نگاهی به پدیده آتش سوزی در جنگل‌های ترکیه
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، با آغاز تابستان و فصل گرما، ترکیه یک بار دیگر با آتش سوزی‌های گسترده در مناطق جنگلی روبرو شده است. تیتر آشنای «ریه‌های ترکیه می‌سوزند»، یک بار دیگر بسیاری از روزنامه‌های چاپ آنکارا و سایت‌های خبری ترکیه را در بر گرفته است.
از آنجایی که جنگل‌ها به عنوان مهمترین پدیده‌های طبیعی برای تنفس سالم و تبدیل‌کننده دی اکسید کربن به اکسیژن شناخته می‌شوند، در ترکیه همواره برای توصیف پیامدهای تلخ آتش سوزی‌های جنگلی از این عبارت استفاده می‌شود.
سرعت پیشرفت و دامنه گستردگی آتش سوزی در ازمیر، بیله‌جک و حاتای به جایی رسید که بیش از 50 هزار شهروند در این 3 استان به طور موقت تخلیه شدند. آتش‌سوزی‌های جنگلی در سراسر ترکیه به دلیل وزش باد با دشواری مهار می‌شوند.
در گسترده‌ترین منطقه آتش سوزی جنگلی در ازمیر و در روزهای اخیر به طول 12 کیلومتر و عرض 5 کیلومتر،4 هواپیما، 14 بالگرد، 106 تیم آب‌پاش و بیش از 1000 داوطلب از تیم‌های جنگلبانی، به مدت یک شبانه روز برای فرونشاندن آتش فعالیت کردند.
در منطقه جنگلی محله بیوباشی در شهرستان غازی پاشای آنتالیا، در یک منطقه جنگلی نزدیک به مرکز شهر حاتای، در منطقه مندرس ازمیر و در مانیسا، 425 باب خانه و ویلا خاکستر شده، صدها هکتار کشتزار از بین رفته و بیش از 65 وسیله نقلیه نیز سوخته است.
آتش سوزی در جنگل‌های ترکیه پدیده تازه و شگرفی نیست. اما شواهد نشان می‌دهد که از سال 2023 میلادی به بعد، با افزایش میزان گرما و شدت گرفتن تغییرات اقلیمی، وضعیت در استان‌های جنگلی ترکیه به مراتب بدتر شده است. به نحوی که تنها در عرض یک روز در سه استان جنگلی ترکیه 110 مورد آتش سوزی روی داد که مهار سه مورد از این آتش سوزی‌ها در استان ازمیر، به مدت 21 ساعت تمام به سختی ادامه داشت.
با توجه به استفاده مکرر از هواپیماها و بالگردهای مخصوص اطفای حریق، هزینه مقابله با آتش سوزی برای دولت ترکیه بالاست. با این حال، دولت این کشور تلاش می‌کند تا تعداد بیشتری از هواپیماهای آتش نشان را خریداری کند.
در تجربه تلخ سال گذشته در مناطق جنگلی ترکیه، کار به جایی کشید که رجب طیب اردوغان رییس حمهور ترکیه، از پوتین همتای روسی خود کمک گرفت و هوایپمای عظیم مخصوص روسی برای اجرای ماموریت اطفای حریق، از دریای سیاه وارد حریم هوایی ترکیه شد.
به موازات آتش سوزی‌هایی که به خاطر گرمای بیش از حد هوا و تغییرات اقلیمی روی می‌دهند، در برخی موارد، عوامل انسانی هم دخیل هستند و در عرض سه روز در استان‌های ازمیر، مانیسا و حاتای 17 نفر دستگیر شدند.
تدابیر ویژه و ممنوعیت ورود به جنگل
تجارب متعدد محققین محیط زیست در ترکیه، نشان دهنده این واقعیت است که ورود افراد به جنگل‌ها به عزم تفریح یا پیک نیک، کمپینگ، پرنده بینی، عکاسی، دوچرخه سواری، ورزش و دلایل دیگر، بعضاً منجر به آتش سوزی هم می‌شود. در نتیجه امسال برای اولین بار در ترکیه، تصمیم قاطعانه‌ای گرفته شده که دست کم به مدت یک ماه و تا پایان اوج گرما، هیچ شهروندی حق ورود به جنگل نداشته باشد.
از آنجا که پیش‌بینی می‌شود شرایط هواشناسی خطر آتش‌سوزی جنگل‌ها را افزایش دهد، تصمیم گرفته شده که از اول ماه مه تا 30 نوامبر در 47 استان، از جمله 11 استان در دریای سیاه، 10 استان در مرمره، 8 استان در دریای اژه، 8 استان در دریای مدیترانه، 3 استان در جنوب شرقی، 2 استان در آناتولی شرقی و 5 استان در آناتولی مرکزی، ورود به جنگل‌ها ممنوع شود.
چند کمیسیون فنی و کارشناسی با مسئولیت مستقیم استان‌های جنگلی تشکیل شده‌اند و این کمیسیون‌ها در گزارش اولیه خود به این اشاره کرده‌اند که علاوه بر عامل شناخته شده‌ای به نام گرمای بیش از حد و تغییرات اقلیمی، این خطاهای انسانی هم در بروز آتش سوزی نقش موثر دارند:
آتش‌افروزی و کباب‌پزی بدون رعایت اصول ایمنی.
برافروختن سماور در پارک‌های طبیعی.
رها کردن ته سیگار در طبیعت.
رها کردن شیشه‌ها و اشیای براق در بیشه زارها و مناطق دارای برگ و علوفه خشک.
جوشکاری غیر اصولی در برخی مناطق روستایی نزدیک به جنگل‌ها.
3 هواپیما و 5 بالگرد فقط در یک منطقه جنگلی
ابراهیم یوماکلی، وزیر کشاورزی و جنگلداری ترکیه، با ارائه اطلاعاتی در مورد اطفاء حریق مناطق جنگلی گفته است: «تنها در منطقه آک حصار، سرعت و گستردگی آتش در حدی بود که با وجود مداخله زمینی گسترده، ناچار شدیم 3 هواپیما و 5 بالگرد نیز به کار بگیریم. البته شرایط جوی به نفع ما نبود و وزش باد کاری کرد که تنها در عرض چند ساعت، بسیاری از کشتزارهای حبوبات از بین برود».
همچنین علی یرلی کایا وزیر کشور ترکیه نیز در شبکه‌های اجتماعی بیانیه‌ای منتشر کرده و گفت: «پس از آتش‌سوزی مناطق جنگلی در ازمیر، بیله‌جک و حاتای، بیش از 50 هزار نفر از شهروندان ما به طور موقت به مناطق امن منتقل شدند. طبق اولین ارزیابی‌ها، 64 خانه، 3 محل کار و 20 انبار در بیله‌جک و 132 خانه و 1 محل کار در ازمیر آسیب دیده‌اند. ما ناچار شدیم برای حمایت اولیه از شهروندان، در هر کدام از دو استان حاتای و ازمیر، 30 میلیون لیره در اختیار استانداری بگذاریم. می‌خواهم به هموطنانم اعلام کنم، آتش‌سوزی‌های جنگلی در سراسر ترکیه، تیم‌های امدادی را به حالت آماده‌باش درآورده است. در مناطقی که خطر آتش‌سوزی جنگل وجود دارد، مانند چاناک‌قلعه، موغلا و دنیزلی، تیم‌های کماندوی ژاندارمری، عملیات ویژه پلیس و اداره جنگلبانی به صورت شبانه‌روزی در حال گشت‌زنی و انجام وظیفه هستند».
وی در ادامه گفته است: «می‌خواهم دوباره تأکید کنم که ایجاد آتش‌سوزی در جنگل، آگاهانه یا ناآگاهانه، جرم است و مجازات بسیار سنگینی دارد و ما هیچ گونه گذشتی در این مورد نخواهیم داشت. لطفاً در جنگل آتش روشن نکنید، ته سیگار نیندازید. یک ته سیگار که هنگام عبور در کنار جاده می‌اندازید، می‌تواند خیلی سریع محیطی را که اکنون در آن هستیم ایجاد کند. کاه و کلش را نسوزانید، زباله‌های باغی یا زباله را نسوزانید. بیشتر آتش‌سوزی‌ها در مناطق غیرجنگلی شروع می‌شوند و بر جنگل تأثیر می‌گذارند. یک سهل‌انگاری کوچک می‌تواند منجر به فجایع بزرگی شود. جنگل‌ها نه تنها برای امروز، بلکه برای آینده ما نیز از اهمیت حیاتی برخوردارند. فراموش نکنیم که جنگل‌ها نفس آینده فرزندان این کشور هستند.»
برای خاموش کردن آتش در مناطق جنگلی ترکیه در عرض دو روز، هواپیماهای ویژه 350 سورتی پرواز و بالگردها نیز 2 هزار و 300 سورتی انجام دادند که هزینه‌های گزافی داشته و چند وزارتخانه و نهاد دولتی در این عملیات مشارکت کرده‌اند.
یکی از نکات تلخ در مورد آتش سوزی گسترده در آک حصار، این است که دلیل اولیه آتش سوزی، اقدام غلط و غفلت یک کشاورز بوده که می‌خواست برای باز کردن چند کندوی عسل و پراکندن زنبورها دود تولید کند اما همین کار به ظاهر کم اهمیت، آتش سوزی وسیعی به دنبال آورد که 65 هکتار از مناطق جنگلی را از بین برد.
همچنین در منطقه بورنووا در استان ازمیر، دو نفر روستایی که بر روی پشت بام جوشکاری کرده و جرقه حاصل از فعالیت آنها جنگل را به آتش کشیده بود، بازداشت شده‌اند. به خاطر همین اشتباه کوچک، 455 خانه در این منطقه تخلیه شدند و به برخی از خانه‌ها و وسایل نقلیه آسیب رسید.
فرماندهی کل ژاندارمری ترکیه اعلام کرده که در چارچوب تحقیقات سراسری در مورد آتش‌سوزی‌های جنگلی در 27 و 28 ژوئن، تاکنون 17 نفر را بازداشت کرده است.
ژاندارمری اعلام کرده که دو کشاورز دیگر در شهرستان تاراکلی ساکاریا، به منظور از بین بردن علوفه هرز، آتشی برپا کردند که تنها در عرض نیم ساعت، حوزه استحفاظی ساکاریا را در نوردیده و به استان به بیله‌جک سرایت کرد.
ییلماز تونچ وزیر دادگستری ترکیه نیز اعلام کرده که تاکنون 11 نفر از بازداشت شدگان روانه زندان شده‌اند.
وی به این نیز اشاره کرده که انتقال 1081 نفر از زندانیان منطقه گولپازاری به عنوان یک اقدام احتیاطی، در عرض چند ساعت انجام شده است.
نگاهی اجمالی به تجارب همسایه غربی ایران یعنی ترکیه، نشان دهنده این است که اولاً برای پیشیگیری از آتش سوزی، نیاز عمده به آموزش عمومی و اطلاع رسانی رسانه‌ای وجود دارد. دوم این که مقابله با آتش سوزی، با لحاظ کردن هزینه‌های مربوط به هواپیماها و بالگردهای مخصوص، نیاز به اعتبارات مالی کلانی دارد.
انتهای پیام/