روبیو بر مدار بلینکن
مصطفی نصری: در سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران با انواع تهدیدهای خارجی مواجه بوده که در ۲ دسته اصلی، یعنی تهدیدهای سخت و تهدیدهای نرم، قابل بررسی هستند. در حالی که تهدیدهای سخت، مانند حملات نظامی و تحریم‌های اقتصادی، ابعاد ملموس‌تری دارد، تهدیدهای نرم از طریق نفوذ در افکار عمومی، ایجاد تردید در اصول انقلابی و دامن زدن به اختلافات داخلی اعمال می‌شود. مقامات ایران، بویژه رهبر انقلاب، همواره بر اهمیت مقابله با این نوع تهدیدها تأکید کرده‌اند. ایشان در سخنان اخیرشان در دیدار مردم آذربایجان شرقی بار دیگر هشدار دادند دشمنان به این نتیجه رسیده‌اند که تنها راه عقب‌نشاندن جمهوری اسلامی، ایجاد نارضایتی و اختلاف در داخل کشور است.
* راهبرد دشمنان برای تضعیف ایران از درون
سیاستمداران غربی در مواضع خود نشان داده‌اند بیش از آنکه به دنبال جنگ سخت باشند، بر ایجاد نارضایتی در داخل ایران تمرکز دارند. آنها از یک سو با اعمال تحریم‌ها، کشور را در تنگنا قرار داده و از سوی دیگر، همین مشکلات را بهانه‌ای برای تشدید اعتراضات و آشوب می‌کنند. این تناقض رفتاری در سیاست‌های آمریکا کاملا مشهود است. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا پس از آنکه ایران را در ضعیف‌ترین موقعیت خود توصیف کرده، مدعی شده حاکمان ایران نماینده واقعی مردم این کشور نیستند. چنین اظهاراتی نشان‌دهنده تلاش آنها برای ایجاد شکاف میان مردم و نظام است. پیش از این نیز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن با ادبیاتی مشابه با وجود اعتراف به شکست پروژه‌های براندازی در 20 سال گذشته، مدعی ضعیف شدن ایران شده بود و از تلاش‌های دولت متبوعش برای کمک به افرادی گفته بود که با رمز براندازی، پروژه آشوب در ایران را دنبال می‌کنند. این یعنی رویکرد وزارت خارجه آمریکا در تقابل با ایران همان مسیر تقابل نرم سابق است که صرفا با چهره‌های جدید و پروژه‌های آپدیت شده مدل «1401 پلاس» پیگیری می‌شود. رهبر انقلاب در این زمینه هشدار داده‌اند: «دشمنان ما به این نتیجه رسیده‌اند اگر بخواهند بر ملت ایران فائق بیایند، اگر بخواهند جمهوری اسلامی را از مواضع قدرتمندانه خودش عقب برانند، راهش این است که در داخل کشور، در داخل ملت مشکل ایجاد کنند، مردم را دچار مشکلات و تهدیدات نرم‌افزاری کنند». ایشان تهدید نرم‌افزاری را «دستکاری کردن افکار عمومی مردم»، «ایجاد اختلاف» و «تردید در محکمات انقلاب اسلامی» عنوان کردند.
* مردم؛ سد مستحکم در برابر جنگ نرم
با وجود مشکلات اقتصادی که جامعه ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، مردم نشان داده‌اند در بزنگاه‌های حساس، پشت انقلاب ایستاده‌اند. تجربه سال‌های گذشته نشان داده است به رغم طراحی‌های متعدد دشمنان برای ایجاد آشوب و تضعیف کشور، مردم ایران از این مسیر فاصله گرفته و اجازه سوءاستفاده به جریان‌های خارجی را نداده‌اند. در این میان، رسانه‌های معاند و جریان‌های وابسته به دولت‌های غربی همواره تلاش می‌کنند نارضایتی‌ها را به اعتراضات گسترده و بی‌ثباتی تبدیل کنند. آنها با استفاده از فضای مجازی و ابزارهای تبلیغاتی، سعی در القای این گزاره دارند که مشکلات کشور، نتیجه ضعف مدیریت داخلی و ناتوانی نظام در اداره کشور است اما واقعیت این است که بخش بزرگی از فشارهای اقتصادی، نتیجه تحریم‌های گسترده‌ای است که همین کشورها علیه ایران اعمال کرده‌اند. یکی از نمونه‌های اخیر که نشان‌دهنده هوشیاری مردم در برابر این توطئه‌هاست، واکنش خانواده دانشجوی دانشگاه تهران بود که در جریان یک سرقت به قتل رسید. پدر امیرمحمد خالقی با تشکر بابت حضور مسؤولان در تشییع فرزندش می‌گوید: «پسرم فقط به فکر درس خواندن بود و ما به فضای مجازی کاری نداریم و برخی نظر متفاوتی از ما دارند و می‌خواستند از خون فرزندمان سوءاستفاده کنند که ما راضی به این امر نیستیم».
* نقش رسانه‌ها در دفاع نرم
در چنین شرایطی، مقابله با جنگ نرم نیازمند راهبردهای رسانه‌ای و فرهنگی است. یکی از ابزارهای اصلی دشمنان در این جنگ، رسانه‌های بین‌المللی و شبکه‌های اجتماعی هستند که با ارائه روایت‌های تحریف‌شده از وضعیت ایران، سعی در برهم زدن آرامش داخلی دارند. ایران نیز باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه‌ای خود، تصویر درستی از وضعیت کشور ارائه دهد. تولید محتوای کیفی، آگاه‌سازی افکار عمومی و تقویت رسانه‌های داخلی از جمله اقداماتی است که می‌تواند در این زمینه موثر باشد. رهبر انقلاب بر این نکته تأکید کرده‌اند که صاحبان قلم، اندیشمندان و فعالان رسانه‌ای باید نسبت به موضوع جنگ نرم حساس باشند و با روشنگری و آگاهی‌بخشی، از نفوذ دشمن در افکار عمومی جلوگیری کنند.
* اهمیت همبستگی ملی در برابر تهدید نرم
یکی از مهم‌ترین ابزارهای دشمنان برای پیشبرد جنگ نرم، دامن زدن به اختلافات داخلی است. آنها تلاش دارند با برجسته کردن شکاف‌های قومی، مذهبی و طبقاتی، جامعه ایران را دوقطبی کرده و فضای تقابل داخلی را گسترش دهند اما واقعیت این است که تجربه تاریخی ایران نشان داده در بزنگاه‌های حساس، مردم اختلافات را کنار گذاشته و در برابر تهدیدات خارجی متحد می‌شوند. در چنین شرایطی، همبستگی ملی نقشی کلیدی در شکست راهبردهای دشمنان دارد. این همبستگی تنها در سایه تعامل میان مردم، نخبگان و حاکمیت قابل تحقق است. اگرچه مشکلات اقتصادی و اجتماعی وجود دارد اما مهم آن است که جامعه ایران اجازه ندهد این مشکلات به ابزاری برای تحقق اهداف دشمنان تبدیل شود. تجربه تاریخی ایران نشان داده مردم این کشور، با وجود همه فشارها، در لحظات حساس همواره مسیر خود را از جریان‌های وابسته به بیگانگان جدا کرده‌اند. امروز نیز هوشیاری عمومی، رسانه‌های مستقل و سیاست‌های آگاهانه، می‌تواند سد محکمی در برابر جنگ نرم دشمنان باشد.