محمدعلی میرزایی: هنری که ریشه چندصد ساله در هنر‌های نمایشی تاریخ ما دارد؛ «شبیه‌خوانی و تعزیه» ؛ هنری که از تلفیق شعر، موسیقی، آهنگ و حرکات نمایشی تشکیل‌ شده و از سالیان دور سینه‌ به ‌سینه به ما رسیده است. با یک بررسی کارشناسانه می‌توان به آن رسید که تعزیه پیشینه‌ای جدی در تمام نقاط کشور دارد. بویژه در نقاط مشخصی از استان‌هایی مثل اصفهان، خوزستان، آذربایجان شرقی و... به طور مستمر برپا می‌شود و نشان می‌دهد این هنر چقدر از اصالت بالایی برخوردار است. بی‌تردید و به اذعان تمام محققان و مفسران فرهنگ و هنر در اقصی نقاط دنیا، تعزیه را باید یکی از قدیمی‌ترین هنرهای نمایشی دانست؛ آیین و سنتی که متأسفانه طی سالیان گذشته چندان‌ که باید و شاید بدان پرداخته نشد و عملا به محاق رفت و تنها در ایام مناسبتی چون محرم و صفر در برخی نقاط شاهد به صحنه رفتن و هنرنمایی اهالی تعزیه بودیم، در حالی‌ که این هنر با قدمت، گونه‌های متعدد و متنوعی چون تعزیه‌های فکاهی، تعزیه‌های تاریخی و اجتماعی را نیز دربر می‌گیرد. 

از طرفی سهم این هنر در جامعه دانشگاهی و آکادمی کشور نیز بسیار محدود و اندک است و تنها یک درس ۲ واحدی از جمله دروس عمومی را ذیل رشته تئاتر در تمام دانشگاه‌ها شامل می‌شود که خود نشان از کم‌توجهی مسؤولان امر به این هنر قدیمی و با اصالت دارد. در کنار این کم‌توجهی‌ها می‌توان

«روایت فتح» را یکی از معدود دستگاه‌ها و نهادهای متولی دانست که در سال‌های اخیر این آیین را ارج نهاده و با برپایی همه ‌ساله تعزیه، آن را گرامی داشته و در ترویج این هنر آیینی به دور از شعارزدگی و به‌ صورت جد کوشا بوده است. این در حالی است که کارشناسان حوزه هنرهای نمایشی کشور یکی از دلایل رونق تعزیه را استمرار آن می‌دانند. اگر نه برپایی چند مجلس در یک برهه خاص تنها به ‌مانند موجی می‌ماند که همان‌طور که سریع می‌آید به ‌سرعت هم از بین می‌رود اما انجمن تئاتر انقلاب و دفاع‌مقدس بنیاد روایت فتح بعد از وقفه طولانی پس از برپایی یک دهه مراسم تعزیه، مجدد این آیین را با عنوان زخم عتیق در همان حیاط سابق و خاطره انگیزش در میدان فردوسی تهران با گروه حرفه‌ای و با استقبال قابل‌ توجه مخاطبان برپا کرده است. این استقبال می‌تواند حامل پیام جدی و مهمی باشد. از این ‌رو سراغ مجید خسروانی، سرپرست و معین البکای

این گروه تعزیه رفتیم که این شب‌ها در بنیاد فرهنگی روایت فتح در حال اجرای تعزیه هستند تا درباره کم و کیف این اجراها و مجالس و وضعیت فعلی تعزیه برای‌مان بگوید.

***

* آقای خسروانی! وضعیت فعلی تعزیه را چگونه ارزیابی می‌کنید و اینکه رونق نسبی که چند سال اخیر به وجود آمده ماحصل چه اقداماتی است؟

چند سالی است که تعزیه خوشبختانه رونق بیشتری در کشور ما پیدا کرده، بویژه در بین مسؤولان و ارگان‌های مختلف اهتمام جدی‌تری دارند و حتی در رسانه ملی طی ۲ سال گذشته وضعیت بسیار بهتری پیدا کرده است، خود بنده که در ۲ سال گذشته به ‌واسطه شیوع کرونا از اجراهای محیطی بازماندم با حمایت سازمان توانستم تعزیه‌ اجرا و ضبط کنم، البته بهبود وضعیت فعلی به معنای خوب بودن نیست و به نظرم همچنان جای کار دارد. به ‌هر حال تعزیه هنری است که عامه مردم بدان علاقه دارند و می‌توانیم از طریق هنر نمایشی، پیام عاشورا را به مردم منتقل کنیم اما لازمه آن حمایت است. در سال‌های اخیر علاقه نوجوان‌ها و جوان‌ها به تعزیه افزایش یافته است.

 

* بسیاری از پژوهشگران و محققان تعزیه را یکی از اصیل‌ترین هنرها می‌دانند اما چرا وضعیت تعزیه در کشور آنچنان‌ که باید نیست؟ 

ببینید! این سوال را باید مسؤولان پاسخ دهند اما حقیقت این است که هنر تعزیه که به نام ایران اسلامی ثبت‌ شده به اندازه سایر هنرها که غربی هستند، حمایت نمی‌شود. ما حتی یک سالن مختص اجرای تعزیه نداریم و این لازمه‌اش این است که مسؤولان حمایت کنند، البته مدیران یکی دو سال گذشته پای‌کار آمده‌اند ولی باید ویژه‌تر باشد که متأسفانه این عدم اهتمام و حمایت باعث شده تعزیه در کشور ما بسیار غریب باشد.

 

* مراسم تعزیه‌ که شما در حال حاضر در بنیاد فرهنگی روایت فتح در حال برگزاری هستید بعد از یک دهه برپایی در دهه 80 و توقف آن، مجدد پس از چند سال با حضور یک گروه جوان و جدید در حال برپایی است. کمی درباره چگونگی حضور در این برنامه بفرمایید و اینکه شما خودتان به‌ واسطه اجراهای داخلی و خارجی وضعیت مخاطبان و علاقه‌مندان این هنر را چگونه می‌بینید؟

 ما 4-3 سالی است که با بنیاد فرهنگی روایت فتح در حال همکاری هستیم که 3 سال اخیر از طرف دفتر رهبری دانشگاه علمی-کاربردی و بنیاد روایت فتح به ‌صورت مشارکت این برنامه‌ها برپا شد اما امسال به‌صورت مستقل روایت فتح در حال برپایی این مراسم است، البته ظرفیت استفاده‌شده همگی جوان هستند که با ذوق و شوق در حال اجرا هستند و طبیعتا باید این میدان برای بچه‌ها فراهم شود تا جوان‌ها بتوانند هنرنمایی کنند که خوشبختانه در این ۲ سال اخیر این فضا فراهم ‌شده و برنامه‌های خوبی برپا شده است. ما درباره استقبال مخاطبان خارج نیز امسال در سوئد، نروژ و فنلاند برای اجرای تعزیه رفتیم. 

 

* پیشنهادتان برای استمرار برپایی تعزیه چیست؟

ببینید! انجمن تعزیه ایرانیان وجود دارد و خودم عضو آن هستم اما متأسفانه این انجمن قدرت اجرایی ندارد و به نظرم دولت باید پای‌کار آمده و قدرت اجرایی به آن بدهد که خیلی از کارها را بتواند طبق روال انجام دهد و این نیز نیازمند حمایت مسؤولان است. 

آیین بدرقه خادمان و زائران اجتماع بزرگ اربعینی‌ها با حضور عشاق اباعبدالله الحسین(ع) در مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، آیین بدرقه خادمان و زائران اجتماع بزرگ اربعینی‌ها، عصر روز پنجشنبه ۱۰ شهریورماه با حضور عشاق اباعبدالله الحسین(ع) در مصلای امام خمینی(ره) برگزار شد. خادمان، زائران و موکب‌داران اجتماع اربعین حسینی به این مراسم آمده بودند تا همزمان با شهادت حضرت رقیه(س)، خود را برای این سفر معنوی و نورانی آماده کنند. در این مراسم مرتضی طاهری، مداح خاندان عصمت و طهارت به مرثیه‌خوانی پرداخت و گروه سنج و دمام‌زنی به اجرای برنامه پرداختند. حضور پیکر 4 شهید گمنام زینت‌‌بخش مراسم بدرقه زائران و خادمان حسینی بود که با شعار «لبیک یا حسین» بر روی شانه خدمتگزاران اربعینی تشییع شد. این مراسم از شبکه‌های ۲ و ۳ سیما به صورت زنده پخش می‌شد. از شاخصه‌های مهم این مراسم حضور خانوادگی زائران اربعین حسینی بود که با پرچم‌های سرخ و سربندهای منقش به «سلام بر مهدی»، آمادگی خود را برای حضور در پیاده‌روی اربعین اعلام می‌کردند. حسین هوشیار، مداح اهل بیت نیز در بخشی از این مراسم به مداحی و مرثیه‌خوانی پرداخت. همچنین حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا پناهیان به سخنرانی پرداخت و به ضرورت حضور دسته‌جمعی زائران در مراسم اربعین حسینی اشاره کرد و گفت: این حضور مصداق حفظ حرمت اباعبدالله الحسین(ع) و خاندان عصمت و طهارت است. مؤمنان به این تشخیص رسیده‌اند که باید اربعین حسینی را گرامی بدارند. بانوانی که خود را به مراسم اربعین می‌رسانند دستوری ندارند که فرزندان خود را در آغوش بگیرند و این راه سخت را بروند اما آنان با الگو‌گیری از بانوان دشت کربلا این راه را می‌پیماید. این کارشناس مذهبی حضور ۲۰ میلیونی در پیاده‌روی اربعین حسینی را حرمت نگه داشتن مقام امام حسین در مقیاس جهانی دانست و گفت: کسی نباید پیاده‌روی اربعین را با لفظ عزاداری بیان کند، چرا که رسانه‌های معاند با سوءاستفاده از این لفظ، اربعین را به اندازه عزاداری محدود می‌کنند، در حالی که زائران اربعین برای یاری و نصرت رساندن در این مسیر گام می‌نهند؛ بنابراین خبرنگاران و رسانه ملی به این نکته توجه داشته باشند. پناهیان با خطاب قرار دادن مسؤولان ذی‌ربط نیز بیان داشت: از مسؤولان تقاضا داریم راه‌ها را برای زائران هموارتر و زیرساخت‌ها را آماده کنند تا اگر امسال ۵ میلیون زائر عازم کربلا می‌شود سال بعد شاهد حضور ۱۰ میلیونی زائران باشیم. اربعین حسینی باید جدی گرفته شود. عراقی‌های عزیز و خونگرم با همه مشکلاتی که دارند بهترین پذیرایی را از زائران اربعین به نمایش می‌گذارند، بنابراین لازم است زائران احترام و حال آنان را رعایت کنند و در همیاری، قدردانی و... کم نگذارند. 

در این مراسم حجت‌الاسلام محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، علیرضا زاکانی شهردار تهران و چند تن دیگر از مسؤولان حضور داشتند. در پایان مراسم نیز ابوذر روحی، مداح اهل‌بیت به مناسبت اربعین حسینی اجرای متفاوتی از سلام فرمانده را با موسیقی سنج و دمام به نمایش گذاشت.  

نهم شهریور ۱۳۴۷، شهرستان فردوس بر اثر یک زلزله هولناک تخریب می‌شود. خبر که به مشهد می‌رسد، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در مدرسه میرزاجعفر دوستان و شاگردان‌شان را جمع می‌کنند و از آنها سوال می‌کنند: آیا ما در قبال این مساله مسؤولیتی داریم یا خیر؟ و بلافاصله با بیوت مراجع تماس می‌گیرند، بازاریان را خبر می‌کنند و زمینه حرکت به سمت فردوس را فراهم می‌کنند. ۷۰ طلبه و استاد حوزه علمیه مشهد همراه با آیت‌الله خامنه‌ای، ۱۳ شهریور وارد شهرستان فردوس می‌شوند. شهربانی مانع فعالیت امدادگران می‌شود. عده‌ای از آنها را دستگیر می‌کنند اما آیت‌الله خامنه‌ای با تشکیل «پایگاه امداد و روحانیت» به عملیات امداد و نجات ادامه می‌دهند. این کاروان ۲ ماه در فردوس مستقر بوده و اقدامات امدادی فراوانی انجام می‌دهند؛ منظم کردن کمپ‌های پنج‌گانه جهت اسکان زلزله‌زدگان، تهیه غذای گرم برای اهالی، تهیه پوشاک و مایحتاج مورد نیاز مردم منطقه از سراسر کشور، ساخت حمام و ترمیم مساجد و مدارس، ابتکاراتی در حوزه ساخت خانه‌های زیرزمینی برای زمستان و تهیه دفاتر آماری، تلاش جهت برگشت مردم به زندگی دوباره و رونق کسب‌وکار و حل مشکلات مردم، همدردی و هم‌نفسی با مردم داغدیده و تسکین آلام روحی و روانی مردم از جمله اقدامات این کاروان در مدت حضور در شهرستان فردوس بود. این سفر در واقع نخستین اردوی جهادی ایران است که اقدامات انجام‌شده در آن به عنوان سیره جهادی معظم‌له در سال‌های بعد و در حوادثی مثل زلزله اسفراین، سیل قوچان و سیل ایرانشهر تکمیل می‌شود و اکنون اردوهای جهادی به عنوان یک شیوه مناسب و اثرگذار در بحران‌ها و کاهش محرومیت‌ها مطرح می‌شود. حالا به‌ مناسبت پنجاه‌و‌چهارمین سالگرد حضور جهادی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در واقعه زلزله فردوس در شهریورماه سال 1347، رویداد ملی جهاد مقدس در این شهر برگزار می‌شود. 

 

* دوباره فردوس خواندنی شد

همزمان با برگزاری رویداد ملی جهاد مقدس، کتاب «دوباره فردوس»- روایت حضور جهادی آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در زلزله فردوس در سال ۱۳۴۷- رونمایی می‌شود. به گزارش «وطن‌امروز»، همزمان با پنجاه‌و‌چهارمین سالگرد زلزله فردوس و حضور جهادی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این منطقه، از کتاب «دوباره فردوس» که روایتی از نخستین اردوی جهادی جوانان انقلابی است، رونمایی خواهد شد. این کتاب به قلم آقای سیدعلیرضا مهرداد نوشته شده و برای نخستین ‌بار، خاطرات منتشر نشده از رهبر معظم انقلاب در موضوع حضور ایشان در زلزله فردوس در این کتاب ۲۴۰ صفحه‌ای گنجانده شده است. 

گفتنی‌ است حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) به عنوان یک روحانی مردمی و دغدغه‌مند، پس از اطلاع از وقوع زلزله فردوس در سال ۱۳۴۷ به این شهرستان سفر و طی حضور ۲ ماهه در این شهر، ضمن جمع‌آوری کمک‌های مردمی، پایگاه امداد روحانیت را ایجاد کردند و اقدامات مهمی را در خدمت‌رسانی به مردم زلزله‌زده فردوس سامان دادند. مراسم رونمایی کتاب «دوباره فردوس» با حضور جمعی از مسؤولان کشوری، فرهیختگان، نخبگان و فعالان عرصه جهاد و خدمت‌رسانی در مصلای نماز جمعه شهرستان فردوس یکشنبه ۱۳ شهریورماه، ساعت ۸ صبح برگزار خواهد شد.

در حالی ‌که قرار بود کنسرت‌ «به رنگ صدا»ی همایون شجریان، از روز گذشته در کانادا اجرا شود، این خواننده در صفحه اینستاگرامی خود از تعویق کنسرت‌ها به دلیل مشکل ویزا خبر داده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، همایون شجریان پیش از این اعلام کرده بود کنسرت به رنگ صدا همراه با ارکستر سیاوش دوم و سوم سپتامبر (۱۱ و ۱۲ شهریور) در تورنتو، چهارم و پنجم سپتامبر (۱۳ و ۱۴ شهریور) در مونترال، نهم و دهم سپتامبر (۱۸ و ۱۹ شهریور) در ونکوور و ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) در کَلگری کانادا برگزار خواهد شد. این خواننده اما 2 روز پیش در تاریخ دهم در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد زمان برگزاری کنسرت‌های او در کانادا به دلیل آماده نشدن ویزای تعدادی از اعضای ارکستر سیاوش به ماه ژانویه تغییر کرد. درباره علت تغییر زمان برگزاری کنسرت‌های شجریان در صفحه اینستاگرام این خواننده چنین توضیح داده شده است: «امروز یکم سپتامبر ۲۰۲۲ متاسفانه آخرین فرصت دریافت ویزای همایون شجریان و تعدادی از اعضای گروه سیاوش از دست رفت. این در حالی است که پس از گذراندن مراحل طولانی اخذ ویزا و انتظار هر روزه ما و پیگیری‌های وکیل پروژه، نیمی از اعضا در تورنتو و نیمی دیگر به همراه همایون شجریان در ایران منتظر هستند... . در حال حاضر ۱۲ نفر از اعضای ایرانی و غیرایرانی گروه سیاوش که نیازمند دریافت ویزا نبوده‌اند برای تمرین‌های نهایی از محل اقامت‌شان به تورنتو رسیده‌اند اما برای حضور دیگر اعضا متاسفانه امروز پس از آخرین پیگیری‌های وکیل متوجه شدیم ویزای چند تن از هنرمندان اصلی گروه سیاوش همچنان در پروسه اداری است و هنوز به مرحله صدور نرسیده است».

شجریان همچنین در پست خود اعلام کرد تاریخ برنامه‌های تور کانادا به ماه ژانویه موکول می‌شود اما تاریخ دقیق آن هنوز مشخص نیست و زمان جدید برگزاری، تا هفته آینده به اطلاع عموم می‌رسد.  

 

روح‌الامین «سبایا» را برای حضرت رقیه کشید

حسن روح‌الامین همزمان با شب شهادت حضرت رقیه(س) از تابلوی نقاشی «سبایا» رونمایی کرد. 

به گزارش «وطن‌امروز»، حسن روح‌الامین، هنرمند نقاش دهم شهریور (چهارم ماه صفر) مصادف با شب شهادت حضرت رقیه(س) در صفحه شخصی خود در فضای مجازی از تابلو نقاشی «سبایا» با موضوع شهادت حضرت رقیه(س) در خرابه شام رونمایی کرد. روح‌الامین در توضیح این اثر نوشته است: «دیگر ز سفر بدم می‌آید/ کی می‌بری‌ام پدر به خانه؟» این هنرمند تابلو نقاشی «سبایا» را به ارادتمندان آن حضرت بویژه مدافعان حرم حضرت رقیه(س) تقدیم کرده است. 

***

عباس معروفی درگذشت

عباس معروفی، رمان‌نویس و شاعر به دلیل ابتلا به سرطان در ۶۵ سالگی در آلمان درگذشت. به گزارش «وطن‌امروز»، صفحه اینستاگرام خانه هدایت برلین که صفحه رسمی معرفی و انتشار آثار عباس معروفی است، پنجشنبه (دهم شهریور) از درگذشت این شاعر خبر داد و نوشت: «جان ما، جاودانه شد». 

***

«میشه که بشه» به فصل دوم رسید

فصل دوم «میشه که بشه» به تهیه‌کنندگی کامران سیف‌اللهی با موضوع تجربه‌گرایی مشاغل توسط جوانان، برای پخش از شبکه نسیم جلوی دوربین رفت. به گزارش «وطن‌امروز»، تولید فصل دوم برنامه «میشه که بشه» به تهیه‌کنندگی و طراحی کامران سیف‌اللهی، کارگردانی سیدعماد کریمی‌فرد و با همراهی گروهی از جوانان، برای پخش از شبکه نسیم آغاز شد. سوژه این فصل «میشه که بشه» مهاجرت معکوس است که به موضوع تجربه‌گرایی مشاغل توسط جوانان می‌پردازد. این برنامه تلویزیونی قصد دارد به مخاطب نشان دهد که در نواحی و مناطق مختلف ایران اسلامی می‌توان با کمترین هزینه، شغل‌ ایجاد کرد. 

عوامل تولید برنامه با سفر به استان‌های مازندران، گلستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، سمنان، اصفهان، یزد، کرمان، فارس، بوشهر، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، خوزستان، لرستان، کرمانشاه، کردستان، آذربایجان و گیلان به دنبال نمایش فعالیت افرادی هستند که توانسته‌اند در روستاها شغل ایجاد کنند. 

***

نمایشگاه اربعین سلام آغاز به کار کرد

نمایشگاه کالای فرهنگی خانواده و ملزومات سفر «اربعین سلام» در مصلای تهران آغاز به کار کرد. به گزارش «وطن‌‌امروز»، نمایشگاه کالای فرهنگی خانواده و ملزومات سفر اربعین سلام شامل محصولات فرهنگی و اسلامی از جمله پوشاک، کتیبه، لوازم سفر آسان و نوشت‌افزار در مصلای تهران آغاز شد. همچنین در این نمایشگاه طرح نذر حجاب، کلاس عربی رایگان و آیین بدرقه خادمان و زائران راهپیمایی جهانی اربعین حسینی اجرا می‌شود. این نمایشگاه از چهارشنبه ۹ شهریورماه در مصلای تهران آغاز شده است و تا ۱۴ شهریورماه ادامه دارد. 

***

«درخت خاموش» از چهارشنبه در سینماهای هنر و تجربه

فیلم «درخت خاموش» تولید مشترک ایران و ترکیه از چهارشنبه هفته جاری، در سینماهای گروه هنر و تجربه روی پرده می‌رود. به گزارش «وطن‌امروز»، اکران فیلم سینمایی «درخت خاموش» که محصول مشترک 2 کشور ایران و ترکیه است، از چهارشنبه 16 شهریورماه در سینماهای گروه تجربه و هنر آغاز خواهد شد. این فیلم با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی، بخش سینمایی شبکه TRT ترکیه و با همکاری معاونت سینمایی وزارت فرهنگ ترکیه در این کشور ساخته ‌شده که تاکنون ۲۰ جایزه بین‌المللی کسب کرده است. درخت خاموش درباره زندگی نویسنده‌ای ا‌ست که در مرز جدایی از همسرش قرار دارد و در همین حین برملا شدن رازی از زندگی گذشته پدرش او را در مسیر جدیدی قرار می‌دهد.