محسن شهمیرزادی: جشنواره فجر ویترین سینمای ایران است و هرساله با وجود حواشی گوناگون، بزرگ‌ترین کارگردان‌های ایرانی در کنار نام‌های جوان و کمتر شنیده شده در مهم‌ترین رویداد سینمایی ایران دور هم جمع می‌شوند تا آثار خود را به قضاوت داوران و اهالی سینما و رسانه بگذارند. امسال اگر چه دبیری ابراهیم داروغه‌زاده در وقت‌های اضافی برای این دوره تمدید شد اما جشنواره با تغییراتی مواجه شد. تغییر زمان و بازگرداندن بخش فیلم‌های اول از جمله این تغییرات بودند. با این وجود برای دیدن فیلم‌اولی‌ها که سال‌های گذشته توفیق به مراتب بیشتری از کارگردان‌های صاحب‌نام داشتند، باید منتظر نشست تا نمایش فیلم‌های جشنواره به روز آخر برسد اما کارگردان‌های صاحب‌نام بسیاری تلاش دارند تا تولید اثر خود را هر چه زودتر به پایان برسانند و در فجر 37 از فیلم‌های آنها رونمایی شود. رضا میرکریمی، کمال تبریزی، مسعود ده‌نمکی، کیومرث پوراحمد، مجید صالحی، سعید روستایی، محمدحسین مهدویان، علیرضا رئیسیان، فریدون جیرانی، منوچهر هادی، محسن تنابنده، میلاد صدرعاملی، رضا درمیشیان، حمید نعمت‌الله، مهدی فخیم‌زاده و... از جمله کارگردان‌هایی هستند که مترصد حضور در جشنواره فجر بوده و فیلم‌های آنها در بخش‌های مختلف تولید و پساتولید قرار دارد. در این میان، کارگردان‌هایی چون پرویز شهبازی و رسول صدرعاملی بنا داشتند فیلم خود را پیش از فجر به نمایش عمومی درآورند، با این وجود هنوز خبری از اکران آنها نیست و ممکن است به نیت حضور در فجر از نمایش عمومی صرف‌نظر کرده باشند. علاوه بر این روز گذشته خبری مبنی بر تولید فیلم سینمایی حضرت خدیجه(س) به کارگردانی داوود میرباقری منتشر شده است که احتمالا اگر پیش‌تولید سریال سلمان‌فارسی تا سال آینده به طول انجامد، میرباقری در همکاری با سازمان اوج خدیجه (س) را جلوی دوربین ببرد. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به مهم‌ترین آثاری که احتمالا به جشنواره فجر برسند و سی و هفتمین جشن سینمای ایران را رقم بزنند.
«ردخون»  محمدحسین مهدویان
ماجرای نیمروز2 یا همان رد خون، تازه‌ترین همکاری محمدحسین مهدویان و سیدمحمود رضوی است که بناست در ادامه قصه ماجرای نیمروز و درگیری شخصیت‌های آن فیلم با ماجرای عملیات مرصاد باشد. تصویربرداری این فیلم بیگ‌پروداکشن که هم‌اکنون در روستاهای کرمانشاه ادامه دارد، مراحل دشواری را سپری کرده به گونه‌ای که سیدمحمودرضوی از این روزها به عنوان دشوارترین روزهای فیلمبرداری یاد کرده و اینچنین نوشته است: «روزهایی که سکانس‌های پر بازیگر همراه با بیش از ۱۰۰ دستگاه خودروی زرهی سبک و سنگین و روزانه چند صد هنرور و بعد از تمرین‌های فراوان باید اجرا می‌شدند ولی به علت بعد مسافت از محل اسکان تا محل فیلمبرداری‌، کل تیم ۱۵۰ نفره ما وقت کافی برای استراحت نداشتند و بی‌اغراق می‌توانم بگویم کمتر از ۴ ساعت در روز فرصت استراحت پیدا می‌کردند». جواد عزتی، بهنوش طباطبایی، محسن کیایی، هادی حجازی‌فر، مهدی زمین‌پرداز، هستی مهدوی و حسین مهری بازیگران اصلی این فیلم هستند.
«تختی» بهرام توکلی
تجربه موفق سعید ملکان با بهرام توکلی در «تنگه ابوقریب» باعث شد این نو زوج هنری سینما پروژه تختی را کلید بزنند. این فیلم پس از تجربه ناتمام مرحوم علی حاتمی در تولید اثری پیرامون جهان پهلوان تختی است که خود نیز در زمینه بازیگر نقش اول- امیرجدیدی - دچار تحولاتی شد. پیش تولید این فیلم و تمرین کشتی و آمادگی جسمانی امیر جدیدی به مدت ۶ ماه مستمر ادامه داشت اما به دلیل طولانی شدن آماده‌سازی دکورهای فاز ٢و ٣ که مربوط به نوجوانی و جوانی غلامرضا تختی است، تغییر در زمان‌بندی پروژه و حساسیت روی گریم بزرگسالی جهان پهلوان تختی که نیاز به مواد اولیه تهیه شده از خارج از کشور داشت، تست گریم به روزهای اخیر موکول شد و در نهایت بعد از تست گریم، گروه تولید و امیر جدیدی به این نتیجه رسیدند که فیلمبرداری مبارزه‌های کشتی جهان پهلوان تختی با این گریم سنگین امکان‌پذیر نیست. به نظر می‌رسد دشواری تولید و زمان‌بر بودن پروژه تولید آن، حضور این فیلم در فجر در هاله‌ای از ابهام باشد.
«قاتل وحشی»  حمید نعمت‌الله
حمید نعمت‌الله این سال‌ها پرکارتر شده است و بعد از تولید «رگ خواب» و «شعله‌ور» سراغ «قاتل وحشی» می‌رود. تاکنون اخبار جامعی درباره این فیلم منتشر نشده است، چرا که نعمت‌الله همچنان در انتظار پروانه ساخت این فیلم به سر می‌برد و تنها حضور لیلا حاتمی در این فیلم قطعی شده است. با توجه به استقبال بالای منتقدان و کارشناسان از تولید آخرین فیلم نعمت‌الله یعنی «شعله‌ور» در فضایی غیر از شهر تهران و لوکیشن‌های آپارتمانی آن، احتمال آنکه نعمت‌الله در «قاتل وحشی» نیز سراغ یک تجربه جدید از این جنس برود، وجود دارد. نعمت‌الله که به واسطه نویسندگی سریال «سرباز» این روزها درگیر ساخت این اثر نیز هست، در دوره اخیر جشنواره فیلم فجر حضور قابل قبولی داشته و به نظر می‌رسد امسال نیز برای سومین سال متوالی در این جشنواره حضور خواهد داشت.
«زندانی‌ها»  مسعود ده‌نمکی
تازه‌ترین پروژه سینمایی ده‌نمکی با عنوان «زندانی‌ها» این روزها در حالی مراحل پس از تولید خود را سپری می‌کند که چندی پیش اعلام شد سرمایه‌گذار این اثر سازمان هنری ـ رسانه‌ای اوج است. با توجه به اینکه مراحل تولید این اثر تقریبا به اتمام رسیده است، باید دید آیا ده‌نمکی و اوج تمایلی دارند این فیلم را به جشنواره فجر ببرند یا خیر. از سوی دیگر ده‌نمکی همواره مورد بی‌مهری جشنواره فجر قرار گرفته و از اساس شاید تمایلی به حضور در این جشنواره نداشته باشد. «زندانی‌ها» داستان دانشجوی جوانی است که قصد دارد برای پایان‌نامه‌اش روی زندانی‌های زندانِ قصر تحقیق کند و ده‌نمکی قصد دارد در این فیلم تاثیر معنویات بر زندانی‌ها را به تصویر بکشد. بهنام تشکر، هومن برق‌نورد، هدایت هاشمی، بهاره افشاری، بهنوش بختیاری، اصغر نقی‌زاده، رسول نجفیان و امیر نوری از جمله بازیگران این فیلم هستند.
«قصرشیرین» رضا میرکریمی
رضا میرکریمی که به واسطه مسؤولیت دبیری جشنواره جهانی فجر در چند سال اخیر کم‌کارتر شده بود، بعد از تهیه‌کنندگی تازه‌ترین ساخته کمال تبریزی که آن نیز یکی از گزینه‌های حضور در جشنواره فجر امسال است، بنا دارد «قصر شیرین» را در قامت کارگردان به جشنواره فجر امسال برساند. میرکریمی مدت زیادی در غرب کشور در پی انتخاب  لوکیشن فیلمبرداری‌اش بود و به تازگی فیلمبرداری اثرش را شروع کرده است. از میان بازیگران این فیلم حامد بهداد برجسته‌ترین چهره‌ای است که تاکنون حضورش در این اثر رسانه‌ای شده است و بتازگی در کنار گروهی از بازیگران محلی در یاسوج جلوی دوربین رفته‌اند.
 «آشفتگی» فریدون جیرانی
فریدون جیرانی که 2 سال پیش با «خفگی» اثری متفاوت را به جشنواره فجر عرضه کرده بود، امسال نیز بنا دارد «آشفتگی» را به میان مخاطبان و اهالی سینما در فجر بکشاند. می‌توان گفت آشفتگی آماده‌ترین فیلم برای فجر است، چرا که تصویربرداری آن اسفند سال گذشته به پایان رسید و این کارگردان هم اکنون  سریال «نهنگ آبی» را برای شبکه خانگی در دست تولید دارد. به نظر می‌رسد آشفتگی بناست مشابه با فضای خفگی روایت شود و جیرانی نیز از فیلم جدید خود اینچنین یاد می‌کند: «آشفتگى رئالیستى و اجتماعى نیست. یک فیلم است درباره عشق و جنایت...» در این فیلم  بهرام رادان، مهناز افشار، نسیم ادبی، احسان محمدی، نازنین صلح‌جو و مهران احمدی به ایفای نقش می‌پردازند.
«مشت آخر» مهدی فخیم‌زاده
مهدی فخیم‌زاده که یکی از پیشتازان مجموعه‌های پلیسی، اکشن و جنایی در تلویزیون ایران بود، امسال «مشت آخر» خود را به جشنواره فجر می‌رساند. مخاطبان خیلی زودتر از اخبار فیلم با «مشت آخر» آشنا شدند. تصادف مهدی فخیم‌زاده در صحنه فیلم موجب شد تا از  ناحیه لگن، سر، گردن و زیر چانه دچار جراحت‌های شدید شود به گونه‌ای که دیگر امیدی به پایان یافتن فیلمبرداری این فیلم با حضور فخیم‌زاده نمی‌رفت اما روند بهبودی سریع او، باعث شد فخیم‌زاده پس از چند هفته به‌رغم دستور پزشک‌ها مبنی بر استراحت، فیلمبرداری مشت آخر را به اتمام رساند و هم‌اکنون نیز دوران نقاهت خود را طی می‌کند. این فیلم در ژانر اکشن کمدی می‌گنجد و عمده تصویربرداری‌های آن در مناطق شمالی کشور صورت گرفته است. گوهر خیراندیش، احمد نجفی، رامین راستاد، گلناز خالصی، حمیدرضا قلی‌خانی، سیاوش معمارزاده و آتنا مهیاری همراه با خود مهدی فخیم‌زاده در این فیلم به ایفای نقش می‌پردازند.
 «طلا» پرویز شهبازی
فیلم جدید پرویز شهبازی سومین فیلمی است که رامبد جوان در ماه‌های اخیر تهیه‌کنندگی آن را برعهده گرفته است. «زیرنظر» مجید صالحی و «قانون مورفی» که رامبد جوان خود کارگردانی آن را برعهده دارد، دیگر آثاری هستند که مجری «خندوانه» تهیه‌کنندگی آن را به طور مشترک با محمد شایسته برعهده دارد. اطلاعات چندانی از جدیدترین فیلم شهبازی در دست نیست اما این اثر او مانند دیگر آثارش در ژانر اجتماعی روایت می‌شود و برای نخستین‌بار با بازیگرانی چون نگار جواهریان، هومن سیدی، طناز طباطبایی، هدی زین‌العابدین، مهرداد صدیقیان و احترام برومند در این فیلم همکاری می‌کند. گفته می‌شد طلا بنا نیست به جشنواره فجر فرستاده شود. برخی گمانه‌زنی‌ها دلیل این تصمیم سازندگان «طلا» را حساسیت‌های احتمالی می‌دانستند که پیرامون آثار پرویز شهبازی وجود دارد؛ کارگردانی که سابقه نویسندگی آثار پرحاشیه‌ای چون «نفس عمیق» و «خانه دختر» را در کارنامه دارد، البته فعلا خبری از نمایش عمومی این فیلم نیست و احتمالا این فیلم یکی از متقاضیان حضور در جشنواره فیلم فجر امسال باشد.
 «آن 23 نفر» مهدی جعفری
ماجرای «آن 23 نفر» آنچنان پرمخاطب شد که سازمان اوج تصمیم گرفت فیلم 23 نفر را تولید کند. این 23 نفر پیش از این در مستند «۲۳ نفر و آن یک نفر» به کارگردانی مهدی جعفری دور هم جمع شده بودند و بعد از انتشار کتاب «آن 23 نفر» و حضور در برنامه ماه عسل جذابیت قصه‌شان به اندازه کافی دلایل لازم را برای تولید این مجموعه فراهم آورده بود. ایده ساخت این فیلم توسط حاج قاسم سلیمانی شکل گرفت و ایشان خود فیلمبرداری این فیلم را کلید زدند. با این وجود علیرضا رئیسیان مدعی شده بود کپی‌رایت آن 23 نفر متعلق به آنهاست که با واکنش تند سازندگان اثر و همچنین نویسنده این کتاب روبه‌رو شد. تصویربرداری این فیلم به کارگردانی مهدی جعفری و با حضور حاج قاسم سلیمانی آغاز شد و بناست نخستین رونمایی از آن در جشنواره فجر صورت بگیرد.
 «ما همه با هم هستیم» کمال تبریزی
فیلم پربازیگر کمال تبریزی به تهیه‌کنندگی رضا میرکریمی روایتی کمدی از سقوط یک هواپیما و رازهای مسافران آن را برعهده دارد. در این فیلم مهران مدیری، محمدرضا گلزار، لیلا حاتمی، ویشکا آسایش، هانیه توسلی، پژمان جمشیدی، مانی حقیقی، جواد عزتی، سروش صحت، حسن معجونی، مهران غفوریان، نادر فلاح، سیروس گرجستانی، علی شادمان، رضا ناجی، سام نوری، فرزین محدث، بهادر مالکی، دانیال کاظمی و... ایفای نقش می‌کنند. این فیلم که چند باری تغییر نام داد، در ابتدا «ول‌شدگان» نام داشت اما به دلایلی به «ما همه با هم نیستیم» و بعد به «ما همه با هم هستیم» تغییر نام داد و فیلمبرداری آن از فروردین تا خرداد ۱۳۹۷ انجام شد. بیش از هر چیزی جدیدترین فیلم کمال تبریزی با منابع مالی خود حاشیه‌ساز شد؛ مساله‌ای که تاکنون نه تایید و نه تکذیب شده است. البته برخی رسانه‌ها مدعی شده بودند کیفیت پایین این اثر باعث شده سازندگان آن قید حضور این اثر در جشنواره فجر را بزنند. هر چند هنوز هیچ خبری در این زمینه به شکل قطعی بیان نشده است.

عضو مجمع نمایندگان استان تهران با بیان‌ اینکه تغییر مدیران در حوزه شهری معضلاتی را به همراه دارد، گفت: برداشت‌های حقوقی نشان می‌دهد قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان شامل شهردار تهران هم می‌شود. داوود محمدی در واکنش به انتشار خبری مبنی‌بر اینکه پایتخت از تغییر مدیران خسارت می‌بیند، به خانه ملت گفت: بی‌تردید این تغییر در پی اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان ایجاد می‌شود و این نه‌تنها شامل شهرداری می‌شود، بلکه تمام دستگاه‌ها باید از آن تبعیت کنند. نماینده مردم تهران در مجلس خاطرنشان کرد: برداشت‌های حقوقی نشان می‌دهد اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان شامل شهرداری هم می‌شود و سایر نهادهای مسؤول همچون دیوان محاسبات و سازمان بازرسی هم اعلام کرده‌اند شهردار تهران در این قانون مستثنا نمی‌شود. عضو مجمع نمایندگان استان تهران با بیان ‌اینکه شورای شهر نباید در انتخاب گزینه جایگزین شهردار تهران تاخیر داشته باشد، تاکید کرد: هم‌‌اکنون باید شورای شهر بررسی‌های خود برای انتخاب شهردار جدید پایتخت را انجام دهد و این تغییر به‌گونه‌ای صورت بگیرد که تغییرات گسترد‌ه‌ای را در حوزه مدیریت شهری تهران به همراه نداشته باشد، ضمن اینکه پیش از این هم نجفی و هم افشانی تغییراتی را ایجاد کرده‌اند و فرد جدید نباید تغییر زیادی در این حوزه ایجاد کند، چرا که نتیجه آن آسیب به شهر خواهد بود.

  جناب عزت‌شاهی! من به بهانه موضوع شکنجه تلاش کردم گفت‌وگویی با شما داشته باشم اما حتما سوال‌های دیگری هم دارم. در ابتدا اگر ممکن است از روش‌های ساواک برای بازجویی و شکنجه صحبت کنیم.
ساواک روش‌های مختلفی داشت؛ برای هرکس هم شیوه منحصربه‌فردی داشت. اگر کسی اطلاعات داشت و می‌داد، کاری به او نداشتند اما اگر مشکوک به کسی بودند که اطلاعات دارد، ولش نمی‌کردند. حتی اگر فرد اطلاعات نداشت و مشکوک بود، وضعش بدتر از کسی بود که اطلاعات داشت و مشکوک نبود. بازجو‌ها هم هر کدام روش خود را داشتند.
 برخی اوقات خود بازجوها در مواجهه با هرکس یک مدل بودند؛ یکی را کتک می‌زدند، یکی را تحویل می‌گرفتند، دیگری را تلاش می‌کردند بخرند. مثلا عضدی دری وری می‌گفت و خشن بازجویی می‌کرد اما رسولی سیگار برای زندانی روشن می‌کرد. چند تا بازجو بودند که خودشان فعال سیاسی بودند. بریده بودند و ساواکی شده بودند و شده بودند سربازجو. اینها در بازجویی موفق‌تر بودند. چون با شیوه‌های کار سیاسی آشنا بودند، از همان شیوه‌ها استفاده می‌کردند و می‌فهمیدند متهم چه چیزهایی نمی‌گوید، بعضی چیزها را می‌گوید و... در بازجوها چند نفر بودند که خودشان متهم سیاسی بودند. مثلا همین عضدی که قبلا با شکرالله پاک‌نژاد جزو گروه فلسطین بود؛ از جمله گروه‌های چپ و مارکسیست. پاک‌نژاد به ابد محکوم شد. بعد که آزاد شد با ملی‌گراها فعالیت کرد. بعد از انقلاب چند باری آوردنش کمیته. من با او خوش و بش و صحبت کردم. بعدا به خاطر دزدی مدارک دادستانی اعدام شد.
  پرویز نیکخواه هم از این جمله بود؟
پرویز نیکخواه هم از بچه‌های کنفدراسیون بود. یک گروه درست کرده بودند. آنها هم چپ بودند. با کمک افسرهایی که در کاخ شاه بودند، هماهنگ کرده بودند شاه را ترور کنند. موفق نمی‌شوند. فشنگ از بغل سیبیل شاه رد می‌شود. اینها را گرفتند. یکی دو تا در کاخ کشته شدند. نیکخواه را هم گرفتند. بچه‌های کنفدراسیون زود می‌بریدند. آدم‌های راحت‌طلبی بودند و لای پر قو بزرگ شده بودند. حاضر به سختی کشیدن نبودند.  من با برخی از اینها هم‌سلول بودم. وقت غذا خوردن یک ساعت می‌نشستند تا قاشق برای‌شان بیاورند. ما دست‌شان می‌انداختیم. می‌گفتیم باید تقاضا کنید؛ شما چون از خارج آمدید به شما قاشق می‌دهند اگر تقاضا کنید!
  اینها چند نفر بودند؟
تعداشان زیاد نبود. سرجمع بچه‌های کنفدراسیون در همه سال‌هایی که من زندان بودم 30-20 نفری بیشتر نبودند. نیکخواه که برید با اینها همدست شد و بعد رفت در تشکیلات تلویزیون و از چهره‌های اصلی مدیریت تلویزیون شد. از سران رژیم بود. طراح و برنامه‌ریز و همکار ساواک بود. اینها برنامه‌ریزهای خوبی بودند. چون خودشان در مجموعه‌های مبارزاتی فعالیت می‌کردند، سابقه‌شان در خدمت شاه هم به دردشان می‌خورد.
نیکخواه بعد از انقلاب اعدام شد. بقیه‌شان هم رفتند جزو فداییان اکثریت شدند، برخی‌شان فداییان اقلیت شدند، تعدادی هم فضاهای دیگری را تجربه کردند و تا الان هم تعدادی‌شان هستند. این آقایی که سر ماجرای کرمانشاه ماجرای پول جمع کردنش هم مطرح شده، استاد دانشگاه...
  زیباکلام؟
بله! زیباکلام هم از بچه‌های کنفدراسیون بود. در زندان هم بود اما ادعا می‌کرد چپ نیست! ظاهرش این بود که مارکسیست نبود اما خیلی هم با بقیه فرق نمی‌کرد! بند 4 بود در اوین و بچه‌های نازپرورده‌ای بودند.
  زندانیانی که می‌شود آنها را دسته‌بندی کرد، بیشتر کدام گروه‌ها بودند؟
زندانیان زمان گذشته بیشتر 2 گروه عمده بودند؛ دانشجویان و روحانیت و بازار، که در قالب حزب‌الله و موتلفه و... بازداشت می‌شدند. در دسته‌بندی مسلحانه، هر 4 نفر برای خودشان یک گروه درست کرده بودند. ستاره سرخ، توفان و... وابستگی به خارج هم داشتند عمدتا. وابسته به چین و شوروی، آلمان شرقی  و....
  برخورد ساواک با گروه‌های مختلف چطور بود؟
زیاد ربطی به گروه نداشت. ربطش به اطلاعاتی بود که فرد داشت. ساواک گاهی اوقات با طرف کینه‌ای برخورد می‌کرد. چون حرفش را نزده بود. ساواک را سرکار گذاشته بود. اینها را بعد که می‌فهمیدند خیلی بد شکنجه می‌کردند. مثلا صمدیه لباف که 2 روایت از دستگیری‌اش هست؛ یکی اینکه برادرش تحویلش داده و دیگری اینکه رفته بیمارستان سینا و آنها زنگ زدند به شهربانی. معلوم نیست کدامش راست است؟! همان حول و حوش اتفاقاتی در سازمان افتاده بود و آیه را برداشته بودند و تقی شهرام از زندان فرار کرده بود و همه‌کاره شده بود، داخل سازمان یک به هم‌ریختگی ایجاد شده بود.  قبل از این یک کسی به نام خلیل دزفولی دستگیر شد و ایشان مصاحبه کرد و گفت سازمان دارد به چه راهی می‌رود. مصاحبه تلویزیونی کرد. آزاد شد و حقوق‌بگیر هم شد. ماهی 2500 تومان به او می‌دادند آن موقع. برادرش جلیل دزفولی هنوز با مجاهدین است. خلیل دزفولی بعد از انقلاب هم رفت سمت سمنان کارخانه‌ای زد و 2 سال پیش هم سرطان گرفت و از دنیا رفت. 
  شما را چطور بازداشت کردند؟
من چند وقتی بعد از عضویت در سازمان در مشهد  با وحید افراخته، محسن فاضل، محمد فاضل و عباس جاویدی در کوی طلاب خانه دربستی گرفتیم و زندگی کردیم. 6 بهمن آمدم تهران به مناسبت دهمین سال انقلاب سفید شاه و مردم. 10 تا عملیات انفجاری داشتیم. دی ماه گفتند مشهد را خالی کنید برگردید تهران. تا 5 اسفند آنجا بودیم از داخل زندان از طریق یکی از رفقا که اتفاق خیلی هم مقاومت کرده بود. بعد یکی از بچه‌ها که با ساواک همکاری می‌کرد را فرستاده بودند سراغ این و حرف‌هایی به او زده بود. وانمود کرده بودند که اشتباه آمده بوده و می‌رود. عاطفی به او نزدیک شده بود. گفته بود اگر می‌توانی مرا وصل کن. یک مدتی که آنجا بود، هر کی را می‌گرفتند فشار می‌آوردند که ارتباطش را با من بگوید. آن بنده خدا احساس خطر کرده بود و در نهایت گفته بود یک بافنده‌ای در چهارراه سیروس هست که با فلانی ارتباط دارد. اگر پیدایش کردی بگو ایران نماند و برود.
کسی که ارتباط با ساواک داشته بلافاصله این را به بازجویش گفته بود. مدارکی پیش آن بافنده بود. من رفتم آنها را بگیرم، اکبر مهدوی را آورده بودند مرا شناسایی کند. اکبر مهدوی مرا لو نداد. یکی دیگر را آوردند و گفتند اگر شناسایی کنی آزادت می‌کنیم. مرا شناسایی کرد. منطقه را شناسایی کردند. مامورها آمدند بالا یک نگاهی کردند و رفتند. بعد از نهار آمدم بروم سر قرار. ساعت 2 با وحید افراخته قرار داشتم. اینها اگر مرا تعقیب می‌کردند همان موقع به افراخته می‌رسیدند.
  ولی بازداشت افراخته موکول به چند سال دیگر شد؟
بله! چون اینها احساس خطر می‌کردند از من. چند باری از دست‌شان فرار کرده بودم. این دفعه می‌خواستند مرا بگیرند. از پشت مرا به رگبار بستند. همانجا در کوچه افتادم و شهادتین گفتم و رو به قبله شدم. 7 تا تیر خوردم. دختربچه‌ای هم به اسم اعظم امیری‌فرد در کوچه بازی می‌کرد که او هم تیر خورد و کشته شد. الان هم یک مدرسه‌ای در سرچشمه کوچه میرزا محمود وزیر به نام او هست.
  مرکزیت شبکه چه کسی بود در آن برهه؟
بهرام آرام، محسن فاضل و فرهاد صفا!
  گرایش‌ها به چه سمتی بود؟
اینها خیلی‌های‌شان وقتی بازداشت شدند نه مارکسیست بودند، نه مذهبی. توجیهات ما را نداشتند. هدف‌شان زنده ماندن بود. هنگام اعدام 11نفر بودند. صمدیه لباف مذهبی بود. مهدی غیوران و زنش بودند. بقیه چپ کرده بودند.
  از زمان بازداشت شما تا وقتی صمدیه و افراخته و خاموشی دستگیر شدند، شرایط شما در زندان چگونه بود؟
من تا قبل از دستگیری اینها در بازجویی‌ها اصلا کار مسلحانه را قبول نداشتم. در حد رساله امام، هیات و کارهای مذهبی اعتراف کرده بودم. آدم‌هایی هم که از طرف خود تشکیلات دستگیر شده بودند، ارتباطی با من نداشتند که اطلاعاتی از من داشته باشند چون از قبل در زندان بودند. شهید مراد نانکلی 2 ساعت قبل از من دستگیر شد. کارگر کارخانه مهندس بازرگان بود. 2 تا اسلحه به من داده بود. موقع دستگیری او نگفت که اسلحه داده و من هم نگفتم گرفتم. او هم 2 سال حکم خورد. خود من هم ساده برخورد کردم که فکر نکنند آدم مهمی هستم. دیدار با زندی‌پور داشتم سال 52 مثلا. دیدم زندی‌پور با بازجوها آمدند بازدید از سلول‌ها. موقع رفتن زندی‌پور من مثل بچه مدرسه‌ای‌ها دستم را بلند کردم و اجازه گرفتم. گفتم: آقا شما بچه دارید؟ گفت: بله! گفتم: اگر بچه شما یک شب خانه نرود چقدر ناراحت می‌شوید؟ گفت: خیلی. گفتم: مرا الان 6 ماه است آوردند اینجا و پدر و مادر من نمی‌دانند من زنده هستم یا نه؟ مرا برای چه نگه داشتند؟ من بیگناهم؟ زندی‌پور گفت: اسمت چیه؟ گفتم: عزت‌شاهی! گفت: اوه اوه تو که وضعت خیلی خرابه! گفت: پرونده‌اش را بفرستید بره قصر، بابا نه‌نه‌‌اش بیان ببیننش! حالا من مادرم سال 43 فوت کرده بود! در سال 53 فرستادند دادگاه و محکوم به 15 سال حبس شدم اما متهم به اقدام مسلحانه نشدم. داشتم حبسم را می‌کشیدم. از بیرون یکی را گرفته بودند که اعتراف کرده بود که اسلحه دادند به مراد نانکلی! مراد نانکلی را برگرداندند کمیته و من هم باید برگردم کمیته، چون فهمیدند دروغ گفتم. یک ماهی فقط شکنجه می‌کردند؛ آپولو، شلاق، آویزان کردن، سوزاندن و.... یک روز که رفتم دستشویی به یکی از نگهبانان که قدیمی بود گفتم از مراد چه خبر؟ گفت: دیگه نمی‌بینیش! با لگد زدند روده‌اش پاره شد مرد.
  واقعا اینطور کشته شده بود؟
کشته شده بود اما آنطوری که او می‌گفت نه. من بعد از انقلاب در اسناد پزشکی قانونی ساواک عکسش را دیدم. چشمش را تخلیه کرده بودند. سینه‌اش را پاره کرده بودند. دندان‌هایش را خرد کرده بودند. مقاومت کرده بود و اسم ما را هم نیاورده بود. یک کارگر ساده مذهبی بود. خب! این 18 ماه زندانی‌اش را کشیده بود و 3-2 ماه بعد آزاد می‌شد اما اینها که بازداشت شده بودند کار را  خراب کردند.
  خود شما وضعیت‌تان به چه شکل شد؟
من چون نمی‌دانستم کدام اسلحه لو رفته، مدام منکر می‌شدم. بعد طلبکار هم شدم گفتم هر کسی می‌گوید اسلحه داده بیاورید روبه‌رو کنید! نانکلی هم شهید شده بود. دیگر فشار نیاوردند اما من کمیته ماندم. رفتم اوین و دوباره برگرداندنم کمیته!
  در کمیته روزانه شکنجه می‌شدید؟
بله! هر روز، یک روز در میان! در این برهه چند ماهی در کمیته ماندم. تا یک روز تابستان 54 بود که ساعت 9 و 10 دقیقه صبح مرا بردند بازجویی اما پیش بازجوی خودم نبردند. تقریبا همه معروف‌ها از من بازجویی کردند؛ رسولی، تهرانی، آرش، منوچهری، محمدی، کمالی و.... من چون نمی‌دانستم قضیه چیست زیر بار هیچ چیز نمی‌رفتم. مرا پیش کسی به اسم هوشنگ بردند. پاهایم زخم بود و سرسره می‌رفتم. روی پای خودم نمی‌توانستم بایستم. بعد یکسری عکس و آلبوم به من نشان داد. گفت: اینها را می‌شناسی؟ گفتم من اینها را نمی‌شناسم. بعد محسن خاموشی را آوردند. محسن خاموشی، افراخته و طاهر رحیمی سریع همه چیز را گفته بودند با دو تا چک و لگد. مثلا محسن خاموشی را ساعت 8 گرفته بودند. ساعت 10 آوردندش پیش من حتی یک سیلی نخورده بود. از اول اطلاعاتش را داده بود. قرار وحید افراخته را لو داده بود.
  یعنی با هم بازداشت نشدند؟
گزارشی که دوجلدی اطلاعات چاپ کرده درست نیست!
  شما بازجویی از خاموشی را شنیدید؟
بله! به او گفتند: این را می‌شناسی؟ این عزت‌شاهی است. دعا کن طرف بیاید سرقرار اگرنه تیکه بزرگت گوشت است. او هم تضمین داد که حتما می‌آید. زنگ زدند به عضدی منطقه را محاصره کردند. بازجو به من گفت: رفیق جون جونی‌ات امروز میاد! گفتم: رفیق جون جونی‌ام کیه؟ گفتند: وحید جونت. من نمی‌دانستم اینها ارتباط مرا می‌دانند. من باز انکار کردم.  افراخته هم سریع همه چیز را لو داد. نخستین ‌حرفی هم که زد درباره من بود و صمدیه لباف. یکی از خیانت‌های اینها این بود که بچه‌مذهبی‌ها را جلو انداختند.
  اینها یعنی خاموشی و افراخته؟
بله! مخصوصا صمدیه را خیلی اذیت کردند. با آنها رفت دادگاه. تا روز دادگاه هم افراخته تحریک می‌کرد که کوتاه بیاییم و اطلاعات بدهیم که اعدام‌مان نکنند. در دادگاه اکثرا کوتاه آمدند. خود افراخته از شاه و فرح صحبت کرده بود. فقط صمدیه کوتاه نیامده بود و دفاعیه سنگینی از خودش کرده بود. وصیت کرده بود که نماز و روزه بگیرند. شریف واقفی را هم صمدیه نجات داد. اینها اصفهانی بودند. شریف یک مدتی کنارش گذاشته بودند، کارگری فرستاده بودند. زنش کمونیست بود. لیلا زمردیان که قبلش زن چند نفر دیگر شده بود، حالا زن این شده بود. 
  خب! شریف مگر بچه مسلمان نبود؟ چطور به این مدل ازدواج راضی شده بود! با یک مارکسیست مارک‌دار. نمی‌دانست عقبه زمردیان را؟
می‌دانست. باید برگردیم به عقبه تشکیلات. من مخالف برخی آقایان هستم که موضوع انحراف مجاهدین را از رجوی شروع می‌کنند. از ابتدای تشکیلات این ضعف‌ها بود. از خود حنیف‌نژاد و سعید محسن بود! آنها اصلا اعتقادی به این حرف‌ها نداشتند. آنها معتقد به یک حکومت جبهه‌ای بودند. تمام نوارهای‌شان را گوش کنید و تمام دادگاه‌های‌شان را مطالعه کنید. اینها در یک چیز صادق بودند. یک جا اینها نگفتند که ما می‌خواهیم حکومت اسلامی درست کنیم. 
  یعنی این شکلی که در سینما ارائه می‌شود و در تاریخ می‌نویسند که مجاهدین را تقسیم کنند به مجاهدین خوب و بد، این را قبول ندارید؟
قبول ندارم. اینها از ابتدا انحراف داشتند. چرا اینها نمی‌گویند که راس تشکیلات 3 نفر بودند؛ حنیف‌نژاد، محسن و یکی دیگر به اسم نیک‌بین رودسری. مهندس هم بود. خود نیک‌بین از اینها باسوادتر بود. اکثر جزوات را او می‌نوشت. از اول هم وضعش روشن بود. مارکسیست بود و نماز نمی‌خواند. سال 49 از اینها جدا شد. موقع جدا شدن حرف مهمی زد. گفت زیربنا و روبنا با هم نمی‌خواند. شما زیربناتون مارکسیست هست. روبناتون مذهب است. ایشان جدا شد. گفت تکلیف خودتان را مشخص کنید. حنیف‌نژاد و محسن خیال می‌کردند همیشه خودشان هستند و می‌توانند جلوی انحراف را بگیرند. بعد از اینکه گفت همکاری نمی‌کنم، جلسه‌ای داشتند که راجع این قضا صحبتی نشود. رفت دنبال کار و کاسبی خودش. سال 50 که اینها دستگیر شدند، او را هم لو دادند و او هم دستگیر شد. اینجا من نمی‌دانم که آیا با ساواک همکاری کرد یا همکاری نکرد! با وجود اینکه در مرکزیت بود. ساواک باید چند سالی او را محکوم می‌کرد اما 9 ماه بیشتر زندانی نکشید. ولش کردند. تقریبا 4-3 ماه پیش فوت کرد.
  جای نیک‌بین چه کسی اضافه شد؟
اصغر بدیع‌زادگان! اینها همه‌شان طرز تفکر التقاطی را پذیرفته بودند. شیوه حکومتی‌شان سازمان فتح یا آزادی‌بخش الجزایر بود. هیچ وقت نگفتند البته. جو روشنفکری بود. اینها می‌گفتند باید کمونیست‌ها را جذب کنیم و این را چماق کنیم سر فدایی‌ها و بگوییم استراتژی ما اینقدر پیشرفته است که کمونیست‌ها عضو ما می‌شوند. احمد بناساز نوری را که الان خارج است جذب کردند که حلقه دوم بود. 
  فضای دانشگاه‌ها به چه شکل بود؟
در دانشگاه، رژیم عامدانه جو را داده بود دست‌ کمونیست‌ها! چون راحت می‌شد بین‌شان نفوذ کرد و کمتر خطرناک بودند. هم در مجاهدین و هم در چریک‌های فدایی نفوذ کرد. ‌در چریک فدایی‌ها توسط کسی به نام عباس شهریاری نفوذ کرد که به او می‌گفتند اسلامی مرد هزارچهره و در مجاهدین توسط ‌الله‌مراد دلفانی نفوذ کرد. که این ‌الله‌مراد دلفانی قبلاً به جرم عضویت در حزب توده در زندان بود. یکی دو تا از این بچه‌ها او را می‌شناختند که از نظر اخلاقی آدم کثیفی است اما چون وانمود کرده بود دارد کار مسلحانه می‌کند با او قاطی شده بودند که از او اسلحه بگیرند. او از طریق ساواک افرادی مانند ناصر ساده را برده بود کرمانشاه و چند نفری را که ساواک تدارک دیده بود نشان داده بود و گفته بود اینها نیروی من هستند. به او اعتماد کردند و خیلی از مسائل امنیتی را او به اینها یاد می‌داد. دلفانی با اینها تا آخر ارتباط داشت. شهریور ۵۰ که اینها دستگیر شدند طرحی ریخته بودند که در جشن فرهنگ و هنر شیراز اقداماتی بکنند. دلفانی به اینها گفته بود شما که امکانات ندارید و چیزهایی که من به شما دادم زیاد نیست. اینها روی سادگی‌شان گفته بودند آنهایی که تو دادی جزئی از اسلحه‌های ماست. ما کلی اسلحه از فلسطین و این ور و آن ور آورده‌ایم. ساواک احساس کرد ممکن است از دستش در برود. به همین دلیل در شهریور 50 همه‌شان را از طریق دلفانی گرفت. شاید 80 درصد سازمان ظرف 24 ساعت بازداشت شدند. بعد از انقلاب هم فدایی‌ها شهریاری را کشتند و مجاهدین هم دلفانی را از میان برداشتند.
  خب! به موضوع سازمان برگردیم؛ اینکه می‌گوید اینها از ابتدا مبانی درستی نداشتند.
تشکیلات از اول این مشکلات را داشت. اینها آمدند ایدئولوژی‌شان را اصلاح کنند گفتند با ایدئولوژی آخوندهای حوزه و اینها ما نمی‌توانیم کار بکنیم. حنیف‌نژاد یک روز در جلسه خصوصی گفته بود می‌خواهم مانیفست اسلام را بیاورم تا فکر کنیم ببینیم چه کار می‌توانیم بکنیم. یک روز که می‌رود، رساله آقای شریعتمداری را می‌برد و می‌گوید این مانیفست اسلام است. جوری که کنایه زده باشد می‌گوید غسل حیض و نفاس و مسائل زنانه و... هست و داخل این مبارزه را چگونه در بیاوریم؟! در واقع گفته بود اینها چیزی ندارد.
  پس همان آیه «فضل‌الله المجاهدین» را چگونه تفسیر می‌کردند؟
می‌گفتند از نظر اسلام هم اینها دستورات اخلاقی است اما ضمانت اجرایی ندارد و آخرش هم می‌گوید لا اکراه فی الدین. از آن طرف در دانشگاه‌‌ها وقتی دانشجویان را به مباحث فلسفی و اینها می‌کشاندند یک جایی به بن‌بست می‌رساندند و با روحانیت هم تماسی نداشتند که مشکلات‌شان را حل کند. تنها روحانی‌ای که با او در ارتباط بودند آقای طالقانی بود که به ایشان هم همه حرف‌های‌شان را نمی‌گفتند. بعداً در زندان مرحوم هاشمی هم رفته بود پیش اینها و به جای اینکه روی آنها تأثیر بگذارد سمپات‌شان شده بود تا اینکه اینها بعد به امام نامه نوشتند که از وجوهات و ... به مجاهدین کمک بشود که امام مخالفت کرد. گویا امام از طریق مرحوم مطهری با اینها و با عقایدشان یک آشنایی پیدا کرده بود و می‌دانست خط‌شان چیست.
  خب! خود شما چه زمانی فاصله گرفتید؟
من اگر 2 هفته دیرتر دستگیر می‌شدم از اینها خداحافظی کرده بودم. تا آمدم غزل خداحافظی با اینها را بخوانم مرا گرفتند. حتی به مرحوم هاشمی پیام دادم که اینها اینجوری هستند. اصلاً امام را قبول ندارند. ایشان گفت شما خیانت می‌کنید که اختلاف می‌اندازید. شیفته اینها شده بود. بعد تا سال ۵۴ از آنها حمایت می‌کردند. با وجود اینکه امام اجازه نداده بود اما اینها از طریق آقای منتظری و فتوای خودشان با وجوهات خیلی به آنها کمک می‌کردند یا از طریق آقای طالقانی بعضی وقت‌ها کمک‌هایی می‌شد. نکته‌اش این بود که تفکر اینها را صددرصد نمی‌دانستند. مجاهدین دوگانه و ریاکارانه برخورد کرده بودند و امثال من آنها را می‌شناختند. اما خط انحراف از بعد از جذب نیرو بود. اینها سال ۴۷، ۴۸ که تشکیلات را درست کرده بودند به این نتیجه رسیدند که باید ایدئولوژی ما علمی باشد. مبارزه هم مثل یکی از رشته‌های مهندسی علمی است و باید علمش را یاد گرفت. به این رسیدند که اسلام علم مبارزه ندارد. می‌گفتند در کجای قرآن نوشته چه جوری بمب درست کنیم. دلیلش این بود که اینها مطالعات مذهبی نداشتند.
می‌خواستند ایدئولوژی درست کنند که در برابر کمونیست‌ها قد علم کنند و دانشجویان را جذب کنند. لذا ایدئولوژی علمی مبارزه را در  مذهب نیافتند و به ‌زعم خودشان رفتند دنبال مطالعه کتاب‌های کمونیستی. آمدند ابرویش را درست کنند چشمش را درآوردند. اینها سر همین فکر کردن مسائل علمی امام زمان را بردند به قول خودشان در آزمایشگاه دیدند که به لحاظ علمی نمی‌توانند ثابت کنند که یک نفر ۱۴۰۰ سال زندگی کرده باشد. برای پیدا کردن ایدئولوژی علمی یکسری مطالعات مارکسیستی کردند. کسی هم نبود جواب اینها را بدهد. گرایشات چپ پیدا کردند تعدادی؛ سال ۵۰ که دستگیر شدند رسماً اعلام کردند مارکسیستند. اینجا مسعود با اینها قرارداد بست و گفت الان صلاح نیست، ما ضربه خوردیم و صلاح نیست شما این کار را کنید. بعد در بیرون تغییرات جدی شد. با آمدن شهرام آرم را عوض کردند. شریف را کشتند و طوری شد که برخی شب نماز خواندند اما برای نماز صبح بیدار نشدند. گفتیم چه شده؟ گفتند ما از سازمان تبعیت می‌کنیم. بعد اختلافی در همان زندان بین خودشان ایجاد شد. یک طرف می‌گفتند ما پیرو حنیف هستیم و حنیف این خط را قبول ندارد. آن‌ طرف هم می‌گفتند باید از سازمان تبعیت کرد.
  تقریبا در همان برهه قبل از حذف آیه معروف شده بود شریعتی بیانیه‌های اینها را می‌نویسد.
دروغ است! برای جوسازی و جذب دانشجویان اینطور مطرح می‌کردند که مرحوم شریعتی بیانیه‌های سازمان مجاهدین را می‌نوشت. البته شریعتی بدون اینکه بخواهد نیرو برای آنها درست می‌کرد، چون با سخنرانی‌ها طبقه‌ای را جذب می‌کرد و کسی نبود حواسش به اینها باشد. می‌رفتند و جذب سازمان می‌شدند. ولی صریح درباره شریعتی می‌گفتند انقلابی نیست و سیاسی‌کار است. مثلا اینکه شریعتی گفته بود آنها که ماندند باید کار زینبی کنند خیلی به مجاهدین برخورده بود. آنها همین را علم کردند گفتند شریعتی مخالف مبارزه مسلحانه است. مجاهدین تلاش می‌کردند به صورت علنی از آقای شریعتی تعریف نکنند کما اینکه آقای شریعتی هم از مجاهدین تعریف نکرد. شریعتی با کار مسلحانه طبق گفته‌های خودشان موافق نبود. من بعضی از نوشته‌های ایشان را که در بازجویی‌ها بود دیدم، خودشان گفتند: من با کار مسلحانه مخالفم. او با کارهای تبلیغاتی، فرهنگی و روشنگری موافق بود. حتی یک جایی نوشته بود من وقتی یکی از این گروه‌های مسلح می‌خواستند در حسینیه ارشاد تبلیغات کند خودم به کلانتری اطلاع دادم. مجاهدین این را دست گرفته بودند برای اینکه بگویند او با ساواک همکاری می‌کند. از تعبیرهای شریعتی البته سوءاستفاده هم می‌کردند. شریعتی جایی گفته بود: زور و تزویر. مجاهدین می‌گفتند همه حکومت‌ها طرفدار سرمایه‌داری و امپریالیسم هستند. ما حکومت مترقی غیر از حکومت کمونیستی نداریم و حکومت‌های ملی مثل عبدالناصر و تیتو در یوگسلاوی و سوکارنو در اندونزی  موفق نشدند. از طرفی هم مجاهدین به حکومت اسلامی اعتقاد نداشتند و معتقد به حکومت جبهه‌ای بودند. منتها چون در محیط اسلام در ایران می‌خواستند کار کنند اگر این شعارها را می‌دادند با آنها مخالفت می‌شد، لذا علنی اعلام نمی‌کردند اما در نوشته‌های‌شان آمدند شناخت را بر اساس 3 قشر طبقه‌بندی کردند؛ یک روشنفکر‌ها بودند، قشر سوم پرولتاریا بودند و قشر دو که از همه برای‌شان مهم‌تر بود و به آن بورژوازی می‌گفتند، بازاری‌ها بودند. روحانیت را هم در همین دسته آورده بودند. می‌گفتند اینها خرده‌بورژوا هستند. در اینجا از حرف‌های آقای شریعتی استفاده می‌کردند. می‌گفتند ما با روشنفکران مشکلی نداریم، می‌توانیم با آنها صحبت کنیم. با کارگران هم همین که در اعتراضات سمپات ما باشند و به ما کمک کنند کافی است اما مساله ما با بورژوازی است و با آنها تضاد پیدا می‌کنیم. تضاد جدی و برخورد مسلحانه. به این دلیل که ما هر وقت پیروز شویم و حکومت تشکیل دهیم می‌خواهیم اموال این سرمایه‌دارها را مصادره کنیم و اینها مخالفت خواهند کرد و اینجاست که تضاد ما با اینها حل نمی‌شود. لذا می‌گفتند تا آنجا که به اساس استراتژی ما لطمه نخورد باید با اینها بازی کنیم. هر چه بگویند بگوییم چشم تا بعداً استفاده ‌کنیم.
  این دسته‌بندی را چه کسی نوشته بود؟
تقی شهرام نوشته بود.
  ساواک با شریعتی چه کرد؟
البته شریعتی محکوم نشد به نظرم هیچ وقت! بازداشت موقت بود. می‌خواستند از شریعتی استفاده کنند و او را بخرند. در کمیته در بند 6 بود. آدم‌هایی را که با شریعتی هم‌سلول می‌کردند، آدم‌های خوبی نبودند. توسط آنها می‌خواستند شریعتی را تخلیه کنند. عضدی که معاون کمیته بود، خودش با شریعتی جلسه می‌گذاشت. حتی برخی اوقات روشنفکرها و افرادی مثل نراقی را می‌آوردند با شریعتی میزگرد  صوری درست می‌کردند تا افکار اینها را بسنجند.  ساواک سعی می‌کرد شریعتی را بخرد.
می‌خواستند پست و مقامی به او بدهند. رئیس دانشگاهی یا وزارت علومی به او بدهند که به بدنه‌ای که طرفدار او هستند بگویند او هم با حکومت است. البته شریعتی هیچ وقت قبول نکرد. اکثر اوقات در انفرادی بود. برخی اوقات هم کسی را هم‌بندش می‌کردند که روحیه‌اش را تضعیف کنند؛ آدم‌های بریده و کسانی که اذیت کنند شریعتی را. مرتبه آخری که می‌خواست برود، پدرش را گروگان گرفته بودند تا خودش را معرفی کند. خودش را معرفی کرد. یک مقاله‌ای بود به اسم «بازگشت به خویشتن». محتوایش جوری بود که قابل اسفاده برای رژیم بود. این را دادند در روزنامه‌ها چاپ کردند که خرابش کنند. بگویند این هم کم آورده و با رژیم است.
  ماجرای دیدار امام با مجاهدین چه بود؟
حسین روحانی و تراب حق‌شناس که یک طلبه بود و کمونیست شده بود، رفتند با امام دیدار کنند. حاج احمدآقا اینها را نمی‌شناخت. چون در آن دوره اصالت با مبارزه بود، وساطت کرد تا امام را ببینند. اینها متن ایدئولوژیک‌شان را با تقیه با امام مطرح کردند تا امام تاییدشان کند. امام اول ملاقات نداد. بعد حاج احمدآقا و محمود دعایی که به مبارزان سمپات داشتند وساطت کردند.دعایی در رادیو نهضت روحانیون عراق همه بیانیه‌های اینها را می‌خواند وسطش دو تا چیز از روحانیون هم می‌گفت. اینها 25 روز، روزی یک ساعت می‌آمدند ایدئولوژی‌شان را با تقیه به امام می‌گفتند. امام به لفظ خداحافظی با اینها بسنده کرد. بعد با فشار اطرافیان امام به اینها می‌گوید: من به این نتیجه رسیدم شما بیشتر از من نهج‌البلاغه می‌خوانید.  اینها مارکسیست به علاوه بسم‌الله است. این نقل قول آن موقع معروف و تاریخی شد.
  ما پیش از مجاهدین و سیاهکلی‌ها توسط موتلفه‌ای‌ها عملیات مسلحانه داشتیم؛ ترور حسنعلی منصور. تفاوت این مدل با آنچه بعدا مجاهدین رقم زدند چه بود؟
در هیات‌های موتلفه هم همه موافق عملیات مسلحانه نبودند. توسط یک جناحی در موتلفه اتفاق افتاد. این گروهی که به فداییان نزدیک بودند همین مهدی عراقی و اینها بودند که دستگیر شدند. چهارتا اعدام شدند و دوتای‌شان ابد خوردند. کارهای موتلفه کارهای چریکی نبود. تک‌تیراندازی بود. اینها می‌گفتند ضربه‌ای بزنیم تا رژیم یک اصلاحات ایجاد کند.
  یعنی نگاه‌شان به رفتار مسلحانه یک روند نبود؟
نه! اصلا نگاه اینکه این رفتار یک مدل یا فرآیند بشود را نداشتند. ابتدا هم می‌خواستند شاه را بزنند به دلایلی از ترور شاه صرف‌نظر کردند. بعد گفتند شاخ و برگ‌هایش را بزنیم. بعد از ماجرای کاپیتولاسیون منصور را هدف قرار دادند.
  موضع امام چه بود؟
امام هیچ وقت با این کارها موافقت نمی‌کرد. اگر به اعلامیه‌های امام نگاه کنید عمدتا نصیحت و اصلاح با تبلیغات است. این روش بود که منجر به پیروزی انقلاب شد. اتفاقا با این روش می‌شد آدم‌کشی طرف مقابل را نقد کرد. سال 56 بعد از روی کار آمدن کارتر و طرح موضوعات حقوق بشری اینها کار را بدتر کردند. شاه گفته بودند زندان‌ها را پر نکنند. به روش‌های مختلف آمار زندان را کم کردند. یکی‌اش این بود که دم دستگیری می‌بردند در جاهای دیگری در دم می‌کشتند. از طرفی کسانی را که سال‌های زیادی در زندان بودند آزاد کردند اما نمی‌خواستند مفتی آزاد کنند. تقریبا 72 نفر مذهبی و غیرمذهبی بودند. آدمی به اسم منوچهر مقدم که آدم خوبی هم نبود از چپ‌ها را آوردند که در دفاع از آنها سخنرانی کرد و در تلویزیون پخش کردند.
  برگردیم به فعالیت‌های شما قبل از عضویت در سازمان مجاهدین.
من در برهه بعد از فعالیت‌های پراکنده به واسطه جواد منصوری در حزب‌الله بودم که بقایایی از حزب ملل بود. با احمد احمد از گذشته ارتباط داشتم. با اینها که کار کردم دیدم اینها 2 قسمت شده بودند. جنبه سیاسی داشتند. جواد منصوری و ابوشریف و... کار مسلحانه‌شان مفیدی بود و باقر عباسی. اینها یک گروهی بودند که رئیس‌شان آدمی بود به اسم عربشاهی. کار مسلحانه می‌خواستند بکنند، نتوانستند. من بعد از مدتی دیدم اینها به لحاظ کارهای امنیتی خیلی ضعیف بودند. از طرفی روشنفکری چپی در اینها نفوذ کرده بود. مفیدی مثلا نماز می‌خواند. هر وقت می‌آمد خانه ما نماز می‌خواند، جانماز را پرت می‌کرد روی مهر نماز می‌خواند. می‌گفت اینها خصلت‌های خرده بورژوازی است. بعد مدتی مهر را هم گذاشت کنار. گفتم: مهر هم خصلت‌های خرده بورژوازی است؟ گفت: ما به خاطر یک تکه گل بین یک میلیارد اختلاف نمی‌اندازیم. خلاصه من از اینها جدا شدم. توسط آقای مهرآیین، معلم جودو و کاراته مجاهدین بود. یک روز گفت یکی از بچه‌ها می‌آید با او کار کن.
  در واقع مهر‌آیین از این طریق جذب می‌کرد؟
بله! مرا با علیرضا زمردیان آشنا کرد؛ برادر لیلا زمردیان. ارتباطم را در آن برهه قطع کردم. زمردیان کمونیست شد. قبل از دستگیری اینقدر مذهبی بود به او می‌گفتند اسقف. شهریور 50 اینها را گرفتند. اینها تا آن موقع اسم نداشتند. در قزل‌قلعه جلسه گذاشتند و اسم روی خودشان گذاشتند. همین مرا به یک جوانی در امامزاده یحیی معرفی کرد که تا گمرک با هم پیاده رفتیم. با اینها بودیم.
  چه کسی بود؟
وحید افراخته. یکسری کارها را بعد با وحید انجام دادم. قضیه شعبان بی‌مخ بود که ترورش کردیم اما او روولور داشت. تیر خلاص را نتوانستیم بزنیم، پلیس رسید. گفتیم بخواهیم کار را تمام کنیم دستگیر می‌شویم.
  تا اینکه 52 بازداشت شدید؟
بله! چون تیر خورده بودم بیمارستان بودم. در همان بیمارستان کلی شکنجه شدم. در همان بیمارستان کلی توسل کردم برای اینکه بتوانم مقاومت کنم. مثل گوشتی که پخته شده بود بند بندم جدا شده بود. بعد که به هوش آمدم می‌خواستم نماز بخوانم. گفتند تو کمونیستی، چه نمازی می‌خواهی بخوانی؟ گفتم به شما مربوط نیست. من کمونیست نیستم. آنجا به خدا گفتم من بیرون هر کاری کردم به خاطر تو کردم. حالا که شما دلت می‌خواهد من زیر دست اینها بیفتم، من از تو می‌خواهم آبروی من را نبری. به حضرت زهرا توسل کردم. بعدش انگار از این رو به آن رو شدم. اینجا دیگر من ساواکی‌ها را بازی می‌دادم.
  سال 53 در زندانید و انحراف مجاهدین آشکار شده؛ از آنجا به بعد چه مواجهه‌ای داشتید؟
کمونیست‌ها یعنی اکثریت سازمان که در زندان بودند به من می‌گفتند صبر کن، چیزی نگو. ما حرف زیاد داریم اما بگذار دادگاه بروی و بیایی بعد. از این طرف هم مثلا انواری به من می‌گفت زوده با اینها درگیر شوی. 2 سالی با اینها باش چیزهایی دستت بیاید و با اینها درگیر نشو. من گفتم من وظیفه دارم چیزهایی که می‌دانم و می‌فهمم بگویم، تو ضمانت می‌دهی من 2 سال بعد زنده باشم؟
  چه کسانی از مجاهدین می‌گفتند صبر کن؟
موسی خیابانی و رجوی. اینها حتی یک‌بار بهزاد نبوی را فرستادند که فلانی آتش‌بس بده.
  شما مگر چه چیزهایی در زندان می‌گفتید؟
صریح می‌گفتم اینها مارکسیستند، امام زمان را قبول ندارند. نبوی به من گفت کوتاه بیا. که پرویز یعقوبی به این گفته بود ما نمی‌دانیم با این چه کار کنیم. نه مسائل اخلاقی دارد نه چیزی. کاری‌اش نمی‌شود کرد. به بهزاد هم گفتم وظیفه‌ام است که بگویم. یک بار اولتیماتوم دادم که من بعد از ماه رمضان اعلام موضع می‌کنم. جواب‌شان را بگویند. 54 اینها علنی کردند. برخی اما ظاهر مذهب را رعایت می‌کردند. شانسی که اینها آوردند مرا ماه رمضان بازگرداندند کمیته مشترک. بعد هم افراخته و دیگران بازداشت شدند. وضع من بدتر شد. از من کینه کردند. 6 ماه مرا روی تخت ‌بستند. 6 ماه حمام نرفتم. مرا به تخت بسته بودند. مدتی هم مرا در کمیته مشترک در راهرو نگه داشته بودند. اینها از کینه اینکه من افراخته و خاموشی را لو نداده بودم خیلی مرا شکنجه کردند. گفتند تو اگر زودتر اینها را لو داده بودی، زندی‌پور کشته نمی‌شد و این آمریکایی‌ها الان زنده بودند. تو قاتل آنها هم هستی! تجدید محاکمه زدند و در کیفرخواست 6، 7 تا اعدام زدند. فضای سال 57 اجازه نداد دادگاهی شوم تا اینکه روز فرار شاه آزاد شدم.
  یکی از افسوس‌هایی که وجود دارد این است که یک کار سینمایی یا سریال که با ارائه همه جزئیات به این شکنجه‌ها بپردازد ساخته نشده است!
نمی‌خواهند فیلم بسازند، می‌خواهند سر مردم را گرم کنند. اینهایی هم که تا الان ساخته شده جز یکی دو مورد خیلی آبکی است. نه ساواک اینقدر خر بود، نه مبارزین این شکلی بودند. می‌خواهند الکی مسائل عشقی قاطی‌اش کنند. همین شبکه 5 می‌خواست یک سریال 26 قسمتی  از من درست کند. من گفتم مسائل الکی واردش نکنید. بعد که خواندم دیدم همه‌اش عشق و عاشقی و چیزهایی است که در زندگی من وجود نداشته است. گفتم اینها چیست؟ گفتند مثلا ذهنیات شماست! گفتم در ذهنیات من چنین مزخرفاتی وجود نداشته است.

محمدحسین مهدوی‌زادگان: افزایش چشمگیر صادرات کشور چین به ایالات متحده آمریکا در سپتامبر[شهریور] امسال، بدترین خبر ممکن برای «دونالد ترامپ» و همراهانش در کاخ سفید  محسوب می‌شود. بر اساس آنچه اداره گمرک چین اعلام کرده، صادرات این کشور به ایالات متحده در ماه سپتامبر امسال بالغ بر 13 میلیارد و 34 میلیون دلار بوده است که این رقم 3 میلیارد دلار بیشتر از ماه قبل بوده است! فراتر از آمار مربوط به ماه سپتامبر، مازاد تجاری چین با آمریکا از شروع سال 2018 میلادی تاکنون، 225 میلیارد و 79 میلیون دلار بود، در حالی که این رقم، سال گذشته 196 میلیارد دلار بوده است.
این آمار در حالی منتشر می‌شود که ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی سال 2016 میلادی رسما از پکن به عنوان اصلی‌‌‌‌‌ترین دشمن اقتصادی آمریکا یاد کرد و وعده داد در صورت ورود به کاخ سفید، صادرات چین به آمریکا را محدود کند. ترامپ اینگونه استدلال می‌کرد که 346 میلیارد دلار از کسری تجاری آمریکا (از 520 میلیارد دلار کسری تجاری سالانه) مربوط به چین است. از این رو واردات کالاهای چینی به ایالات متحده باید محدود شود تا کسری تجاری سالانه (حتی به قیمت کاهش تراز تجاری 2 کشور) کاهش یابد. به عبارت بهتر، ترامپ وعده داد میان واردات و صادرات کالاهای چینی و آمریکایی نوعی توازن برقرار می‌کند که مطابق آن، شهروندان آمریکایی شاهد کسری تجاری ایالات متحده در حوزه تجارت بین‌الملل نباشند.
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات، وی تقابل اقتصادی با پکن را سریعا آغاز کرد و ضمن وضع برخی قوانین گمرکی سخت در قبال کالاهای وارداتی چینی، بر برخی کالاهای خاص نیز تعرفه‌‌های سنگین وضع کرد. ترامپ این اقدامات را در راستای استمرار و تثبیت سیاست‌‌های حمایت‌گرایانه اقتصادی خود صورت داد. حمایت‌گرایی (Protectionism) سیاست خاص ترامپ در حوزه اقتصاد محسوب می‌شود که مطابق آن، شاهد اقداماتی از جمله ارائه یارانه به تولیدکنندگان داخلی، وضع سیاست‌‌های  ضددامپینگ، سختگیری در حوزه مالکیت معنوی، وضع تعرفه‌‌های گمرکی سنگین علیه کالاهای وارداتی و از همه مهم‌تر، تقابل با ساختار اقتصادی حاکم بر نظام بین‌الملل هستیم. ترامپ با تکیه بر سیاست‌‌های حمایت‌گرایانه خود، عملا وارد منازعه‌ای تجاری با شرکای قبلی ایالات متحده یعنی اتحادیه اروپایی و چین شده است.
در این میان چینی‌ها بر خلاف کشورهای اروپایی، «مقابله به مثل» با سیاست‌‌های ترامپ را در دستور کار قرار دادند. مقامات چین از ابتدای سال 2016 میلادی تاکنون و هرگاه پرزیدنت ترامپ فرمان وضع تعرفه‌‌های گمرکی علیه کالاهای چینی را داده است، در مقابل بر همان میزان بر کالاهای آمریکایی تعرفه وارداتی وضع کرده‌‌‌اند. همین مسأله سبب شده بسیاری از شرکت‌‌های خصوصی در ایالات متحده در مقابل ترامپ قرار گرفته و از سیاست‌‌های وی انتقاد کنند. آخرین اقدام ترامپ در این‌باره، وضع 200 میلیارد دلار تعرفه گمرکی دیگر بر کالاهای چینی بود که این اقدام نیز با پاسخ کوبنده مقامات چینی همراه بود.
با این حال انتشار آمار افزایش صادرات چین به ایالات متحده آمریکا در ماه سپتامبر، به مثابه آب سردی است که بر پیکر ترامپ و تیم اقتصادی و سیاست خارجی وی ریخته شده است! انتشار این آمار به خودی خود نشان می‌دهد «نومحافظه‌کاران حمایت‌گرا» نتوانسته‌‌اند طرح‌ها و اقدامات خود را علیه «نسل پنجم کمونیست‌‌های چین» عملی کنند. به عبارت دقیق‌تر، عدم همراهی شرکت‌‌های آمریکایی با ترامپ از یک ‌سو و قدرت اقتصادی چین از سوی دیگر، ترامپ را پس از 2 سال در اتخاذ سیاست‌‌های حمایت‌گرایانه علیه پکن ناکام گذاشته است.
طی ماه‌های اخیر سیاست‌‌های اقتصادی دولت ترامپ در قبال پکن، بشدت از سوی رسانه‌‌های آمریکایی مورد انتقاد قرار گرفته است. «نیویورک‌تایمز» در این‌باره نوشت: «اگر فرصت‌‌های شغلی و ثروت بیشتر معیار سنجش پیروزی در جنگ تجاری[میان واشنگتن و پکن] باشد، این چین است که پیروز این نبرد لقب می‌گیرد، نه آمریکا. هزینه تعرفه‌‌های وضع شده از سوی دولت آمریکا را بیشتر شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آمریکایی پرداخت می‌کنند و دولت چین نیز با اقداماتی که موجب کاهش آسیب‌‌های وارده به شرکت‌‌های چینی می‌شود، این اقدامات را تلافی می‌کند».
با این حال به نظر می‌رسد ترامپ و اعضای خزانه‌داری ایالات متحده در چنین شرایطی «نبرد اقتصادی با چین» را به «نبرد حیثیتی» با این کشور تبدیل کنند. هر اندازه دولت ترامپ بیشتر در این گرداب فرو رود، دامنه و هزینه شکست واشنگتن در برابر چینی‌ها افزایش بیشتری خواهد داشت. اخیرا دونالد ترامپ بار دیگر چین را نسبت به افزایش عوارض گمرکی تهدید کرده است؛ موضوعی که چینی‌ها کماکان با آن برخوردی منطقی و متقابل دارند.
نکته مهم‌تری که باید در این‌باره مدنظر قرار گیرد، ظرفیت‌‌های بالقوه چین در نبرد تجاری با ایالات متحده آمریکاست. پکن حدود یک تریلیون دلار از بدهی‌‌های خارجی ایالات متحده را در تملک خود دارد. این خود می‌تواند به مثابه یک اهرم فشار قدرتمند در مقابل دولت ترامپ تعبیر شود. چینی‌ها نشان داده‌‌اند در زمان تشدید بحران‌‌های بین‌المللی میان خود و بازیگران دیگر، ابایی از استفاده از ظرفیت‌‌های بالقوه اقتصادی‌شان ندارند. این قاعده در برابر ایالات متحده نیز صدق می‌کند. نبرد اقتصادی آمریکا و چین در حالی تشدید می‌شود که پکن هنوز از ابزارهای اصلی خود در این نبرد استفاده نکرده! با این وجود، شاهد افزایش صادرات چین به ایالات متحده و ناکام ماندن طرح‌‌های اقتصادی ترامپ در مصاف با پکن هستیم.
نباید این واقعیت را فراموش کرد که چین بزرگ‌ترین خریدار مزایده‌‌های خزانه‌داری آمریکا [بویژه طی یک دهه اخیر] بوده است. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی آمریکا از چین به عنوان «بانکدار آمریکا» یاد می‌کنند، بنابراین هشدارهای  افرادی مانند «هیلاری کلینتون» و دیگر سیاستمداران آمریکایی به ترامپ درباره تقابل اقتصادی با پکن بی‌دلیل نبوده است.
 

امید رامز: سخنرانی روز یکشنبه رئیس‌جمهور حسن روحانی حاوی نکات مهمی است که نمی‌توان از کنار آنها براحتی گذر کرد و لازم است بررسی شوند. یکی از اصلی‌ترین سرفصل‌های سخنرانی رئیس‌جمهور، بیان علت مشکلات امروز کشور بود. روحانی در این سخنرانی با طرح این سوال که مشکلات امروز ناشی از تحریم است یا مدیریت، به ارائه پاسخ به این سوال پرداخته و می‌گوید: «بسیاری از افرادی که در دولت دوازدهم مدیر هستند، با تغییر کمی در دولت یازدهم هم مدیر بودند. من شهادت می‌دهم که راه دولت یازدهم همان راه دولت دوازدهم است. چطور ما در دولت یازدهم مشکل نداشتیم و در دولت دوازدهم مشکل پیدا کردیم... مشکل اصلی یکی فشار تحریم و دوم فشار روانی است».
اتفاقا نقد ما به دولت آقای روحانی دقیقا همین‌جاست؛ آقای روحانی سعی دارد با فرافکنی از مسؤولیت خود و دولت متبوع‌شان، شانه خالی کرده و نقش دولت را در شکل‌گیری وضع موجود انکار کند، در حالی که اگر فرض کنیم واقعا مشکل تحریم‌ها و فشار روانی باعث مشکلات اقتصادی امروز کشور شده است، غیرقابل انکار است که اساسا این دو عامل بدون وجود مشکلات مدیریتی اعم از سیاست‌گذاری و اجرایی، امکان تاثیرگذاری بر اقتصاد ملی را نداشتند. اصلا اقتصاد مقاومتی که سال‌هاست به دغدغه اصلی مقام معظم رهبری و دلسوزان نظام تبدیل شده، در همین شرایط معنا و مفهوم می‌یابد. اقتصاد مقاومتی یعنی مقاوم‌سازی ساختار اقتصاد ملی به طوری که از تکانه خارجی مصون باشد. اگرچه نمی‌توان اشکالات ساختاری اقتصاد در طول سالیان را نادیده گرفت اما آیا می‌توان از نقش دولت یازدهم و دوازدهم نیز چشم‌پوشی کرد؟ این در حالی است که بخش اعظم زمانی که از تاریخ ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی می‌گذرد در دولت‌های حسن روحانی طی شده است.
این امر بدیهی است که نتیجه سیاست‌گذاری‌های کلان در هر حوزه‌ای بلافاصله نتایج خود را بروز نمی‌دهد. در واقع آنچه دولت دوازدهم در حال درو کردن آن است، نتیجه همان بذری است که در دولت یازدهم کاشته است. نگارنده در مقاله «آوار اقتصادی دولت یازدهم برای دولت دوازدهم» قبل از تشکیل دولت دوم آقای روحانی بر اساس برخی پارامترهای اقتصادی به تبیین وضعیت کشور در پایان دولت اول آقای روحانی پرداخت. وضعیت امروز کشور پیامدهای تصمیم‌های دولت گذشته آقای روحانی است. ما نیز همچون رئیس‌جمهور شهادت می‌دهیم راه دولت دوازدهم همان راه دولت یازدهم است و نقد اصلی ما به دولت ایشان نیز همین است. اگر نتیجه سیاست‌های گذشته شما این اوضاع اقتصادی است و اگر وضعیت امروز کشور نیز به لحاظ سیاسی و اقتصادی بغرنج شده و بنا بر اذعان دوست و دشمن، کشور در یک جنگ تمام عیار اقتصادی قرار دارد، آیا نباید سیاست‌ها تغییر یابد؟
کنترل تورم که یکی از محورهای اصلی مانور تبلیغاتی حامیان دولت در طول چند سال گذشته بوده است، واضح بود که امری تصنعی است و تورم هیچ‌گاه به صورت واقعی مهار نشد، بلکه تحقق آن با کاهش سرعت گردش پول به تعویق افتاد. کنترل واقعی نرخ تورم باید در اتاق سیاست‌گذار مالی و پولی رقم بخورد نه با سوءاستفاده سیاسی از پارامترهای اقتصادی برای تاثیرگذاری بر امر انتخابات؛ آنچه در واقع اتفاق افتاد. تغییر نسبت بین پول و شبه‌پول و افزایش سهم شبه پول (سپرده‌های مدت‌دار) از نقدینگی بود که سبب کاهش سرعت گردش پول و در واقع تعویق تاثیرگذاری بر تورم می‌شد اما نقدینگی با سرعتی اعجاب‌آور در حال رشد بود. عامل اصلی تورم، نقدینگی‌ای بود که در طول 5 سال از رقم 500 هزار میلیارد تومان به 1600 هزار میلیارد تومان رسید. در طول این 5 سال، نظام بانکی اصلاح نشد و بدهی‌های استمهال‌شده، بدون اینکه به عنوان زیان تلقی شود، در ترازنامه بانک‌ها تبدیل به نقدینگی شد و به رشد آن دامن زد. هیچ‌گاه طرح قابل توجهی برای کاهش بنگاه‌داری بانک‌ها و کاستن از دارایی 100 هزار میلیارد تومانی منجمد بانکی تدبیر نشد، لذا بانک‌ها برای تامین تسهیلات با کمبود نقدینگی مواجه بودند و...
... ناگزیر وارد بازی پانزی و پرداخت سود بیش از تورم به سپرده‌ها جهت جذب سپرده‌ها شدند؛ امری که به وضوح در ارائه تسهیلات تولیدی نیز تاثیرگذار بود. علاوه بر این، افزایش سالانه هزینه‌های دولت (غالبا بسیار بیشتر از نرخ تورم سالانه) و اجرای طرح‌های پرهزینه و شکست‌خورده‌ای نظیر طرح تحول سلامت نیز سبب کسری بودجه دولت و استقراض از بانک مرکزی شد و به نوبه خود بر رشد پول پرقدرت و متعاقبا رشد نقدینگی تاثیر گذاشت. به همه اینها اضافه کنید عدم اصلاح نظام مالیاتی و اجرای قوانین مالیاتی جدید نظیر مالیات بر عایدی سرمایه را که می‌توانست سبب جلوگیری از فرار مالیاتی، افزایش درآمدهای دولت، ایجاد مانعی برای شیوع سفته‌بازی و هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد شود. در بخش بنیادی اقتصاد نیز امید بستن به باغ سیب و گلابی برجام و رها کردن ظرفیت‌های اقتصادی داخلی به امید ورود سرمایه‌های خارجی، مانع رشد اقتصادی قابل توجه شد. طبق گزارش آنکتاد (Unctad)، میزان سرمایه‌گذاری خارجی در پسابرجام کمتر از زمان اوج تحریم‌های سال‌های 90 و 91 بوده است. این در حالی است که با توجه به نیل رقم نقدینگی به رقم 1600 هزار میلیارد تومان، اقتصاد کشور سالانه باید بین 15 تا 20 درصد رشد را تجربه می‌کرده اما میانگین رشد اقتصادی در طول 5 سال حدود 2 درصد است. ضمن اینکه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی از حدود 50 درصد به بیش از 100 درصد افزایش یافت و این نسبت برای نخستین‌بار نسبت بیش از یک را تجربه کرد.
همچنین به‌رغم الزامات سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، برنامه پنجم و برنامه ششم توسعه مبنی بر انعقاد پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه برای تسهیل روابط مالی و بانکی، جز در رابطه با یکی ـ دو کشور این مهم محقق نشد و حتی دولت با ولع تمام به دنبال پیوستن به نظام مالی دلارمحور جهان بود. امری که این روزها تبعات آن بیشتر نمایان می‌شود ضمن اینکه هیچ‌گاه دلیل اصرار بر مدل‌های اقتصادی لیبرالی که در سالیان گذشته بارها امتحان خود را پس داده‌اند و موجبات بحران‌های اقتصادی چه در ایران و چه در کشورهای دیگر را فراهم آورده‌اند، مشخص نبوده است.
اینها تنها بخشی از مشکلاتی بود که می‌توان به جرأت مدعی شد هیچ ارتباطی به تحریم‌ها نداشته‌اند و در صورت مدیریت مناسب نظام اقتصادی، می‌شد مانع تاثیرگذاری قابل توجه تحریم‌ها و حتی فشار روانی جامعه بر متغیرهای اقتصاد کلان شد. آقای روحانی به این نکات توجه دارد یا قصدشان فرافکنی است؟
 

گروه بین‌الملل: معامله آمریکایی- سعودی برای بستن پرونده جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد ولیعهد سعودی که به شکل وحشیانه‌ای در کنسولگری عربستان در استانبول کشته شده، آماده است. اظهارات دونالد ترامپ،  رئیس‌جمهوری آمریکا در روز دوشنبه بعد از گفت‌وگوی تلفنی‌اش با ملک سلمان که مسؤولیت قتل خاشقجی را بر دوش «عناصر خودسر» انداخت، از مهم‌ترین سیگنال‌‌ها در رابطه با این معامله است. دستور ملک سلمان برای انجام تحقیقات تکمیلی داخلی درباره این حادثه نیز یکی دیگر از این سیگنال‌هاست و رسانه‌های آمریکایی گزارش می‌دهند احتمالا نتیجه این تحقیقات این باشد که خاشقجی به صورت اشتباه کشته شده است. در راستای اجرای همین معامله بوده که تنها در روز دوشنبه اقداماتی که چند روز پیش باید اتخاذ می‌شد، انجام شد. عربستان سعودی به پلیس ترکیه اجازه بازرسی از کنسولگری این کشور را با یک تیم مشترک میان 2 طرف صادر کرد. در همین زمان، دونالد ترامپ به وعده خود عمل و به صورت تلفنی با سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی صحبت کرد. در این تماس تلفنی، سلمان بن عبدالعزیز توجه ویژه خود برای تحقیقات درباره مفقود شدن یک «شهروند سعودی» را اعلام کرد! ملک سلمان همچنین به دادستانی عربستان دستور داده تحقیقات داخلی در پرونده خاشقجی را بر اساس اطلاعات به دست آمده از سوی کمیته مشترک عربستان و ترکیه آغاز کند. مشخص است این کمیته محمد بن‌سلمان را بی‌گناه نشان داده و در بهترین حالت «کارمندان جزء» را در انجام این جنایت مقصر معرفی خواهد کرد. درست در راستای همین معامله بود که دونالد ترامپ بعد از اظهارات تند خود که گفته بود در صورت اثبات دست داشتن عربستان در این ترور، این کشور به سختی تنبیه خواهد شد، در گفت‌وگوی مطبوعاتی با روزنامه‌نگاران در کاخ سفید گفت: به نظر می‌رسد ملک سلمان و فرزندش از سرنوشتی که ممکن است روزنامه‌نگار سعودی گرفتار آن شده باشد، اطلاعی ندارند. وی ادامه داد: به نظر می‌رسد این اتفاق به دست تعدادی از عناصر غیرمنضبط رقم خورده باشد. ترامپ همچنین مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا را عازم ریاض کرد تا با ارائه راه‌حل‌هایی، سعودی‌ها را از این بن‌بست بی‌سابقه نجات دهد. او همچنین بعد از عربستان وارد ترکیه خواهد شد. به نظر می‌رسد آمریکا 3 سناریو برای حل بحران عربستان درباره قتل خاشقجی آماده کرده است: سناریوی نخست این است مسؤولان امنیتی سعودی اعتراف کنند که قتل غیرعمدی بوده و در جریان بازجویی از خاشقجی در ساختمان کنسولگری یا منزل سرکنسول در نتیجه یک اشتباه رخ داده است و لذا آنها خواسته‌‌اند برای کتمان این قضیه آثار جرم را از بین برده و جسد را سر به نیست کنند. سناریوی دوم این است که عربستان سعودی دستوراتی برای آزادی زندانیان سیاسی بویژه فعالان جامعه مدنی و نیز آزادی شاهزاده‌هایی که از سال گذشته در هتل ریتز کارلتون بازداشت شده‌اند، صادر کند. سناریوی سوم که دشوارتر از همه است بررسی آینده محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی است، چرا که با ماجراجویی‌های وی که تنها یک سال از ولایتعهدی او می‌گذرد، دشوار است که جامعه جهانی باقی ماندن او در قدرت را بپذیرد و اگر او پادشاه عربستان شود معلوم نیست چه خواهد شد. در همین رابطه، شبکه سی‌ان‌ان گزارش داد عربستان سعودی خود را آماده می‌کند به این موضوع اذعان کند که خاشقجی در نتیجه یک بازجویی اشتباه(!) کشته شده است. این گزارش به نقل از منابع ویژه خود می‌افزاید که عربستان سعودی گزارشی آماده می‌کند که نشان می‌دهد این عملیات بدون صدور مجوز از سوی مقامات مافوق انجام شده و کسانی که در این عملیات دست داشته‌اند، محاکمه خواهند شد. شبکه ان‌بی‌‌سی آمریکا نیز به نقل از 2 منبع آگاه گزارش داد که تفسیر جدید سعودی‌ها به دنبال این است که محمد بن‌سلمان را از اتهام قتل جمال خاشقجی مبرا کند و مسؤولیت قتل وی را از دوش او بردارد. روزنامه نیویورک‌تایمز به نقل از یک منبع مطلع نوشته ولیعهد عربستان با بازجویی یا ربودن خاشقجی از ترکیه و انتقال او به عربستان موافقت کرده بوده است. به گفته این منبع آگاه، حکومت عربستان برای محافظت از ولیعهد، یک مقام سرویس اطلاعاتی این کشور را مقصر معرفی خواهد کرد. احتمال پذیرش قتل جمال خاشقجی در حالی است که پیش از این عربستان سعودی قویا اعلام کرده بود خاشقجی در کنسولگری نیست و او پس از انجام کارهای اداری، از ساختمان خارج شده است.
تحرکات بین‌المللی برای حذف بن‌سلمان
قتل خاشقجی و جزئیاتی که از آن منتشر شده، غرب و بویژه آمریکا را به تغییر رویه نسبت به عربستان وا داشته است. در حال حاضر نوعی اتفاق نظر میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های سنا و کنگره آمریکا به وجود آمده که باید عربستان را به دلیل نقض مداوم حقوق بشر مجازات کرد. این اتحاد نیز سبب شده موضع ترامپ از «نمی‌توانیم به دلیل قراردادهای‌مان عربستان را مجازات کنیم» به «طوری عربستان را مجازات خواهیم کرد که به قراردادهای‌مان لطمه وارد نشود» تغییر کند. اما برخورد نمایندگان و سناتورهای آمریکایی با این مساله بسیار شدیدتر از موضع دونالد ترامپ است. سناتور رند پال جمهوری‌خواه نیز خواستار قطع کمک‌های نظامی واشنگتن به عربستان شده و باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه و کریس کونز، سناتور دموکرات نیز در بیانیه‌ای خواستار پاسخ فوری سران عربستان درباره سرنوشت خاشقجی شده‌اند. در همین راستا، یک وبگاه قطری در یادداشتی از تحرکات غربی با همکاری افرادی در داخل خاندان آل‌سعود برای برکناری محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و ممانعت از پادشاهی وی خبر داد. الخلیج آنلاین بر اساس آنچه آن را «اطلاعات موثق از منابع مختلف» نامید، تاکید کرد: در حال حاضر در سطح بین‌المللی، عربی و حتی در داخل عربستان تلاش‌هایی برای خلاصی از محمد بن‌سلمان و پایان دادن به حیات سیاسی وی در جریان است، آن هم پس از اینکه سیاست‌های داخلی و خارجی او،  کشورش و منطقه را به داخل سلسله بحران‌های بی‌سابقه‌ای سوق داد. منابع الخلیج آنلاین با اشاره به اینکه بن‌سلمان در انزوایی شدیدتر از قبل در داخل خاندان آل‌سعود به سر می‌برد، افزودند: ولیعهد سعودی حالا دیگر تهدید موجودیت خود را بیش از قبل، یعنی بیش از زمان بازداشت‌های شاهزادگان و مسؤولان سعودی در هتل ریتز کارلتون، احساس می‌کند بویژه که احمد بن عبدالعزیز، عموی وی که شایسته‌تر از وی برای رسیدن به پادشاهی عربستان است در خارج از کشور به سر می‌برد و محافل پیرامون ولیعهد سعودی اطلاعی ندارند که احمد بن عبدالعزیز در حال حاضر چه نقشه‌ای می‌کشد؟ بنا به اطلاعات الخلیج آنلاین، در داخل خاندان آل‌سعود تلاش‌های جدی جریان دارد تا شاهزاده احمد بن عبدالعزیز را برای اقدام بین‌المللی علیه بن‌سلمان راضی کنند و برخی طرف‌های غربی هم به وی پیشنهاد داده‌اند جانشین احتمالی ملک سلمان شود که عملا در مدیریت امور کشور ناتوان است، بویژه که شاهزاده احمد از روابط بسیار قوی هم با مقامات پرنفوذ در داخل دولت‌های آمریکا و انگلیس برخوردار است.
درخواست برای لغو مصونیت دیپلمات‌های سعودی
در این میان میشل باشله، کمیسر حقوق بشر سازمان ملل متحد، خواستار لغو مصونیت دیپلمات‌های سعودی و اماکن دیپلماتیک آنها در ترکیه درباره پرونده خاشقجی شد. باشله روز سه‌شنبه در ژنو مقام‌های ترکیه و عربستان را فراخواند تا تمام مدارک و شواهد موجود درباره این پرونده را علنی کنند. او تاکید کرد: با توجه به وجود مدارک روشن درباره وارد شدن خاشقجی به کنسولگری و اینکه از آن زمان به بعد او هرگز دیده نشد، این مسؤولیت مقام‌های عربستان است که فاش کنند از آن نقطه به بعد چه اتفاقی برای او افتاده است.
خروج تیم بازرسان از کنسولگری
در تحولی دیگر در روز دوشنبه پلیس ترکیه برای نخستین‌بار وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد؛ جایی که خاشقجی برای آخرین بار دیده شد. منابع گزارش دادند تیم مشترک بازرسان ترکیه و عربستان بامداد سه‌شنبه پس از یک عملیات تفتیش 8 ساعته از ساختمان کنسولگری عربستان خارج شدند. یک مقام مسؤول به این خبرگزاری گفته، این تیم تحقیقاتی نمونه‌هایی از جمله خاک باغ کنسولگری را برای آزمایش‌های بیشتر با خود برده‌است. در همین راستا، یک منبع در دادستانی ترکیه که خواسته نامش فاش نشود به شبکه الجزیره گفت: آنها شواهدی پیدا کرده‌اند که ظن اینکه خاشقجی داخل کنسولگری کشته شده باشد را تقویت می‌کند. وی افزود: این یک گام رو به جلو پس از چندین روز سردرگمی درباره سرنوشت خاشقجی است. این منبع آگاه در دادستانی ترکیه همچنین گفته است که بازپرسان ما شواهدی نیز مبنی بر دستکاری در آنجا کشف کرده‌اند. مقامات ترکیه از ابتدا تاکید داشتند جمال خاشقجی حدود 2 هفته پیش، بعد از رفتن به داخل کنسولگری عربستان به قتل رسیده است. این در حالی است که عربستان مدعی بود این روزنامه‌نگار سعودی، بعد از انجام کار خود ساختمان کنسولگری را به‌سلامت ترک کرده است.
دیدار پمپئو با ملک سلمان
وزیر خارجه آمریکا صبح دیروز وارد عربستان سعودی شد و با پادشاه و ولیعهد این کشور دیدارهای جداگانه‌ای ترتیب داد. پمپئو و طرف‌ها در این دیدارها پرونده جمال خاشقجی را بررسی کردند. در واقع سفر پمپئو به عربستان و سپس ترکیه در راستای تدابیری است که دولت ترامپ برای مختومه کردن پرونده قتل خاشقجی اتخاذ می‌کند که البته او می‌خواهد از این فرصت‌ به‌دست آمده، باج‌گیری از سعودی‌ها را به اوج برساند. در همین راستا، عبدالباری عطوان، تحلیلگر مطرح جهان عرب، این فرضیه را مطرح کرده است که پمپئو در این سفر حامل فاکتور هزینه‌های ترامپ برای حمایت از سعودی‌هاست که باید هر چه سریع‌تر در قبال رهایی‌شان از تنگنای کنونی، پرداخت کنند.

صعود بن‌‌نایف در سایه افول بن‌سلمان
از زمان ناپدپد شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد هیات حاکمه سعودی، روزنامه‌های بزرگی نظیر واشنگتن‌پست و نیویورک‌تایمز حمله تبلیغاتی گسترده‌ای علیه محمد بن‌سلمان به راه انداخته‌اند و وی را مسؤول ناپدید شدن جمال خاشقجی و کشتن او می‌دانند. نیکولاس کریستوف، نویسنده مشهور آمریکایی در اشاره به سیاست‌ها و رفتار نامناسب ولیعهد سعودی در سطح بین‌المللی، بن‌سلمان را «ولیعهد دیوانه» توصیف کرد که روزنامه‌نگاری را می‌کشد و نخست‌وزیری را می‌رباید و هزاران کودک را در گرسنگی نگه می‌دارد و به هیچ وجه مستحق استقبال رسمی نیست. منظور کریستوف از نخست‌وزیر در اینجا، سعد حریری است که چندین روز در عربستان به گروگان گرفته شده بود و منظور او از هزاران کودک، کودکان یمنی است که در سایه جنگ تحمیلی عربستان علیه این کشور و محاصره همه‌جانبه آن از گرسنگی شدید رنج می‌برند. کریستوف متذکر شد: صراحتا باید گفت این امر لکه ننگی برای مسؤولان دولت ترامپ و تاجرانی است که پیش از این برای بن‌سلمان دست می‌زدند؛ با وجود اینکه ده‌ها بازرگان و شاهزاده را به زندان انداخت، سعد حریری را ربوده و مجبور به استعفا کرد، با بحران‌آفرینی با قطر دست به ماجراجویی زد و علاوه بر آن جنگ علیه یمن را به راه انداحت که بدترین بحران انسانی را در جهان ایجاد کرد زیرا نزدیک به 8 میلیون یمنی در آستانه قحطی قرار دارند. این نویسنده تاکید کرد: آمریکا می‌تواند برای خاندان حاکم در عربستان روشن کند که آنها باید به دنبال ولیعهد جدیدی برای حکومت باشند. جان برنان، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در سال‌های 2013 تا 2017 میلادی نیز به نوبه خود از برتری دوران محمد بن‌نایف نسبت به دوران پسرعمویش یعنی ولیعهد کنونی سخن گفته بود. این نویسنده تصریح کرد: رویکرد حرفه‌ای دستگاه‌های امنیتی عربستان با کنار گذاشته شدن محمد بن‌نایف از یک‌سو و رفتن اداره آنها زیر دست مستقیم بن‌سلمان با تاثیر منفی همراه شده است. مجله فارین پالیسی نیز در گزارشی این احتمال را مطرح کرد که ممکن است بحران  خاشقجی سبب شود بن‌سلمان جایگاه ولایتعهدی خود را از دست بدهد. بروس ریدل، مشاور سابق 4 رئیس‌جمهور آمریکا از جرج بوش پدر گرفته تا اوباما می‌گوید: ولیعهد همچنان از حمایت پدرش برخوردار است و این امر قطعی است اما تعجب نخواهم کرد که بن‌سلمان از تاج و تخت کنار‌زده یا ترور شود.

گروه اجتماعی: رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) با اشاره به توان گروه‌های جهادی در رفع محرومیت در کشور گفت: گروه‌های جهادی سرداران جنگ اقتصادی هستند.
به‌گزارش مهر، محمد مخبر در مراسم شکرانه بهره‌برداری از ۶۳۷ طرح قرارگاه جهادی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در مناطق محروم کشور گفت: فراخوان رهبری پیام مهمی دارد که لازم است گروه‌های جهادی توجه ویژه‌ای داشته باشند. در یک جمله پیام رهبری پیام شروع استقرار یک تمدن اسلامی است که می‌تواند آقایی را برای نظام جمهوری اسلامی رقم بزند که مقدمه ظهور است. وی افزود: شما گروه‌های جهادی مثل سرداران جنگ هستید. در یک جنگ اقتصادی هستیم و شما باید نقش فرماندهان جنگ را برعهده بگیرید. رئیس ستاد اجرایی فرمان امام تاکید کرد: برای رسیدن به تمدن نوین باید قاطبه مردم از خمودگی به وضعیت بسیار فعال تغییر کنند. اگر بتوانیم مردم را به صحنه بیاوریم برنده‌‌‌‌‌ایم و اهداف رهبری محقق می‌شود. وی گفت: وقتی بحث مناطق محروم مطرح می‌شود هیچ توجیهی برای وجود این مناطق با توجه به منابع عظیم کشور نداریم. رهبری به دنبال این هستند که مردم به صحنه بیایند. هرجا مردم به صحنه آمدند موفق شدیم.
صرفه‌جویی 35 درصدی
مخبر افزود: سالانه ۳ الی 4 هزار میلیارد تومان از سوی ستاد در مناطق محروم هزینه می‌شود که ۷۰ درصد آن در حوره اشتغال هزینه می‌شود. اگر اشتغال را در کشور راه بیندازیم خیلی از مشکلات کشور حل می‌شود. وی گفت: مشتاقم تا یک ریال امکان هزینه در نقطه مطلوب هست توسط سازمان‌‌های دیگر انجام نشود. حجم کار و دغدغه و آشنایی گروه‌‌های جهادی و اولویت‌‌‌بندی آنها قابل مقایسه با دستگاه‌‌های دیگر نیست. قیمت تمام شده توسط گروه‌های جهادی ۳۰ تا ۳۵ درصد کمتر است، اگر گروه جهادی مسؤولیت بپذیرد با هزینه هر ۲ مدرسه ۳ مدرسه ساخته می‌شود.
ضرورت شناسایی ظرفیت‌ها
رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) گفت: باید ظرفیت گروه‌های جهادی توسط بنیاد برکت شناخته شود و پروژه‌ها به آنها واگذار شود. امیدوارم دغدغه کشور با حضور مخلصانه گروه‌های جهانی برطرف شود. ما با جنگ‌ها و توطئه‌‌های سنگین‌تری مواجه بودیم که با ورود مردم به صحنه حل شده است. وی افزود: نقطه قوت ما خیل عظیم جوانان هستند اما نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم. آیه یأس می‌خوانیم و در جوانان ناامیدی ایجاد می‌کنیم. باید به جوانان اعتماد به نفس بدهیم. توسعه با مبانی غربی یک ساده‌انگاری است، زیرا آنها توسعه در هیچ بخشی از کشور را تحمل نمی‌کنند؛ باید با استفاده از ظرفیت جوانان کشور را توسعه دهیم. بر اساس این گزارش، در ادامه این مراسم نفرات منتخب گروه‌های جهادی به بیان پیشنهادات در راستای بهبود عملکرد گروه‌های جهادی و رفع برخی چالش‌های موجود پرداختند که رئیس ستاد اجرایی فرمان امام با افزایش دو برابری بودجه عمرانی گروه‌های جهادی موافقت کرد.
بهره‌برداری از ۶۳۷ طرح جهادی
همچنین مسؤول قرارگاه جهادی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) از بهره‌برداری از ۶۳۷ طرح قرارگاه جهادی در ۳۱ استان کشور خبر داد. ودود حیدری در مراسم شکرانه بهره‌برداری از ۶۳۷ طرح قرارگاه جهادی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) در مناطق محروم کشور گفت: دستگاه‌‌های زیادی در حوزه محرومیت‌زدایی در کشور فعالند اما ستاد اجرایی فرمان امام خالصانه و بی‌منت فعالیت می‌کند.
 وی ادامه داد: همه امکانات ستاد اجرایی فرمان امام در راستای محرومیت‌زدایی تجمیع شده است. مسؤول قرارگاه جهادی ستاد فرمان امام افزود: امروز مراسم شکرانه بهره‌برداری از ۶۳۷ طرح این قرارگاه در تابستان برگزار می‌شود. ۴۵ هزار نفر ساعت خدمت برای اجرای این طرح‌ها انجام شده است. وی خدمات انجام شده از سوی گروه‌‌های جهادی را برشمرد و گفت: توزیع بسته‌‌های مواد غذایی در مناطق محروم، ارائه خدمات به ۵ هزار کودک محروم، انجام ۵۰ پروژه راه روستایی، اجرای ۸۰ پروژه آبرسانی در روستاها و احداث و بازسازی مسکن‌های روستایی از جمله اقدامات قرارگاه جهادی ستاد اجرایی فرمان امام بوده است. حیدری افزود: در اجرای این طرح‌ها ۴۰۰ گروه جهادی شرکت داشتند که طرح‌ها در ۳۱ استان با تمرکز بر ۱۱ استان کمتر توسعه‌یافته انجام شد.

گروه سیاسی: در جریان حملات موشکی سپاه به مقر تروریست‌ها در کشورهای همسایه، فرماندهان نظامی روی موضوع نقطه‌زن بودن این موشک‌ها تاکید فراوان داشته‌‌‌اند. این موشک‌ها آنقدر از تکنولوژی پیشرفته برخوردارند که تنها مقر تروریست‌ها و اماکنی را که برای هدف انتخاب شده‌‌اند مورد اصابت قرار می‌دهند و آسیبی به محیط پیرامونی وارد نمی‌کنند.
به گزارش «وطن‌امروز»، سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه روایتی خواندنی از دقت موشک‌‌های ایرانی و اصطلاحا «نقطه‌زنی» این موشک‌ها را در حملات علیه تروریست‌ها مطرح کرده است. وی در این روایت‌ها برخی جزئیات حملات موشکی به کردستان عراق و مقر داعش در سوریه را مطرح کرد. نکته قابل تامل اینکه فرمانده نیروی هوافضای سپاه از یک حمله موشکی دیگر و این‌بار به مقر تروریست‌ها در خاک کشور همسایه در جنوب‌شرق ایران خبر داده و درباره جزئیات این حمله موشکی توضیح داده است؛ کشوری که به نظر می‌رسد احتمالا پاکستان باشد. سردار حاجی‌زاده در ششمین نشست مسؤولان سیاسی رده‌های نیروهای مسلح مستقر در استان‌های تهران و البرز که به میزبانی نیروی هوافضای سپاه برگزار شد به تشریح توانمندی‌ها و دستاوردهای آفندی و پدافندی نیروی هوافضای سپاه پرداخت. وی در ابتدای این نشست با ذکر خاطره‌ای، اظهار داشت:‌ «من بعد از 7 فرمانده، اولین فرماندهی بودم که از درون مجموعه نیرو در مهرماه سال 1388 برای فرماندهی نیروی هوافضای سپاه انتخاب شدم، 25 سال سابقه فعالیت در بخش موشکی داشتم و دارای تجارب فراوانی در این زمینه بودم، لذا برای اولین ملاقات و دیدار کاری در مسؤولیت فرمانده نیرو، 16 آذر همان سال خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدم و پس از ارائه برنامه‌های نیرو که خیلی روی آن کار کرده بودیم، ‌ایشان فرمودند؛ ‌این مسائل که گفتی خوب است، ولی اولویت من دقت در موشک‌هاست». به گزارش صبح صادق، سردار حاجی‌زاده ادامه داد: «آن موقع ما روی برد کار می‌کردیم و موشک‌های ما ضریب خطای اصابت داشت. رهبر معظم انقلاب که این موضوع را فرمودند، ما در مجموعه نیرو 3 ماه تلاش کردیم و‌ نتیجه مطلوب حاصل شد و بعدها به کمترین ضریب خطای ممکن رسیدیم».
وی تأکید کرد: «دنیا شاهد است که جمهوری اسلامی ایران در حوزه موشکی در منطقه اول و در دنیا هفتم یا هشتم است و کره‌‌ای‌ها (کره‌شمالی) از ما عقب‌تر هستند. ما در بحث پهپادها در تراز 15 کشور اول جهان قرار داریم و از روسیه و چین جلوتریم. در حوزه پدافند هوایی توانمندی خوبی داریم و تجهیزاتی داریم که از روسیه، فرانسه، چین و انگلیس جلوتر است».
همه موشک‌‌های ایران نقطه‌زن هستند
سردار حاجی‌زاده در ادامه اظهاراتش درباره کمیت موشک‌‌های نقطه‌زن ایران گفت. وی اظهار داشت: «رهبر معظم انقلاب در سال 1386 به فرمانده وقت نیرو فرموده بودند؛ «من نمی‌دانم با موشک بالستیک زمین به زمین می‌شود کشتی را زد یا نه و اگر بتوانید این کار را بکنید، ‌کار بزرگی است». ما برای تبعیت از ایشان، بچه‌ها را فعال کردیم و امروز موفق شده‌ایم موشک ساحل به دریای بالستیک و نه کروز را که خود یک فناوری پیچیده دارد، تولید کنیم و از فاصله 700 کیلومتری ناو و کشتی را مورد هدف قرار دهیم». وی افزود: «امروز موشک‌های تولیدی ما از 200 کیلومتر تا 2000 کیلومتر همه نقطه‌زن هستند و موشک‌های تولیدی گذشته هم همه در حال تبدیل شدن به نقطه‌زن هستند».
جزئیات حملات به پاکستان، عراق و سوریه
سردار حاجی‌زاده در بخشی از اظهاراتش به چند نمونه از عملیات‌های موشکی این نیرو بر روی مواضع دشمن هم اشاره کرد و گفت: «در جنوب‌شرق کشور عوامل ضدانقلاب 14 نفر از نیروهای سپاه را به شهادت رسانده بودند و نیروی زمینی سپاه محل اختفای سرکرده این گروهک را رصد کرده بود که 2 خانه در فاصله 70 کیلومتری از مرز ایران در یک روستا و کنار مسجد واقع شده بود. موشک‌های ما برای برد 250 تا 300 کیلومتری ساخته شده بود، لذا براساس تعهدی که داده بودیم، برد موشک را تنظیم و فقط آن 2 خانه را منهدم و نفرات آنجا را به درک واصل کردیم و هیچ خسارتی به روستا و مسجد آن وارد نشد». فرمانده نیروی هوافضای سپاه در ادامه افزود: «پس از جنایت داعشی‌ها در تهران و حمله به حرم مطهر حضرت امام خمینی(ره) و مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان، ‌آمادگی خود را برای گرفتن انتقام خون شهدا از مزدوران وهابی اعلام کردیم، شرایط مهیا شد، سردار جعفری گفتند رهبر معظم انقلاب نگران صدمه به مردم دیرالزور سوریه هستند،‌ ما به ایشان اطمینان دادیم که فقط محل تجمع داعشی‌ها را می‌زنیم». وی ادامه داد: «این عملیات دقیق اجرا شد و هواپیماهای بدون سرنشین ما از سمت حما در سوریه رفتند بالای هدف در دیرالزور و ما تصاویر اصابت موشک‌ها را به صورت آنلاین در کرمانشاه مشاهده می‌کردیم که بخشی از این فیلم‌ها را همه دیدند و هواپیماهای ما همه سالم،‌ چندصد کیلومتر آن طرف‌تر نشستند». سردار حاجی‌زاده ادامه داد: «نیروهای ضدانقلاب در شمال غرب کشور تعدادی از برادران سپاه را به شهادت رسانده و موجب سلب امنیت آن منطقه شده بودند. نیروی زمینی سپاه مجوز حمله به جلسه سران معاند در کردستان عراق را گرفته بود. در زمان اجرای عملیات، یک فروند هواپیمای بدون سرنشین از اهواز و یک فروند از کاشان بلند شد و ساعت یک صبح در منطقه پیرانشهر بود و آنها را فرستادیم در اربیل عراق بالای سر هدف در عمق 70 کیلومتری، ما با پهپادها، ‌تردد آنها را زیر نظر داشتیم،‌ هنوز 3-2 نفر به جلسه نرسیده بودند و در زمان مقتضی، با چند فروند موشک زمین به زمین اجرای آتش کردیم و همه آنهایی که آنجا بودند من‌جمله رابط کشور عربستان،‌ همه از بین رفتند، یا به نحوی زخمی شدند که دیگر سالم نیستند و ساعت 3 بعدازظهر هواپیماها به کرمانشاه بازگشتند».
موشک سفارشی برای حاج قاسم!
ماجرای پروژه نیروی هوافضای سپاه برای ساخت موشک‌‌های با برد بسیار کوتاه برای استفاده نیروهای مقاومت در سوریه نیز از جمله روایت‌‌های جالب سردار حاجی‌زاده است. وی در این‌باره با ذکر خاطره‌ای گفت: «در جریان جنگ سوریه یک روز به سردار حاج‌قاسم‌ سلیمانی گفتم چرا از موشک علیه داعش استفاده نمی‌کنید و ایشان گفت،‌ برد موشک‌های شما زیاد است و به درد ما نمی‌خورد، ‌ما موشک با برد 10 کیلومتر لازم داریم،‌ پس از 6 ماه کار و تلاش و با همکاری وزارت دفاع، موشک با برد 23 کیلومتر ساختیم و در 2 سال آخر نبرد در سوریه از اینها استفاده می‌کردیم». سردار حاجی‌زاده درباره عملیات پهپادهای این نیرو در سوریه نیز گفت: «پهپادهای بمب‌افکن ما با استفاده از بمب‌های هوشمند، 700 عملیات رزمی علیه داعش در صحنه نبرد سوریه داشتند و در انهدام تانک‌ها، ‌نفربرها،‌ ماشین‌های انتحاری و سنگرهای توپ 23 میلیمتری از آنها بهره‌برداری شد، چرا که اینها اهدافی بود که داعشی‌ها حساب ویژه‌ای روی آنها باز کرده بودند و توانستیم توازن صحنه نبرد را به نفع جبهه مقاومت تغییر دهیم».
درسی که روس‌ها از ما یاد گرفتند
سردار حاجی‌زاده در ادامه اظهاراتش با اشاره به چند نشست و ملاقات با سران نظامی کشورهای روسیه و عراق، اظهار داشت: «چند سال پیش فرمانده نیروی هوایی روسیه میهمان ما بود و فیلمی از ناو آمریکا به او نشان دادیم که با پهپاد ما گرفته شده بود. او پرسید مگر شما چند فروند جنگنده دارید، نمی‌ترسید؟ آمریکایی‌ها می‌دانند بالای سرشان هستید.‌ گفتم بله! ما عمد داشتیم که بدانند بالای سرشان هستیم، ‌گفت پس چرا نمی‌زنند. گفتم جرأت ندارند، زیرا آنها در منطقه ما هستند و ما هم آنها را می‌زنیم. به او گفتم ژنرال،‌ همین کار را شما با جنگنده‌های خودتان بکنید و بروید بالای سر ناو آمریکایی، گفت نمی‌زنند؟ گفتم تعهد می‌دهم که نمی‌زنند. یکی دو بار این کار را انجام دادند که رسانه‌ای هم شد». فرمانده نیروی هوافضای سپاه در ادامه خاطره دیگری را نیز تعریف کرد: «فرمانده پدافند هوایی عراق که در زمان جنگ ایران و عراق هم در پدافند هوایی عراق بود و یک فروند جنگنده ما را در آن دوران زده بود، ‌بنا بر دستور نخست‌وزیر عراق ابتدا سفری به اکراه به ایران داشت و در جریان بازدید از دستاوردهای دفاعی ما در حوزه پدافند، پرسید اینها کجایی هستند؟ گفتم ایرانی، رفت دریچه را باز کرد و گفت: ‌اجزای آن را از کجا خریده‌اید، ‌گفتم تولید ایران است. یک هفته طول کشید تا باور کنند و بعد پیغام داد به شما تبریک می‌گویم، چرا که سیستم شما از روس‌ها بهتر است. بعدش مشتاق سفرها و مذاکرات بیشتر با ما شد». وی با بیان اینکه همین اتفاق با فرمانده پدافند هوایی روسیه افتاد، افزود: «متعاقب آن دیدار بود که روس‌ها احساس کردند باید سامانه پدافندی اس 300 را به ما بدهند،‌ اگر چه سامانه پدافند هوایی خودمان بهتر از آنهاست». سردار حاجی‌زاده ادامه داد: «این را با تأکید بسیار زیاد می‌گویم که بدانید فناوری و شیوه ساخت سامانه‌های پدافند هوایی صددرصد پیچیده‌تر از ساخت موشک است». فرمانده نیروی هوافضای سپاه گفت: «رهبر معظم انقلاب سال 1386 به مقامات وقت وزارت دفاع که قصد خرید سامانه‌های پدافندی خارجی از گرجستان را داشتند، فرمودند «بخرید ولی توقع من این است که داخلی باشد»، و اکنون در رژه نیروهای مسلح سال جاری دیدید که سامانه‌های پدافندی سوم خرداد و رعد به صورت بومی و صددرصد تولید داخلی به همت این نیرو ساخته شده است که در معرض دید عموم قرار گرفت».
 

تکنولوژی موشک از خودرو پیچیده‌‌‌‌‌‌تر است
سردار حاجی زاده در بخشی از اظهارات خود درباره جایگاه تکنولوژی موشکی و مقایسه آن با سایر فناوری‌ها اظهارنظر کرد. وی یادآور شد: «نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران امروز در بحث بومی‌سازی و تولید انبوه انواع موشک‌ها،‌ انواع رادارها و جنگ الکترونیک، مداومت پروازی و سامانه‌های دقیق و مجهز پدافند هوایی توانسته‌اند کارهای نشدنی را شدنی کنند و اینها در پرتو تبعیت از ولایت و توجه به رهنمودهای ایشان و تلاش و مجاهدت شبانه‌روزی و توکل به خداوند متعال میسر شد». سردار حاجی‌زاده در پایان تأکید کرد: «ما معتقدیم کشوری که توانایی ساخت تجهیزات پیچیده‌ موشک را دارد و به مبانی علمی و فناوری آن دست یافته است، قطعاً در حوزه‌های غیرنظامی مانند نفت،‌ پتروشیمی،‌ خودرو  و... که این پیچیدگی را ندارد و مشکلی از نبود فناوری و متخصص نیست، می‌تواند با تقویت ولایتمداری و حل مشکل تنبلی و نبود باور در این حوزه‌ها نیز پیشرفت کند».

گروه سیاسی: روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای از ربوده شدن تعدادی از بسیجیان بومی و مرزبانان در نقطه صفر مرزی در جنوب شرق کشور با خیانت عوامل نفوذی در این حادثه خبر داد.
طبق این گزارش، شامگاه  دوشنبه 23 مهرماه تعدادی از  بسیجیان بومی و نیروهای هنگ مرزی که در پایگاه مراقبتی در نقطه صفر مرزی (میرجاوه) استقرار داشتند، با خیانت و تبانی عامل یا عوامل نفوذی گروهک‌های ضدانقلاب ربوده شدند. این اطلاعیه در ادامه با اشاره به اینکه این پایگاه از استحکامات خوبی برخوردار بوده، خاطرنشان کرده است: عوامل گروهک‌های تروریستی که از سوی سرویس‌های بیگانه هدایت و پشتیبانی می‌شوند، با فریب و تطمیع عوامل نفوذی، این حادثه را در نقطه صفر مرزی و روبه‌روی یکی از پاسگاه‌های مرزی کشور پاکستان صورت داده‌اند‌. روابط عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه همچنین تاکید کرده است: عملیات تعقیب اشرار، تروریست‌ها و عوامل نفوذی دشمن و نیز اقدامات لازم برای آزادسازی ربوده‌شدگان با جدیت در دستور کار نیروهای دفاعی و امنیتی مستقر در مناطق مرزی قرار گرفته است و از دولت پاکستان نیز انتظار می‌رود با اشرار و تروریست‌هایی که در جوار مرزهای آنان لانه کرده و از سوی برخی کشورهای مرتجع شرور و تروریست‌پرور منطقه حمایت و به‌کارگیری می‌شوند، برخورد جدی داشته و به سرعت نسبت به آزادی و تحویل مرزبانان  اقدام کند. به گزارش «وطن امروز»، سپاه پاسداران در حالی به حمایت برخی کشورهای مرتجع، شرور و تروریست‌پرور منطقه از تروریست‌های جنوب شرق کشور اشاره کرده که در چند سال اخیر بویژه پس از روی کار آمدن سلمان و قدرت گرفتن محمد بن‌سلمان در عربستان، این کشور که طعم شکست از ایران را در سوریه چشیده بود، حداکثر توان خود را بر ناامن‌سازی مرزهای ایران گذاشته و در این مسیر چندین عملیات تروریستی را طراحی و اجرا کرده بود. ولیعهد سعودی اردیبهشت‌ماه 96 به صراحت از این پروژه ضدایرانی پرده برداشت. محمد بن‌سلمان در اظهاراتی کم‌سابقه و مداخله‌جویانه گفته بود: «منتظر نمی‌مانیم تا عربستان به میدان جنگ تبدیل شود، بلکه جنگ را به خاک ایران خواهیم کشاند». کارشناسان امنیتی همان زمان نیز معتقد بودند تهدید ولیعهد سعودی بیشتر ناظر بر ظرفیت بالقوه عربستان برای هدایت تروریست‌ها و تحریک سرسپردگان داخلی جهت ایجاد ناامنی در داخل مرزهای ایران است؛ ظرفیتی که در تعرضات چند ماه اخیر تروریست‌ها به مرزهای ایران و شهادت شماری از سربازان ایرانی نشان داده شد.  همراهی آمریکا با سعودی در این پروژه البته موضوعی است که در رسانه‌های آمریکایی نیز به آن اذعان شده است. پایگاه تحلیلی «گلوبال‌ریسرچ» در مطلبی به قلم «آندره کوریبکو» که مردادماه 95 منتشر شد، به طرحی اشاره کرد که در آن وخامت اوضاع در جنگ سوریه ناشی از اقداماتی است که ریاض و واشنگتن با هدف عقب‌ راندن ایران از کمک نظامی به دولت قانونی «بشار اسد» انجام می‌دهند. در این یادداشت تحلیلی آمده است: «روش کار اینطور است که آنها (واشنگتن و ریاض) شورش‌های محیطی در مناطق مرزی داخل ایران را همزمان با تهدیدات تروریستی در درون کشور تحریک کرده و همه این اقدامات همسو با اغتشاش‌آفرینی و ایجاد انقلاب رنگین اجرا می‌شود». خلاصه اینکه ریاض و واشنگتن سخت مشغول کارند تا جنگی مرکب و چندبعدی را علیه ایران به راه اندازند. همه شواهد نیز حاکی از تشدید این کمپین در ماه‌های آتی است که آمریکا علیه رقیب چندین ساله خود در خاورمیانه وارد عمل می‌شود. ناآرامی در جنوب شرقی ایران یعنی در منطقه بلوچستان، تلاش برای راه‌اندازی یک سلسله اقدامات تروریستی و بمب‌گذاری در عمق خاک ایران و راه‌اندازی یک کودتای رنگین نظیر آنچه اصلاح‌طلبان سال 88 در خیابان‌های تهران انجام دادند، از جمله اجزایی است که «آندره کوریبکو» در ارزیابی خود از جنگ ترکیبی آمریکا و سعودی در ایران به آنها اشاره کرده بود. حمایت‌های علنی آمریکا و سعودی از تروریست‌های تجزیه‌طلب در اقلیم کردستان طی چند سال اخیر را نیز می‌توان به این فهرست افزود. روزنامه «وطن امروز» در گزارش 2 سال قبل خود پیرامون این تحرکات سعودی‌ها نوشته بود: «اگر تا پیش از این مقامات سعودی برنامه‌ریزی‌های تروریستی خود علیه ایران را در جنوب شرقی ایران و در مرز پاکستان متمرکز کرده بودند و اشرار مسلح را در این منطقه جذب و علیه جمهوری اسلامی تجهیز می‌کردند اما در دوره جدید و پس از آشکار شدن ضعف سیاسی و نظامی سعودی‌ها در معرکه‌های یمن، عراق، سوریه و بحرین، آنها به دنبال استفاده از همه ظرفیت‌های تروریستی علیه ایران در مناطق مختلف منطقه هستند».
 

عملیات مشترک با ارتش پاکستان برای دستگیری اشرار
فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آمادگی این نیرو برای عملیات مشترک با ارتش پاکستان برای آزادی مرزبانان ربوده‌شده ایرانی خبر داد.
به گزارش تسنیم، سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفت‌وگویی با اشاره به ربودن تعدادی از مرزبانان ایرانی در میرجاوه گفت: سحرگاه امروز (سه‌شنبه) یک گروه  تروریستی از گروهک جیش‌العدل از مرز پاکستان به یکی از پایگاه‌های مرزی ما که مسؤولیت مراقبت و پایش مرزی در منطقه لولکدان میرجاوه  را به‌عهده داشته است، نفوذ کردند.
وی افزود: این اتفاق توسط عامل یا عوامل نفوذی صورت گرفته و در این حادثه تعدادی از بسیجیان بومی منطقه، عزیزان هنگ مرزی میرجاوه و 2 نفر از پاسداران را به‌گروگان گرفتند و به داخل خاک پاکستان منتقل کردند. سردار پاکپور با بیان اینکه دولت پاکستان باید نسبت به مناطق مرزی خود مسؤولیت‌پذیرتر باشد، گفت: در 6 ‌ماه اول امسال تعداد زیادی از پاسگاه‌های مرزی ما از داخل خاک پاکستان مورد حمله قرار گرفت. 12 روز پیش بود که در حمله به یکی از پاسگاه‌های مرزی ما نفر دوم این گروهک، هاشم نکوری کشته شد و عملیات مختلف دیگری هم از داخل خاک پاکستان علیه پاسگاه‌ها و برجک‌های مرزی ما صورت گرفته است. فرمانده نیروی زمینی سپاه تصریح کرد: از امروز صبح که خود من در منطقه حاضر بودم تماس‌هاس مختلفی از سوی مرزبانی و قرارگاه قدس نزسا با مرزبانی و ارتش پاکستان گرفته شد و از آنها خواستیم نسبت به تحویل اشرار و سلامتی ربوده‌شدگان تضمین دهند.
وی ادامه داد: این تروریست‌ها داخل خاک پاکستان دارای مقر بوده و در آنجا زندگی می‌کنند. جمهوری اسلامی آمادگی هرگونه عملیات مشترک با ارتش پاکستان برای دستگیری اشرار و آزادسازی گروگان‌ها را دارد و ما این قضیه را پیگیری می‌کنیم تا افراد ربوده‌شده به ‌سلامت نزد خانواده‌های‌شان بازگردند.

گروه سیاسی: حسن روحانی روز گذشته برای دومین‌بار از حضور تروریست‌های عامل جنایت اهواز در کشورهای اروپایی، صرفاً انتقاد کرد. فقط انتقاد، همین! بدون اقدام متقابل دستگاه دیپلماسی در قبال هلند. رئیس‌جمهور روز سه‌شنبه پس از دریافت استوارنامه «ژاک لویی ورنر» سفیر جدید هلند در تهران، با اشاره به اینکه تحکیم روابط با آمستردام  برای تهران بسیار حائز اهمیت است، اظهار داشت: اطمینان دارم با همکاری‌های دوجانبه می‌توان روابط 2 کشور را در عرصه‌های مختلف بویژه در زمینه بانکی و مالی هر چه بیشتر ارتقا داد. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، رئیس‌جمهور با استقبال از مواضع سیاسی هلند و اتحادیه اروپایی در زمینه برجام، گفت: باید همه تلاش کنیم تا از این توافق بسیار مهم و بین‌المللی بخوبی حفاظت و صیانت شود و امیدوارم حکم موقت دادگاه‌ بین‌المللی لاهه بر رفتار غیرقانونی دولت آمریکا، از جمله در موضوع تحریم‌های ضدانسانی تأثیرگذار باشد. روحانی در ادامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، مبارزه همه‌جانبه با تروریسم را مورد تأکید قرار داد و گفت: «امروز تروریسم نه‌تنها معضل و مشکل بزرگی برای منطقه، بلکه برای جهان تبدیل شده بنابراین لازم است همگان با درک خطرات این معضل بزرگ نسبت به مقابله با آن اهتمام جدی داشته باشند». رئیس‌جمهور با یادآوری اقدام تروریستی اخیر در شهر اهواز که در آن تعدادی بی‌گناه و از جمله کودک 4 ساله‌ای به شهادت رسیدند، خاطرنشان کرد: «متأسفانه برخی افرادی که مسؤولیت این حمله تروریستی را برعهده گرفته‌اند در اروپا زندگی می‌کنند و امیدواریم کشورهای اروپایی در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند و بی‌تردید چنین اقدامی در اعتماد متقابل و صمیمی‌تر شدن روابط بسیار تأثیرگذار است».
 ژاک لویی ورنر، سفیر جدید هلند هم در این دیدار پس از تقدیم استوارنامه خود‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، اهتمام جدی آمستردام برای تقویت روزافزون روابط دوستانه با تهران را مورد تأکید قرار داد و گفت: دولت هلند کاملاً از اجرای برجام حمایت می‌کند و همگام با تقویت نهادهای مالی اتحادیه اروپایی، مصمم است روابط بانکی را با ایران ارتقا داده و اجازه ندهد تحریم‌ها، تأثیرات سوئی بر روابط اقتصادی 2 کشور بگذارد. سفیر جدید هلند خاطرنشان کرد: اطمینان می‌دهم هلند به دنبال تحکیم هر چه بیشتر روابط اقتصادی با ایران است و در این راستا از جامعه تجاری و بازرگانی خود خواسته‌ایم در ایران حضور فعالی داشته باشد. ورنر همچنین با بیان اینکه دولت هلند اقدام تروریستی در شهر اهواز را بشدت محکوم می‌کند، گفت: ما نیز در تعقیب و پیگیری عاملان این اقدام تروریستی در اروپا فعال خواهیم بود.
به ‌گزارش «وطن‌امروز»، مواجهه دولت در قبال اقدامات ضدایرانی کشورهای اروپایی صرفا مبتنی بر گفتاردرمانی است. طی ماه‌‌های اخیر و در جریان همه این اقدامات، تاکنون اقدام عملی و موثری از سوی وزارت امور خارجه و شخص رئیس‌جمهور دیده نشده است. این نوع مواجهه درباره کشور هلند نمود بیشتری دارد. این در حالی است که طی ماه‌‌های اخیر بیشتر اقدامات ضدایرانی از سوی این کشور اروپایی ملاحظه یا کشف شده است.
اما اقدامات ضدایرانی دولت هلند تنها به ماجرای پناه دادن به گروه تروریستی‌ای که مسؤولیت جنایت تروریستی اهواز را برعهده گرفت محدود نمی‌شود. اخراج 2 دیپلمات ایرانی از این کشور به بهانه واهی از دیگر اقدامات ضد ایرانی این کشور اروپایی است؛ موضوعی که همچنان با انفعال وزارت امور خارجه بلاتکلیف است. آنچه مسلم است هلند بارانداز تروریست‌هایی است که علیه ایران فعالیت می‌کنند. در کنار اقدامات ضدایرانی این کشور، علنی شدن برخی اقدامات سابق این دولت اروپایی علیه ایران نیز در نوع خود قابل توجه است. حضور 30 ساله کلاهی عامل بزرگ‌ترین اقدام تروریستی تاریخ انقلاب در این کشور که بعدا در یک درگیری داخلی کشته شد، از جمله این موارد است. «وطن‌امروز» پیش‌تر طی چندین گزارش به این موضوع پرداخته و در نشست‌‌های سخنگوی وزارت امور خارجه نیز این مساله را پیگیری کرده است. آنچه اما در عمل از سوی دستگاه دیپلماسی مشاهده شده انفعال و برخی واکنش‌‌های کلی بدون اقدام موثر و عملی بوده است.
گفتار درمانی در سازمان ملل
حسن روحانی البته پیش از این نیز در آخرین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سکونت تروریست‌‌‌هایی که عامل جنایت تروریستی اهواز بودند در اروپا انتقاد کرد. از زمان انتقاد روحانی در سازمان ملل تا انتقاد دوم او نیز هیچ اقدام عملی در این زمینه انجام نشده است. حتی یک موضع مقتدر دیپلماتیک نیز در قبال کشورهای اروپایی بویژه هلند گرفته نشده و صرفا به احضار بسنده شده است. روحانی سوم مهر در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «سیاست ایران روشن است: نه جنگ، نه تحریم؛ نه تهدید، نه زورگویی؛ فقط وفای به عهد و عمل به قانون. ما از صلح و دموکراسی در همه خاورمیانه حمایت می‌کنیم. دانش هسته‌ای را واجب و سلاح هسته‌ای را حرام می‌دانیم؛ ما به عنوان قربانیان دیروز و امروز تروریسم همواره در صف مقدم مبارزه واقعی با تروریسم بوده‌ایم و خواهیم بود. مردم ما امروز عزادار شهادت ده‌ها انسان بی‌گناه‌‌ هستند که روز شنبه توسط تروریست‌هایی به خاک و خون کشیده شدند که با کمال وقاحت از برخی پایتخت‌های غربی و در مصاحبه با رسانه‌هایی که در غرب با دلارهای نفتی اداره می‌شوند مسؤولیت این وحشی‌گری را پذیرفتند». وی در ادامه گفته بود: «ما در ایران تمام اقدامات تروریستی را بدون ملاحظه محکوم کرده و می‌کنیم. ما از بیانیه محکم شورای امنیت در این زمینه استقبال می‌کنیم ولی چرا رؤسای سازمان‌های تروریستی از جمله سازمانی که مسؤولیت رسمی عملیات شنبه را به عهده گرفت در کشورهای غربی فعالیت می‌کنند و برنامه رسمی برای جمع‌آوری پول می‌گذارند؟ آیا این اقدامات مغایر مقررات بین‌المللی نیست؟ چرا هیچ یک از ‌کشورهای تامین‌کننده مالی گروه‌های تروریستی ضد مردم ایران که سابقه تامین مالی و تسلیحاتی داعش، النصره و القاعده را نیز دارند نه‌تنها مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند بلکه تشویق و تسلیح هم می‌شوند؟ برای اینکه دنیا ادعای مبارزه با تروریسم را جدی بگیرد، نیازمند یک اقدام مشترک جهانی برای برخورد جدی با این پدیده شوم بدون توجه به عاملان و قربانیان آن هستیم».
انفعالی که اروپا را جری‌‌‌‌‌‌تر کرده
«وطن امروز» پیش‌تر در جریان اعلام رسمی اعطای پناهندگی هلند به کلاهی و قبل از وقوع جنایت تروریستی اهواز و همچنین اخراج 2 دیپلمات ایرانی از این کشور در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس درباره لزوم مقابله دولت با این کشور اروپایی گفت‌وگو کرده بود. نمایندگان مجلس تاکید کردند لازم است دولت در مقابل هلند اقدام متقابل انجام داده و دیپلمات‌های هلندی را از کشور اخراج کند. به اعتقاد برخی کارشناسان سیاسی، سکوت دستگاه دیپلماسی زمینه افزایش اقدامات ضدایرانی این کشور اروپایی را فراهم کرده است. حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده مردم شاهین‌شهر و عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با «وطن‌امروز»، با اشاره به قتل عامل انفجار حزب جمهوری اسلامی در هلند و حضور 30 ساله وی در این کشور گفته بود: «یکی از فجایعی که در تاریخ انقلاب توسط منافقین رقم خورد فاجعه هفتم تیر و شهادت شهید بهشتی و یارانش در دفتر حزب جمهوری بود؛ نکته قابل تامل اینکه آن کسانی که این اقدامات تروریستی را انجام دادند نه‌تنها مورد تعقیب کشورهای اصطلاحا آزادی‌خواه قرار نگرفتند، بلکه مورد تشویق نیز قرار گرفته و به آنها مأوا و امکانات دادند، حتی این کشورها از منافقین حفاظت و پذیرایی هم کردند». نماینده مردم شاهین‌شهر ادامه داد: «متاسفانه اقدام مناسبی از سوی وزارت امور خارجه برای احقاق حقوق کسانی که در این عملیات‌های تروریستی جان خود را از دست دادند و بازماندگان‌شان، ندیده‌ایم». وی با انتقاد از سیاست‌های انفعالی دستگاه دیپلماسی گفت: «وزارت امور خارجه باید در مواجهه با مسائلی که حقوق ملت از سوی کشورهای غربی تضییع شده، مبتکرانه و پیش‌دستانه ورود کند اما آنچه تاکنون مشاهده کرده‌ایم منفعلانه بوده است».  حاجی‌دلیگانی همچنین با بیان اینکه این کشورهای اروپایی خودشان تروریست دولتی هستند، خاطرنشان کرد: «دولت هلند در حال حاضر و در شرایطی که مساله حضور 30 ساله کلاهی در این کشور علنی شده و برای اینکه بتواند نزد افکار عمومی جهان پاسخی برای توجیه داشته باشد با فرار به جلو 2 دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرده است». وی ادامه داد: «همچنین لازم است وزارت امور خارجه در اقدام متقابل 2 دیپلمات از دیپلمات‌های هلندی حاضر در ایران را اخراج کند و اگر این اتفاق نیفتد هلندی‌ها احساس می‌کنند کار درستی انجام داده‌اند که واکنش متقابلی از سوی ایران انجام نشده است!»  احمد امیرآبادی، نماینده مردم قم و عضو هیات‌رئیسه مجلس نیز با اشاره به ترور کلاهی، تروریست عامل انفجار حزب جمهوری اسلامی، در هلند و اعطای 30 سال پناهندگی این کشور به وی گفته بود: «لازم است وزارت امور خارجه اعتراض رسمی خود را در این زمینه به دولت هلند اعلام کند». بر اساس این گزارش، ناظران سیاسی معتقدند تداوم انفعال وزارت امور خارجه در قبال اروپا بویژه هلند می‌تواند در ابعاد مختلف، آنها را علیه جمهوری اسلامی جری‌‌‌‌‌‌تر کند. به اعتقاد کارشناسان، صرف اتخاذ موضع بدون اقدام عملی، موثر واقع نخواهد شد.

بعد از اینکه نیم ساعت از بازی اسپانیا و انگلیس در استادیوم بنیتو ویامارین گذشت، هواداران انگلیس که تیم‌شان 3 بر صفر از میزبان پیش افتاده بود شروع کردند به خواندن این سرود: «آیا شما اسکاتلند زیر نقابید؟!» البته که پاسخ منفی بود. این اسکاتلند نبود اما تیمی که شاهد بازی‌اش در شهر سویل بودیم هیچ شباهتی هم با اسپانیای احیا شده توسط لوئیس انریکه نداشت. خود انریکه این هفته تلاش کرده بود سر و صدای مقایسه تیمش با تیمی را که بین سال‌های 2008 تا 2012 دو جام ملت‌های اروپا و یک جام‌جهانی برد، ساکت کند. اگر واقع‌بینانه در نظر بگیریم انتظار رسیدن تیم انریکه به آن مقطع رویایی هم نیست اما آیا انتظار زیادی است که این تیم در بالاترین سطح فوتبال دنیا رقابت کند؟ اسپانیا بعد از جام‌جهانی کابوس‌وارش 3 بازی پیاپی را به رهبری انریکه برده و 12 گل در این بازی‌ها زده بود. شاید بتوان شکست خانگی مقابل انگلیس را یکی از آن بازی‌ها در نظر گرفت که برای هر تیمی ممکن است رخ دهد. نمایش نیمه دوم اسپانیا نشانی از قدرت این تیم داشت اما در هر صورت بخشی از خوش‌بینی‌ای که برای هواداران لاروخا در ماه‌های اخیر رخ نموده بود، زیر باران سویل شسته شد و رفت. بازیکنان اسپانیا در نیمه اول بازی، وقتی با 2 گل رحیم استرلینگ و یک گل مارکوس رشفورد، با کمک 2 پاس گل هری کین، از تیم گرت ساوتگیت عقب افتادند گمگشته به نظر می‌آمدند. اصلا قرار نبود چنین اتفاقی رخ دهد. اسپانیا 28 بازی بدون باخت را پشت سر گذاشته بود (آنها در جام‌جهانی بدون شکست حذف شدند) و آخرین باری که در خانه در یک بازی رسمی زانو زده بود به سال 2003 و مقابل یونان بازمی‌گشت. آخرین باری هم که انگلیس در خاک اسپانیا به گل رسیده بود به سال 1987 برمی‌گشت، وقتی گری لینکر 4 بار دروازه لاروخا را در پیروزی 2-4 تیمش باز کرد. اسپانیا بازی را اتفاقا خوب شروع کرد و 2 فرصت گلزنی عالی هم داشت و یکی از آنها با سیو عجیب جردن پیکفورد از روی خط دروازه برگشت. تیاگو آلکانتارا مرکز زمین را در دست داشت و ایاگو آسپاس و مارکو آسنسیو ترکیبی خطرناک برای حریف از خودشان ساخته بودند اما به یک‌باره بعد از گل اول انگلیس که روی یک ضدحمله سریع و دقیق به دست آمد کل تیم اسپانیا از هم پاشید. در نیمه دوم شاگردان انریکه به بازی بازگشتند. 2 تعویض او، دنی سبایوس و پاکو آلکاسر تاثیری مستقیم روی برتری پیدا کردن آنها در جریان بازی داشت. آلکاسر، آقای گل بوندس‌لیگا، با اینکه هنوز یک بار هم در ترکیب اصلی بوروسیا دورتموند قرار نگرفته، با نخستین‌ ضربه‌اش به توپ گل اول تیمش را زد. در ادامه پیکفورد روی اشتباه وحشتناکش مجبور شد برای حفظ دروازه‌اش رودریگو را از پشت بکشد و بعد با تکلی توپ را به بیرون بزند؛ حرکتی که از نظر داور بازی خطای پنالتی نبود. حتی بدون اتکا به این پنالتی هم اسپانیا می‌توانست بازی را به تساوی بکشد. آلکاسر 2 فرصت دیگر داشت که یکی از ضرباتش به تیاگو برخورد کرد و دیگری از بالای دروازه به بیرون رفت. آسنسیو و مارکوس آلونسو هم بخت خودشان را با زدن شوت‌های از راه دور امتحان کردند. در نهایت این سرخیو راموس بود که باز هم در «راموس تایم» با یک ضربه سر گلزنی کرد؛ گلی که اختلاف را به یک رساند اما آخرین ضربه بازی هم بود و دیگر زمانی برای گل تساوی باقی نمانده بود.
اسپانیا چگونه صعود می‌کند؟
تنها یک بازی برای هر 2 تیم‌ملی فوتبال انگلیس و اسپانیا در مرحله گروهی رقابت‌های لیگ ملت‌های اروپا باقی مانده است و اسپانیا صدرنشین گروه است. بعد از شکست ۳ بر ۲ اسپانیا مقابل انگلیس در دیدار دوشنبه‌شب در خانه، این تیم حالا ۶ امتیاز از ۳ بازی کسب کرده و انگلیس از همین تعداد بازی ۴ امتیاز. حالت‌های صعود برای 2 تیم انگلیس و اسپانیا به این ترتیب است:
اگر اسپانیا، کرواسی را شکست دهد؛ اگر تیم انریکه در بازی پایانی به برد برسد از نظر امتیازات و آمار به دور بعد می‌رود. هیچ اهمیتی هم ندارد که انگلیس در بازی بعد چه نتیجه‌ای خواهد گرفت. اگر اسپانیا با کرواسی مساوی کند؛ نتیجه تساوی باعث ۷ امتیازی شدن و صدرنشینی تیم اسپانیا می‌شود. در صورتی که انگلیس هم بتواند در بازی بعد برنده شود امتیازات برابر می‌شود. در این شرایط مقایسه رودررو ملاک است. در این حالت انگلیس که در خانه مقابل اسپانیا ۲ بر یک شکست خورده و در بازی خارج از خانه ۳ بر ۲ پیروز شده، برتری دارد. اگر اسپانیا مقابل کرواسی شکست بخورد؛ لاروخا حتی با شکست در زاگرب هم شانس صعود دارد اما این اتفاق فقط در شرایطی می‌افتد که انگلیس در دیدار آخر یا شکست بخورد یا مساوی کند تا اسپانیا به دور بعد برسد.

علیرضا انتظامی: پخش نشدن برنامه نود در دوشنبه‌شب گذشته هر علتی که داشت یک بار دیگر صحیح بودن نوشته‌ها و گفته‌های چند سال اخیر درباره لزوم کنترل و نظارت بر عملکرد مجری برنامه را بیش از پیش به اثبات رساند. ماجرا بسیار ساده است و در عین حال تاسف‌بار. مدیران یک شبکه از ده‌ها شبکه تلویزیون تصمیمی می‌گیرند. درست یا غلط. این تصمیم برای همه برنامه‌ها یکسان اجرا می‌شود. ناگهان مجری یکی از برنامه‌ها با رسانه دیگری مصاحبه می‌کند و برای مدیران شبکه شاخ و شانه می‌کشد. تا اینجای کار حرکت غیرحرفه‌ای این مجری که بارها هم تکرار شده قطعا مستحق تنبیه است اما نکته تاسف‌بارتر ادامه ماجراست. چیزی که بارها در این رسانه بر آن تاکید شد و آن چیزی نیست جز وجود یک باند رسانه‌ای برای پوشش حرکات این مجری و فشار بر مسؤولان رسانه ملی با محوریت خود این فرد و در واقع همان چیزی که بارها با عنوان «باند رسانه‌ای فردوسی‌پور» از آن یاد شده است. جمعی از دوستان فردوسی‌پور در رسانه‌های مختلف ورزشی که سال‌هاست وظیفه حمایت و برجسته کردن اخبار این مجری تلویزیونی را برعهده دارند. اینها اولا با انعکاس کامل برنامه‌های هر هفته در رسانه‌های خود به تبلیغ این برنامه پرداخته‌اند و ثانیا هرگونه حاشیه درباره این مجری و برنامه وی را در ابعاد وسیع منتشر کرده‌اند. یکی از کارکردهای این باند رسانه‌ای فشار بر مسؤولان صداوسیما در مواقع لزوم است. همچنین در مواردی که فردوسی‌پور یا برنامه وی دچار حاشیه می‌شوند این باند رسانه‌ای بسیار هماهنگ به کمک وی می‌آید و به تخریب منتقدان می‌پردازد. نمونه‌های فراوانی از این دست وجود دارد که یکی از آخرین نمونه‌های آن ماجرای دعوت پویول به ویژه‌برنامه جام‌جهانی 2018 بود اما در ماجرای پخش نشدن نود این هفته، صرفنظر از علت وقوع این ماجرا، بررسی عملکرد این باند رسانه‌ای پس از وقوع این جریان حاوی چند نکته   است. مسؤولان ورزشی چند خبرگزاری، چند روزنامه ورزشی و چند سایت و کانال در فضای مجازی مهم‌ترین اعضای این باند رسانه‌ای هستند. در ماجرای اخیر با وجود اینکه اصلا موضوع مهمی اتفاق نیفتاده بود و بر اساس یک تصمیم به علت پخش شدن همه مسابقات فوتبال لیگ ملت‌های اروپا در 4 شب (شنبه تا سه‌شنبه) برنامه‌های شبانه شبکه سوم از جمله نود تعطیل شده بود اما این تیم رسانه‌ای پس از مصاحبه اولیه فردوسی‌پور با یک خبرگزاری وارد عمل شد. ابتدا تلاش کرد با همان سبک و سیاق همیشگی و تهدید مدیران رسانه ملی و شبکه سوم بر تصمیم آنان تاثیر بگذارد اما وقتی متوجه شد این تصمیم درباره همه برنامه‌های شبکه است و تغییر نخواهد کرد رو به مظلوم‌نمایی آورده و ضمن حمایت از فردوسی‌پور به تخریب مدیران شبکه سوم پرداخت. در یکی از مهم‌ترین اقدامات این تیم رسانه‌ای، ضمیمه ورزشی روزنامه شهرداری تهران با چاپ عکس بزرگی از فردوسی‌پور و انتخاب تیتر «زیر تیغ» با طرح سناریویی عجیب، پخش نشدن یک قسمت از برنامه نود آن هم در هفته تعطیلی لیگ برتر فوتبال را برنامه‌ریزی مدیران شبکه سوم و تلاش برای تضعیف مجری نود تحلیل کرد. برای توجیه این تحلیل حتی نگارنده مطلب مدعی شد مسابقات لیگ ملت‌های اروپا در گروه اول که با حضور قدرت‌های بزرگ فوتبالی برگزار می‌شود، در ایران علاقه‌مندی ندارد. مثلا مسابقاتی مانند آلمان ـ فرانسه یا اسپانیا ـ انگلیس(!) و باز نکته تاسف‌بارتر اینکه روزنامه‌ای که با پول بیت‌المال و مردم تهران منتشر می‌شود به علت روابط دوستانه مسؤولان ورزشی‌اش با یک مجری تلویزیون، در انتهای مطلب فردوسی‌پور را تحریک می‌کند در مقابل مدیران تلویزیون ایستادگی کند. تیتر این بخش از مطلب «چرا کوتاه آمدی عادل؟» انتخاب شده و به فردوسی‌پور انتقاد می‌کند چرا در مقابل مدیران کوتاه آمده است؟ و در نهایت اعلام می‌کند «جنگ مدیران شبکه سوم و عادل حالا کاملا علنی شده است». مطالب دیگری هم در برخی سایت‌ها، روزنامه‌ها و فضای مجازی منتشر شد اما در نهایت باند رسانه‌ای فردوسی‌پور نتوانست با هدایت‌های این مجری موجی را که مدنظرش بود ایجاد کند. و البته جذابیت مسابقات فوتبال پخش‌شده بویژه مسابقه اسپانیا ـ انگلیس موجب رضایت بینندگان شد. اما نکته مهم این است که اولا مدیران صداوسیما باید تکلیف خود را با خودسری‌ها و رفتارهای غیرحرفه‌ای این مجری که اعتبار رسانه ملی را هدف قرار داده است روشن کنند. وی باید در چارچوب ضوابط و مقررات سازمان صداوسیما که موجبات شهرت وی را فراهم آورده فعالیت کند. ثانیا باید با رفتارهای رسانه‌ای وی خارج از صداوسیما که در واقع دستور آغاز تحرکات باند رسانه‌ای وی است، به طور جدی برخورد شود. ثالثا مسؤولان رسانه‌های دیگر به این نکته توجه کنند که دخالت در یک تصمیم درون‌شبکه‌ای و تبدیل آن به موضوع رسانه‌ای اگر چه ممکن است جذابیت‌هایی فراهم کند اما رویه خوبی در کار رسانه‌ای نیست و آنان باید بر عملکرد بخش ورزشی خود نظارت کافی داشته باشند. و نکته آخر اینکه مسؤولان صداوسیما با حل مشکلات داخلی خود اجازه انتشار آن را در محیط‌های رسانه‌ای کشور ندهند. برای شناخت بیشتر باند رسانه‌ای فردوسی‌پور می‌توانید منتظر واکنش‌های روزهای بعد آنان باشید.