جوانانش را بزرگ کرده و بر شیار پوست انداخته دست‌شان، مقیم شده است. 

اینجا در محوطه متروپل تقریبا غیر از لودر، کاری از کسی ساخته نیست.

کم‌کم غروب می‌شود و مردم را می‌بینم که متواضعانه و سخاوتمندانه لقمه غذا و شربت آماده کرده و بی‌هیچ سخنی بین افراد توزیع می‌کنند و می‌روند پی کارشان. گفتم، فقط نگاه سخن می‌گوید و بس!

یکی از خانم‌های شربتچی، به نزدیک‌ترین نقطه خطر می‌رود که شربت تعارف کند به اهل جهاد در راه خدا. 

خطر را نمی‌فهمد، خطر هم او را نمی‌فهمد.

خیابان کم‌کم شلوغ می‌شود و رفت‌و‌آمد‌ها بیشتر اما مانند سکوت شب هستند، هیاهو ندارند، فضای محل جست‌وجوی تیم امداد را با نورافکن‌ها روشن می‌کنند و حالا صدای شکافتن سنگ رانت و فساد را بیشتر می‌شنوم. صدای گوش‌نوازی نیست اما حق است. 

دلم پیش چشم‌های منتظر به در دوخته شده خانواده‌های این تیم زحمتکش است. ماشینی برای تخلیه نخاله حاصل از آوار‌برداری آمده و منی که فکر می‌کنم تعداد ماشین‌آلات کم شده، حالا می‌بینم هر کدام با تکلیف الهی خود به میدان آمده‌اند. فهمیدم حرم داغ هوا، کار را برای‌شان سخت کرده است، صدای اذان از مناره‌های مسجد قائم (همان مسجد و میعادگاه خستگی‌های بچه‌ها در این مدت) پخش می‌شود. خیابان امیری را برای خواندن نماز به سمت خیابان شهریار و مسجد قائم ترک می‌کنم، به مسجد می‌رسم اما جایی برای خواندن نماز خانم‌ها نیست، چشمم به موکب نقلی کنار مسجد می‌افتد، به سمت‌شان می‌روم و می‌گویم: ممکن است حتی اگر شده یک گونی به من بدهید اینجا نمازم را بخوانم و بروم؟! خانمی آنجا با نگاه مهربان جنوبی، مرا به داخل خانه دعوت کرد و گفت برو داخل آن اتاق نمازت را بخوان. 

تشکر می‌کنم، یک یا ‌الله می‌گویم و وارد می‌شوم. 

به اهل موکب که حالا کل آن خانه را برای کمک در اختیار افراد قرار داده‌اند، سلام می‌کنم و به اتاق پناه آورده و نمازم را می‌خوانم. خنکی فضای اتاق و باد روح‌بخش کولر مرا سست می‌کند و دلم می‌خواهد همان جا بخوابم. 

بعد نماز با چند خانم که در خانه مشغول تهیه چای و قهوه و آب خنک هستند و همگی سیاه‌پوشند، صحبت می‌کنم:

- شما کسی را در این حادثه از دست داده‌اید؟

- بله! مریم. ما دوست مریم هستیم، البته جنازه‌اش پیدا شده اما ما نذر کردیم به خاطرش تا آخر همین جا بمانیم.

خانمی دیگر گفت: ما خودجوش آمدیم، من خودم از هیات ورزش‌های همگانی آمدم. آن یکی خانم شناگر است و... 

تشکر می‌کنم و برمی‌گردم به خیابان. مقابل همان موکب کوچک با دلی به معنای دریا، بساط چای و قهوه به راه است. بیشتر به اطرافم دقت می‌کنم، کنار مسجد زیلو پهن کرده‌اند و مردم نشسته‌اند و منتظر که شاید کسی کمکی بخواهد. تردد افراد بیشتر شده؛ بعضی در سکوت به تماشا مشغولند، بعضی حر‌ف‌های‌شان را سیگار حسرت می‌کشند و بعضی با هم به صحبت مشغولند و امدادگرها هم اطراف لودر که حالا به طبقات منفی رسیده، تاب می‌خورند. 

کمی جلوتر می‌روم و حالا درست روبه‌روی فرمانده میدان هستم، همان نخل ایستاده و مقاوم که زیر نور نورافکن‌ها چنان درخشان است گویی نور می‌پاشد به صورت‌های خسته و با دستمال سبز، اشک عابران را پاک می‌کند، می‌ایستم و محو تماشا می‌شوم.

این نخل، نخل باصلابت که نه‌ تنها مصداق و شعار، که معیاری است برای مردمی که سالیان پرفراز، زخم بر تن این خاک دیده‌اند. روزی این نخل قصه خواهد گفت برای کودکانی که نه این روزها را دیده‌اند و نه طعم تلخ و گس خرمای نارس این روزها را چشیده‌اند.

صدای گوشخراش شنی لودر مرا متوجه موقعیت کرد، به سمت موکب بازگشتم؛ روی یک صندلی نشستم، دفترم را باز کردم و قلم به دست به رفت‌و‌آمد آدم‌ها نگاه کردم، حالا که دقت می‌کنم، می‌‌بینم چقدر اینجا جوان هست، انگار همه جوان هستند، همان‌هایی که فکر می‌کردیم زمانه، امیدی برای ما نسبت به آنها باقی نگذاشته و همان جوان‌هایی که تفاوت اندیشه‌ها و ذهن پرسشگرشان را ندیدیم و ندانستیم این خاک، نخل می‌رویاند و گل کاغذی و سرو و گل‌محمدی. کار می‌کردند و مدام به تیم امداد و راننده‌ها و همه، لبخند هبه می‌کردند.

بر خلاف آنچه می‌گفتند هیچ بوی بدی اینجا حس نمی‌شود، هرچه هست بوی خوش انسانیت است و بس.

اینجا جمله «اسلام انسان، انسانیت اوست» متجلی شده و همه نور واحدی شده‌اند که کنار هم برادری هدیه می‌دهند.

هرچند از هیاهوی رسانه‌ای روزهای اول خبری نیست اما آنهایی که باید بمانند مانده‌اند؛ آنهایی که بقای‌شان در ماندن نیست و مرگ را به بازی گرفته‌اند.

همچنان صدای شنی لودر به گوش می‌رسد که برای مغناطیس باشکوه این محیط یک صدای ناهنجار است و البته این برای حیات لازم است!

به دنبال چادرهای روان‌درمانگرها می‌گردم ولی تقریبا جز یک چادر امداد خبری از بقیه نیست، خب! البته همه، عزیزان‌شان را در آغوش کشیده‌اند و به تن سرد خاک سپرده‌اند. چقدر همه چیز سرجایش هست، همه کار می‌کنند، بدون آنکه بخواهند چیزی را فریاد بزنند. به سمت موکب سرو قهوه بازمی‌گردم، می‌گویند نوشتن از سرو قهوه و آب لیموی خنک پالپ‌دار، یک روایت صورتی است، اتفاقا فکر می‌کنم این روایت، یک روایت سرخ است در مسیری سبز.

این روایت‌ها کنار آن زخمی که شنی به تنِ سنگ‌های متروپل می‌زند، است. این روایت‌ها چون بارش باران در دل کویر تشنه است برای گیاهی که زندگی را فریاد می‌زند. این روایت‌ها برای آنجا که چشم‌شان به آوار متروپل دوخته شده، لازم است که بدانند آنها که آمدند و ماندند، هر کاری که در قواره‌شان می‌گنجید آوردند. باید گفت وقتی ایمان نیروی ماشین می‌شود، رویش اتفاق می‌افتد. باید گفت مردم اینجا، مردم فهمیده مهربان بزرگ اینجا، اینگونه‌اند، همه دیدند این مردم، شایسته هر خوبی هستند و همه فهمیدند. بیش از همیشه در اندیشه این خاک باید زیست، آن وقت این روایت و این مردم را در کفه ترازو مقابل آنهایی قرار داد که تا دندان مسلح لجستیک هستند و کار برآمده از دست‌شان را زمین می‌گذارند.

اینجا لباس‌ها، لهجه‌ها، رنگ پوست‌ها رنگارنگ است و همین زیباست، مگر این کثرت همان وحدت دوخته شده به وحدانیت خدا نیست؟!

می‌بینم همه به شرایط و فضا مسلطند و آشفتگی روزهای اول اصلا مشاهده نمی‌شود، درست است زن‌ها کمتر در میدان حضور دارند اما می‌توان در جای جای این میدان، شاعرانگی را دید و همه شاعران آهن‌پاره‌ها شده‌اند و نغمه سر می‌دهند برای دقایق که زودتر بگذرد. 

همین الان یک ماشین ۲۰۶ جلوی پایم ترمز کرد و چند جوان، مقدار زیادی مواد اولیه برای تهیه غذا و شربت به موکب هدیه کردند.

به لهجه زیبای جنوبی یکی‌شان گفت:

- فدات بشوم کوکام، زمت کشیدی.

- آقایی کوکا وظیفه‌س.

و رفت...

خودم درک کرده‌ام که بعضی چیزها را باید همان‌گونه که دیده‌ام روایت کنم و دنبال بازی با کلمات نباشم، چرا که خود مطلب در سیمای کارشان پیداست. 

ساعت ۵:۳۰ صبح دیروز قطار مسافری مشهد - یزد در منطقه طبس بر اثر برخورد با بیل مکانیکی از ریل خارج شد که مصدومیت و جان باختن ده‌ها نفر از هموطنان را به دنبال داشت. 

به گزارش «وطن‌امروز»، بلافاصله با وقوع این حادثه تیم‌های امدادی در محل سانحه حاضر شدند و رسیدگی به وضعیت مصدومان با دستور وزیر بهداشت به طور ویژه و سریع در دستور کار قرار گفت. 

هرچند آمار جان‌باختگان اولیه در محل حادثه 10 نفر اعلام شد اما با گذشت چندین ساعت از این اتفاق تلخ و با جان باختن تعدادی از مصدومان، آمار فوتی‌ها افزایش یافت و به 22 نفر تا لحظه تنظیم این گزارش رسید. 86 نفر هم در این حادثه زخمی شدند.

معاون مسافری شرکت راه‌آهن با اشاره به جان باختن تعدادی از مسافران در این حادثه گفت: در بررسی‌‌های اولیه مشخص شد برخورد بوم بیل ‌مکانیکی کنار خط‌آهن به لکوموتیو و واگن‌های مسافری، موجب از خط خارج شدن ۵ واگن از قطار شده است. 

میرحسن موسوی با اعلام اینکه این قطار ۳۴۸ مسافر داشته است، افزود: رسیدگی به وضعیت مصدومان با همکاری نیروهای امدادی ادامه دارد. به گفته وی، همه مسافران این قطار که در محل حادثه بودند با قطار فوق‌العاده به طبس منتقل شدند و از آنجا با اتوبوس به مقصد خود یعنی یزد حرکت کردند. 

موسوی ادامه داد: کمیسیون عالی سوانح به محض دریافت اطلاعات اولیه از این اتفاق به محل حادثه اعزام شد تا علت بروز آن مشخص شود؛ بنابراین علت اصلی وقوع این حادثه پس از بررسی‌های کمیسیون اعلام خواهد شد. 

در این میان مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خراسان جنوبی تعداد مسافران قطار مسافربری مشهد-یزد را ۴۳۰ نفر اعلام کرد. 

محمدرضا رضایی اظهار داشت: مصدومان بدحال به مراکز درمانی اعزام و بقیه مصدومان به صورت سرپایی در محل حادثه درمان شدند. 

درباره تعداد واگن‌های خارج شده از ریل نیز باید گفت اظهارات استاندار خراسان جنوبی متفاوت از معاون شرکت راه‌آهن است. 

جواد قناعت گفت: ۸ واگن از ریل خارج و ۳ واگن واژگون شده که عملیات برای برگرداندن واگن‌ها به حالت اولیه انجام و مسیر برای عبور قطار مشهد- بندرعباس آماده شده است. 

 

* دستور وزیر بهداشت برای رسیدگی فوری به مصدومان

بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تماس تلفنی با جعفر میعادفر رئیس اورژانس کشور، سیدمحمد موسوی‌میرزایی رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان جنوبی و‌ عمیدالدین خطیبی رئیس دانشگاه علوم پزشکی یزد خواستار پشتیبانی دانشگاه علوم پزشکی یزد و آمادگی کامل مراکز درمانی بیمارستان‌های خراسان جنوبی و بسیج امکانات برای درمان مصدومان این حادثه شد. 

وزیر بهداشت در تماس تلفنی با رئیس دانشگاه علوم پزشکی خراسان جنوبی تاکید کرد در ارائه خدمات درمانی مطلوب به مصدومان حادثه تسریع شود. 

وی همچنین به جعفر میعادفر، رئیس اورژانس کشور برای حضور در محل حادثه ماموریت داد. 

 

* آماده‌باش کامل بیمارستان طبس با همه امکانات

سخنگوی سازمان اورژانس کشور از افزایش مصدومان حادثه خروج قطار مسافربری مشهد - یزد از ریل به ۸۶ نفر (تا لحظه تهیه این گزارش) خبر داد. 

مجتبی خالدی به ایسنا گفت:‌ حوالی ساعت ۵:۳۰ صبح امروز (دیروز) قطار مسافری مشهد - یزد در حال حرکت در مسیر خود بود که در منطقه طبس، در محدوده ایستگاه مزینو از ریل خارج شد. وی ادامه داد:‌ ۲۰ دستگاه آمبولانس زمینی، اتوبوس‌آمبولانس و بالگرد اورژانس از شهرهای طبس، یزد، گناباد و بیرجند به محل حادثه اعزام شدند. همچنین رئیس اورژانس بیرجند و یزد نیز همراه با تیم‌های عملیاتی به محل حادثه اعزام شدند و همه بیمارستان‌های منطقه در حال آماده‌باش کامل قرار دارند.  

 

* تشکیل شورای قضایی در پی سانحه قطار

دادستان مرکز خراسان جنوبی گفت: شورای قضایی در پی حادثه خروج قطار مسافری مشهد- یزد تشکیل شد و به محض نهایی شدن مقصران این حادثه با خاطیان برخورد قانونی و خسارت مردم از آنها اخذ خواهد شد. حجت‌الاسلام علی نسایی‌زهان اظهار کرد: پس از خروج قطار مسافری مشهد- یزد، دادستان طبس به محل وقوع حادثه اعزام و برای بررسی علت حادثه پرونده قضایی تشکیل شد. 

وی افزود: پس از بررسی‌های تکمیلی جزئیات این حادثه مورد بررسی قرار خواهد گرفت و با مقصران احتمالی وقوع آن، برخورد قضایی خواهد شد. 

 

* دستور رئیس سازمان بازرسی کل کشور

رئیس سازمان بازرسی کل کشور در پی حادثه خروج قطار مسافری مشهد- یزد و فوت و مصدومیت تعدادی از هموطنان، طی دستوری به بازرس کل استان خراسان جنوبی ماموریت داد ابعاد این موضوع را بررسی و اعلام کند. 

ذبیح‌الله خدائیان ضمن تسلیت به خانواده جا‌ن‌باختگان و آرزوی سلامتی برای مصدومان این حادثه، به بازرس کل استان خراسان جنوبی ماموریت داد با حضور در صحنه، ابعاد مختلف حادثه را بررسی و‌ نسبت به معرفی متخلفان احتمالی به مراجع قضایی و اداری اقدامات لازم را انجام دهد. 

 

* وزیر کشور: در حال بررسی علل حادثه هستیم

وزیر کشور هم پس از وقوع این حادثه گفت: من و همکارانم در محل حادثه حضور داریم و علت قطعی حادثه قطار مشهد- یزد در دست بررسی است تا بزودی مقصران یا متخلفان آن مشخص شوند. 

احمد وحیدی به هنگام حضور در محل حادثه قطار مشهد- یزد گفت: تیم‌های امدادی بعد از وقوع حادثه دست به کار شدند و امداد‌رسانی به مصدومان را شروع کرده‌اند. 

وی ادامه داد: آمار فوتی‌ها قطعی نیست و تعداد آنها را باید پزشکی قانونی به طور دقیق تأیید و اعلام کند. 

وحیدی با بیان اینکه تعداد مسافران قطار مشهد- یزد ۳۸۲ نفر گزارش شده است؛ عنوان کرد: مصدومان به طبس منتقل شده‌اند و مسافرانی که صدمه‌ای ندیده بودند از طبس با اتوبوس به یزد منتقل شده‌اند. 

وزیر کشور با اشاره به اینکه قاسمی، وزیر راه‌وشهرسازی و صالحی، رئیس راه‌آهن در محل حادثه حضور دارند و کمیسیون تشکیل شده در حال بررسی حادثه است، گفت: برای مشخص شدن علل حادثه باید بررسی‌های دقیق انجام شود تا بتوان درباره مقصران و متخلفان حادثه اظهارنظر کرد.

 

* رئیس‌کل دیوان محاسبات به یک هیأت ویژه مأموریت داد

مهرداد بذرپاش، رئیس دیوان محاسبات کشور هیات ویژه‌ای را مامور رسیدگی به حادثه قطار مشهد- یزد کرد. 

بنا به اعلام اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل دیوان محاسبات کشور، در پی حادثه خروج قطار مسافری مشهد- یزد از ریل که منجر به فوت و مصدومیت تعدادی از هموطنان عزیز کشورمان شد، مهرداد بذرپاش، رئیس کل دیوان محاسبات کشور ضمن تسلیت به بازماندگان این سانحه جانکاه، در راستای وظایف ذاتی و صلاحیت‌های دیوان محاسبات کشور، به مدیرکل دیوان محاسبات استان خراسان جنوبی ماموریت داد تا با حضور در محل حادثه و همکاری با سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، برای بررسی ابعاد موضوع اقدام و نتیجه رسیدگی را ارائه کند. 

 

* وزیر راه‌و‌شهرسازی: برخورد با بیل مکانیکی علت اصلی حادثه بود

وزیر راه‌و‌شهرسازی گفت: علت دقیق حادثه واژگونی قطار در دست بررسی است اما در نگاه اول، برخورد با بیل مکانیکی علت اصلی حادثه بود. 

رستم قاسمی در جمع خبرنگاران اظهار داشت: در این منطقه به دلیل وضعیت آب و هوایی، پیمانکاران راه‌آهن شب‌ها کار می‌کنند که مسیر را تعمیر یا بازسازی کنند. گویا در این مسیر، ساعت 4:30 صبح روز حادثه، عملیات اجرایی تمام و کارگاه تعطیل می‌شود، بعد از آن 2 قطار باری از 2 سمت این مسیر را طی کردند و قطار حادثه‌دیده، قطار سومی بود که باید این مسیر را می‌رفته است و بعد از تعطیلی کارگاه‌ها اجازه عبور قطار را می‌دهند. 

 وی تصریح کرد: برخورد با بیل مکانیکی علت اصلی این حادثه بود که اول به لکوموتیو و سپس به واگن‌ها بعدی برخورد کرده است. بر اساس گزارش اولیه که به من ارائه شده به دلیل اینکه لکوموتیو سانحه می‌بیند و شیشه‌های جلو آن با بیل برخورد می‌کند، قطار ترمز می‌کند که اینها عواملی است که باعث ایجاد این حادثه شده است. 

قاسمی افزود: آنچه به ‌صورت کلی درباره این حادثه مشخص است اینکه حادثه خطای انسانی است که بیشتر از طرف راننده بیل مکانیکی بوده و اینکه چرا و چگونه، باید بررسی دقیق‌تری شود. 

 

* دستور بازداشت 6 نفر

همچنین حجت‌الاسلام موحدی‌راد، رئیس کل دادگستری خراسان جنوبی در جلسه پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران طبس، گفت: دستور بازداشت ۶ نفر که در حادثه واژگونی قطار مشهد- یزد دخیل بوده‌اند، صادر شده است. 

وی افزود: پرداخت خسارت به اولیای دم و مصدومان در اسرع وقت و بدون رسیدگی قضایی انجام می‌شود.

***

به منظور مدیریت در مصرف برق در ایام گرم تابستان وزارت نیرو تغییر ساعت کاری ادارات را به هیأت وزیران پیشنهاد کرد که این پیشنهاد مورد تصویب قرار گرفت. 

در این باره سخنگوی دولت گفت: بنا بر پیشنهاد وزارت نیرو تصویب شد که از ۲۱ خرداد تا ۳ شهریور ساعت کاری ادارات به ۷ صبح تا ۱۳:۳۰ تغییر کند. علی بهادری‌جهرمی دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران اظهار داشت: بنده به ۲ مصوبه که عموم مردم و جامعه سوالات بیشتری درباره آن دارند، اشاره می‌کنم. اول اینکه امروز آیین‌نامه ناظر به قانون رتبه‌بندی معلمان در هیات وزیران مطرح شد. 

در جلسه هیات دولت درباره بخش‌های مختلف آیین‌نامه این قانون بحث شد و کلیات آن به تصویب هیات وزیران رسید تا وزارت آموزش‌و‌پرورش بتواند در چارچوب این آیین‌نامه به سمت اجرای این قانون هر چه سریع‌تر و کیفی‌تر حرکت کند. 

سخنگوی دولت با اشاره به مصوبه دیگر هیات دولت گفت: مصوبه دیگری که در هیات وزیران به تصویب رسید و آثار آن نیز مهم است، بحث اصلاح ساعات کاری اداری به منظور مدیریت مصرف برق در ایام گرم تابستان است. استانداری تهران و وزارت نیرو در این زمینه پیشنهادی ارائه کرده بودند. پیش از این هم ما مصوبه‌ای داشتیم که برخی از اختیارات به استانداران برای مدیریت ساعات کاری در جهت اصلاح وضعیت مصرف برق بویژه در محیط‌های اداری اعطا شده بود. 

بهادری جهرمی اضافه کرد: امروز یک مصوبه عمومی برای کل کشور بنا به پیشنهاد وزارت نیرو به تصویب رسید که ساعات اداری از ۲۱ خرداد تا ۳ شهریور از ساعت ۷ صبح تا ۱۳:۳۰ در تمام ادارات کشور باشد. طبیعتا درباره بخشی از ساعت کاری که به واسطه این تغییر ساعت کاهش پیدا می‌کند، از سوی مقامات مربوط در خلال سایر ساعات هفته باید جبران صورت گیرد تا خللی در ارائه خدمات اداری پیش نیاید. 

وی ادامه داد: تصمیماتی در راستای همان مصوبه قبلی در زمینه مدیریت مصرف برق در حوزه صنایع و کشاورزی هم داشتیم که این 2 حوزه با هماهنگی و همکاری متولیان خود این حوزه صورت می‌گیرد. سخنگوی دولت تصریح کرد: توافقی میان کشاورزان محترم و وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو و وزارت نفت صورت می‌گیرد تا هر چه می‌شود، خللی به حوزه تولید وارد نشود و برق مورد نیاز کشاورزی و صنعت تامین شود و در عین حال اولویت به بخش خانگی داده شود تا شاهد قطعی برق‌ این بخش نباشیم. اگر بتوانیم با همکاری همه مردم در مسیر مدیریت مصرف حرکت کنیم، شاهد قطعی برق نخواهیم بود.

 

گروه اقتصادی: توسعه دیپلماسی اقتصادی با کشورهای همسایه، از اولویت‌های اصلی دولت سیزدهم محسوب می‌شود و در طول سال گذشته نیز سفرهای مختلفی از سوی اعضای دولت به این کشورها انجام شد. یکی از مسیرهای خنثی‌سازی تحریم‌ها نیز توسعه تجارت با کشورهای منطقه به عنوان بازاری از محصولات و خدمات گسترده است. ایجاد نگاهی ویژه به توسعه همکاری‌های مشترک در ۲ محور، کشورهای حوزه شرق بویژه چین و هند و کشورهای حوزه اوراسیا، بویژه کشورهای حاشیه دریای خزر، می‌تواند شیوه‌ای مؤثر و راهگشا برای برون‌رفت از تنگناهای اقتصادی موجود و گشودن پنجره‌ای از امید برای گشایش‌های لازم در مسیر افزایش تجارت و بهبود وضعیت اقتصاد کشور باشد. سخنگوی گمرک درباره میزان تجارت ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر گفت: تجارت غیرنفتی ایران با ۴ کشور حاشیه دریای خزر در ۲ ماه نخست امسال، یک میلیون و ۲۰۰ هزار و ۹۴۰ تن کالا به ارزش ۸۹۷ میلیون و ۵۰۵ هزار و ۲۷۱ دلار بود که با رشد ۱۰ درصدی در وزن و ۳۸ درصدی در ارزش همراه بوده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، سیدروح‌الله لطیفی اظهار داشت: از مجموع تجارت ۹۰۰ میلیون دلاری با ۴ کشور حاشیه خزر، سهم صادرات ۶۴۶ هزار و ۳۶۴ تن کالا به ارزش ۲۶۳ میلیون و ۱۹ هزار و ۴۴۰ دلار بوده است که با وجود کاهش ۱۴درصدی در وزن با افزایش ۱۷درصدی در ارزش کالای صادراتی نسبت به دوماهه ۱۴۰۰ همراه بوده است.  وی افزود: سهم واردات هم ۵۵۴ هزار و ۵۷۶ تن کالا به ارزش ۶۳۴ میلیون و ۴۸۵ هزار و ۸۳۱ دلار بود که ۶۲ درصد در وزن و ۴۹ درصد در ارزش افزایش داشته است. 

سخنگوی گمرک درباره میزان صادرات به ۴ کشور حاشیه خزر توضیح داد: کشور جمهوری آذربایجان با خرید ۱۲۱ هزار و ۳۳۸ تن کالای ایرانی به ارزش ۱۱۴ میلیون و ۹۷۷ هزار و ۶۵۳ دلار که با وجود کاهش ۱۰ درصدی در وزن، ۱۰۴ درصد در ارزش رشد داشته، نخستین مقصد کالای صادراتی ایران در کشورهای حاشیه خزر بود، روسیه با ۱۹۸ هزار و ۶۶۳ تن کالا به ارزش ۶۸ میلیون و ۵۸۴ هزار و ۳۷۲ دلار و با کاهش ۱۲ درصدی و ۲۹ درصدی در وزن و ارزش در جایگاه دوم، ترکمنستان نیز با خرید ۲۳۲ هزار و ۳۵۹ تن کالا با ارزش ۵۸ میلیون و ۶۰۲ هزار و ۷۸۲ دلار و با کاهش ۲۰ درصدی در وزن و رشد ۳۳ درصدی در ارزش در جایگاه سوم و قزاقستان با خرید ۹۴ هزار و ۳ تن کالا از ایران در ۲ ماهه اول سال به ارزش ۲۰ میلیون و ۸۵۴ هزار و ۶۳۳ دلار و با کاهش ۵ درصدی در وزن و ۲۴ درصدی در ارزش در جایگاه چهارم مقاصد کالاهای صادراتی ایران به کشورهای خزری قرار دارند. 

لطیفی درباره میزان واردات ایران از کشورهای حاشیه خزر نیز گفت: در واردات هم روسیه با فروش ۴۴۳ هزار و ۶۸۱ تن کالا به ارزش ۳۱۹ میلیون و ۱۴۲ هزار و ۹۱۱ دلار با رشد ۴۵ درصدی در وزن و ۷۳ درصدی در ارزش نسبت به مدت مشابه، نخستین مبدأ فروش کالا به ایران در بین همسایگان ایران در دریای مازندران بود. 

سخنگوی گمرک افزود: پس از روسیه قزاقستان با فروش ۹۳ هزار و ۵۹۷ تن کالا به ارزش ۳۹ میلیون و ۷۶۴ هزار و ۷۹۵ دلار و رشد ۲۵۳ درصدی در وزن و ۲۸۵ درصدی در ارزش قرار دارد و جمهوری آذربایجان با فروش ۴ هزار و ۸۶۴ تن کالا به ارزش ۷ میلیون و ۲۹۴ هزار و ۲۵ دلار با رشد ۱۹۱درصدی در وزن و ارزش نسبت به مدت مشابه، در رتبه سوم قرار گرفته و در نهایت ترکمنستان با فروش ۱۲ هزار و ۴۳۳ تن کالا به ارزش ۵میلیون و ۲۶۴ هزار و ۶۶۰ دلار و رشد ۸۰ درصدی در وزن و ۲۱ درصدی در ارزش در جایگاه چهارم واردات ایران از کشورهای حاشیه خزر قرار دارد. 

 

* ظرفیت مهم توسعه روابط با سازمان همکاری‌ شانگهای

با توجه به اینکه در دولت سیزدهم، عضویت دائم ایران در پیمان شانگهای نیز رقم خورد، انتظار می‌رود این روند رو به رشد تجارت با کشورهای حاشیه دریای خزر ادامه یابد. با توجه ویژه به پتانسیل‌های حمل و نقلی از طریق دریای خزر، می‌توان از امکانات و ظرفیت‌های ایجاد شده در بنادر شمالی کشور جهت تبیین نقشه راه، افزایش میزان تعاملات تجاری و استفاده هر چه بیشتر از برنامه‌های حمل‌و‌نقل ترکیبی با کشورهای حاشیه خزر، کشورهای حوزه CIS و اوراسیا استفاده کرد. 

 

* کریدورهای حمل‌و‌نقل فعال در دریای خزر

دریای خزر به عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان با ۳۸۰ هزار کیلومترمربع وسعت، ۶۵۰۰ کیلومتر طول ساحل و با در بر گرفتن ۵ کشور، ۲۰ استان یا ایالت، بیش از ۷۰ شهر و جمعیتی بالغ بر ۱۷ میلیون نفر در حاشیه خود، در مسیر اصلی کریدورهای حمل و نقلی و ترانزیتی معتبر و قدیمی همچون کریدور شمال- جنوب، کریدور دریای خزر- دریای سیاه، ترانس کاسپین و همچنین ایفای نقش محوری و کانونی در سایر مسیرهای جدید و کریدورهای نوظهور ایجاد شده، قرار گرفته است. 

دریای خزر دارای منابع بسیار عظیم انرژی و ذخایر هیدروکربنی شامل منابع نفتی با تخمین بیش از ۵۰ میلیارد بشکه نفت و نیز دارا بودن ذخایر گاز طبیعی برابر با ۲۵۷ هزار میلیارد فوت‌مکعب است که پیش‌بینی می‌شود در اکتشافات آتی، بر ظرفیت‌های موجود افزوده خواهد شد. 

بنادر حاشیه خزر با دارا بودن ظرفیت عملیاتی حدود ۱۴۰ میلیون تن، عملکرد تجاری بیش از ۳۰ میلیون تن طی سال ۲۰۲۰ و همچنین با ظرفیت ناوگان کشتیرانی تجاری در حدود ۳۰۰ فروند کشتی فعال شامل ناوگان روسیه با ۱۵۰ فروند، ناوگان ایران با ۶۰ فروند و ۳ کشور دیگر جمعا حدود ۹۰ فروند، ظرفیت بالایی برای توسعه روابط تجاری دریایی هستند. 

 

* اهمیت فعال‌سازی تجارت دریای خزر

اکثر کالاهای صادراتی ایران به کشورهای حاشیه دریای خزر و بویژه روسیه از مرز زمینی ترکمنستان یا آذربایجان و گرجستان که شامل کشورهای واسطه است، صورت می‌گیرد، همین مساله باعث شده به دلایل مختلف داخلی و خارجی، مشکلات و ترافیک سنگینی در این مسیر ترانزیتی ایران ایجاد شود. استفاده از این مسیرها نه‌‌تنها به مانع بزرگی بر سر راه افزایش صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای حاشیه دریای خزر، آسیای میانه و روسیه تبدیل شده است، بلکه به دلیل معطلی‌های فراوان برای کامیون‌ها باعث می‌شود هزینه و کرایه حمل بار برای تاجران ایرانی سر به فلک بکشد و حتی به ‌طور کلی توجیه اقتصادی صادراتی به این کشورها را در برخی موارد از بین ببرد. 

موضوعی که اهمیت راه‌اندازی خط کشتیرانی صادراتی در دریای خزر و تکمیل زیرساخت‌های آن را دوچندان می‌کند، کریدور شمال- جنوب است که کشورمان قصد دارد هر چه زودتر آن را فعال کند. این مهم که با هدف‌های گوناگونی مانند ارزآوری و اشتغال‌زایی برای کشور دنبال می‌شود، نه‌‌تنها راه را برای حمل‌ونقل کالا از کشورهای جنوب شرقی آسیا که مهم‌ترین آنها کشور هند است، به سمت روسیه و شمال اروپا کوتاه‌تر می‌کند، بلکه مشکلات و ریسک‌های استفاده از کانال سوئز را برای این کشورها از بین خواهد برد. همچنین باید توجه داشت که ایران توافق تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را به امضا رسانده است که ۲ کشور عضو این اتحادیه در حاشیه دریای خزر حضور دارند. تهران به واسطه همکاری با آنها می‌تواند صادرات خود را گسترش دهد.

گروه سیاسی: نخستین پاسخ ایران به گزارش غیرفنی و مغرضانه مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین اتخاذ رویکرد سیاسی‌کارانه و غیرحرفه‌ای رافائل گروسی که دستمایه آمریکا برای قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام قرار گرفت روز گذشته انجام شد و سازمان انرژی اتمی با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت‌ دوربین‌های فراپادمانی دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس در ایران خبر داد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، در بیانیه سازمان انرژی اتمی آمده است: جمهوری اسلامی ایران تاکنون همکاری‌های گسترده‌ای با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داشته است که متأسفانه آژانس بدون اینکه در نظر داشته باشد این همکاری‌ها ناشی از حسن‌نیت ایران است نه‌تنها قدردان این همکاری‌ها نبوده، بلکه به نوعی آن را وظیفه ایران نیز تلقی کرده است؛ به همین دلیل تصمیم گرفته شد از امروز فعالیت‌ دوربین‌های فراپادمانی دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا اولم (OLEM) و فلومتر آژانس قطع شود که دستور آن به مسؤولان مربوط داده شده است. در ادامه این بیانیه آمده است: البته بیش از 80 درصد از دوربین‌های موجود آژانس دوربین‌های پادمانی هستند که کمافی‌السابق فعالیت این دوربین‌ها ادامه خواهد یافت. 

 

* ایران اقدامات بیشتری را در نظر دارد

در همین رابطه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز گذشته در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با اشاره به حذف این دوربین‌ها گفت: با توجه به همکاری گسترده ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متاسفانه رفتار آژانس یک رفتار مناسب این همکاری نبوده و با تلاش کشورهای غربی بویژه ۳ کشور اروپایی و غربی تحرکاتی را علیه کشور ما آغاز کردند. 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: اقدامات دیگری هم در نظر هست. امیدوار هستیم که آنها به خودشان بیایند و جواب همکاری ایران را با همکاری بدهند. نمی‌شود ایران همکاری داشته باشد و آن طرف رفتار نامناسبی از خودشان نشان دهند. 

 

* نفوذ سیاسی در آژانس متوقف شود

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در مصاحبه با شبکه «الجزیره» که بتازگی منتشر شده است، تأکید کرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید به تعهدات خود پایبند باشد. 

اسلامی در این باره گفت: ما از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چیزی جز عمل به مقررات خودش نمی‌خواهیم. در بندهای سوم و چهارم مقررات آژانس تعهدات این سازمان مشخص شده است. آژانس باید به این بندها متعهد باشد و طرفی را که در فرآیند اجرای این تعهدات سنگ‌اندازی می‌کند، متوقف کند. این تعهدات آژانس است که در آن تأکید شده آژانس باید حمایت و راهنمایی کند و نقش میانجی را ایفا کند و زمینه پیشرفت علمی و رشد را برای دانشمندان ما فراهم کند تا بتوانیم به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای دست پیدا کنیم. این وظیفه آژانس است و باید این را برای ما فراهم کند. زمانی که یک طرف در فرآیند اجرای این تعهدات سنگ‌اندازی می‌کند، آژانس باید با آن مقابله کند. ما می‌خواهیم نفوذ سیاسی در آژانس متوقف شود و مقررات آن اجرا شود. ما به بند بند این مقررات پایبند هستیم. 

 

* پاسخ به ادعاهای بی‌اساس رژیم صهیونیستی

همزمان با برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در وین در جریان است، نماینده رژیم صهیونیستی در زمان ارائه بیانیه خود، ادعاهای بی‌اساسی را علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کرد که با واکنش قاطع نماینده ایران در این نشست مواجه شد. 

نماینده جمهوری اسلامی ایران ضمن رد اتهامات بی‌اساس رژیم صهیونیستی، توجه جامعه بین‌الملل را به جنایات و نقض‌های این رژیم جلب کرد و با تأکید بر اینکه رژیم غاصب اسرائیل خود بزرگ‌ترین ناقض هنجارها و قواعد بین‌المللی است، افزود: در ژوئن ۱۹۸۱، دقیقا ۴۱ سال پیش، شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه ۴۸۴ را به اتفاق آرا تصویب کرد که از جمله از اسرائیل خواسته تا فورا تاسیسات هسته‌ای خود را تحت پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دهد. 

نماینده ایران افزود: ۴۱ سال می‌گذرد و اسرائیل هنوز به این درخواست فوری شورای امنیت سازمان ملل پاسخ نداده است. 

نماینده کشورمان گفت: اگر کسی درک کند که یک «درخواست فوری» بیش از ۴۱ سال زمان برای پاسخگویی نیاز دارد، بدیهی است درجه و سرعت همکاری ایران و آژانس فراتر از درک اوست. 

وی در پایان یادآور شد: مضحک است رژیم اسرائیل که طرف هیچ یک از معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات نیست و حاضر نیست تاسیسات و فعالیت‌های هسته‌ای خود را تحت پادمان آژانس قرار دهد، آنقدر گستاخ شده است که واقعیت‌ها را دستکاری کرده و سایر اعضای ان‌پی‌تی را موعظه می‌کند. 

 

* رسانه اسرائیلی: گروسی اطلاعات اسرائیل درباره ایران را جدی می‌گیرد

یک رسانه رژیم صهیونیستی از توجه «جدی» رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به «توانمندی‌های اطلاعاتی اسرائیل درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران» تمجید کرد. 

اسرائیل تودی در گزارش خود با اشاره به سفر گروسی به سرزمین‌های اشغالی، نوشته است: گروسی ظاهرا اکنون توانایی‌های اطلاعاتی اسرائیل در رابطه با فعالیت‌های غیرقانونی هسته‌ای ایران را جدی می‌گیرد و می‌خواهد به نحوی به [مسائل مرتبط با] ایران بپردازد که همتایان پیشینش حتی آن را بررسی نمی‌کردند. 

 

* تروئیکای اروپا: از پیشروی هسته‌ای ایران عمیقاً نگران هستیم

3 کشور اروپایی بیانیه مشترکی را در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه جامع اقدام مشترک منتشر کردند. 

در این بیانیه آمده است: «انباشته شدن هشدار‌آمیز مواد غنی‌سازی شده بویژه اورانیوم بسیار غنی شده تا غنای 60 درصد و اورانیوم غنی شده تا 20 درصد، دلیلی برای نگرانی زیاد است. این موضوع زمان‌ گریزی که ایران برای نخستین سلاح هسته‌ای نیاز دارد را کاهش داده و عدم اعتماد درباره مقاصد ایران را تشدید می‌بخشد. بخشی از این ذخایر به اهداف غنی شده و تحت تابش قرار گرفته تبدیل شده که این موضوع، بازگشت به برجام را پیچیده‌تر کرده است. هیچکدام از این فعالیت‌ها، توجیه غیرنظامی معتبری در ایران ندارد».

در این بیانیه ادعا شده است: «پیشروی‌های هسته‌ای ایران نه‌تنها خطرناک و غیرقانونی بوده، بلکه این فعالیت‌ها خطر از هم پاشیدن توافقی را به همراه دارند که ما با یکدیگر با دقت برای احیای برجام تنظیم کردیم. ادامه تحقیق و توسعه و استفاده گسترده از سانتریفیوژهای پیشرفته به طور مداوم، قابلیت‌های غنی‌سازی ایران را بهبود می‌بخشد. ایران در حال حاضر با بیش از 2 هزار سانتریفیوژ قدرتمند پیشرفته غنی‌سازی می‌کند که چند بار سریع‌تر از مدلی است که تحت برجام مجاز بوده غنی‌سازی کند. هر اندازه ایران به پیشبرد و انباشت دانش با پیامدهای غیرقابل بازگشت بپردازد، بازگشت به برجام مشکل‌تر خواهد شد».

در بیانیه تروئیکای اروپا آمده است: «این موضوع برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه درباره تولید اورانیوم فلزی نیز صحت دارد که گامی کلیدی در توسعه یک سلاح هسته‌ای است. عدم ازسرگیری چنین فعالیتی یا شروع هرگونه کار بیشتری ضروری است. این موضوع بویژه درباره تبدیل هگزا فلوراید اورانیوم به تترا فلوراید اورانیوم (UF6 to UF4) است که هیچ توجیه معتبر غیرنظامی در ایران ندارد. پیشروی در این زمینه بسیار سریع تعادل معامله‌ای که ما در وین نهایی کردیم را به هم می‌ریزد».

***

آغاز نشست شورای حکام با دستور کار ایران

آمریکا: دنبال تشدید تنش نیستیم

گروه سیاسی: رهبر حکیم انقلاب اسلامی صبح روز گذشته در دیدار دست‌اندرکاران حج امسال، حج را ستون زندگی انسان و دربردارنده پیام‌ها و درس‌های مهمی برای ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان دانستند و بر لزوم تأمین امنیت همه زائران بویژه زائران ایرانی به عنوان مطالبه جدی جمهوری اسلامی از دولت میزبان تأکید کردند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری، ایشان حج را برنامه مدبرانه الهی با زوایا و ابعاد و گستره‌ای متفاوت از سایر برنامه‌های دینی خواندند و گفتند: قرآن کریم حکمت حج را در یک جمله کوتاه «قیاماً للناس» یعنی ستون زندگی بشر بیان می‌کند. حج دربردارنده تعالیم و تمرین‌هایی است که به بشر و نسل‌های پی‌درپی می‌آموزد چگونه ارکان زندگی خود را انتخاب کنند. حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای «تعلیم همزیستی»، «ساده‌زیستی» و «اجتناب از گناهان و امور در دسترس اما نیازمند مراقبت» را از جمله درس‌های مهم حج برشمردند و در بیان چند توصیه، افزودند: همه حجاج و همچنین مسؤولان حج قدر این نعمت بزرگ را بدانند و قدردانی آن هم عبارت است از نیت قربت برای خداوند و انجام امور به صورت محکم، متقن و همراه با ابتکار.

ایشان حجاج را به ایجاد آمادگیِ درونی برای این سفر معنوی بسیار مهم و پرهیز از امور ناپسندی همچون بازارگردی سفارش مؤکد کردند و گفتند: سوغاتی واقعی سفر حج، قرائت قرآن، نماز و طواف در مسجدالحرام است و نباید وقت گرانبها را برای کارهای بیهوده هدر داد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به اینکه حج مظهر اتحاد امت اسلامی است، گفتند: باید همه تلاش به‌ کار گرفته شود تا هیچ خللی به موضوع اتحاد مسلمانان وارد نشود، زیرا ایجاد اختلاف به‌خصوص اختلاف میان شیعه و سنی از ترفندهای انگلیسی‌ها است.

رهبر انقلاب اسلامی، تماس‌های خوب و روشنگرانه با زائران کشورهای دیگر و استفاده از قرآن و قُرّاء خوب را از جمله زمینه‌های افزایش اتحاد برشمردند و با تأکید بر اینکه صهیونیست‌ها بلای فوری و نقد جهان اسلام هستند، افزودند: افشای توطئه و طراحی صهیونیست‌ها از کارهای ضروری در حج است و دولت‌های عربی و غیرعربی که برخلاف خواست ملت‌ها و برای خواست آمریکا، به سمت عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی رفته‌اند، بدانند این نشست و برخاست‌ها هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت جز استثمار آنها به‌ وسیله رژیم صهیونیستی.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به وظایف سنگین دولت میزبان و لزوم عمل این دولت بر اساس مصالح دنیای اسلام نیز اشاره کردند و گفتند: تأمین امنیت همه زائران بویژه زائران ایرانی و جلوگیری از تکرار فجایع گذشته و همچنین تجدیدنظر در افزایش هزینه‌ها، از مطالبات جدی جمهوری اسلامی است.

ایشان در پایان از مسؤولان حج خواستند موضوع کاهش ایام حج را در دستور کار خود قرار دهند و برای آن راه‌حلی بیابند. 

در ابتدای این دیدار، حجت‌الاسلام والمسلمین نواب، نماینده ولی‌فقیه در امور حج و زیارت و آقای حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت گزارشی از تدارکات و برنامه‌های در نظر گرفته شده برای برگزاری مراسم حج امسال بیان کردند.

با حکم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، سیدعباس صالحی، وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیرمسؤول روزنامه اطلاعات شد.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری متن حکم رهبر معظم انقلاب به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب آقای سیدعباس صالحی دامت توفیقانه

روزنامه‌ کهنسال اطلاعات در دوران نظام جمهوری اسلامی همواره نماینده و نمایشگر یکی از اضلاع نظام و انقلاب و سخنگوی قشرهایی از مردم عزیز بوده که غالبا سخن آنان بیش از هر جای دیگر در این روزنامه انعکاس می‌یافته است. چندوجهی بودن نگاه‌ها و سلایق سیاسی در میان نخبگانی که در اعتقاد راسخ به انقلاب و نظام اسلامی مشترکند، وجود روزنامه‌ای با این خصوصیت را مفید و شاید الزامی می‌کرده، و اکنون نیز آنچنان است.

برادر انقلابی و پسندیده خصال مرحوم حجت‌الاسلام دعایی، که علاوه بر افتخار نمایندگی از سوی امام عظیم‌الشأن در آن روزنامه، از سوی اینجانب نیز سال‌ها این مأموریت را بر عهده داشتند، به گونه‌ای شایسته توانسته بودند جهت‌گیری مزبور را رعایت کنند.

اکنون پس از درگذشت تأسف‌بار ایشان، جنابعالی با سوابق درخشان علمی و مبارزاتی و انقلابی و تصدی مسؤولیت‌های خطیر در نظام جمهوری اسلامی، در صدر فهرست افراد مناسب برای اجرای این مأموریت می‌باشید، لذا اینجانب شما را به نمایندگی خود در مؤسسه و روزنامه‌ اطلاعات و مدیرمسؤول آن روزنامه منصوب می‌کنم و توفیقات شما را از خداوند متعال مسألت می‌نمایم.

سیدعلی خامنه‌ای

۱۸ خرداد ۱۴۰۱

 

* فرصتی برای یک جریان سیاسی

از نکات قابل توجه در حکم رهبر انقلاب اشاره به نقش و کارکرد موسسه اطلاعات است. این روزنامه همان‌طور که در حکم رهبر انقلاب مورد اشاره قرار گرفته، طی سالیان گذشته نقش یک تریبون مهم برای یک ضلع سیاسی درون نظام را ایفا کرده است، معنای مستتر در حکم رهبر انقلاب برای مدیرمسؤول جدید موسسه اطلاعات آن است که این جریان سیاسی در برهه کنونی باید با استفاده از ظرفیت جدیدی که رهبری برای این تریبون سیاسی تعریف کرده، در وهله اول اقدام به بازسازی اعتماد مجموعه نظام به خود کند و در مرحله بعد به بازیابی رابطه خود با مردم اقدام کرده و بتواند اعتماد از دست رفته به این جریان سیاسی را احیا کند.