علی‌ای‌حال هنوز پرونده اثرات و پیامدهای پرواز با هواپیما یعنی تاثیر بر گرمایش زمین و تخریب لایه ازن بسته نشده بود که به آن سفرهای فضایی نیز اضافه شد! تحقیقات جدید محققان دانشگاه کانتربوری نیوزیلند نشان داده است افزایش سفرهای فضایی می‌تواند تلاش‌ها برای ترمیم حفره لایه ازن را خنثی کند. 

اگرچه کارشناسان سازمان ملل ادعا کردند لایه ازن در حال ترمیم است و تا ۵۰ سال دیگر سوراخ موجود در لایه استراتوسفر بر فراز قطب جنوب به طور کامل بسته خواهد شد اما آیا امکان دارد این ترمیم به تعویق بیفتد؟ محققان دانشگاه کانتربوری اشاره کردند اگرچه انتشار آلاینده ناشی از پرتاب موشک در حال حاضر در مقایسه با سایر فعالیت‌های انسانی نسبتا کم است اما می‌تواند در دهه‌های آینده به انتشار گازهای گلخانه‌ای از صنعت هوانوردی تبدیل شود. بر اساس گزارش فرانس24، در حال حاضر حدود 70 کشور آژانس فضایی دارند و شرکت‌های گردشگری فضایی خصوصی، محل تجارتی برای میلیاردرها هستند که پتانسیل رشد دارند. ارزش بازار جهانی پرتاب فضایی در سال 2022 تقریبا 14.5 میلیارد دلار بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 تقریبا ۳ برابر شود و به نزدیک 43 میلیارد دلار برسد. به گفته دالاس کاسابوسکی (تحلیلگر در موسسه مشاوره فضایی نورثرن اسکای)، یک پرواز گردشگری فضایی که حدود یک ساعت و نیم طول می‌کشد، می‌تواند به اندازه یک پرواز ۱۰ ساعته در اقیانوس اطلس آلودگی ایجاد کند. یکی از آلاینده‌ها، کربن سیاهی است که بر اثر پرتاب هر موشک به صورت ذرات دوده در جو آزاد می‌شود. این ذرات می‌توانند به مدت ۲ سال و نیم در سطوح بالاتر اتمسفر، جایی که بارانی برای شستن آنها وجود ندارد، باقی بمانند تا اینکه به مرور روی زمین مستقر شوند. تمام موتور‌های موشکی که سوخت هیدروکربنی می‌سوزاند، دوده تولید می‌کند. موتور‌های موشک سوخت جامد مانند موتور‌هایی که در گذشته در تقویت‌کننده‌های شاتل فضایی ناسا استفاده می‌شدند، ترکیبات فلزی را می‌سوزانند و ذرات اکسید آلومینیوم را همراه با اسید هیدروکلریک منتشر می‌کنند که هر دو اثر مخربی بر جو دارند. از طرف دیگر موتور BE-3 هیدروژن مایع و اکسیژن مایع را برای ایجاد نیروی رانش ترکیب می‌کند. کارشناسان می‌گویند این موتور در مقایسه با سایر موتور‌های موشک آلاینده بزرگی نیست و عمدتا آب همراه با برخی محصولات احتراق جزئی منتشر می‌کند.

 دانشمندی با نام کارن روزنلوف می‌گوید بزرگ‌ترین مشکل این است که موشک‌ها لایه‌های بالاتر جو را آلوده می‌کنند. به گفته مارتین راس (دانشمند جوی) میزان سوختی که در حال حاضر توسط صنعت فضایی سوزانده می‌شود، کمتر از یک درصد سوختی است که توسط هوانوردی می‌سوزد. از دید وی اگر تاکنون تاثیر پرتاب موشک بر جو ناچیز بوده، به این دلیل بوده است که راه‌اندازی چنین موشک‌هایی زیاد نبوده است.

اگر در این باره بخواهیم جمع‌بندی داشته باشیم باید گفت دولت‌ها، هنوز حد دقیق و مشخصی میان قلمرو هوایی و فضایی تعریف نکرده‌اند. باید مانند مقررات حقوق هوایی برای سفرهای گردشگری فضایی نیز مقررات جامعی را برای پیشگیری از آلودگی محیط‌ زیست فضا و زمین تدوین کرد تا فرآیند احراز صلاحیت دولت‌ها در رسیدگی به جرائم زیست‌محیطی ارتکابی در داخل سفینه فضایی یا روی اجرام آسمانی نظیر ماه و در روی عرشه ایستگاه فضایی را تسهیل کند. بر همین اساس کوشا و همکاران (1399) در مقاله خود با عنوان «تعهدات زیست‌محیطی دولت‌ها در سفرهای گردشگری فضایی» به این مساله پرداخته‌اند. بر اساس نتایج این مقاله، هنوز نکات مبهمی درباره حفاظت از محیط‌ زیست فضا و زمین وجود دارند. 

با توجه به گزارش دفتر طرح ملی حفاظت لایه ازن، درباره برنامه زمانبندی میزان مصرف هیدروفلورکربن‌ها در کشور‌های در حال توسعه و جلوتر بودن 32 درصدی ایران از مفاد پروتکل مونترال و تعهدات و از آنجایی که شعار روز جهانی ازن 2023 «پروتکل مونترال: ترمیم لایه ازن و کاهش تغییرات اقلیمی» انتخاب شده است و کشور ما نیز جزو کشور‌های پیشرو بوده و مورد قدردانی سازمان ملل نیز قرار گرفته است، پیشنهاد می‌شود درباره تاثیر حمل‌و‌نقل هوایی و سفرهای گردشگری تفریحی فضایی، مطالعات و گردهمایی‌هایی تخصصی انجام و به این موضوع مهم چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌الملل پرداخته و ایران در این موضوع مهم پیشگام شود زیرا سوراخ شدن لایه ازن یک مشکل بهداشتی و زیست‌محیطی است و تابش بیش از حد اشعه فرابنفش نور خورشید تهدیدی برای هر نوع زندگی روی کره زمین محسوب می‌شود. لذا پیشنهاد می‌شود در گام اول با موضوعات ترویجی و فرهنگ‌سازی آغاز شود؛ به عنوان مثال به ‌رغم وابستگی شدید برخی به حمل‌و‌نقل هوایی حتی در مسافت‌های کوتاه، حتی المقدور و در صورت داشتن زمان و... از قطار یا وسائل نقلیه دیگری جز هواپیما استفاده شود که یا مصرف سوخت کمتر یا نسبتا پاک‌تری دارند یا اثر مخرب کمتری بر محیط، گرمایش زمین و بحران‌های آب و هوایی داشته باشند و از همه مهم‌تر به حفظ محیط‌ زیست و بویژه ترمیم لایه ازن کمک شایانی کنند.

کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی محیط‌ زیست - عضو بنیاد حفاظت از محیط‌ زیست و حیات‌وحش ایران *

سرپرست معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران از تغییرات طرح ترافیک تا پایان امسال خبر داد. محسن هرمزی 

در این باره گفت: موضوعی که در دست اجرا داریم وضع مقررات جدید و تغییر در طرح موجود ترافیک است که آن را تا پایان سال عملیاتی می‌کنیم و امیدواریم با اجرایی شدن آن، مدیریت بهتری را در محدوده‌های ترافیکی شاهد باشیم.

 

تداوم حملات صهیونیست‌ها به نوار غزه منجر به از دسترس خارج شدن امکانات اولیه زندگی همچون آب، برق و گاز و کمبود دارو، تجهیزات پزشکی و جراحی و حتی سوخت و ایجاد شرایط وخیم انسانی شده است که جان غیرنظامیان را به خطر می‌اندازد. در چنین شرایطی وزیر جنگ رژیم صهیونیستی دستور محاصره کامل نوار غزه را صادر کرده است. این در حالی است که محاصره فلسطینیان با هدف محروم‌سازی غیرنظامیان از دسترسی به نیازهای اولیه بشری به حادترین مراحل خود رسید، چنانکه رئیس کمیته صلیب سرخ جهانی در بیانیه خود این مخاصمه را یک فاجعه جهانی قلمداد کرده است. در این شرایط حتی بیم آن می‌رود ادامه این جنایت‌ها بدون توجه به راه‌حل‌های انسانی موجب بروز فجایع بزرگ انسانی و شیوع بیماری‌های واگیر شود. بدون تردید می‌توان اذعان داشت مصادیق یادشده از موارد فاحش نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه است، درنتیجه موجبات مسؤولیت بین‌المللی امران و عاملان آن را فراهم می‌آورد. در همین ارتباط کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران در راستای وظایف و ماموریت‌های خود مراتب نگرانی عمیق خود را نسبت به وضعیت موجود در سرزمین‌های اشغالی اعلام کرده و بر این باور است مقررات و عرف حقوق بین‌الملل بشردوستانه بویژه کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو (1949) و دیگر اسناد مرتبط در جریان مخاصمات چند روز اخیر در غزه از سوی رژیم اشغالگر صهیونیستی نقض شده است. در این راستا در بیانیه کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران درباره درگیری‌های اخیر و جاری فلسطین، از همه نهادهای مرتبط خواسته شده ضمن مستند‌سازی نقض‌های گسترده و سازمان‌یافته حقوق بشردوستانه، زمینه پایان بخشیدن به بی‌کیفرمانی مرتکبان این جنایات بین‌المللی را فراهم آورند. کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران با اذعان به اهمیت و حساسیت وضعیت موجود در غزه از تمام دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و دیگر کنشگران عرصه بین‌الملل بویژه کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال‌احمر خواسته به منظور کاهش آلام و کمک به نیازمندان و تسکین درد مردم غزه، ضمن محکومیت این وضعیت، با اتخاذ همه تدابیر ضروری و اقدامات لازم، از ادامه نقض‌های فاحش حقوق بین‌الملل بشردوستانه از سوی اشغالگران جلوگیری به عمل آورند. به همین منظور از همه کشورها بویژه کشورهای دارای مرز مشترک با فلسطین درخواست شده با هدف کمک‌رسانی و ارائه خدمات بشردوستانه اهتمام و مساعی خود را به‌کار گیرند.

در این باره رئیس جمعیت هلال‌احمر در نشست کمیته حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران خواستار ورود مجامع بین‌المللی برای توقف حملات علیه غیر نظامیان فلسطین شد.

جلسه فوق‌العاده کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران با موضوع بررسی وضعیت سرزمین‌های اشغالی با حضور پیرحسین کولیوند، رئیس جمعیت هلال‌احمر و راضیه عالیشوندی، سرپرست معاونت امور بین‌الملل و حقوق بشردوستانه جمعیت هلال‌احمر و اعضای کمیته ملی حقوق بشر دوستانه برگزار شد. رئیس جمعیت هلال‌احمر گفت: ناظران بین‌المللی شاهد وقوع حملات گسترده علیه غیرنظامیان در نوار غزه و کشته و زخمی‌شدن هزاران انسان غیرنظامی ‌بیگناه شامل کودکان و زنان و سالمندان هستند. وی در ادامه با بیان اینکه بر اساس گزارشات دریافتی، غیرنظامیان بدون دریافت هرگونه کمک و امداد، به شکلی بی‌دفاع در زیر شدیدترین حملات قرار دارند، افزود: طبق گزارش واصله از جمعیت هلال‌احمر فلسطین، تیم‌های امدادی آن جمعیت در حال فعالیت میدانی در استان‌های جنوبی و شمالی هستند. کولیوند در ادامه خاطرنشان کرد: در این شرایط جمعیت هلال‌احمر فلسطین فقط با ۲۸ دستگاه آمبولانس در حال خدمت‌رسانی است و ظرفیت نیروی انسانی آن جمعیت ۹۶ نفر شامل کارکنان، امدادگران و داوطلبان است. به گفته وی سوخت، لوازم جراحی، دارو و ملزومات پزشکی، اقلام یکبارمصرف پزشکی و قطعات یدکی (تجهیزات پزشکی و وسایل نقلیه)، لوازم ضروری از جمله لوازم جراحی و سایر نیاز‌ها از جمله ملزوماتی است که باید به دست هلال‌احمر فلسطین رسانده شود. 

کولیوند با اشاره به اینکه جمعیت هلال‌احمر فلسطین با کمیته بین‌المللی صلیب سرخ در تماس و ظرفیت‌های عملیاتی آن جمعیت در تاسیسات و بیمارستان‌ها رو به افزایش است، ادامه داد: این درگیری‌ها منجر به خسارت شدید به پایگاه هلال‌احمر فلسطین در شمال غزه و پایگاه اصلی جمعیت هلال‌احمر فلسطین در شهر غزه و همچنین شهادت تعدادی از امدادگران هلال‌احمر فلسطین شده است. 

رئیس جمعیت هلال‌احمر در ادامه خاطرنشان کرد: اعلام آمادگی برای ارسال کمک‌ها و محموله‌های بشردوستانه و اعزام تیم‌های درمانی به منطقه، ارسال نامه به رئیس هلال‌احمر فلسطین جهت تعیین نیاز‌های مورد نظر، ارسال پیام‌های جداگانه به روسای جمعیت‌های ملی سوریه، لبنان و مصر جهت اعلام آمادگی ارسال محموله‌های امدادی و همچنین اعزام تیم‌های درمانی به آن کشور‌ها برای خدمت به مصدومان، مجروحان و آسیب‌دیدگان فلسطینی، ارسال نامه‌های جداگانه به رئیس کمیته صلیب سرخ جهانی و رئیس منطقه‌ای فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال‌احمر جهت اقدام برای اعلام بیانیه کمک‌رسانی و ایجاد شرایط برای ارسال اقلام امدادی مورد نیاز مردم فلسطین از جمله اقداماتی بوده که هلال‌احمر ایران از زمان وقوع درگیری‌ها برای کمک به مردم فلسطین انجام داده است. 

وی ادامه داد: هلال‌احمر ایران برای پذیرش و درمان مجروحان فلسطینی در بیمارستان‌های جمهوری اسلامی و ارسال کمک‌ها و محموله بشردوستانه آمادگی دارد و در تماس تلفنی با روسای هلال‌احمر مصر، سوریه و لبنان و همچنین با رئیس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ آمادگی خود برای ارسال محموله‌های امدادی و اعزام تیم‌های درمانی یا اعزام مصدومان به بیمارستان‌های امن جهت مداوا را اعلام کرده است.

کولیوند افزود: علاوه بر این با رئیس کمیته اسلامی هلال بین‌الملل (ICIC) جهت بهره‌گیری از امکانات و نیروی انسانی جمعیت‌های ملی مسلمان عضو این کمیته برای کمک به آسیب‌دیدگان این درگیری‌ها و همچنین کمک به ایجاد شرایط ارسال محموله‌های امدادی و نیرو‌های درمانی به مکان‌های مورد نیاز برای کمک به مصدومان مکاتبه شده است. 

رئیس جمعیت هلال‌احمر در پایان بر ورود هر چه زودتر مجامع بین‌المللی به کشتار غیرنظامیان در غزه تاکید کرد و گفت: از کمیته بین‌المللی صلیب سرخ درخواست کرده به دنبال راهی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به فلسطین باشد و به محض فراهم شدن این امکان محموله کمک‌های بشردوستانه هلال‌احمر ایران به فلسطین ارسال خواهد شد. این جلسه اضطراری کمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران به منظور روشن کردن ابعاد اقدامات ضدحقوق بشردوستانه شکل گرفته علیه مردم مظلوم غزه و فلسطین اشغالی تشکیل شد و ضمن محکومیت این وضعیت، با صدور بیانیه‌ای پایان پذیرفت.

سازمان هواشناسی با اشاره به تداوم بارش‌ها در نوار شمالی کشور، از ورود سامانه بارشی جدید به کشور طی روز دوشنبه و تشدید فعالیت آن در روز سه‌شنبه خبر داد. طبق گزارش‌های موجود، بارش‌ها نخستین ماه پاییز نرمال بوده است و آنگونه که سازمان هواشناسی پیش‌بینی  کرده تا پایان ماه اغلب استان‌های کشور بارانی هستند و در ارتفاعات بعضا برف خواهد بارید. در این باره رئیس سازمان ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به آخرین وضعیت جوی استان‌های کشور بیان کرد: بر اساس تحلیل آخرین نقشه‌های پیش‌یابی هواشناسی شنبه (امروز) در نوار شمالی و بخش‌هایی از شرق کشور و یکشنبه (فردا) در شمال غرب و شمال کردستان بارش پراکنده پیش‌بینی می‌شود. وی افزود: روز دوشنبه با ورود سامانه بارشی به کشور در شمال غرب، سواحل دریای خزر، ارتفاعات و دامنه‌های جنوبی البرز بارش پیش‌بینی می‌شود.‌ روز سه‌شنبه بارش ضمن تشدید در سواحل، به شمال شرق کشور نیز کشیده خواهد شد. ضیاییان تاکید کرد: همچنین طی یکشنبه و دوشنبه در غرب و زاگرس مرکزی و سه‌شنبه در نیمه‌جنوبی کشور وزش باد شدید رخ می‌دهد که در برخی مناطق همراه با خیزش گرد و خاک خواهد بود. وی درباره وضعیت جوی تهران نیز  تصریح کرد: آسمان تهران شنبه (امروز) صاف تا کمی ابری و در بعضی ساعت‌ها با وزش باد با حداقل دمای ۱۳ و حداکثر دمای ۱۹ درجه سانتیگراد و روز یکشنبه (فردا) صاف تا کمی ابری، در بعضی ساعت‌ها با وزش باد و اواخر وقت افزایش ابر با حداقل دمای ۱۵ و حداکثر دمای ۲۴ درجه سانتیگراد پیش‌بینی می‌شود.