عبدالله دارابی: هنوز ۱۳ هفته به پایان لیگ برتر باقی است، جام حذفی و لیگ نخبگان هم برای استقلال تمام نشده ولی سومین سرمربی این فصل آبی‌پوشان (با احتساب دائمی و موقت) هم رفت و همانگونه که خود موسیمانه در کنفرانس خبری پس از بازی با خیبر اشاره کرده بود، اکنون باید چهارمین سرمربی این فصل استقلال بیاید!

موسیمانه اما چرا رفت؟ پس از بازی با فولاد در اهواز، عملکرد و نحوه فعالیت این سرمربی آفریقایی با قبل از آن متفاوت شد و این را می‌شد در رفتارها و خواسته‌های وی، عملکرد تیم و نتایج آن به وضوح دید. گویا وی از تمرکز بر مسائل فنی به پروژه درآمدزایی شخصی رو آورده بود؛ آوردن مشکوک مهاجمی ضعیف به نام مسعود جوما و متعاقبا ممانعت از فسخ توسط او، اصرار بر جذب امثال ثابت ایمانی و عارف غلامی (بدون شناخت قبلی پیتسو از ایشان) و تعطیلی ناموجه تمرینات از نشانه‌های آن است. به این موارد، همکاری نکردن با باشگاه به منظور اجرایی کردن عملی و قانونی نوتیسش (به گفته مدیران باشگاه) را هم اضافه کنید تا اولویت‌های موسیمانه در بازه زمانی بعد از بازی با فولاد به این سو ملموس‌تر شود. سمت دیگر ماجرا، مدیریت باشگاه در فرصت تعیین‌شده برای بی‌اثر کردن نوتیس موسیمانه، اقدام لازم که همان پرداخت مطالبات معوقه وی است را ولو به دلیل تحریم‌ها، کاملا انجام نداده و لابد به حرف‌ها و قول‌های کلامی طرفین برای حل موضوع بسنده کرده است تا اینک دست برتر از آن این سرمربی شود و باز فوتبال ما از یک سوراخ برای چندمین بار به‌شدت گزیده شود و پول هنگفتی از جیب ملت در مشقت، هدر رود!

موسیمانه برای دریافت کامل قرارداد خود و خسارات آن ۱۰ روز به باشگاه استقلال فرصت داده و اعلام کرده پس از آن بدون اطلاع دادن نسبت به شکایت اقدام می‌کند. در هر صورت و طبق ماجرا که شرحش ذکر شد، بازنده مالی باشگاه استقلال و در حقیقت بیت‌المال عمومی خواهد بود و برنده سرمست، موسیمانه و اعوان پیدا و پنهانش که با ۳ ماه حضور در ایران موفق به دریافت کل این قرارداد و ضمائمش خواهند شد.

بار دیگر بحرانی به بحران‌های موجود باشگاه استقلال افزوده شد که توام با خسارت مالی هنگفت نیز خواهد بود اما چه کسی پاسخگوست و چه کسی مواخذه خواهد شد و چه کسی رسیدگی خواهد کرد و کی راه این خسارت‌ها مسدود می‌شود؟ سوالاتی که به رغم وجود دستگاه‌های متعدد نظارتی در کشور، متاسفانه جوابی برایش یافت نمی‌شود...!

آقایانی که در رخ دادن این خسارت هنگفت و رسیدگی به آن مسؤولید! موسیمانه و گروهش از این فسخ، صاحب مبلغی بالغ بر 100 میلیارد تومان از جیب مردم ایران خواهند شد؛ مبلغی که با آن در استان‌های محروم کشور، می‌توان حداقل ۵۰ تا ۶۰ خانوار بی‌خانه را صاحب مسکن کرد، هزینه درمان و داروی بسیاری از بیماران تنگ‌دست یا صعب‌العلاج را پرداخت کرد، اشتغال ایجاد کرد، مدرسه و راه ساخت و...! به آن اضافه کنید هزینه سنگینی که متعاقبا صرف استخدام سرمربی آینده خواهد شد...! حالا شما با بی‌خیالی و کارنابلدی هدر دهید و آنانی هم که در حاکمیت، حکم چشم و گوش را دارند، وظیفه نظارتی خود را به درستی انجام ندهند، مگر طوری می‌شود؟ سر شما به سلامت باد!

* محدودیت‌های ساختاری و موقعیت خاص اقتصاد ایران

اقتصاد سالم و قوی، اقتصادی است که کارایی بازار و قیمت‌ها را با هم داشته باشد. یکی از شقوق آن،‌ تناسب بازار و قیمت با شرایط واقعی اقتصاد است. اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های اقتصادی و محدودیت از دسترسی به بازارهای جهانی و زنجیره ارزش بین‌المللی،‌ به سمت اقتصادی نسبتا بسته‌تر و مستقل سوق یافته است. به همین علت است که به ناچار، حساب سرمایه بسته،‌ نظام چندنرخی در حوزه‌های مختلف‌ و محدودیت در ورود و خروج سرمایه را شاهدیم. در چنین موقعیتی، اتصال به قیمت‌های جهانی و حتی منطقه‌ای به ‌عنوان مبنای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری، بویژه در حوزه انرژی، نظام اقتصادی ناکارا و غیرمولد را برای ما به ارث خواهد گذاشت، چرا که ساختار بازار و قیمت‌های آزاد و جهانی،‌ تناسبی با بنیان‌های تولید و صنعت که در زنجیره اقتصاد جهانی حاضر نیستند،‌ ندارد. در واقع این ۲ حوزه بر یکدیگر منطبق نخواهند شد و اختلال در نظام اقتصادی پدید خواهد آمد. توجه به این موقعیت خاص و محدود،‌ همان وضعیتی است که مسعود نیلی،‌ اقتصاددان برجسته نزدیک به جریان اقتصاد آزاد‌ بیان می‌کند که در شرایط فعلی چاره‌ای جز پذیرفتن نظام چندنرخی در حوزه ارز و دیگر حوزه‌ها نداریم. در اقتصادهایی که در زنجیره ارزش جهانی حاضر هستند، قیمت‌گذاری انرژی بخشی از یک سیاست کلان برای جذب سرمایه،‌ تسهیل ورود و خروج سرمایه و افزایش رقابت‌پذیری است اما ایران با محدودیت‌های ساختاری فعلی نمی‌تواند از چنین سازوکاری بهره‌ ببرد.

* قیمت جهانی؛ یک ابهام مفهومی

علاوه بر مواردی که بیان شد،‌ باید عنوان کرد قیمت حامل‌های انرژی در دیگر کشورها (حتی کشورهای همسایه و کشورهایی که روابط و وابستگی زیاد اقتصادی دارند) نیز ارقامی متفاوت دارد و قیمت‌ها بر اساس ساختار تولید و منافع ملی به قیمت بازاری تبدیل می‌شود. واقعیت این است که در بسیاری از کشورها، قیمت انرژی تحت تأثیر سیاست‌های دولت‌ها قرار دارد. به ‌عنوان مثال، قیمت بنزین در ایالات متحده آمریکا به ‌طور متوسط حدود 3.5  دلار در هر گالن (معادل حدود 90 سنت در هر لیتر) است، در حالی که در کانادا این قیمت به حدود 1.5 دلار در هر لیتر می‌رسد. از سوی دیگر، در کشورهای اروپایی مانند آلمان یا فرانسه، قیمت بنزین به حدود 2 یورو در هر لیتر یا حتی بیشتر می‌رسد. این تفاوت قیمت‌ها نشان‌دهنده آن است که عوامل متعددی از جمله مالیات‌ها، یارانه‌ها و هزینه‌های حمل‌ونقل بر قیمت انرژی تأثیر می‌گذارد. حتی در خاورمیانه، کشوری مانند عربستان سعودی قیمت بنزین را حدود 62  سنت در هر لیتر نگه داشته است، در حالی که در ترکیه این رقم به حدود 1.5 دلار می‌رسد. این مقایسه‌ها نشان می‌دهد قیمت‌گذاری انرژی بشدت وابسته به منافع ملی، ساختار تولیدی و صنعتی هر کشور و همچنین شرایط خاص سیاسی و اقتصادی است. به عبارت دیگر، چیزی به نام «قیمت آزاد» یا «قیمت جهانی» انرژی، به آن معنا در عمل وجود ندارد.

* تثبیت یا آزادسازی؛ ۲ راه‌حل پرهزینه

در ایران نیز تثبیت قیمت انرژی، با وجود تورم‌های بالا و رشد هزینه‌های تولید، مشکلات و آسیب‌های زیادی را به وجود آورده است. از یک سو، تثبیت قیمت باعث شده مصرف انرژی به ‌صورت غیرمنطقی افزایش یابد و از سوی دیگر، به دلیل نبود منابع مالی کافی، دولت قادر به توسعه زیرساخت‌های انرژی یا حمایت از اقشار آسیب‌پذیر نباشد. از طرف دیگر، آزادسازی کامل قیمت انرژی نیز با توجه به شرایط خاص اقتصادی ایران می‌تواند تبعات سنگینی داشته باشد. افزایش ناگهانی قیمت انرژی بدون وجود سازوکاری برای تعدیل تأثیرات آن بر سایر بخش‌های اقتصادی و اجتماعی، فشار زیادی را بر بنیان‌های تولیدی،‌ صنعتی و اجتماعی وارد خواهد کرد و به بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی منجر خواهد شد. 

همین ریسک بزرگ است که تا امروز به نظام تصمیم‌گیری اجازه آزادسازی یا جهانی‌سازی قیمت‌ها را نداده است. با این حال،‌ هرچند توجه به راهکار قیمتی همه مساله حکمرانی انرژی در ایران نبوده و این مساله ابعاد بسیار پیچیده‌تر و چندلایه‌ای دارد‌ اما به نظر می‌رسد در نظام قیمتی،‌ راه پیش‌رو بهینه‌تر باشد.

مهدی گرگانی: مرحله دوم تبادل اسرا میان حماس و رژیم صهیونیستی به صحنه قدرتنمایی رزمندگان مقاومت علیه اسرائیل در مقابل چشم جهانیان تبدیل شد. 

روز شنبه فاز دوم تبادل اسرا به عنوان بخشی از توافق آتش‌بس میان رژیم صهیونیستی و حماس انجام شد و طی آن مبادله ۴ اسیر صهیونیستی در برابر ۲۰۰ اسیر فلسطینی با وساطت صلیب سرخ جهانی و دیگر میانجی‌گران بین‌المللی انجام شد. در حالی که همه رسانه‌های خبری و افکار عمومی جهان لحظه به لحظه این عملیات را نظاره‌گر بودند، حماس با هوشمندی تمام این عملیات را به فرصتی برای  نمایش قدرت خود تبدیل کرد و در خلال آن پیام‌های واضح و آشکاری برای دشمن صهیونیستی ارسال کرد. 

1- تجمع گسترده و متحدالشکل نیروهای حماس در محل رونمایی از اسرای صهیونیست به قدری غیرمنتظره بود که رسانه‌های غربی بلافاصله تصاویر آن را منتشر کرده و به آن واکنش نشان دادند. شبکه سی‌ان‌ان در این باره نوشت: صحنه‌ای که حماس روز شنبه با حضور گسترده نیروهای نقابدار و مسلح به سلاح‌های خودکار چیده بود، حامل پیام‌هایی برای اسرائیل بود؛ حماس نشان داد به‌رغم ۱۵ ماه حملات اسرائیل همچنان در غزه فرماندهی می‌کند. مساله دیگری که خیلی درباره آن بحث شد، شرایط خوب اسرای صهیونیست بود. آنها با چهره‌هایی خندان و در حالی که به زبان عربی از نیروهای حماس تشکر می‌کردند با تابلوهایی از گردان‌های قسام به عنوان هدیه راهی اراضی اشغالی شدند. حماس با این اقدام خود به رژیم صهیونیستی نشان داد به‌رغم جنایات و وحشی‌گری‌های این رژیم در غزه، به عرف و اخلاق اسلامی پایبند است و با دادن تابلوهای  قسام به اسرای آزاد شده، به نتانیاهو این پیام را مخابره کرد که حماس همچنان زنده است.  

2- حضور گسترده رزمندگان مسلح حماس و جهاد اسلامی در میدان فلسطین غزه به همراه خودروهای بیشمار متعلق به گروه حماس تعجب و حیرت بسیاری از جمله تحلیلگران و ناظران سیاسی را برانگیخت. کاربران شبکه‌های اجتماعی اکنون درباره این موضوع بحث می‌کنند که پس از حدود ۵۰۰ روز جنگ که نظامیان رژیم صهیونیستی در اینچ به اینچ غزه پیشروی کرده و به زعم خودشان کل مساحت غزه را (در چندین منطقه چند باره) پاکسازی کردند، این نیروهای منسجم و یکپارچه از کجا بیرون آمده و چگونه همچنان سازمان‌یافته باقی مانده‌اند. بسیاری در طول جنگ گمانه‌زنی می‌کردند حماس اسرای صهیونیستی را از غزه خارج کرده و به همین دلیل ارتش اسرائیل نتوانسته آنها را پیدا کند! اما تبادلات اخیر نشان داد اسرای صهیونیست در داخل غزه و نزدیکی مراکز عملیاتی ارتش اسرائیل نگهداری می‌شده‌اند. اکنون این سوال همچنان رازآلود باقی مانده است که حماس کجا و چگونه این اسرا را نگهداری می‌کرده است که ارتش رژیم صهیونیستی با صدها هزار نیرو و تجهیزات جاسوسی پیشرفته نتوانست به آنها دست یابد و موقعیت آنها را مکان‌یابی کند. اینها همگی نشان‌دهنده قدرت حماس و حمایت قاطعانه مردم غزه و فلسطینی‌ها از این گروه مقاومت است.

3- اما قدرتنمایی حماس در روز شنبه بزرگ‌ترین ضربه را به حیثیت بنیامین نتانیاهو زد و دروغ‌های او را بیش از پیش آشکار کرد. نتانیاهو به بهانه نابودی حماس ماه‌ها جنگ را طولانی کرد و حتی از سوی خانواده‌های اسرای صهیونیست به بی‌توجهی به وضعیت آنها متهم شد. نمایش مقتدرانه و باصلابت حماس نشان داد نه تنها حماس از بین نرفته، بلکه همچنان قادر به مقابله با اسرائیل و در غزه یگانه قدرت حاکم است. «اسرائیل زیو» رئیس سابق بخش عملیات ارتش رژیم صهیونیستی در این زمینه گفته جنبش حماس در حالی از این جنگ بیرون می‌آید که همچنان دست برتر را دارد و کنترل نوار غزه را حفظ کرده است. «عیدی کرمی» مسؤول سابق شاباک هم گفته اقدامات حماس در مراسم تحویل گروگان‌های اسرائیلی سازمان‌یافته، منظم و طبق اسناد و اسامی بود، این جنبش تلاش دارد اینگونه نشان دهد که همانند یک ارتش منظم، کنترل اوضاع را در دست دارد و قدرتمند است. با آشکار شدن دروغ‌های نتانیاهو، احتمالا طی روزهای آینده فشارهای جامعه و گروه‌های اپوزیسیون برای کنار زدن وی از قدرت شدت خواهد گرفت.

4- اما قبل از نمایش حماس در روز شنبه، پخش تصاویری جدید و بکر از یحیی سنوار، رهبر شهید حماس در جنگ غزه در مستندی به نام «ماخفی اعظم» که از شبکه الجزیره پخش شد، باعث تحقیر تمام‌عیار صهیونیست‌ها شد. رفت و آمد یحیی سنوار و محمد ضیف، رهبران حماس با لباس مبدل در رفح و مدیریت صحنه نبرد از سوی آنها در حالی که تردد نظامیان تا بن دندان مسلح رژیم صهیونیستی در نزدیکی آنها قابل مشاهده است، نشان می‌دهد چرا اسرائیل نتوانسته در غزه کاری از پیش ببرد.  

کانال 12 اسرائیل مستند الجزیره را یک آبروریزی بزرگ برای اسرائیل خوانده است. این شبکه عبری تاکید کرده این مستند تأیید می‌کند سنوار از گشت و گذار در خیابان‌های غزه در طول جنگ هراسی نداشته و نه تنها مخفی نشده بوده، بلکه در خیابان‌ها در حال جنگ با ارتش اسرائیل بوده است.

مرتضی علیزاده: چند ماه پیش قبل از ماجرای اخیر «متر100» هم یک بار آقای رئیس‌جمهور از روی متن سخنرانی که می‌خواندند، «امام خمینی رحمه‌الله علیه» را که به اختصار «امام خمینی‌(ره)» نوشته می‌شود، به همان صورت گفتاری یعنی «امام خمینی‌ ره» ادا کردند. در آن مقطع از باب اینکه آغاز کار آقای رئیس‌جمهور بود، این موضوع چندان مورد توجه قرار نگرفت و البته چنین موضوعی به خودی خود و جدا از فرامتن آن بسیار پیش پا افتاده است. ماجرای اخیر را هم می‌توان دستمایه جدل‌های سیاسی کرد که کم‌ و‌ بیش چنین کرده‌اند اما با در نظر گرفتن ماجرای قبلی و برخی دیگر از سهل‌انگاری‌های زبانی رئیس‌جمهور، پرداختن به برخی دلالت‌های آن ضرورت می‌یابد. ریاست‌جمهوری بالاترین جایگاه نمایندگی مردم است و قاعدتا کسی که در این جایگاه مستقر می‌شود باید عصاره فضایل ملت باشد. بنابراین اشتباهات زبانی کسی در این سطح را نمی‌توان آسان گرفت؛ چه او شهروندی ساده نیست که سهل‌انگاری‌های زبانی‌اش تنها یک اشتباه ساده باشد، بلکه دلالت‌های مهمی دارد. چنین اشتباهاتی از طرف رئیس‌جمهور فعلی البته با دیگر شئون او همساز است. کسی که چارچوب‌های ذهنی و به تبع آن الگوهای زبانی محدودی دارد و همه چیز را ساده می‌بیند و همچنان گرفتار دوگانه‌های کهن از جمله دوگانه جنگ - صلح و کلان‌ایده‌اش در مسائل داخلی و خارجی «دعوا نکنیم» است، طبعا در بند ادای صحیح کلمات نیست. احتمالا برای او الفاظ و عبارات هم مانند اداره کشور ساده است و همین سادگی مانع درک و دریافت پیچیدگی‌ها می‌شود تا او در همین سفر اخیر به خوزستان اعتراف کند «هرچه فکر می‌کنم نمی‌فهم چرا وضع خوزستان چنین است». به هر حال به نظر می‌رسد می‌توان یکی از دلالت‌های این سهل‌انگاری‌ها در ادای کلمات و عبارات را بساطت ذهن و زبان در نظر گرفت که این خود دال بر قرار گرفتن افراد نامناسب در جایگاهی مهم است. تجربه نظام حکمرانی ما دست کم درباره ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد رویه‌های اشتباه، عامل جدی در پیدا شدن این وضع است اما ظاهرا چالش عمیق‌تر از این است و این سبک مدیران و مدیریت، مساله‌ای جدی در نظام اداری کشور به شمار می‌رود و به دلایل مختلف اغلب قواره مناصب مختلف به تن صاحبان آنها گشاد است. در سال‌های اخیر از از زبان افراد مختلف در سطوح متفاوت شنیده‌ایم که بخش مهمی از مشکلات کشور ناشی از سوءمدیریت است. 

اگر درستی این گزاره را بپذیریم، دلیل عمده آن را باید در همین عدم تناسب جست‌وجو کرد که ناشی از فقدان نظام منسجم تربیت، آموزش و گزینش مدیران و سیاستمردان است. وقتی قواعد و سازوکار مطلوبی برای انتخاب یا انتصاب مدیران درکار نباشد، هرکس می‌تواند به طریقی وارد این چرخه شود و چون در این جهت آموزش ندیده و اقتضائات جایگاه خود را بدرستی نمی‌داند، حضور او می‌تواند در اداره امور اختلالاتی ایجاد کند. در این میان هر چه سطح مدیریت بالاتر باشد، طبیعتا دامنه اختلالات بزرگ‌تر است و این برای کشوری که سودای توسعه دارد، مانع بسیار بزرگی است.