جیمز هامبلین: 2 روانشناس، «دیوید باس» و «مایکل بارنس» سال ۱۹۸۶ برای رده‌‌بندی ۷۶ خصیصه در پژوهشی معروف درباره عشق، با عنوان «گزینش جنسی انسان»(1)، این پرسش را از مردم پرسیدند: «در همسر احتمالی‌تان چه چیزی بیشترین ارزش را برای شما دارد؟» نه زیبایی و نه ثروت، هیچ‌کدام در صدر قرار نگرفتند. «مهربانی و تفاهم» رتبه اول را به دست آوردند و «شخصیت هیجان‌‌انگیز» و بعد «ذکاوت» در رده‌‌‌‌های بعدی جای گرفتند. مردها گفتند بیش از زن‌‌ها برای ظاهر ارزش قائل هستند و زن‌‌ها به «قابلیت کسب درآمد خوب» بیش از مردها اهمیت دادند اما هیچ‌کدام مقیاس‌‌های جذابیت فیزیکی یا منزلت اجتماعی- ‌اقتصادی را در رده‌‌های بالای ملاحظات خود قرار ندادند. ولی مردم دروغ می‌‌گویند. آزمایش‌‌هایی که معمولا بر خوداظهاری اتکا ندارند نشان می‌‌دهد جذابیت فیزیکی به‌نحوی ممتاز و گاهی غیرقابل‌‌‌قیاس اهمیت دارد، هم برای زنان و هم مردان. منزلت (به هر شکل بخواهید آن را بسنجید: برحسب درآمد، تحصیلات رسمی یا چیزهای دیگر) اغلب اوقات چندان از جذابیت فیزیکی عقب نیست. در مطالعات مربوط به روابط واقعی، که به نیات حقیقی بیشتر نزدیک می‌‌شوند، جذابیت فیزیکی و توان کسب درآمد قویا وقوع رابطه‌ای رمانتیک را نوید می‌‌دهند. در حالی‌ که‌‌ فرد، از نظر صفاتی مثل مذهبی یا صرفه‌‌جو بودن، کسی مشابه خود را ترجیح می‌‌دهد، وقتی نوبت به زیبایی و درآمد می‌‌رسد، تقریبا همیشه مقدار «بیشتر» را ترجیح می‌‌دهد. درباره این نوع صفات توافقی، به نظر می‌‌رسد آدم مشتاق داشتن شریکی است که در رده‌‌هایی بالاتر از خودش قرار بگیرد. مردم اینجا چندان دنبال شباهت صددرصد نمی‌‌گردند. الگوی کلیشه‌‌ای این وضعیت در جامعه‌‌شناسی به «دادوستد زیبایی-‌منزلت»(2) معروف است: فرد جذاب با فرد ثروتمند یا به‌هرروی قدرتمند ازدواج می‌‌کند. در این صورت هر دو برنده هستند. این همان داستان کلاسیک پیرمرد عاقل و میلیاردر است که بر صورتش آثار آفتاب‌سوختگی‌های قدیمی دارد و با مدل خوش‌اندامی ازدواج می‌‌کند که نمی‌‌تواند پاریس را روی نقشه پیدا کند ولی از ته دل می‌‌خواهد به آنجا برود، چون مسافرت به پاریس رمانتیک است. بنا بر این تصور، تنها چیزی که لازم دارید پول است یا قدرت. در این صورت، معشوق زیبا خود را به شما عرضه می‌‌‌‌کند تا تصاحبش کنید. وقتی «هومر سیمپسون» یکباره 500 پوند شکر عایدش می‌‌شود، حس غریزی وی می‌گوید این شانس را به خوشبختی و رونق جنسی تبدیل کند. بعد از یک شب نگهبانی از تل شکر در حیاط خانه‌‌اش، خواب‌‌آلود زیر لب می‌‌گوید: «در آمریکا اول شکر گیر بیاور، بعد قدرت عایدت می‌‌شود و بعد به زن‌‌ها می‌‌رسی». این جمله ادای احترامی است به صورت‌‌زخمی (توی فیلم، به جای «شکر» در این نقل‌قول، «پول» آمده بود). این همان جایی است که هم سیمپسون و هم تونی مونتانا دچار گمراهی فاحشی می‌‌شوند.«الیزابت مک‌‌کلینتوک» جامعه‌‌شناسی از دانشگاه نوتردام، پژوهش جامعی درباره نظریه دادوستد صفات انجام داده است. کار او داده‌‌های حاصل از ۱۵۰۷ زوج در مراحل مختلف رابطه را بررسی می‌‌کند؛ از آشنایی گرفته تا زندگی مشترک و ازدواج. این پژوهش ماه گذشته در امریکن سوسیولوجیکال ریویو(3) منتشر شد. مک‌‌کلینتوک می‌‌نویسد: «دادوستد زیبایی‌/منزلت، با مفهوم عامیانه همسرگزینی رمانتیک به‌مثابه یک فرآیند رقابتی بازار، همخوانی دارد، مفهومی که به‌طور وسیع هم در حوزه فرهنگ مردمی و هم دانشگاهی پذیرفته شده است». وی بویژه به روایتی جنسیتی اشاره می‌‌کند که براساس آن معمولا «یک مرد موفق در عرصه اقتصاد زنی زیبا را برمی‌‌گزیند تا نشان پیروزی و افتخار او باشد.» اما «مک‌‌‌کلینتوک» دریافت ‌جز قدرتمندان اقتصادی بیمار و «دونالد ترامپ»، در عالم واقع اساسا این مساله وجود خارجی ندارد و هرجا این اتفاق بیفتد دوام نمی‌آورد. نیروی غالب در امر ‌‌جفت‌‌یابی همخوانی(4) است. مک‌کلینتوک می‌‌نویسد آنچه در ظاهر، دادوستد زیبایی با منزلت اجتماعی- ‌اقتصادی است اغلب اوقات عملا دادوستد نیست، بلکه مجموعه‌‌ای از فضایل همخوان است. زنان موفق به‌لحاظ اقتصادی مردان موفق اقتصادی را برمی‌گزینند و زنان دارای جذابیت فیزیکی نیز مردان دارای جذابیت فیزیکی را. مک‌کلینتوک به من گفت: «گاهی می‌‌شنوید که مردان خیلی خوب زنانی نصیب‌شان می‌شود که جذابیت جنسی بالایی دارند اما من دریافتم که مردان خیلی خوب به دختران خیلی خوب می‌‌رسند. خوب ‌بودن عملا در قلمرو جذابیت هیچ امتیازی برای شما به ارمغان نمی‌‌آورد. به همین ترتیب، اگر مردی از نظر جنسی جذاب باشد، مطمئنا می‌‌تواند دختری را به دست بیاورد که جذابیت جنسی دارد». چون افراد رده‌بالای اجتماعی- ‌اقتصادی، در قیاس با افراد رده‌پایین، به‌طور متوسط، به‌لحاظ جذابیت فیزیکی، بالاتر رده‌‌بندی می‌‌شوند، بسیاری از همبستگی‌‌ها بین ظاهر یک طرف و منزلت طرف دیگر کاذب هستند و اشتباه تفسیر می‌‌شوند. مک‌‌کلینتوک می‌‌گوید: «زنان در مقایسه با مردان وقت بسیار بیشتری را صرف داشتن ظاهر خوب می‌کنند. این موضوع باعث ایجاد آشفتگی زیادی در این داده‌‌ها می‌‌شود. اگر این نکته را در نظر نداشته باشید، در نتیجه عملا درمی‌‌یابید همسران تعداد زیادی از این مردان ظاهر بهتری از آنها دارند، فقط چون زنان به‌طور متوسط بهتر به نظر می‌‌آیند. مردها شریکی با جذابیت بیشتر برمی‌‌گزینند و بیش از زنان درآمد دارند. شکاف دستمزد چنان است که زنان 70 درصد مردان مزد می‌گیرند. پس زنان با مردان پردرآمدتر ازدواج می‌‌کنند. پیش از گرفتن این نتیجه که زنان، زیبایی را با پول معامله می‌‌کنند باید این نکات را در نظر داشته باشید». این پژوهش نتیجه می‌‌گیرد در عالم واقع زنان دنبال مردانی نیستند که از لحاظ ثروت برتر از خودشان باشند و مردان نیز دنبال زنانی نمی‌‌گردند که از لحاظ زیبایی از خودشان پیشی بگیرند. امیدبخش اینکه مردم به‌واقع در جست‌وجوی سازگاری و همراهی هستند. تطبیق و همخوانی نقاط قوت فرد با خصوصیات شریکی که از موهبت‌‌هایی مشابه برخوردار است پشتوانه و عامل محرک برای یافتن سازگاری و همراهی است، نه تلاش برای مبادله مهربانی با جذابیت جنسی بیشتر، شوخ‌‌طبعی با درستکاری، ذکاوت فرهنگی با همه‌‌فن‌حریف ‌بودن یا مدارج تحصیلی با مهارت‌‌های بازارپسند. چون دست‌کم تا حدی، روزگار به‌طور کلی با افراد دارای جذابیت فیزیکی برخورد ممتازتر و تبعیض‌‌آمیزی می‌‌کند، آنها از کارآیی تحصیلی بیشتر، موفقیت شغلی بزرگ‌تر و درآمدهای بالاتری بهره می‌‌برند. پس این متغیرها را به‌سختی می‌توان از جهان خارج مجزا کرد. مک ‌‌کلینتوک می‌‌گوید: «خیلی سخت می‌توان طبقه و جذابیت را از هم مجزا کرد، چون اینها از اساس با ظرافت به هم پیوند خورده‌‌اند. من نمی‌‌توانم تأثیر این عامل را جداگانه در نظر بگیرم و نمی‌‌دانم چطور کسی توانسته این کار را بکند». طبق نوشته مک‌‌‌کلینتوک در این مقاله، پژوهش‌‌های‌‌ قبلی نشان داده‌‌اند جذابیت فیزیکی و تحصیلات، هر دو «به یک زن کمک می‌‌کنند از طریق ازدواج (با مردی که نسبت‌ به پدر آن زن در سطح شغلی بالاتری قرار دارد) امکان پیشرفت پیدا کند. همچنین به وی کمک می‌‌کنند با مردی با موقعیت شغلی بالا، به‌معنای مطلق کلمه، ازدواج کند.» اما این مطالعات معمولا جذابیت فیزیکی مرد را در نظر نگرفته‌‌اند و در نتیجه این واقعیت ساده را مورد توجه قرار نداده‌‌اند که شاید فقط 2 فرد جذاب، در لباس‌‌هایی جذاب و در یک محل جذاب که وضعیت خواب درست و درمانی داشته‌اند، جذب یکدیگر شده‌‌اند و هر نوع «دادوستد» صرفا توهم است. مک‌‌‌کلینتوک همچنین دریافته است ظاهرا این روند فراگیر که طی آن افراد با منزلت و موقعیت بالاتر در رده افراد جذاب‌‌تر قرار می‌گیرند، خود را قوت و تداوم می‌‌بخشد. وی می‌‌گوید: «به همین دلیل این تمایل وجود دارد که زنانی که خودشان در موقعیت‌‌های بالا قرار دارند و با مردان بلندپایه ازدواج کرده‌‌اند، در رده‌‌های بالاتر جذابیت قرار داده شوند. این امر به ایجاد چرخه‌ای خودتاییدگر می‌‌انجامد که در آن حتی لحظه‌ای مکث نمی‌کنیم تا بپرسیم که آیا آن مرد را زیبا قلمداد می‌‌کنیم یا خیر. ما فقط می‌‌گوییم آن زن زیباست، آن مرد موقعیت بالایی دارد و بخشی از علت زیبایی آن زن این است که این زوج موقعیت بالایی دارند». «الی فینکل» روانشناسی از دانشگاه نورث‌‌وسترن، با ستایش کار مک‌‌کلینتوک به مجله نیویورکر می‌‌گوید: «فرض اینکه اهمیت زیبایی و منزلت امری جنسیتی است ممکن است باعث شود محققان جذابیت مرد و منزلت اجتماعی- ‌اقتصادی زن را نادیده بگیرند». بدین طریق است که آنها همخوانی را با دادوستد اشتباه می‌‌گیرند. فینکل مدعی می‌‌شود: «دانشمندان هم انسان هستند. این احتمال وجود دارد که اعتقادات ما درباره نحوه کارکرد جهان ناخواسته چشمان ما را ببندد. مطالعاتی که فقط به درآمد مردان و نه زنان، و فقط به جذابیت زنان و نه مردان نگاه می‌‌کند، مشکل‌‌ساز می‌‌شود و این روند داوری مقالات توسط افراد هم‌رده است که امکان انتشار مقالات ناقص مشابه این را فراهم کرده است».مک‌‌‌کلینتوک می‌‌نویسد: «در نظر داشتن جذابیت فیزیکی هر دو طرف شاید رابطه بین زیبایی زن و منزلت مرد را حذف نکند اما دست‌کم باید اهمیت این رابطه را بشدت کاهش دهد». مک‌‌‌کلینتوک می‌‌گوید حتی همزمان با افول فراگیری این نگرش در فرهنگ عمومی، الگوی دادوستد «زیبایی‌/ منزلت» به چندین شیوه آزاردهنده زیانبار است. «این نگرش شغل زنان را از منظر جامعه کم‌اهمیت جلوه می‌‌دهد؛ به زنان می‌‌گوید ظاهر شماست که اهمیت دارد و موفقیت‌‌ها و توانایی‌‌های دیگر شما در بازار همسریابی بی‌‌اهمیت است. حقیقت این است که مردم هم زنان را برحسب آنچه به نظر می‌آیند ارزیابی می‌‌کنند و هم مردان را. وقتی نوبت به ظاهر می‌‌رسد، زنان به‌اندازه مردان سطحی هستند و باید بر موفقیت‌‌های خودشان تمرکز کنند. اگر زن خواستار مردی موفق باشد، این خواسته باید با موفقیت خودش همراه باشد». پس ظاهرا این هم یکی دیگر از آنجاهایی است که ترقی روبه‌بالا در آن افسانه است اما در این‌باره، عشقی از دست نرفته است. در چارچوب الگوی جنسیتی دادوستد زیبایی/‌ منزلت، آنطور که مک‌‌کلینتوک می‌‌نویسد، جذابیت فیزیکی «شاید امکان پیشرفت طبقاتی را برای زنان فراهم بیاورد». بله! درست است اما نه بدون قطعی‌ شدن وابستگی اقتصادی زن به شوهر و زیر پا گذاشتن نابهنگام ارزیابی خودش از جذابیت فیزیکی شوهر. مک‌‌‌کلینتوک می‌‌گوید: «این نگاه همچنین ازدواج را نوعی مزدوری تعریف می‌‌کند که با برداشت معمول ما از آن، یعنی اینکه تا حدی همسر خودمان را دوست داریم و کسی را می‌‌خواهیم که با او صمیمی و نزدیک باشیم، منافات دارد. ازدواج دقیقا به‌معنای معاوضه پول مرد با زیبایی زن نیست و قرار نیست مرد، به ‌محض ظهور نخستین چروک اطراف چشم زن، او را رها کند».
----------------------------------
پی‌نوشت‌
1- Human Sexual Selection
2- Beauty-Status Exchange
3- American Sociological Review
4- Matching
منبع: Atlantic
محمدرضا اخلاقی‌منش/ ترجمان

 از نماز روزتان غفلت نکنید
یکی از مسؤولان ارتش در جمع ما که ترکیبی از برادران ارتش و بسیجی بود صحبت می‌کرد. در بین سخنانش گفت: برادران! در جمع این بچه‌های بسیجی، خیلی‌ها نماز شب می‌خوانند. بعضی لااقل از نماز روزشان غفلت نکنند و مواظب باشند که اصل، نماز است.
 مرا بکشید
سال 66 در منطقه عملیاتی «سلیمانیه» بودیم. به همراه گردانی از «قرارگاه رمضان» در «لشکر 25 کربلا». بعد از نفوذ به مواضع دشمن قرار شد عقب‌نشینی تاکتیکی کنیم. چون با کولاکی سخت روبه‌رو شدیم و بیم داشتیم دشمن کمین بزند. از طرفی گرسنگی و سرما بچه‌ها را عاجز کرده بود. دوستی داشتیم به نام «اصغر شفیعی». دیپلمه بود و پذیرفته شده دانشگاه. سرما او را از پا در آورده بود. خیلی تلاش کردیم او را عقب بیاوریم. همه بدنش خشک شده بود. وقتی هنوز کاملا از دست نرفته بود و می‌توانست حرف بزند به من گفت: شما را به خدا مرا با تیر بزنید و خلاصم کنید تا شرم از سرتان کم بشود. سرما او را کاملا از بین برد. اهل یکی از روستاهای «گنبد کاووس» بود.
 شهید راهنمایی
در عملیات کربلای پنج (19/10/65- شلمچه و شرق بصره) مسؤول تبلیغات ما برادر «احمد راهنمایی» به شهادت رسید. پسر شوخی بود. ما هم سر به سرش می‌گذاشتیم. روزها در رودخانه‌ای که منطقه انتظار بود شنا می‌کردیم. کارمان این بود که چند نفر از دوستان را می‌گرفتیم می‌خواباندیم و من با ماژیک مشخصاتشان را روی بدنشان می‌نوشتم. یک روز همین بلا را سر «احمد» آوردیم. ولی غیر از مشخصات، تاریخ شهادتش را هم که دو روز دیگر بود به شوخی نوشتم. دو روز بعد که عملیات شروع شد به دیدار حق شتافت. بالای سر جنازه‌اش که رفتم پیراهنش را باز کردم، دیدم نوشته هنوز باقی است و به خوبی قابل خواندن است.
 خاطرخواه موش
جبهه غرب بودیم. یکی از دوستان خیلی از موش بدش می‌آمد. واقعا از آن متنفر بود. می‌گفت: یک روز تنها در سنگر نشسته بودم. موشی سرش را انداخت پایین و صاف آمد داخل. کلاشینکف را مسلح کردم و دنبالش گذاشتم. دوید بیرون. حدود چهل متر تعقیبش کردم. همین طور که تیر می‌انداختم و او به اصطلاح جاخالی می‌داد، یک خمپاره شصت آمد و رفت داخل سنگر و آنچه نباید بشود شد.
از آن به بعد چه در جبهه، چه در پشت جبهه از حامیان سرسخت- بلکه خاطرخواه- هر چی موش هست شده بود. طوری که الان پوستر موش، یکی از تابلوهای ثابت محل نشیمن اوست.
 تا نفس آخر خوردن
در منطقه غرب کشور امدادگر بودم. همراه چهار نفر دیگر از بچه‌های تدارکات با سه قاطر غذا و دارو می‌رفتیم روی ارتفاعی که پایگاه‌مان آنجا بود. نصف راه رفته بودیم. به تنگه‌ای رسیدیم و ناگهان یکی از قاطرها با بارش پرت شد پایین. جایی که دیگر تکه بزرگش باید گوشش باشد. آمدیم ببینیم چه بلایی سرش آمده است. دیدیم همان بالا بعد از دو سه تا معلق خوردن لای تخته سنگی گیر کرده. نزدیک شدیم. صحنه جالبی بود. زبان بسته در همان حال که پایش آویزان بود و با یک اشاره سقوط می‌کرد مشغول خوردن خس و خار لابه‌لای سنگ‌ها بود!
 خواب از خوف خدا
شب جمعه‌ای بود در منطقه، رفته بودیم دعای کمیل. دعا که شروع شد یک بسیجی نزدیک ما سرش را گذاشت زمین. همه اطرافیان فکر می‌کردند سجده رفته و دلش شکسته و لابد دارد عرض حاجت و نیاز می‌کند. تا آخر مراسم سرش را بلند نکرد. خلاصه چراغ‌ها روشن شد و یکی یکی دوستان متفرق شدند و ما به این همه توجه حسرت می‌خوردیم. برادری رفت پیش او و دست گذاشت روی شانه‌اش و با احتیاط صدا کرد: برادر، برادر کافیه. بلند بشوید دیگر. یکمرتبه دیدیم نقش زمین شد. تازه فهمیدیم که طفلی از خوف خدا غش کرده! و تمام مدت دعا را خواب بوده است.
 پرچم سرخ
شهید «صمد اسودی» اهل «گنبد کاووس»، فرمانده «گردان امام حسین (ع) لشکر 25 کربلا» بود. قبل از عملیات، در یک دوره آموزش فشرده برای 200 الی 250 نفر نیرو، نارنجک در دستش بود که چاشنی احتراقی‌اش می‌زند. برای پرتاب کردن آن خیلی دیر بود. از طرفی دور تا دورش بچه‌ها نشسته بودند، ناگزیر نارنجک را زیر شکمش گرفت و با انفجار آن به شهادت رسید. این قضیه در سال 63 اتفاق افتاد. پرچمی که آنجا بود و به خون وی آغشته شده بود به مدت یک سال بالای در دژبانی لشکر در «اهواز، پادگان شهید بیگلو» می‌درخشید.
منبع: دائره المعارف «فرهنگ جبهه»

زهرا طباخی: برجام در سکوت 2 ساله شد. نه جشنی برپا شد و نه سهمی از کیک وعده‌های آنچنانی که هر سال به سال بعد موکول می‌شود، میان ملت توزیع شد. مرز میان سوالات و توقعات  افکارعمومی و حامیان توافق با آمریکا تنها با پرده‌ای از توهمات صیانت می‌شود که با دقت و وسواس مکرر ترمیمش می‌کنند. همه چیز در حد ادعا و تخیل است. موهوماتی که با عبارت «اگر برجام نبود...» شروع می‌شود و هدفش ترساندن مردم از مواجهه با واقعیت منافع «تقریبا هیچ» توافق غیرحقوقی بی‌اعتبار شده با تیم باجگیر باراک اوباماست. باجگیری دنباله‌داری که همچون میراثی ملی از اوباما به ترامپ رسید و بر شاخ و برگ آن تحریم‌های نو همچون تزئینات درخت کریسمس استوار می‌شود؛ آب هم از آب تکان نمی‌خورد! وزارت امور خارجه با فشار ایمیلی و واکنش‌های فاقد اعتبار دیپلماتیک سخنگو، سعی می‌کند به ما بباوراند که «آمریکا منزوی شده» اما سکوت اروپایی‌ها در کنار باجگیری نفتی و فتح بازار ایران با کالاهای تولید بیگانه و دشمن، حکایت از آن دارد که همه چیز تحت کنترل وزارت خزانه‌داری آمریکاست!
  توهم یا واقعیت؟
انتظار این بود که در دومین سالگرد توافقی که با سروصدای بسیار در ابعاد ملی و فراملی به تصویب رسید، حرکت به سمت واقع‌گرایی در کشور بروز و ظهور یابد. مثلا محمدجواد ظریف به جای حضور در «نیویورک» برای برگزاری اجلاس «توسعه پایدار» سازمان ملل، در کمیسیون نظارت بر برجام حاضر شود، از واقعیت‌ها بگوید و صداوسیما نیز بخشی از مذاکرات این جلسات را به مردم ارائه کند تا فضا برای تصمیم‌سازی درخصوص منافع ملی آماده شود. همچنین کرسی‌های محاسبه‌گری پیرامون تجربه اعتماد به قول‌های آشکار و پنهان دشمن در اندیشکده‌ها و مساجد و رسانه‌ها برگزار شود تا فرصت تاریخی یادشده به رشد فکری و تحلیلی اقشار مختلف جامعه منجر شود.
فارغ از اینکه برجام منقضی شده یا اندکی تا بی‌اعتباری کامل آن باقی مانده، موضوع آماده‌سازی مردم برای مواجهه با اهمیت «درون‌گرایی» در بعد ساختارسازی اقتصادی و پرهیز از تخیل‌محوری در مورد توسعه بدون تلاش و کوشش کشورهای پیشرفته، بسیار مهم است.
این واقعیتی غیرقابل انکار است که بخشی از اقشار جامعه ایرانی باور کردند که برای ثروتمند شدن و حل همه مشکلات اقتصادی جامعه یک رای به حسن روحانی کافی است. فردی که مدعی بود با یک توافق با «کدخدا» می‌تواند «چنان رونقی در جامعه ایجاد کند که اصلا کسی نیاز به یارانه نداشته باشد!» تصور بخشی از جامعه این بود که یک «امضا» میان خوشبختی همگانی و برابری «دلار» آمریکا و «تومان» ایران باقی‌مانده که آن هم احتمالا با شرط‌گذاری‌های بیهوده و غیرلازم به تعویق افتاده است!
البته تبلیغات رسانه‌ای غربی‌ها و غربگرایان داخلی نیز در جا افتادن این گمانه‌های تخیلی بی‌تاثیر نبود. رسانه‌هایی که دست کم در بعد داخلی انتظار می‌رفت سطح مطالبه‌سازی آنها برای مردم از «برجام آرزوها» کنترل شود اما به جای دعوت جامعه به واقعیت‌گرایی مرتب از سوی مراجع ذی‌صلاح بخشنامه صادر می‌شد که از ترجمه و انتشار تحلیل‌های خارجی منتقد روند مذاکرات خودداری شود! کسی علیه توافق و متون و اسناد نگارش شده مطلبی ننویسد و از جشن ملی توافق هسته‌ای استقبال شود!
  امتیازدهی یکجانبه
2 سال و اندی پیش، دقیقا زمانی که دولت روحانی، مذاکره برای دستیابی به توافق هسته‌ای را آغاز کرد، «ناصر هادیان» از اعضای باند نیویورکی‌ها در وزارت امور خارجه با صداقتی مثال‌زدنی نوشت: «تاکنون موضوع هسته‌ای، عمدتا تمرکز بر معامله (بده‌بستان) بوده است اما سیاست «ابتکار یکجانبه» خروج از این چارچوب را پیشنهاد و یک اقدام اعتمادساز یکطرفه را توصیه می‌کند. در واقع در موضوع هسته‌ای، دستگاه دیپلماسی ایران باید دست به یک «ابتکار یکجانبه» اعتمادساز بزند. بدون آنکه بخواهد ما‌به‌ازا و امتیازی در قبال آن دریافت کند.

این «ابتکار‌یکجانبه»اعتمادساز می‌تواند در هر یک از حوزه‌های شفاف‌سازی در برنامه هسته‌ای(transparency)، اقدامی در راستای ارتقای نظام راستی‌آزمایی (Verification) یا عدم ‌اعمال حقی از حقوق‌مان باشد». او همچنین خواستار مذاکره مستقیم «ایران و آمریکا» شد.
بلافاصله پس از انتشار این یادداشت، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «تاریخ مصرف اینگونه موضع‌گیری‌ها مدت‌هاست در جمهوری اسلامی ایران سپری شده است. امتیاز‌دهی یکجانبه در بحث روابط بین‌الملل هیچ مفهومی ندارد و اساس کار روابط بین‌الملل عمل متقابل، احترام متقابل و منافع متقابل است».
بسیاری از مقامات دیگر نیز برابر طرح ناصر هادیان، هم‌تیمی قدیمی محمدجواد ظریف واکنش نشان دادند و یادآور شدند نام روند امتیازدهی یکجانبه، مذاکره نیست، وادادگی و معامله بر سر منافع ملی است. با این حال با عدول مجلس و دولت از نظارت بر اجرای شروط نه‌گانه رهبر حکیم انقلاب در صیانت از منافع ملی و قانون خود مجلس در نظارت بر حسن اجرای برجام، آنچه همه از آن اعلام برائت می‌کردند، عملا اتفاق افتاد؛ تحریم‌های اقتصادی بیشتر شد، فهرست سیاه افراد، نهادها، شرکت‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های ایرانی که از ارتباط با غرب و شرق به حکم وزارت خزانه‌داری و خارجه آمریکا منع شده بودند، طولانی و طولانی‌تر شد، اختلافات روز به روز بیشتر شد و تلاش‌های مشترک اروپا و آمریکا برای «تغییر رفتار» و «براندازی نرم ایران» از درون با بهانه‌سازی‌های حقوق بشری و موشکی و نظامی و حتی هسته‌ای جدید، ساختارمند شد.
بترسید و بلرزید!
اگر «تجربه برجام» با واقع‌گرایی تحلیلی تکمیل نشود، رویه «امتیازدهی یکجانبه» به آمریکا با ایجاد ترس و وحشت میان مردم از استفاده نظام از گزینه «ترک توافق بی‌فایده» به سادگی با ایجاد شوک‌های اقتصادی در بازار طلا، ارز، مسکن و بورس صیانت خواهد شد. به عبارتی هرگاه کشور تصمیم بگیرد مسیر ضررده سیاست خارجی را اصلاح کند و حرکت به سمت «خودکفایی» را برای بازگرداندن نظم و انضباط اقتصادی در پیش بگیرد، مهندسی افکار عمومی از نو آغاز خواهد شد، چرا که تغییر جهت سیاست خارجی ایران مطابق پیش‌بینی‌ها و تجربیات گذشته چند نتیجه به همراه دارد:
1- نفت گران خواهد شد و با تغییر دیپلماسی انرژی، مزیت نسبی بازار ایران احیا شده و اروپایی‌ها و شرق آسیایی‌ها به جای سکوت برابر تحریم‌های آمریکا علیه ایران در پسابرجام، به رویه گذشته یعنی دور زدن تحریم‌ها و تقابل با آمریکا شیفت خواهند کرد. همان مسیری که به اعتراف اوباما به بی‌اثر شدن تحریم‌ها و فروپاشی سازوکار آن در روز توافق برجام منجر شد. اوباما خطاب به خبرنگاری که نظر جمهوری‌خواهان پیرامون قطعی بودن شکست ایران به دنبال دوام تحریم‌های فلج‌کننده را مورد تاکید قرار می‌داد، گفته بود: این تحلیل حقیقت ندارد. متحدان ما دیگر حاضر به ادامه روند تحریم‌ها نبودند.
این یعنی سیاست‌های آمریکا در دوره اعمال تحریم نفت و اقتصاد ایران دیگر جواب نمی‌داد، نه امروز که همه از تحریم مضاعف پسابرجامی ایران و باجگیری مکرر از ایران راضی هستند!
2- با اصلاح سیاست مصرف‌زدگی و واردات کنترل شده، تولید در داخل کشور جانی دوباره خواهد گرفت و روند ورشکستگی زیرساخت مقاوم کشور متوقف خواهد شد. طبیعتا این مسیری است که به واسطه کنترل بازار جدید فتح شده توسط اروپا و چین می‌تواند به عصبانیت «کاسبان برجام» و شبکه دلالان داخلی آنها بینجامد اما اگر روند واردات مصرفی را با مدیریت صحیح مطابق اسناد بالادستی به سمت همکاری اقتصادی برای واردات تکنولوژی و حفظ قراردادهای مفید پیش ببریم، به‌رغم کنترل پروسه «باج‌خواهی مضاعف» غربی‌ها در پسابرجام، می‌توانیم عوارض پایان دادن به عادت‌های استعماری را به حداقل برسانیم.
هزینه‌های سازش
مردم باید بدانند که ادامه مسیر برجام هزینه‌ساز است. همین چند روز قبل رئیس مجلس از حسن روحانی خواست واقعیت‌ها را به مردم بگوید. اگر از وضعیت بانک‌ها، ورشکستگی صنایع تولیدی، بیکاری جوانان، قراردادهای نفتی غیرصیانتی، تحریم‌های بانکی، محدودیت‌های اقتصادی و کسری بودجه در پسابرجام آرزوها به مردم نگوییم، فردا روز هر تصمیم نظام پیرامون تغییر جهت سیاست خارجی با فرافکنی غربگرایان پاسخ داده خواهد شد. در حالی که واقعیت این است که برجام، ایران را عقب‌تر از روزهای پیش از توافق برده و بروز تورم جدی و زمین خوردن بانک‌ها و کلان‌شرکت‌ها همچون صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌ها محتمل است. همه عقلا نگرانند و برای برون‌رفت از وضعیت فعلی ناگزیر از اصلاح سیاست‌ها هستیم.
«توافق قرن» اقتصاد ایران را نساخت کما اینکه هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای در جهان توسط «خارجی‌ها» اعم از دوست و دشمن ساخته نشده است! دیگران هر چه دارند حاصل استعمارگری، غارت منابع دیگر ملت‌ها، برنامه‌ریزی دقیق سیاسی، کار و تلاش ملی، بستن درهای کشورشان در دوره تقویت زیرساخت تولید و مصرف طولانی‌مدت کالاهای تولید داخل، صادرات‌محوری، برندسازی، کنترل میزان مصرف و مدیریت منابع ارزی و درآمدهای ملی است. هیچ ملت و دولتی در جهان با لوکس‌اندیشی و عقد قراردادهای تجاری یکطرفه با دولت‌های متخاصم و عقب‌نشینی مکرر از ارزش‌ها و اسناد ملی و مصرف‌گرایی به جایی نرسیده است و در باشگاه قدرتمندان جهان سهیم نشده است. تجربه مردم از اعتماد پینوکیویی به دشمن  را با واقعیت‌گرایی تکمیل کنیم.  
 

حسین قدیانی: غصه ریزش‌ها تلخ است اما قصه رویش‌ها شیرین! و این قصه، شیرین‌تر هم می‌شود، اگر به فصل شهادت برسد که هنوز هم «در باغ شهادت، باز باز است!» یادش به خیر روزگار خوش ابتدایی! حتی به «حسین فهمیده» 13 ساله هم به چشم برادر بزرگ‌تر نگاه می‌کردیم! رهبر ما این طفل 13 ساله بود یا «بهنام محمدی» چه فرقی می‌کند؟! هر دو شهید ما بودند و هر دو افتخار ما بودند و هر دو بزرگ ما بودند، حتی به لحاظ سن و سال! الان را نگاه نکن که چند سال مانده تا 40 سالگی، اغلب شهدای مدافع حرم را در سن و سالی کوچک‌تر از خود می‌بینم! حتی سال 88 شهدایی چون «حسین غلام‌کبیری» و «امیرحسام ذوالعلی» که فی‌الواقع شهدای دفاع از 40 میلیون رأی مردم بودند و شهدای راه پاسداری از انتخابات بودند و شهدای دفاع از حریم جمهوریت بودند و شهدای مبارزه با فتنه علیه صندوق آرا بودند و شهدای مقابله با توحش متوهمینی بودند که وسط رأی‌گیری، چونان مجانین بی‌خرد، اعلام پیروزی کردند، سالیانی از ما کوچک‌تر بودند! آری! گذشت روزگاری که به هر شهیدی برمی‌خوردیم، او را هم‌سن پدر خود می‌دیدیم یا حداقل در سن و سالی بیشتر از خود! همین شهدای مدافع حرم! بعضا 5 سال و بلکه هم بیشتر، کمتر از راقم این سطور در این دنیا زندگی کردند! البته که برای امثال من، هم جای حسرت است و هم جای حسادت اما برای انقلاب اسلامی و رهبر آن، گمان نکنم چیزی شیرین‌تر از این قصه خوش رویش‌ها باشد! که ما شهیدی داشته باشیم و افتخاری داشته باشیم که نه روزگار انقلاب را و نه روزگار امام را و نه روزگار جنگ را درک کرد، لیکن به کوری چشم بدخواهان، هم انقلاب را و هم امام را و هم جنگ را درک کرد! فرمانده کل قوا اگر ولی‌فقیه باشد و همه توجه او اگر به خدا باشد، هر نسلی و هر فصلی، مصطفای شهید خود را پیدا خواهد کرد! دیروز چمران و امروز احمدی‌روشن و فردا هم شهید دیگری! برداشتند برای خود شعار درست کردند که «بسیجی واقعی، همت بود و باکری»! اما یادشان رفت که شهدایی چون «غلام‌کبیری» و «ذوالعلی» واقعی‌ترین شاگردان مکتب شهدای دوران دفاع مقدس بودند که در برابر تیر فتنه علیه آرای مردم، سینه سپر کردند تا «22 خرداد 88» تحت امامت حکیمانه رهبر انقلاب، هرگز آخرین انتخابات این نظام مقدس و البته مظلوم نباشد! قدر مسلم، من و امثال من که در آستانه 40 سالگی به سر می‌بریم، اگر دهه 60 مفتخر به شهدایی بودیم بزرگ‌تر از سن خود، اینک سالیانی است مفتخر به شهدایی هستیم کوچک‌تر از سال خود! و البته به عاقبت سرخ سراسر بهشتی این عزیزان، غبطه‌ها می‌خوریم! و از خدای بزرگ، با علم به اینکه برای این آرزو، اصلا و اساسا لیاقت نداریم لیکن تمنا داریم مرگ ما را هم، شهادت قرار دهد! تا خدای متعال چه کند با این دعا، به اختصار، الباقی متن را بنویسم و خلاص!
براساس یک مصلحت، مجموعه نظام، خیلی بنا نداشت به شکل امروز، رسانه‌ای کند قصه مدافعان حرم و شهدایش را! دقت شود! دارم درباره حدود 5 سال پیش سخن می‌گویم که لابد قبول می‌کنید با این کم و کیف، رسانه‌ای نمی‌شد کار این عزیزان! اصل قصه البته از همان اول هم واضح بود! و واضح بود که در عراق و سوریه، ما در اصل داریم برای خودمان می‌جنگیم! این مهم، بله! هم «دفاع از حرم اهل بیت» بود و هم «برخاسته از روح تعالیم اسلامی» لیکن لعین تکفیری اگر در موصل و حلب متوقف نمی‌ماند، لاجرم ما باید در همین ایران خودمان به مصاف زبان‌نفهم‌ترین حرامیان می‌رفتیم! پس پشت قصه حضور ما در خط مقدم مقاومت، اتفاقا یک محاسبه عاقلانه هم وجود دارد! با این همه، خیلی صلاح بر این دیده نمی‌شد که موضوع، به این شکلی که امروز رسانه‌ای شده، رسانه‌ای شود! سد این مصلحت را اما چه کسی شکست؟! خود مردم! شگفتا! مجموعه نظام از قضا یکی هم ناظر بر عواطف و احساسات مردم، خیلی بنای بر پر و بال دادن به مدافعان حرم و شهدایش را نداشت اما خود مردم به انحای مختلف، آرام آرام به مجموعه نظام نشان دادند هرگز بیمی از قصه شیرین شهادت ندارند، بلکه کاملا هم آماده‌اند! ناگهان دیدیم فوتبالیستی، بعد از زدن گل، پیراهن خود را می‌دهد بالا، تا همه دوربین‌ها، عکس شهید مدافع حرم را نشان دهند! ناگهان دیدیم بازیگری که خیلی هم از او موضع‌گیری‌های این‌چنینی متوقع نبود، به صحنه آمده و دارد تبیین حقیقت می‌کند و ابراز وفاداری می‌کند به شیربچه‌های سپاه قدس! ناگهان دیدیم همه جا سخن از «حاج‌قاسم سلیمانی» است! و شگفتا! با آن همه تلاش در دیده نشدن و با آن همه تحفظ در سخن، در هر کوی و برزنی، سخن از محبوبیت ویژه او بود! از این دست نمونه‌ها، البته زیاد است! الغرض! مردم خوب و قدرشناسی داریم ما که حتی آنجا که مصلحتی ناظر بر آرامش بیشتر خودشان توسط نظام سنجیده می‌شود، به اشکال مختلف، تجلی این مهم می‌شوند که «ما زنده به‌آنیم که آرام نگیریم، موجیم که آسودگی ما عدم ماست!»
پس برای این مردم، فرقی نمی‌کند که شهید، شهید دهه 60 باشد یا شهید دهه خودشان! شهید دهلاویه باشد یا شهید هسته‌ای! شاهرخ ضرغام باشد یا داریوش رضایی‌نژاد! برای این مردم، شهید، «شهید» است! و همیشه هم شهید است! بسی اشتباه بزرگی است که مردم رأی‌دهنده به یک عنصر سیاسی را، لزوما همان‌گونه تصور و تصویر کنیم که آن عنصر سیاسی را! نه! مردم، پیچیدگی مردان سیاست را ندارند! و ما هم کاش به صرف یک رأی متفاوت، مردم را نه اهل کوفه بخوانیم و نه لزوما با همان چوب برانیم که اصحاب سیاست را! به‌رغم میل طراحان شعار «بسیجی واقعی، همت بود و باکری» اینک در هر گلزار شهدایی، مزار شهدای مدافع حرم، همان‌قدر زائر دارد که مزار شهدای دوران دفاع‌مقدس! آنکه امروز شعار «بسیجی واقعی، همت بود و باکری» را طراحی می‌کند، همان است که زمان جنگ، همین همت و همین باکری را خشونت‌طلب و متحجر و افراطی و تندرو و لابد بی‌شناسنامه و تازه‌ به دوران رسیده می‌خواند! و چند صباح دیگر، من نویسنده مرده و شمای خواننده زنده! اگر همین شهدای امروز مدافع حرم را بر سر بسیجیان آن روزگار نکوفتند! اما باکی نیست! فردا هم این رهبر نورانی و این راه آسمانی، رویش‌های سرخ خود را خواهند داشت! و خمینی هم از قبل، این را گفته بود که دفتر و کتاب شهادت، هرگز برای این ملت، بسته نخواهد شد! جمله آخر! «مرده» آن انقلابی است که نسل شهدایش نوبه‌نو نشود! و تازه نشود!
 

سیدیاسر جبرائیلی: در هفته‌های اخیر برخی تحلیل‌ها و اظهارنظرها، تعلل کنگره آمریکا در تصویب تحریم CIDA موسوم به722‌S علیه ایران و روسیه را به برخی اختلاف نظرها میان 2 حزب دموکرات و جمهوری‌خواه نسبت داده‌اند. این نگاه تقلیل‌گرایانه اما از این واقعیت غفلت می‌کند که وقتی در مجلس سنای متشکل از 52 جمهوری‌خواه، 46 دموکرات و 2 سناتور مستقل، طرح CIDA با 98 رای موافق برابر 2 رای مخالف به تصویب رسیده است، چگونه ممکن است علت تعلل مجلس نمایندگان (دیگر بخش کنگره)، در تصویب این تحریم، اختلاف حزبی باشد؟ لذا برای ریشه‌یابی این تعلل، دلیل معتبرتری باید جست.
واقعیت این است که آمریکایی‌ها نظر به نتیجه‌ای که از برجام گرفته‌اند، در پی تکرار آن در سایر حوزه‌های قدرت ایران هستند و این بار، قدرت دفاعی ایران را نشانه گرفته‌اند. مقامات دولت اوباما از جمله جان کری، وزیر سابق خارجه آمریکا بارها تصریح کردند از تحریم‌ها نتیجه گرفته‌اند و واشنگتن باید فشار بر ایران در سایر حوزه‌ها را ادامه دهد. تحریم CIDA  در واقع آغازگر پروژه‌ای است که طی آن آمریکا قصد جایگزین کردن قدرت دفاعی و تسلیحاتی ایران با برنامه هسته‌ای و آغاز فصل جدیدی از تحریم‌ها با هدف رسیدن به برجام نظامی را دارد. اما اینکه چرا کنگره آمریکا تاکنون در تصویب نهایی این قانون و ارسال آن روی میز دونالد ترامپ تعلل کرده و برنامه روشنی برای بررسی آن در مجلس نمایندگان نیز ارائه نمی‌شود، بیشتر به این مساله بازمی‌گردد که با توجه به اهمیت و گستره این تحریم، آمریکا در حال سنجش واکنش ایران است.
تا روز گذشته، آمریکایی‌ها 2 نوع واکنش از داخل ایران به این تحریم دریافت کرده بودند که یکی نوعی اعلام همراهی با این پروژه جدید تحریم و دیگری یک اقدام نمایشی و فاقد حداقلی از قدرت بازدارندگی بود. واکنش نخست از جانب کسانی بود که همزمان با قرار گرفتن تحریم CIDA در دستور کار کنگره آمریکا و بویژه پس از تصویب آن در سنا، حملات تندی علیه سپاه آغاز کردند که در رسانه‌های بین‌المللی به همراهی با ترامپ علیه سپاه تفسیر شد. واکنش دیگر، آماده‌سازی یک طرح در مجلس شورای اسلامی برای پاسخ به تحریم‌های آمریکا بود که نویسندگان طرح، تقریبا عین همان متن تحریم آمریکا علیه ایران را ترجمه کرده و با جایگزین کردن کلمه آمریکا با ایران، می‌خواهند آن را به تصویب برسانند. این طرح 2 ایراد اساسی دارد؛ نخست اینکه به‌رغم تصریح خود آمریکایی‌ها از جمله ریچارد نفیو (عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا) بر نقض برجام توسط تحریم CIDA، مجلس شورای اسلامی به جای پیگیری بند 3 مصوبه مهر 94 که مقرر کرده است در صورت وضع تحریم، همکاری‌های داوطلبانه خود در قالب برجام را متوقف کند، با روی آوردن به یک طرح جدید، عملا پیام می‌دهد که سر برجام سلامت خواهد بود و آمریکا نگران توقف اجرای برجام از سوی ایران در صورت تصویب تحریم CIDA نباشد. ایراد مهم دیگر طرح مجلس این است که حتی اگر در فضایی بدون وجود برجام، بنا بر تدوین طرحی برای پاسخ‌دهی به تحریم بود، آن طرح باید در حوزه مزیت‌های جمهوری اسلامی تعریف می‌شد. آمریکا بر شبکه مالی بین‌المللی سلطه دارد و از این مزیت خود برای اعمال فشار بر ایران استفاده می‌کند. آیا مضحک نیست اقدام متقابل ما علیه آمریکا از همین جنس باشد؟! خلاصه اینکه واکنش‌هایی که آمریکایی‌ها تاکنون از سوی دولت و مجلس ما در قبال تحریم CIDA دریافت کرده‌اند، به هیچ‌وجه آنها را از اعمال این تحریم‌ها منصرف نخواهد کرد.
اظهارات روز گذشته سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اما معادلات را به صورت جدی تغییر داده است. سرلشکر باقری هشدار داد: «همردیف شمردن سپاه با گروه‌های تروریستی و جاری کردن تحریم‌های مشابه آنان برای سپاه ریسک بزرگی برای آمریکا و پایگاه‌ها و نیروهای مستقر آنها در منطقه است». این اظهارات از این رو بسیار حائز اهمیت است که محاسبات گذشته آمریکایی‌ها درباره واکنش ایران به تحریم را کاملا تغییر داده و دقیق می‌کند.
آمریکایی‌ها تا زمانی که حس کنند اقدامات تهاجمی‌شان برای‌شان هزینه‌ای ندارد و بلکه می‌توانند تحریم را ابزار اعمال فشار علیه ایران قرار دهند، به فشار و تحریم ادامه خواهند داد اما آنجا که ببینند اقدام علیه ایران در حوزه مزیت آمریکا، یک پاسخ متقابل در حوزه مزیت ایران را در پی خواهد داشت، قطعا عقب خواهند نشست.
همانطور که در طلیعه این نوشتار اشاره شد، تعلل آمریکایی‌ها در تصویب تحریم CIDA به این دلیل است که در حال سنجش و ارزیابی واکنش ایران هستند. متاسفانه برخی اظهارات، در بیرون، چراغ سبز به این تحریم‌ها تعبیر شده و مجلس هم که چراغ زرد نشان داده بود. سرلشکر باقری این چراغ را قرمز کرد؛ دولت و مجلس هم باید این رویکرد را پی بگیرند. دولت آقای روحانی برای اجرای توافقی که با آمریکایی‌ها انجام داده بود، از رهبر حکیم انقلاب یک مجوز کسب کرده است که این مجوز مشروط به عدم اعمال هرگونه تحریم جدید تحت هر بهانه‌ای است. روز امضای تحریم CIDA توسط ترامپ، روز ابطال مجوز آقای روحانی برای اجرای برجام نیز هست. آقای روحانی اگر می‌خواهد این تحریم وضع نشود، به جای همنوایی با آمریکا، ابطال مجوز اجرای برجام را علنا و صراحتا به آمریکایی‌ها هشدار دهد.