گروه بین‌الملل: مهم‌ترین عید مسلمانان جهان در حالی تبدیل به عزا شد که ردپای پررنگ پسر پادشاه سعودی در حوادث منجر به فاجعه روز پنجشنبه منا به چشم می‌خورد. هرج و مرج در برگزاری نخستین مراسم حج پس از روی کار آمدن شاه جدید، سلمان بن عبدالعزیز چنان بی‌سابقه بوده است که منابع سیاسی آن را تابعی از هرج و مرج سراسر کشور در نتیجه جنگ قدرت میان خاندان چندپاره سعودی  در داخل و جنگ و جنایت حکومت ریاض در یمن تحت هدایت محمد بن سلمان پسر پادشاه، وزیر دفاع، جانشین ولیعهد  و عملا همه‌کاره ندانم‌کار ریاض در ماه‌های اخیر می‌دانند. این در حالی است که برخی واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی حاکی  از آن است که شمار کسانی که محمد بن سلمان،  پسر پادشاه و داعیه‌دار خادمی حرمین شریفین را بزرگ‌ترین دشمن مسلمانان و مسلمان‌کش واقعی می‌دانند لحظه به لحظه افزایش می‌یابد، چرا که او از بهمن ماه سال گذشته که همراه پدر بیمارش به قدرت رسیده است مستقیما در مرگ حدود 7500 مسلمان (بویژه در یمن و مکه) نقش داشته است.
بیش از 2000قربانی
در حالی که عصر دیروز منابع عربستانی آخرین آمار قربانیان روز عید قربان در منا را 1500 تن اعلام کردند اما شنیده می‌شود شمار جان‌باختگان این مصیبت بزرگ بسیار بیش از اینهاست و دست‌کم به 2000 تن می‌رسد. این در حالی است که تنها 365 زائر ایرانی در زمره مفقودان پرشمار این حادثه هستند. بدین ترتیب مصیبت اخیر منا حادثه حج سال سال 1990 را که طی آن یکهزار و 426 زائر در اثر خفگی در تونل «المعیصم» در حد فاصل مکه مکرمه و منا جان باختند به عنوان بزرگ‌ترین فاجعه تمام دوران معاصر حج ابراهیمی پشت سر گذاشت. چهارشنبه گذشته یک روز پیش از این فاجعه نیز  کمیته امدادرسانی عربستان اعلام کرده بود که 204 نفر از حجاج به دلیل خرابی درهای قطار در مکه‌مکرمه دچار حالت خفگی و بیهوشی شده‌اند. فاجعه منا مرگبار‌ترین حادثه نیم‌قرن اخیر موسم حج در حرمین‌شریفین و  دومین حادثه مرگبار در ماه حج پس از سقوط جرثقیل در شهر مقدس مکه به شمار می‌رود که بیش از یکصد کشته بر جا گذارده بود. دردناک‌ترین تصاویر منتشر شده پس از این حادثه، صدها زائر اعم از سفیدپوست و سیاهپوست را در حالی تصویر می‌کرد که پیکرهایشان به شکلی وحشتناک به هم گره خورده بود. هنوز آمار و اطلاعات دقیقی درباره ملیت کشته‌شدگان فاجعه پنجشنبه در دست نیست با این همه ایران با 131 کشته، بالاترین رقم جان‌باختگان فاجعه منا را دارد. هند اعلام کرده است 14 تن از اتباع این کشور در این حادثه کشته شده‌اند. اندونزی نیز تاکنون 3 تبعه این کشور را در میان قربانیان شناسایی کرده است. مقامات ترکیه نیز اعلام کرده‌اند دست‌کم 18 تن از شهروندان این کشور ناپدید شده‌اند و از آنان اطلاعی در دست نیست. اسلام‌آباد نیز اعلام کرده است 7 زائر پاکستانی از زمره کشته‌شدگان هستند.  بدین ترتیب سعودی‌ها بار دیگر بی‌کفایتی خود را در مراسم حج امسال به رخ کشیده و نشان دادند از برگزاری مراسم حج تنها به فکر نشر افکار فرقه وهابیت‌اند و اهمیتی برای جان حجاج قائل نیستند به‌طوری که در 3 دهه گذشته بیش از 9 هزار حاجی در این سرزمین مقدس کشته و زخمی شد‌ه‌اند.  طی روزهای گذشته موجی از اخبار و تحلیل‌ها درباره این حادثه در رسانه‌های کشورهای اسلامی منتشر شده اما نکته قابل توجه این است که همه درباره اشتباه مسؤولان سعودی و مقصر بودن مقامات این کشور در این حادثه خونین متفق‌القولند. از سال 1978 تاکنون بیش از 3288 حاجی جان خود را در مکه و مدینه در پی حوادثی که در بالا به آن اشاره شد از دست داده‌اند و 2384 نفر هم طی این حوادث زخمی شده‌اند.
شاهدان عینی چه می‌گویند؟
به گفته شاهدان عینی ساعت 8:45 صبح روز عید قربان در منا وقتی انبوه جمعیت حاجیان عازم چادرهای منا شدند تا پس از چند دقیقه کوتاه به سمت جمرات برای رمی جمرات که از آداب عید قربان است حرکت کنند، یکی از 3 مسیر اصلی برای رسیدن به چادرها توسط شرطه‌های سعودی مسدود شده و سیل زائران ناگهان  به یک سمت خاص هدایت شدند آن  هم در حالی که مسیرهای دیگر بسته شده بود. ظرف مدت کوتاهی  ازدحام  چنان بالا رفت که تبدیل به فشار و بهم ریختگی و در نهایت فاجعه زیر دست و پا ماندن صدها حاجی شد. یک زائر ایرانی ماوقع را چنین شرح می‌دهد: «ظرف نیم ساعت تا 45 دقیقه ما احساس کردیم شرایط کاملا غیرطبیعی است بعد کم‌کم مردم شروع کردند به زمین خوردن و افتادن، یک عده خودشان را بالا می‌کشیدند به طرف سقف خیمه‌ها، بعد هم این قدر فشار زیاد شد که عده‌ای زیر دست و پا ماندند و حدود یک ساعت تا یک ساعت و نیم این ماجرا طول کشید. در این دوساعت و نیمی که طول کشید تا نیروهای به اصطلاح امدادگر عربستان‌سعودی برسند خود مردم و بیشتر این ایرانی‌ها بودند که برای کمک به دیگران تلاش می‌کردند و هیچکس نبود. تعدادی از زائران ایرانی برای آوردن آب به بالای چادرها رفتند و برای مردم بطری‌های آب پرت کردند و تعدادی هم در پایین به مجروحان بویژه سالخوردگان و اطفال کمک کردند. این در حالی بود که امدادگران سعودی که با تاخیر وارد شدند به جای رسیدگی به مصدومان اقدام به جمع‌آوری اجساد کردند». در تصاویر ویدئویی منتشر شده توسط حاجیان بازمانده ورود ناگهانی کاروانی از خودروهای امنیتی سعودی به مسیر  کاملا مشخص است. کاروانی که گفته شده متعلق به محمد بن سلمان، پسر جنایتکار شاه سعودی بوده است و حرکت طبیعی سیل جمعیت را مختل کرده و فاجعه‌ای تاریخی را به بار می‌آورد. همچنین اظهارات حجاج درباره رفتارهای اهانت‌آمیز سعودی‌ها با زائران خانه خدا موید این واقعیت است که مسؤولان سعودی و پلیس عربستان مسبب وقوع این فاجعه مرگبار هستند. روزنامه انگلیسی گاردین با استناد به اظهارات برخی زائران و شاهدان نوشت وجود نیروهای بی‌تجربه پلیس و نبود سازماندهی درست و مناسب در مراسم حج باعث شده است برگزاری مراسم حج امسال برای آنها بسیار دشوار شود. زائران و شاهدان می‌گویند تعداد زیاد زائران نمی‌تواند عامل وقوع این فاجعه باشد این فاجعه ناشی از برنامه‌ریزی ضعیف و ناکارآمد و بی‌کفایتی آن در انجام امور مربوط به حجاج است.  خالد الفالح، وزیر بهداشت عربستان در ابتدای وقوع فاجعه صحرای منا انگشت اتهام را به سوی قربانیان این فاجعه بویژه حجاج آفریقایی- که گویا دیواری کوتاه‌تر از آنها پیدا نمی‌شد - دراز کرد و مدعی شد زائران غیرقابل کنترل بوده‌اند و از دستورات مسؤولان حاضر برای تردد در مسیر تبعیت نکرده‌اند اما شاهدان و زائران حاضر در محل این ادعای وزیر بهداشت عربستان را رد کردند.  احمد ابوبکر یک زائر 45 ساله اهل لیبی که از این فاجعه جان سالم به‌در برده است، گفت جمعیت زیادی در مسیر حرکت به سوی محل رمی جمرات حاضر بود و مسؤولان عربستان همه مسیرهای ورودی به این محل و مسیرهای خروجی از آن را بسته بودند و تنها یک مسیر برای ورود و خروج به این نقطه باز بود. یکی دیگر از بازماندگان می‌گوید مردم «مثل دومینو» به زمین می‌افتادند.  به نوشته گاردین، حتی پیش از وقوع حادثه در محل رمی جمرات هم برخی زائران از نبود سازماندهی مناسب برای برگزاری مراسم حج ابراز نگرانی کرده بودند.
سعودی‌ها: قضا و قدر بود!
این در حالی است که سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، روز پنجشنبه در اظهاراتی تامل‌برانگیز حادثه غم‌انگیز منا را «قضا و قدر» خواند و از تشکیل کمیته حقیقت‌یاب برای بررسی علت وقوع حادثه خبر داد. ژنرال منصور الترکی در تشریح ابعاد حادثه منا، اجتماع زیاد جمعیت، ازدحام، حرکت در مسیر مخالف، گرمای شدید و نیز قضا و قدر را که به گفته وی بخشی از باورهای مذهبی است از جمله علت‌های بروز این حادثه برشمرد.
پسر پادشاه، عامل فاجعه
اما نخستین‌بار یک روزنامه لبنانی فاش کرد ورود کاروان محمد بن‌ سلمان، جانشین ولیعهد سعودی به همراه  
400 نفر از جهت خلاف حرکت حجاج در منا سبب وقوع فاجعه کشته شدن بیش از یکهزار نفر از حجاج شد. به نوشته الدیار، مقامات عربستان سعودی تلاش می‌کنند خبر عبور کاروان رسمی را که به کشته شدن و رخمی شدن بیش از 4 هزار حاجی بیت‌الله‌الحرام منجر شد، مخفی کنند اما واقعیت این است که هنگام ازدحام حجاج در منا، محمد بن‌سلمان، پسر پادشاه عربستان تصمیم گرفت در این مراسم شرکت کند و در نتیجه با کاروانی متشکل از 200 نیروی نظامی ارتش و 150 نیروی نظامی پلیس وارد جمعیت انبوه حجاج شد و به مرکز منا رسید. در این لحظه جهت حرکت حجاج تغییر یافت، زیرا پسر پادشاه به همراه اعضای کاروان خود و برای اینکه سریع‌تر به منا برسد، بر خلاف حرکت حجاج وارد انبوه جمعیت شد و در نتیجه ازدحام شدیدی بین هزاران حاجی به وجود آمد و فشار انبوه جمعیت باعث وقوع چنین فاجعه‌ای شد.
تاکتیک داعشی برای فرار از پاسخگویی
اما دیروز جمعه یک روز پس از فاجعه منا، برخی منابع خبری عنوان کردند پادشاه سعودی برای پنهان کردن ردپای پسرش در این فاجعه  دستوری صادر کرد که 28 نفر از مأموران که دستورات را به خوبی اجرا نکرده‌اند گردن زده شوند! اما به نظر می‌رسد انتشار این خبر برای کاهش خشم حجاج صورت گرفته باشد.
ستایش شاه سعودی از مسببان!
پادشاه عربستان به جای انتقاد از عملکرد پرسنلی که مسبب جان‌باختن بیش از 2000 نفر از حجاج در فاجعه دلخراش منا شدند، از تلاش‌های آنان ستایش و قدردانی کرد. ملک سلمان پادشاه عربستان در سخنانی به مناسبت عید قربان با حضور شماری از شخصیت‌های خارجی و مراجع ذی‌ربط و دست‌اندرکاران حج گفت برای مشخص شدن جزئیات این حادثه، دستور بررسی‌های لازم را صادر کرده است. شاه سعودی از فاجعه دلخراش منا به «حادثه هل‌دادن» نام برد و گفت: «این حادثه، از ارزش خدمتی که به میهمانان خداوند می‌کنید، چیزی کم نمی‌کند».
نقشه تقسیم‌بندی قومیتی حجاج درمنا
سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، سرلشکر منصور الترکی در نشست خبری خود تلاش کرد خبرهایی را که عبور یک کاروان از مقامات بلندپایه سعودی علت حادثه صحرای منا معرفی می‌کند، تکذیب کند. الترکی در این نشست خبری، نقشه‌ای را نشان داد که تقسیم‌بندی حاجیان را به 3 گروه حجاج کشورهای عربی، حجاج عربستانی و حجاج آسیایی نشان می‌دهد. در این نقشه حتی از عبارت حجاج آفریقایی غیرعربی استفاده شده است که ثابت می‌کند مقامات سعودی حجاج را براساس عرب و غیرعرب بودن تقسیم می‌کنند.