داده‌کاوی (Data Mining) به‌ عنوان یکی از ابزارهای قدرتمند در استخراج الگوها و اطلاعات مفید از داده‌های حجیم و پیچیده، نقشی حیاتی در تحلیل و بهینه‌سازی فرآیندهای مختلف اقتصادی دارد. در سال‌های اخیر با رشد سریع فناوری و افزایش بی‌سابقه حجم داده‌ها، اهمیت داده‌کاوی بیش از پیش نمایان شده است. یکی از حوزه‌هایی که داده‌کاوی در آن نقش اساسی ایفا می‌کند، صنعت بانکداری است.

بانک‌ها روزانه با حجم زیادی از داده‌ها از جمله اطلاعات تراکنش‌ها، رفتار مشتریان، سوابق اعتباری و داده‌های مالی مواجه هستند. داده‌کاوی این اطلاعات پولی و مالی می‌تواند به تحلیل موثر این داده‌ها کمک کند. این تحلیل‌ها برای اتخاذ تصمیمات کلان اقتصادی بسیار حیاتی است و می‌تواند به دولت و مشخصا وزارت امور اقتصادی و دارایی در اخذ مالیات منصفانه کمک کند.

سامانه رصد و پایش تراکنش‌های پولی و مالی با استفاده از داده‌کاوی می‌تواند فرآیند استخراج الگوها و اطلاعات مفید را بهبود بخشد. این سامانه‌ها با جمع‌آوری و تحلیل داده‌های مالی، به کاهش فرار مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی کمک می‌کنند. بویژه در کشور ما که استفاده از این سامانه‌ها در مراحل اولیه قرار دارد، توسعه و بهبود این فناوری‌ها می‌تواند تأثیرات بزرگی داشته باشد. مشکل اصلی در این مسیر، نبود زیرساخت‌های مناسب برای جمع‌آوری و تبادل داده‌ها، نبود هماهنگی و همرسانی در نهادهای اجرایی و نبود نظارت جامع بر این سامانه‌هاست، لذا برای استفاده بهینه از سامانه‌های داده‌کاوی و تضمین عدالت مالیاتی، نیاز به هماهنگی بهتر بین نهادهای مختلف و اصلاحات در فرآیندهای جمع‌آوری و استفاده از اطلاعات است. این اصلاحات می‌تواند در نهایت به تصمیم‌سازان کمک کند قدم‌های مثبتی برای اصلاح شرایط کشور بردارند.

***