طرح «شفافیت قوای سه‌گانه» تأیید شد

هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با بررسی اصلاحات مجلس درباره تبصره ۲ ماده ۲ طرح شفافیت قوای سه‌گانه، آن را مغایر سیاست‌های کلی نظام تشخیص نداد. به گزارش ایسنا، هیات عالی نظارت دیروز به منظور ادامه بررسی رفع یا بقای مغایرت مصوبه اصلاحی مجلس درباره طرح شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاه‌های اجرایی و نیز لایحه برنامه هفتم پیشرفت، به ریاست آیت‌الله آملی‌لاریجانی تشکیل جلسه داد. هیات عالی نظارت پس از شور و بیان نظرات نماینده رئیس‌جمهور، نماینده رئیس مجلس شورای اسلامی و برخی اعضا، اصلاح انجام شده در تبصره ۲ ماده ۲ طرح شفافیت قوای سه‌گانه و دستگاه‌های اجرایی را رافع مغایرت پیشین این هیات تشخیص داد و آن را تایید کرد. 

***

اژه‌ای: وزیر سابق جهاد کشاورزی به ۳ سال زندان محکوم شد

رئیس قوه‌قضائیه در دانشگاه یاسوج در پاسخ به مطالبه دانشجویان درباره وضعیت پرونده قضایی وزیر سابق جهاد کشاورزی، گفت: وزیر سابق به ۳ سال زندان محکوم شد. حجت‌الاسلام‌والمسلمین غلامحسین محسنی‌اژه‌ای دیروز (سه‌شنبه 25 اردیبهشت) در جریان سفر به استان کهگیلویه‌وبویراحمد، در دانشگاه یاسوج حاضر شد تا با دانشجویان و جوانان به صورت مستقیم گفت‌وگو کند. وی در این نشست دانشجویی درباره پرونده وزیر سابق جهاد کشاورزی اظهار داشت: بررسی و محاکمات انجام گرفت و نامبرده به ۳ سال حبس محکوم شد؛ در کل، در این پرونده برای ۸ نفر اعم از وزیر و معاون وزیر، حکم صادر شد که اخیرا با درخواست اعمال ماده ۴۷۷ از ناحیه محکومان مواجه شده‌ایم.

* احضار ۲ وزیر سابق

حجت‌الاسلام‌والمسلمین ‌اژه‌ای همچنین بیان داشت: در پرونده چای دبش روز گذشته ۲ وزیر سابق جهت تحقیقات پرونده احضار شدند. وی اظهار کرد: در قضیه چای دبش این خود دولت و قوه‌قضائیه بودند که موضوع را کشف، پیگیری و اطلاع‌رسانی کردند، در این موضوع، در ابتدای امر، موضوع به معاون اول رئیس‌جمهور گزارش شد و آقای مخبر این موضوع را پیگیری و اقدامات مقتضی را در قبال عناصر دخیل در قضیه مزبور اعمال کرد. همچنین بازرسی ویژه دفتر رئیس‌جمهور و واجا نیز موضوع را پیگیری کرد و سازمان بازرسی کل کشور به عنوان زیرمجموعه قوه‌قضائیه نیز به موضوع ورود کرد. رئیس عدلیه افزود: در این پرونده عدد بزرگی بالغ بر ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار مطرح است و تاکنون ۴۵ نفر در این باره تفهیم اتهام شده‌اند و از تعداد بیشتری نیز تحقیقات به عمل آمده است؛ همچنین روز گذشته در رابطه با پرونده مزبور ۲ وزیر سابق احضار شدند.

***

رئیسی: افزایش کیفیت اینترنت در دستور کار قرار گیرد

رئیس‌جمهور با ضروری دانستن بهره‌گیری وزارت ارتباطات از آخرین فناوری‌ها، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی کشور و افزایش کیفیت اینترنت برای مردم و کسب‌وکارها را مهم‌ترین ماموریت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اعلام کرد. به گزارش ایرنا، سیدابراهیم رئیسی دیروز در بیستمین مقصد جلسات نظارت ستادی از دستگاه‌های اجرایی، به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رفت و پس از بازدید از نمایشگاه آخرین خدمات و دستاوردهای ارتباطی و اطلاعاتی، دستور افتتاح ۶ پروژه بزرگ زیرساختی و آغاز اجرای قرارداد خرید انبوه تجهیزات ارتباطی از تولیدکنندگان داخلی از سوی اپراتورها را نیز صادر کرد. رئیسی با ضروری دانستن بهره‌گیری وزارت ارتباطات از آخرین دستاوردها، فناوری‌ها و تجهیزات به‌روز و پیشرفته، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی کشور بر اساس آخرین فناوری‌های نوین را از مهم‌ترین ماموریت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دانست و افزود: یکی دیگر از ماموریت‌های مهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مساله افزایش کیفیت اینترنت برای مردم و کسب‌وکارهاست.  رئیس‌جمهور با اشاره به آمارهای رشد سرعت و کیفیت ارتباطات اینترنتی در کشور تصریح ‌کرد: در این زمینه نباید صرفا به آمارهای کمی داخلی اتکا کرد و باید وضعیت را به ‌شکل مقایسه‌ای با دیگر کشورها ارزیابی کرد. لذا باید با تلاش جهادی برای ارتقای بیش از پیش کیفیت و سرعت اینترنت تلاش کنیم.  وی تلاش برای تکمیل و استقرار کامل دولت هوشمند را ماموریت مهم دیگر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برشمرد و گفت: استقرار دولت الکترونیک برخلاف دوره‌های گذشته که فقط ۳۰ درصد محقق شده بود، در این دولت پیشرفت خوبی داشته است و چنانکه مطرح شد ۹۸ درصد دستگاه‌ها تاکنون به سامانه دولت همراه متصل شده‌اند.

***

امیر واحدی: نیروی هوایی ارتش آماده پاسخگویی به هرگونه تهدیدی است

فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفت: نیروی هوایی امروز آماده پاسخگویی به هرگونه تهدیدی بوده و با قدرت در مقابل دشمنان ایستاده است. به گزارش مهر، امیر سرتیپ حمید واحدی دیروز در مراسم تجلیل از پیشکسوتان و فرماندهان اسبق این نیرو در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، اظهار کرد: امروز بحمدالله نیروی هوایی ارتش به برکت حضور و زحمات پیشکسوتان، بسیار آماده‌تر از قبل برای انجام هر ماموریتی است. وی افزود: کارکنان جوان نیروی هوایی با الگوگیری از پیشکسوتان این نیرو که در دفاع‌مقدس خوش درخشیدند، در این برهه از زمان در بهترین وضعیت در حال انجام ماموریت و از آمادگی بسیار خوبی برخوردار هستند. امیر سرتیپ واحدی با بیان اینکه جوانان ما در این نیرو با عشق و ولایتمداری کامل در خدمت انقلاب و نظام هستند، گفت: نیروی هوایی به پشتوانه جوانان این نیروی ولایتمدار، امروز آماده پاسخگویی به هرگونه تهدیدی بوده و با قدرت در مقابل دشمنان ایستاده است. فرمانده نیروی هوایی ارتش با بیان اینکه اقتدار و سربلندی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به برکت جان‌فشانی پیشکسوتان ما در دفاع‌مقدس بویژه خلبان‌های شجاع نیروی هوایی به وجود آمده است، گفت: لازمه قدردانی از پیشکسوتان رسیدن به شناخت کافی درباره این عزیزان است که چگونه در دوران جنگ در مقابل دشمن تا بن دندان مسلح ایستادند و دوران پرافتخار ما را امروز رقم زدند.

رئیس‌جمهور «قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها» را که در جلسه علنی روز دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ مجلس شورای اسلامی تصویب و سپس به تأیید شورای نگهبان رسید، برای اجرا به قوه‌قضائیه، وزارت کشور، وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ابلاغ کرد. رئیسی همچنین «قانون تمدید مهلت اجرای قانون اساسنامه شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران» را برای اجرا به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ابلاغ کرد.

گروه سیاسی: جمعه گذشته (21 اردیبهشت) در پی برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی، چهره تمام 290 نماینده‌ای که باید روی کرسی‌های ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان تهران بنشینند، مشخص شد.

درباره اتفاقات اخیر و بایسته‌های مجلس آینده با دکتر حسن خجسته‌باقرزاده گفت‌وگو کردیم. وی معتقد است پس از اتمام انتخابات و مشخص شدن ترکیب نهایی مجلس، مهم کار قوی برای مردم است و نباید به مسائل حاشیه‌ای پرداخت. گفت‌وگوی «وطن امروز» با این استاد دانشگاه که سوابقی چون معاونت صدای سازمان صداوسیما را در پرونده کاری خود دارد، در ادامه می‌آید. 

***

* درباره میزان مشارکت مردم در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی چه نظری دارید؟ منظورمان هر 2 دور است.

در دور اول شاهد یک مشارکت مطبوع و مناسب از سوی مردم بودیم. آن هم با توجه به مسائلی که پیش آمده بود و تبلیغاتی که علیه مشارکت مردم انجام می‌شد اما در دور دوم طبیعی است که غالبا مشارکت کمتر می‌شود، لذا ما نباید دور اول و دوم را با هم مقایسه کنیم. معمولا در دور دوم مشارکت کاهش می‌یابد.

 در همین بحث مشارکت مردمی به نظر می‌رسد در این دوره مردم بیشتر به اشخاص رای دادند نه لیست‌ها، چرا که از لیست‌های مختلف نمایندگانی راهی مجلس شدند.

موردی که شما گفتید به اشخاص رای داده شد اگر همیشه اینطور باشد و در دوره‌های بعد هم شاهد چنین مساله‌ای باشیم، خوب است. در آن صورت متوجه می‌شویم مردم به بلوغ سیاسی رسیده‌اند و دنبال انتخاب‌های ویژه‌ای هستند که خود مد نظر دارند. البته لیست می‌تواند مردم را راهنمایی کند ولی به نظر من مطلوب‌تر آن است که مردم خودشان انتخاب کنند. یعنی با شناخت روی کاندیداها به آنها رای بدهند. این مساله در بلوغ سیاسی مردم فوق‌العاده موثر است و باید آن را به فال نیک بگیریم. البته باز هم عرض می‌کنم که باید ببینیم این مساله در آینده تداوم دارد یا نه؟ آن وقت با قطعیت بیشتری می‌توانیم نظر بدهیم که بلوغ سیاسی‌ جامعه تا چه میزان رشد کرده است.

* در این دوره از انتخابات یکسری بداخلاقی‌هایی هم انجام شد که بخشی از آن بازمی‌گردد به موضوع تحریم انتخابات؛ بیشتر هم جریان اصلاح‌طلب و حداقل بخش قابل توجهی از آنها به تحریم انتخابات پرداختند؛ به نظر شما چنین رفتاری از کجا نشأت می‌گیرد؟

یکی از دوستان اصلاح‌طلب یک تعبیری داشت که می‌گفت «این جرزنی است». به نظر من تحریم در جمهوری اسلامی معنا ندارد. حالا به هر دلیل که باشد. گرایشات باید مختلف باشد و از احزاب و گرایش‌های مختلف بیایند و مشارکت کنند. کشور به همه گرایشات احتیاج دارد و مواجهه اینها با هم، با مواضع و موضوعات مختلف و در نهایت حضور اقشار مختلف مردم، موجب رشد و ارتقا می‌شود. از مشارکت گرایشات گوناگون هم نباید نگران باشیم و باید استقبال کنیم.

* ترکیب مجلس دوازدهم را چطور می‌بینید؟

گرایشات گوناگون در مجلس حضور دارند و مسؤولیت هم خیلی سنگین است. کسی که نماینده مردم می‌شود، آن هم در نظام اسلامی، خیلی مسؤولیت سنگینی دارد. باید دعا کنیم آنچه در توان دارند انجام بدهند و شاهد یک مجلس قوی در جهت رفع مشکلات کشور و مردم باشیم. 

* در کوران رقابت‌ها شاهد بودیم تعدادی از چهره‌ها که اتفاقا در یک طیف یا جریان سیاسی هم قرار داشتند، دست به یکسری افشاگری‌هایی علیه یکدیگر زدند. این بحث‌ها در چه چارچوبی جا می‌گیرد؟

اگر این بحث‌ها برود روی مباحث معرفتی و دیدگاه‌های هر کدام از طرفین، جامعه بهره می‌برد اما اگر به سمت فرم و شکل تبلیغات غربی برود، جامعه بهره‌ای نمی‌برد. منظورمان این نیست که با فساد یا بی‌عدالتی یا ستم مبارزه نشود، نه! بلکه همه این مباحث باید در چارچوب معرفتی تحلیل شود و موجب ارتقای جامعه شود ولی این شیوه‌ها نمی‌تواند به جامعه کمک کند و منفعتی در آن نیست. 

* منظورتان از شیوه‌ها برخوردی است که برخی چهره‌ها با هم داشتند و افشاگری‌هایی که انجام دادند؟

منظور من به شخص نیست، به شیوه‌هاست. از شیوه‌های تبلیغاتی غربی یکی همین است که رقیب را متهم می‌کنند تا از این رهگذر، او را از میدان به در کنند. کتاب جنگ و ضد جنگ (اثر تافلر) را که نگاه می‌کنیم، در آن آمده آمریکایی‌ها چطور به صدام برچسب‌های گوناگون زدند تا زمینه‌‌ حمله به عراق را آماده کنند. نه که صدام خوب باشد، منظور شیوه‌هایی است که آنها دنبال می‌کردند تا زمینه‌های حمله خود به عراق را فراهم کنند. اینطور شیوه‌ها مناسب جامعه ما نیست. بهتر است بگذاریم مجادله در چارچوب‌های معرفتی باشد که مردم اگر ایرادی است، در چارچوب معرفتی و اندیشه‌ای ببینند.

ببینند یک شخص چه توانایی‌هایی دارد. آیا مناسب مجلس است؟ توانایی دارد یا ندارد؟ در ادراک شرایط محیط چطور می‌خواهد عمل کند؟ اصلا توانایی عمل دارد؟ چارچوب معرفتی‌اش کفایت می‌کند برای امروز؟ هر گونه بحثی باید اینطور باشد. اگر بحث به بیراهه برود و در نهایت کسی که توانایی ندارد به مجلس برود، چه کسی می‌خواهد جواب خدا و پیغمبر را بدهد؟

* با توجه به مشخص شدن تمام نمایندگان مجلس دوازدهم، پیش‌بینی‌تان از عملکرد این مجلس چیست؟

من واقعا نمی‌دانم در این مجلس کدام جریان یا احزاب اکثریت را دارند. باید دعا کنیم کار مردم خوب پیش برود. چه فرقی می‌کند که چه گروهی باشد، مهم عملکرد خوب است. الان برای تحلیل آینده مجلس زود است و نمی‌شود گفت چطور عملکردی خواهد داشت. عرض کردم کسی که نماینده مردم می‌شود؛ آن هم در نظام اسلامی، خیلی مسؤولیت سنگینی دارد. امیدواریم هرچه در توان دارند انجام دهند.

این شاید برمی‌گردد به تجربیات سیاسی امام در کوران مبارزات ملی‌شدن صنعت نفت و 15 خرداد؛ شاید هم به مشرب عرفانی اجتماعی ایشان برمی‌گردد. به هر حال درباره مقوله مصلحت که امام در کنار فقه پویا مطرح می‌کردند خیلی بحث نشد و تعمیق پیدا نکرد. مثلا نسبت این پویایی با فرهنگ و حتی مثلا با بوم و اقلیم ایران خیلی مورد بحث قرار نگرفت. من چند سال قبل جایی عرض کردم بخشی از ماجرا به معرفت‌شناسی «نو‌صدرایی» معاصر بازمی‌گردد که امر اجتماعی را به نفع امر فرهنگی و ذهنی به محاق می‌برد و بخشی‌ از این بی‌توجهی به فهم فرهنگ حتما ناشی از آن ناحیه است.

اینکه می‌گویم نگاه کن فیکونی غالب شده از این جهت است که فهمی از مفهوم دولت و فرهنگ و اقتضائات آن در شرایط حاضر فراهم نشده است. برخی هم که با نگاه «کن فیکونی» متبخترانه و از بالا به پایین نتوانسته‌اند همراهی کنند به روی دیگر سکه یعنی «بدیم بره» روی آورده‌اند و همان‌طور که عرض کردم اینها هر دو، ۲ روی یک سکه‌اند. نگاه «کن فیکونی» در چنین شرایطی چون قدرت هضم مسائل را ندارد دچار انفعال می‌شود و از همین رو عجول است و بیشتر سلبی عمل می‌کند: ‌نکن، نرو، نبین و... برای ساختن و تغییر آرام و درازمدت برنامه‌ای ندارد. در این نگاه دولت به مثابه یک ابزار حکمرانی دیده می‌شود، در حالی ‌که باید توجه داشت دولت خودش یک مفهوم خودبسنده است. خودش نیرو و منطق درونی خاصی دارد و نمی‌توان نگاه ابزارگرایانه صرف به آن داشت.

به طور خلاصه ما رابطه میان دین و دولت را فهم نکرده‌ایم. همان‌طور که گفتم دولت را به مثابه یک ابزار فهمیده‌ایم نه به معنای یک مفهوم. دولت، توسعه، سازمان، بروکراسی و... تنها یک ابزار نیستند، بلکه یک مفهوم هستند که در دل خود مناسبات و روح دارند. ما در فرآیند دولت‌سازی دینی خود درک درستی از موقعیت دولت نداریم لذا به ۲ سمت طیف گروییده‌ایم. برخی معتقدند باید تسلیم دولت سکولار و فضای جهانی شویم و دین را رها کنیم. سر دیگر طیف نیز معتقد است دولت ابزار است، من می‌توانم آمرانه آن را در خدمت خود بگیرم؛ می‌توانم سند بنویسم و بگویم بشود، آن نیز باید بشود. من اسم این نگاه را گذاشتم ایده  «کن فیکون». این ۲ سر قطب هستند که نسبت میان دین و دولت را فهم نمی‌کنند. ما باید در این میانه تعادل ایجاد کنیم. این تعادل نیازمند فکر است. نخستین آن چنین است که ماهیت دولت، توسعه، بروکراسی و سازمان را فهم کنیم. در مرتبه بعد باید تعادلی ایجاد کنیم که هم بتواند به عرف روزمره مردم توجه کرده و هم تلاش کند آنها را تعالی ببخشد و این تعالی در یک پروسه بلندمدت نیازمند صبر و برنامه‌ریزی است. 

* ایده‌ای وجود دارد که حکومت به سکولاریسم اجتماعی دینی دامن می‌زند. یعنی ما در نهایت یک حاکمیت دینی و یک عرف سکولار خواهیم داشت، چرا که با افزایش مطالبات گروه‌های دینی برای یکدست کردن جامعه در نهایت گروه‌های مخالف فزونی گرفته و عرف سکولار می‌شود. نظر شما نسبت به این تحلیل‌ چیست؟

همان‌طور که عرض کردم این تحلیل‌ها از یک ملی‌گرایی روش‌شناختی رنج می‌برد. اولا شما باید ترندهای جهانی در حوزه دین را دنبال کنید؛ می‌بینید که اساسا مرجعیت‌های سنتی در کل دنیا دچار افول شده‌اند. در واقع اشتباه این است که مساله نسبت دین، سیاست و قدرت در ایران را محدود می‌کنند به یک چارچوب ملی. گویا فضای جهانی تغییر نکرده و ما هم در یک فضای ایزوله هستیم که هیچ تهاجم فرهنگی و رسانه‌ای، تحریم و فشاری وجود ندارد، حالا چون حکومت دینی است مردم سکولار شده‌اند. اصلا اینگونه نیست. از قضا حکومت دینی از وقتی شکل گرفت دینداری مردم در بسیاری از حوزه‌ها ارتقا یافت. با ظهور انقلاب اسلامی و شکل‌گیری نظام جمهوری اسلامی، بر خلاف آن تصوری که برخی دارند، میانگین دینداری ما در دهه 60، 70 و 80 از دهه‌های پیش از انقلاب خیلی بالاتر است. دینداری ما با حکومت دینی رشد کرده و حوزه‌ها و مساجد، حسینیه‌ها، نماز جمعه و جماعت، زیارت و... در این سال‌ها توسعه یافته است. 

از آن طرف مساله دیگری وجود دارد که آیا اساسا دولت ما دینی بوده ‌است؟‌ بسیاری از دانشوران مسلمان و حتی فقیه معتقدند ما در حال حرکت به سوی دولت دینی و اسلامی هستیم و دولت ما هیچگاه دینی به معنای خالص آن نبوده است. برای مثال آیا توسعه شهری ما مبتنی بر دین بوده است؟ آیا حکمرانی فرهنگی ما کاملا مبتنی بر دین بوده است؟ از طرف دیگر این حکومت اسلامی در شرایط ایزوله بوده است یا خیر؟ تا زمانی که به سوال‌ها پاسخ ندهیم نمی‌شود راحت گفت دولت دینی منجر به رواج سکولاریسم می‌شود. 

* حالا اگر بخواهیم به مبحث راه‌حل بپردازیم، برخی معتقدند دولت باید خود را از صحنه منازعه کنار بکشد تا از طریق شکل‌گیری گفت‌وگو‌های اجتماعی، فرهنگ راه خود را باز کند و مسائل پاسخ بگیرند. در مقابل برخی معتقدند گفت‌وگوی اینچنینی به دلیل فقدان هم‌زبانی خود مساله‌ساز است، لذا معتقدند ما باید برویم به سمت هم‌زبانی. حالا نظر شما پیرامون ترمیم شکاف اجتماعی چیست؟

این حرف درستی است که باید گفت‌وگوی فرهنگی رخ دهد اما این فرهنگ نمی‌تواند سکولار باشد. ملی‌گرایی سکولار از قضا به واگرایی بیشتر دامن می‌زند. شما وقتی تأکید می‌کنید بر ملی‌گرایی باید مراقب باشید پان کرد‌ها، پان بلوچ‌ها، پان ترک‌ها، پان عرب‌ها، پان ترکمن‌ها و... نیز سر برمی‌آورند، چرا که مخالف ایده ملی‌گرایی سکولار شما هستند. مطالعه تحولات تاریخی به ما نشان می‌دهد از زمان مشروطه اندیشه‌های واگرایی در ایران به واسطه رسوخ ایده‌های چپ وجود داشته است. آن نوع ملی‌گرایی می‌تواند برای ما انسجام ایجاد کند که خود مبتنی بر یک عام‌گرایی باشد و واکنش قومیت‌های دیگر را برنینگیزد. برخی همچون موسی نجفی و حمید پارسانیا و تا حدی کچویان که من آنها را تکامل‌گرایان دینی و مذهبی نام گذاشته‌ام با ارجاع به تاریخ ایران از دوران باستان تا دوران معاصر معتقدند این عام‌گرایی را  در ایران فقط اندیشه دینی می‌تواند رقم بزند.

در واقع این دانشوران میان مفهوم ملی‌گرایی سکولار و ملی‌گرایی بومی یا به زبان دیگر ایران‌گرایی تفاوت قائل می‌شوند و ایران‌گرایی را ترکیبی از دین و ملیت می‌دانند. این ایران‌گرایی شاخصه‌های خاص خود را دارد. برای مثال همین مناسک دینی یا جمعی ما از اربعین گرفته تا نوروز و یلدا صبغه ملی و مذهبی دارند. اسطوره‌های ایرانی نسبت وثیقی با بوم ایران دارند و بسیاری از اساطیر ایرانی در آیین‌های مذهبی بعد از اسلام بازتولید شده‌اند. آیین‌های قلندری و تصوف ریشه در ایران باستان دارند و خود یکی از زمینه‌های اصلی رشد مناسک عزاداری شیعه‌ در ایران بوده‌اند. شیعه برای ما علاوه بر اینکه یک مذهب فقهی و کلامی اسلامی است، نوعی باطنی‌گرایی و تصوف عرفانی و ایرانی را نیز با خود حمل می‌کند.

یکی دیگر از این شاخصه‌ها زبان و ادبیات کلاسیک فارسی است. شاعران بزرگ فارسی که قله‌های جهانی نیز هستند در همه مناطق کشور جایگاه و پایگاه دارند. اینها می‌توانند برای ما تفاهم ملی ایجاد کنند. ما ایرانی‌ها در مشهد امام رضا را زیارت می‌کنیم، در شیراز حافظ را زیارت می‌کنیم، در اردبیل شیخ صفی را زیارت می‌کنیم.

یکی دیگر از این شاخصه‌ها میراث فرهنگی غنی ماست. ما از جهت کمیت میراث فرهنگی در جهان نمونه‌ایم و هیچ کشور دیگری این حجم از سایت‌های تاریخی و فرهنگی را کنار هم ندارد. 

از آن سو معماری تاریخی ما با دین و بوم پیوند خورده است. معماری ایرانی با معماری مسجد شناخته می‌شود. اندیشه توحیدی در ادبیات ما به اوج رسیده است. همه اینها میراث فرهنگی هستند که می‌توانند برای ما انسجام‌آفرین شوند. از قضا در نظرسنجی‌هایی که انجام شده اکثر مردم سر این موضوعات تفاهم دارند و قطبیدگی در این مسائل نداریم، پس ادعای کلی قطبیدگی فضای اجتماعی خیلی صحت ندارد. شما از مردم درباره شاهنامه، درباره مسجد شیخ لطف‌الله، درباره تخت جمشید، درباره حافظ و درباره اربعین سوال کن. مطلقا هیچ قطبیدگی در این مقولات وجود ندارد. کسانی که دم از قطبیدگی می‌زنند صرفا برخی از شاخص‌هایی را که خودشان علاقه دارند برجسته می‌کنند تا نتایج مطلوب خودشان را بگیرند.