چرا مطالبه قرآنی رهبر انقلاب هنوز اجرایی نشده؟
در سال‌های اخیر مطالبه راهبردی و تمدن‌ساز رهبر معظم انقلاب اسلامی برای «تربیت 10 میلیون حافظ قرآن کریم» به یکی از مهم‌ترین اهداف کلان فرهنگی کشور تبدیل شده است؛ مطالبه‌ای که علاوه بر بُعد عبادی، واجد ابعادی معرفتی، تمدنی، هویتی و فرهنگی نیز هست و تحقق آن می‌تواند نقطه عطفی در جهت‌گیری جامعه اسلامی به سوی «تمدن نوین اسلامی» باشد.
با وجود آنکه نهادهای مختلفی همچون شورای عالی قرآن، سازمان دارالقرآن الکریم، مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه، شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شبکه آموزش‌های مجازی قرآنی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، مؤسسات مردمی قرآنی و برخی دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه گام‌هایی در این مسیر برداشته‌اند، اما تحقق کمی و کیفی این هدف، همچنان با چالش‌های ساختاری، محتوایی و اجرایی مواجه است.
وضعیت فعلی و اقدامات انجام‌شده
بر اساس آخرین گزارش‌ها، تعداد حافظان کل قرآن کریم در کشور، تا تحقق مطالبه 10 میلیون حافظ قرآن فاصله قابل توجهی دارد. رقم فعلی حافظان قرآن با وجود رشد نسبی در سال‌های اخیر، هنوز فاصله‌ای معنادار با هدف اصلی دارد.
هرچند در این سال‌ها تلاش‌های زیادی شده است. از جمله اقدامات قابل توجه در این زمینه می‌توان به راه‌اندازی طرح‌های ملی حفظ مانند طرح بشارت، طرح 1452، طرح ملی حفظ جزء 30 و همگام با قرآن اشاره کرد.
در عین حال حمایت از مؤسسات قرآنی مردمی و توسعه آموزش‌های غیرحضوری، تولید و پخش برنامه‌های تلویزیونی آموزشی، مانند اسرا، ریحانه و کلام وحی و همچنین برگزاری آزمون‌های سراسری حفظ و قرائت توسط نهادهای گوناگون اثر مهمی در ترویج حفظ قرآن در میان مردم داشته است.
با این حال، به‌رغم این تلاش‌ها، نظام آموزش حفظ قرآن در کشور هنوز فاقد انسجام، استاندارد ملی، راهبرد جامع و نظام ارزیابی عملکرد اثربخش است.
چالش‌های مسیر
چند چالش عمده که مانع تحقق این هدف قرآنی مهم شده‌اند. از یک سو، فقدان برنامه ملی جامع حفظ موجب عدم وجود یک سند راهبردی منسجم شده که همه نهادها را هم‌افزا و درگیر کند و درنهایت باعث پراکندگی و موازی‌کاری شده است.
از سوی دیگر شاهد ضعف زیرساخت‌های تربیت مربی حافظ هستیم، به طوری که تعداد مربیان مجرب و تأییدشده نسبت به نیاز واقعی کشور کم است و آموزش‌های تخصصی نیز به اندازه کافی توسعه نیافته‌اند.
کم‌توجهی به انگیزه‌های درونی و پایداری حفظ قرآن هم عامل دیگر در محقق نشدن مطالبه رهبر معظم انقلاب است؛ به طوری که بسیاری از برنامه‌ها صرفاً بر حفظ محفوظات تأکید دارند، بی‌آنکه پیوست‌های تربیتی، اخلاقی یا معرفتی لازم را طراحی کنند.
همچنین نابرابری در دسترسی به منابع و امکانات آموزشی موجب شده مناطق محروم به دلایل مختلف از خدمات حفظ قرآن کمتر بهره‌مند می‌شوند و تمرکز برنامه‌ها بیشتر در کلان‌شهرهاست.
فقدان حمایت‌های پایدار رسانه‌ای و فرهنگی نیز عاملی است که باعث شده موضوع حفظ قرآن هنوز به یک جریان فراگیر رسانه‌ای و گفتمانی تبدیل نشده است. رسانه‌ها بیشتر در مناسبت‌ها به آن می‌پردازند، نه به‌صورت پیوسته و ساختارمند.
برای تحقق عملی مطالبه رهبر انقلاب چه باید کرد؟
برای رسیدن به هدف تربیت 10 میلیون حافظ قرآن، مجموعه‌ای از راهکارهای عملیاتی در سطح ملی قابل طرح است. تدوین نقشه جامع ملی حفظ قرآن با مشارکت همه نهادهای مرتبط و تعیین نقش و سهم هر نهاد به‌صورت مشخص، افزایش حمایت مالی و ساختاری از مؤسسات مردمی که در خط مقدم آموزش حفظ قرار دارند، استفاده از ظرفیت آموزش‌وپرورش، دانشگاه‌ها و بسیج برای گسترش آموزش عمومی حفظ در مدارس و مساجد، توانمندسازی مربیان با برگزاری دوره‌های تربیت مربی در سطوح مختلف و تدوین استانداردهای آموزشی، از عواملی هستند که می توانند مسیر را برای افزایش تعداد حافظان قرآن هموار کنند.
در عین حال ایجاد نظام رتبه‌بندی حافظان و اعطای مشوق‌های معنوی، تحصیلی و شغلی برای جذب جوانان و نوجوانان و ایجاد جریان‌سازی رسانه‌ای مستمر با تکیه بر روایت‌پردازی، معرفی الگوهای موفق و تولید محتوای جذاب در رسانه ملی و شبکه‌های اجتماعی نیز موجب جذب بیشتر افراد به خصوص جوانان و نوجوانان به سوی حفظ قرآن خواهند شد.
انتهای پیام/