بازار بی‌جان و کم‌رونق فرش دستباف سنقر و دارهای قالی‌ای که یکی پس از دیگری از روی ناچاری پایین می‌آیند، تراژدی تلخی را برای این هنر- صنعت ۴۰۰ ساله رقم زده است. زمانی، نوای قالیبافان نشان جریان زندگی در دیار آفتابگردان‌ها بود، صدایی که بیش از ۴ قرن نبض صنعت این شهر تاریخی بود و ضربانش با آهنگ نقشه‌خوانی هنرمندان قالیباف می‌تپید. فرش سنقر که اصالت قالی کردی را در تار و پود و نقشه‌‌های چشم‌نوازش به رخ می‌کشد، یکی از برندهای معتبر فرش کشور شناخته و حتی ثبت جهانی شده است و با تنوع رنگ‌ها و نقوش زیبا و مشتری‌پسندش در برخی کشورهای جهان هم مشتریان خوبی را جذب کرده بود. هرچند ثبت جهانی امیدها را برای احیا و نجات فرش سنقر از ورطه نابودی زنده کرد اما ظاهرا برخلاف این موضوع این فرش روز به روز در حال از دست دادن بازارهای جهانی است تا جایی که به دلیل نبود بازار فروش مناسب، تولیدکنندگان این دست‌بافته ارزشمند و نفیس که نگین هنرهای والای این خطه است تمایل چندانی به ادامه کار ندارند و تعدادشان در حال کاهش است. این روزها هنرمندان و بافندگان در انزوایی تلخ تاروپود فرش را گره می‌زنند و در سایه بازار کم‌رونق و بی‌جان فرش دستباف امرار معاش می‌کنند و همچنان چرخ‌‌های این صنعت دیرینه را می‌چرخانند. پژوهشگر و کارشناس حوزه فرهنگ و هنر در گفت‌وگو با مهر، اظهار داشت: فرش ایران به عنوان بن‌مایه و شالوده فرش جهان شناخته شده است و در نتایج کاوش‌‌های سال ۱۹۹۴ مشخص شد که سابقه و پیشینه فرش به این سرزمین بازمی‌گردد. نصرت‌الله سپهر افزود: در سفرنامه‌ها و متون تاریخی کشورهای دیگر نیز به فرش ایران اشاره شده است که تزیین میهمانسراها و کاخ‌‌های آن زمان بوده و حتی اندیشمندان حوزه هنر و شرق‌شناسان نیز اذعان کرده‌‌اند که بن‌مایه فلسفه هنری خود را از سرزمین ما الهام گرفته‌اند. این کارشناس حوزه فرهنگ و هنر با اشاره به ردپای این هنر ارزشمند در شهرستان سنقر ادامه داد: همراهی زمستان‌‌های طولانی و شب‌‌های تاریک و بلندش در کنار کوهستان زیبای سهیل با چشمه‌سارها و باغ‌‌های روح‌نوازش مردمان دیار سنقر را به بافندگانی چیره‌دست و خوش‌ذوق بدل کرده و آنها را پای دارهای قالی نشانده است. سپهر خاطرنشان کرد: برخی از نقوش سنتی فرش کرمانشاه از جمله فرش سنقر شامل نقوش سیدعبدالله، سیخ‌کبابی، حسین‌آباد و... است، نقوش گلیم همچون «مل‌چفته» یا «کرشمه دو مرغابی» نیز از طبیعت زیبای اطراف سهیل الهام گرفته شده و جنبه نوآورانه قالی سنقر در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. معاون سابق صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه تصریح کرد: با این شناسنامه و پیشینه گرانسنگ  بر ماست  که این هنر- صنعت را حفظ، توسعه و بسط و گسترش دهیم. سپهر بافت فرش سنقر با گره ترکی را یکی از رموز استحکام این فرش عنوان کرد و گفت: فرش سنقر مشتریان خاص خودش را داشت و بخشی از موزه‌‌های فرش دنیا را به خودش اختصاص داده بود. وی متولی حفظ و احیای فرش سنقر را سازمان صنعت، معدن و تجارت استان دانست و بیان داشت: هرچند نمی‌توان فرش را از صنایع دستی جدا کرد اما در سال‌‌های گذشته فرش را از صنایع دستی تفکیک کردند. وی آموزش را یکی از مهم‌ترین فاکتورهای حفظ و احیای فرش سنقر و توسعه اشتغال در این بخش برشمرد و تصریح کرد: ارتباط با تجار برای فروش، گرفتن نقشه و مواد اولیه مناسب برای بافت مرغوب و حمایت از شرکت‌‌های تولیدکننده فرش از دیگر راهکارهای این موضوع است. سپهر تولید فرش را نوعی اقتصاد فرهنگی عنوان کرد و صادرات آن را صادرات ارزش‌‌های فرهنگی کشور دانست و خواستار حمایت بیشتر از تولیدکنندگان این عرصه شد. معاون امور بازرگانی و تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه نیز اظهار داشت: در این زمینه بحث آموزش را در اولویت قرار داده‌‌‌‌‌ایم که امسال در سطح استان ۱۵۰ کلاس آموزشی ۴۰ نفره در جهت ارتقای فرش و تشویق بافندگان برگزار می‌کنیم. علی اسماعیلی درباره درخواست‌‌های بافندگان برای حمایت در زمینه تهیه نقوش و مواد اولیه نیز گفت: برای این موضوع در سنقر و کلیایی شرکت تعاونی فرش را که مدت‌ها به صورت نیمه‌تعطیل درآمده بود دوباره احیا کردیم و با همکاری اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان انتخابات هیأت‌مدیره این شرکت نیز انجام شد. وی با اشاره به فعالیت دوباره تعاونی فرش سنقر تصریح کرد: فرش سنقر در حال احیای مجدد با طرح‌ها و نقشه‌‌های جدیدتر است و در این زمینه بر اساس نیاز بازار اقدام می‌کنیم. این مقام مسؤول درباره اقدامات حمایتی برای حضور در نمایشگاه‌ها و عرضه محصولات بافندگان فرش نیز خاطرنشان کرد: برای شرکت تمام تولیدکنندگان ۵۰ درصد تخفیف از شرکت نمایشگاه‌ها گرفتیم تا آنها بتوانند تولیدات خود را به نمایش بگذارند. معاون امور بازرگانی و تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه از صدور ۶۱ هزار کارت قالیبافی در استان خبر داد و گفت: البته تمام این افراد مشغول کار نیستند. اسماعیلی با بیان اینکه امسال نیز ۶ هزار کارت جدید برای بافندگان فرش در استان صادر شده است، افزود: در این زمینه روند رو به رشدی داریم. به گزارش مهر، فرش فقط یک هنر نیست، صرفا یک صنعت هم نیست، بلکه تمام ارزش‌‌های والای فرهنگی و آداب و رسوم یک ملت را در دل خود جای داده و جلوه‌ای از فرهنگ و بن‌مایه‌‌های فرهنگی هر دیار و صادرات آن صدور ارزش‌‌های فرهنگی است. قطعا تصاحب دوباره جایگاه‌‌های جهانی فرش دستباف سنقر که هنرمندان این بخش به آن چشم دوخته و امید بسته‌‌اند در سایه حمایت‌‌‌هایی محقق می‌شود که ضمن افزایش کیفیت و مرغوبیت این دست‌بافته زرین منجر به ایجاد بازارهای جدید و فروش آن شود.
 

بازار فروش نداریم، مجبوریم تعطیل کنیم
یک بافنده فرش دستباف اظهار داشت: وقتی بازار فروشی نداریم، هرچه ببافیم روی دست‌مان می‌ماند یا اینکه مجبوریم به قیمت ناچیزی به واسطه‌ها بفروشیم، پس هرچه زودتر تعطیل کنیم به نفع‌مان است. اعظمی کم بودن دستمزد پرداختی به بافندگان از سوی کارفرماها را از دلایل بی‌رغبتی بافندگان فرش برای ادامه کار عنوان کرد و افزود: بافندگان چندان مورد حمایت قرار نمی‌گیرند. وی با اشاره به مدرن نبودن نقوش فعلی خاطرنشان کرد: موقع عرضه فرش‌ها به بازار به ما می‌گویند طرح‌‌های شما بازارپسند نیست و باید از نقوش به‌روز استفاده کنید، این در حالی که اغلب بافندگان با همان نقوش و طرح‌‌های سنتی فرش می‌بافند. این بافنده فرش دستباف کاهش مرغوبیت بافته‌‌های جدید را یکی دیگر از دلایل ناکامی فرش سنقر بیان کرد و گفت: برخی تولیدکنندگان با نگاه اقتصادی به تولید، از مواد اولیه نامرغوب استفاده می‌کنند که همین موضوع باعث دور شدن فرش از جایگاه‌‌ اصلی خود شده است.

تمدید سومین مرحله فروش گواهی سپرده بانک آینده تا 21 بهمن‌
با توجه به موافقت بانک مرکزی با تمدید طرح فروش گواهی سپرده سرمایه‌‌گذاری (عام) بانک آینده، فروش این گواهی‌ها (سری سوم) تا 21 بهمن‌ماه سال جاری تمدید شد.  گواهی سپرده سرمایه‌‌گذاری (عام)، با نرخ سود علی‌الحساب ۱۶ (شانزده) درصد سالانه، قابل انتقال به غیر و معاف از مالیات بوده و معاملات ثانویه آن از طریق بورس و فرابورس نیز امکانپذیر است. گفتنی است، پرداخت سود این گواهی‌ها از طرف بانک آینده، به صورت ماهانه صورت می‎پذیرد. مشتریان محترم و سایر علاقه‎مندان می‎توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به شعب بانک، در سراسر کشور مراجعه کنند یا با مرکز ارتباط بانک به شماره 27663200-021 تماس حاصل فرمایند.


بهره‌برداری از مجتمع آبرسانی روستایی «شهدای زاغمرز» بهشهر
مجتمع آبرسانی روستایی شهدای زاغمرز بهشهر در نخستین روز دهه مبارک فجر افتتاح و بهره‌برداری از آن آغاز شد. به گزارش روابط عمومی و آموزش همگانی شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران، آیین افتتاح مجتمع آبرسانی روستایی شهدای زاغمرز با حضور علیمحمد شاعری نماینده مردم شرق مازندران در مجلس، مجید عبداللهی مدیرعامل شرکت آبفار استان، حمید محمدزاده معاون مهندسی و توسعه شرکت، هادی خنجری فرماندار بهشهر و جمعی از مسؤولان و مردم منطقه برگزار شد. در این مراسم شاعری ضمن گرامیداشت دهه مبارک فجر، خدمت جهادی و کار شبانه‌روزی در راستای محرومیت‌زدایی در مسیر آرمان‌های امام راحل و اثبات نظام مقدس جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام کارآمد، عدالت‌خواه و سرآمد نظام‌های دیگر را خدمتی شایسته عنوان کرد و افزود: در دهه مبارک فجر 70 پروژه عمرانی با صرف اعتباری بالغ بر 170 میلیارد تومان در 3 شهرستان نکا، بهشهر و گلوگاه افتتاح خواهد شد و اولین پروژه، آبرسانی روستایی شهدای زاغمرز با بهره‌مندی بیش از 1700 خانوار روستایی از نعمت آب آشامیدنی سالم است که با همت مسؤولان شرکت آبفار استان آماده بهره‌برداری شد.

اجرای  پروژه‌های مهم برق  در استان‌های زنجان و قزوین
شرکت برق منطقه‌ای زنجان امسال در 2 استان زنجان و قزوین چندین پروژه در دست اجرا دارد که برای اتمام این پروژه‌ها بالغ بر 3 هزار و 200 میلیارد ریال هزینه صرف خواهد شد. بهمن الله‌مرادی، مدیرعامل شرکت برق منطقه‌ای زنجان در جمع خبرنگاران افزود: از این تعداد پروژه‌‌ در دست اقدام شرکت برق منطقه‌ای 58 پروژه با 2 هزار و 432 هزار میلیارد ریال اعتبار در بخش پست‌‌های انتقال و فوق توزیع و 33 پروژه نیز با بیش از 757 میلیارد ریال اعتبار در بخش خطوط انتقال و فوق توزیع در دست انجام است. وی با بیان اینکه همزمان با دهه مبارک فجر ۱۷ پروژه در استان‌‌های زنجان و قزوین با اعتباری بالغ بر ۵۱۲ میلیارد ریال اعتبار به بهره‌برداری می‌رسد، افزود: امسال 24 پروژه شرکت برق منطقه‌ای با اعتباری بالغ بر 851 میلیارد ریال نیز قبل از دهه فجر به بهره‌برداری رسید.


برگزاری جلسه هماهنگی و مدیریت بحران در شرکت نفت منطقه گلستان
در پی برودت دمای هوا در استان گلستان و احتمال افت فشار گاز جلسه کمیته مدیریت بحران شرکت ملی پخش فرآورده‌‌های نفتی منطقه گلستان در سالن اجتماعات این شرکت برگزار شد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌. در این جلسه سرپرست منطقه ضمن قدردانی از تلاش شبانه‌روزی همه همکاران جهت سوخت‌رسانی و خدمت‌رسانی مطلوب به مصرف‌کنندگان گفت: تدابیر لازم برای تامین انواع فرآورده‌‌های نفتی جهت استفاده مصارف خانگی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی اتخاذ شده است. حبیبی با بیان اینکه شرکت نفت گلستان ۳۰ هزار مشترک نفت سفید دارد، گفت: در صورت احتمال افت فشار گاز و نیاز سایر خانوارها به نفت سفید آمادگی تامین این فرآورده را داریم. وی ادامه داد: با برنامه‌ریزی‌‌های انجام‌شده ذخیره سوخت در انبارهای گرگان و گنبدکاووس بسیار عالی است و سوخت‌رسانی شرایط مطلوبی دارد و ما برای ارائه خدمات مناسب به مصرف‌کنندگان هیچ مشکلی نداریم. وی افزود: از ابتدای سال جاری تاکنون ۷۵ میلیون لیتر سوخت جایگزین (نفت‌گاز) تحویل نیروگاه برق علی‌آباد شده است.

حسن حنیف: «ارتش سوریه و نیروهای مقاومت توانستند با آزادسازی فرودگاه ابوالظهور در استان ادلب سوریه مساحتی قریب به یک سوم این استان اشغالی را آزاد کنند». این جمله قسمتی از متن خبر مخابره شده در رسانه‌های داخلی و خارجی سوریه درباره آزادسازی بخش قابل توجهی از استان ادلب و پاکسازی برخی مناطق اشغالی بعد از گذشت چند سال اشغالگری از سوی تروریست‌های تکفیری است. برای درک بهتر مخاطب از اهمیت این خبر و علل توجه برخی رسانه‌های داخلی و خارجی به این مساله باید نگاهی گذرا به ابعاد مختلف این موضوع داشت تا در نهایت بتوان درک درستی از این واقعه را به مخاطب ارائه کرد.
ادلب، کانون درگیری میدانی و سیاسی
استان ادلب سوریه به دلیل ویژگی ژئوپلیتیک و اینکه مرکز ارتباطی چند استان مهم شمالی سوریه به شمار می‌رود، همواره از اهمیت بالایی برای طرف‌های درگیر برخوردار بوده است.
آزادسازی مناطق وسیعی در بخش‌های مرکزی و شرقی سوریه که با عملیات مقاومت در عرسال و القلمون همراه بود، منجر به اجرای عملیات تبادل و خروج عناصر مسلح گروه‌های تروریستی به ادلب شد. مساله‌ای که با اجرای طرح آشتی ملی امکان بازگشت برخی جذب‌شدگان به گروه‌های مسلح را به زندگی عادی و حیات گذشته خود فراهم کرد. عملیاتی که در نهایت منجر به خروج عناصر مسلح و انتقال آنها به ادلب شد. استانی که در اشغال شاخه سازمان تروریستی القاعده در سوریه و برخی گروه‌های همپیمان این تشکیلات است. جدا از ارسال عناصر گروه‌های مسلح، ویژگی دیگر این منطقه به دلیل وجود پایگاه‌های مختلف لجستیکی و آموزشی تروریست‌ها باعث شد برای کاهش فشار از دیگر محورهای عملیاتی و جلوگیری از انتقال سازمان رزم و لجستیک به محورهای درگیر، طرح پاکسازی و آزادی استان ادلب از جبهه جنوبی در دستور کار ارتش سوریه و رزمندگان مقاومت قرار گیرد.  در همین راستا عملیات پاکسازی مناطقی در مرز جنوبی ادلب و بخش‌هایی از شمال استان حماه از چند ماه قبل آغاز شده بود و نیروهای ارتش سوریه و مقاومت توانسته بودند در مواردی خود را به بخش‌هایی از ادلب نیر برسانند.  این در حالی بود که اتاق عملیات تروریست‌های تکفیری در ادلب برای جلوگیری از ورود درگیری‌ها به ادلب، فشار را در مناطق شمالی حماه افزایش داد و اقدامات پدافندی مختلفی را برای عدم پیشروی نیروهای ارتش و مقاومت به این مناطق عملیاتی کرد.  از سوی دیگر نیروهای ارتش و مقاومت با شکست خط تروریست‌ها و ورود به جنوب ادلب با مثلث «الطامنه- کفرزیتا- مورک» رو‌به‌رو شدند که به دلیل نزدیکی محورهای عملیاتی به منطقه خان‌شیخون و سایر مناطق لجستیکی تروریست‌ها که اعزام آسان نیروهای پیاده و لجستیک آنها را به خطوط درگیری در پی داشت، امکان تثبیت مواضع و پیشروی را از دست می‌دادند.
از دیگر ویژگی‌های این منطقه و امتیاز تکفیری‌ها تسلط آنها و اشراف میدانی به محورهای عملیاتی بود که در نهایت باعث شد فرماندهان ارتش سوریه و مقاومت به دنبال راه‌حلی دیگر برای ورود به ادلب و عملیات آزادسازی این استان باشند.  تجربه چند رشته درگیری سخت در این منطقه و عملیات‌های مختلف در محورهای گوناگون سوریه فرماندهان ارتش و مقاومت را بر آن داشت با انتخاب محور دیگری که امکان پیشروی و تثبیت مواضع را بیش از محورهای قبلی داشته باشد، عملیات آزادسازی استان ادلب سوریه را در 2 محور آغاز کنند. محور اول در جنوب ادلب قرار داشت. عملیات در این محور با در نظر گرفتن این مساله که نسبت به عقبه تروریست‌ها فاصله قابل توجهی داشته باشد، در مناطق الصوران و الحمراء آغاز شد.   نیروهای ارتش سوریه و رزمندگان مقاومت پیشروی خود را با هدف قرار دادن منطقه سنجار و در صورت امکان فرودگاه ابوالظهور به عنوان اهداف از قبل تعیین شده آغاز کردند.
اما برای کاهش فشار از خطوط عملیاتی در این منطقه عملیات محور دیگری هم داشت؛ محور دوم در جنوب غرب حلب بود. محور عملیاتی که همزمان با جنوب ادلب فعال شد مناطق الحاضر و خناصر را در بر می‌گرفت. ارتش و مقاومت عملیات خود را در این محور با هدف پیشروی و الحاق در نقطه هدف محور جنوب ادلب که فرودگاه ابوالظهور بود دنبال کردند و توانستند در نهایت به نیروهای عمل‌کننده از سمت جنوب ادلب در موقعیت ابوالظهور ملحق شوند. موضوعی که باعث شد تروریست‌های تکفیری در مساحتی قریب به 1100 کیلومتر مربع در محاصره کامل ارتش و مقاومت قرار گیرند و از سوی دیگر آزادسازی یک سوم استان ادلب را به همراه داشت.  این در حالی بود که نیروهای عمل‌کننده با آزادسازی فرودگاه ابوالظهور که دومین فرودگاه بزرگ شمالی سوریه به شمار می‌رود، توانستند علاوه بر تثبیت مواضع و پاکسازی مناطقی که حال به آن مشرف بودند ادامه عملیات و پیشروی در مناطق دیگر را در دستور کار قرار دهند.
تروریست‌های مستقر در ادلب همزمانی نشست سوچی و عملیات ارتش و مقاومت در ادلب را به عنوان روزنه امیدی برای توقف پیشروی‌ها در نظر داشتند.  نشستی که با عدم حضور گروه‌های مسلح حاضر در ادلب نه‌تنها نتایج سیاسی قابل‌توجهی برای ادلب نداشت بلکه درخواست آمریکایی‌ها از تروریست‌ها برای عدم ورود به ادلب باعث شد تکلیف این استان شمالی تنها با راه‌حل نظامی مشخص شود.  در همین راستا بعد از پایان نشست سوچی، نیروهای ارتش و مقاومت با ادامه پیشروی‌ها توانستند مناطق مختلف دیگری چون المشیرفه، الطویحنه، المسینیه، تل‌السلطان، مسعده، تل خارطه و تل علوش را آزاد و پاکسازی کنند؛ اقدامی که منجر به 2 اتفاق مهم و اثرگذار در استان ادلب شد. ابتدا این نیروها با پیشروی در محورهای یادشده توانستند از خط راه‌آهن در این منطقه عبور کنند.  دسترسی ارتش و مقاومت در این منطقه باعث شد نیروهای عمل‌کننده در 11 کیلومتری شهر «سراقب» و بزرگراه حلب به دمشق قرار گیرند.  استقرار نیروهای ارتش و مقاومت در این منطقه می‌تواند آزادسازی بزرگراه حلب-دمشق را به دنبال داشته باشد؛ مساله‌ای که در صورت تحقق آن قطع ارتباط تروریست‌های حاضر در جنوب غرب حلب با عده و عده موجود در جنوب ادلب را در پی دارد و این مساله می‌تواند آزادسازی مناطق جنوب غرب حلب را آسان‌تر کرده و باعث تمرکز نیروهای عمل‌کننده بر یک محور درگیری شود.  آزادسازی این مناطق در شرایطی محقق شد که ایالات متحده تلاش زیادی برای عدم حضور گروه‌های مسلح در سوچی کرد. اقدامی که نشان می‌دهد آمریکا به هیچ عنوان تمایلی ندارد تا مقاومت و روسیه نقش اثرگذاری در پایان بحران سوریه داشته باشند. از سوی دیگر برخی کارشناسان مسائل نظامی معتقدند ادلب امتیاز خوبی برای مدیریت بحران عفرین است. اگر آنکارا در کمک به گروه‌های تروریستی مستقر در ادلب که کماکان به عنوان بخشی از سازمان رزم پیاده آنها در مناطق دیگر به‌کارگیری شده‌اند، اقدامی کند مطمئنا پاسخ آن را در جبهه نیروهای کرد عفرین دریافت می‌کند؛ موضوعی که می‌تواند افزایش هزینه‌های جنگ در عفرین را برای ترک‌ها به دنبال داشته باشد.  آزادسازی مناطق مختلف در ادلب سوریه اثر قابل توجهی بر سایر محورهای درگیری در مناطق مختلف شمال سوریه دارد. القاعده که روزی توسط سخنرانی مفتی‌های سعودی، خود داعیه اشغال و شکست‌ناپذیری در ادلب را داشت کماکان در شوک ضربه‌های عملیاتی ارتش و رزمندگان مقاومت در این استان به سر می‌برد.  در ایامی که از پایان حضور داعش بر روی زمین و خلافت آنها به شکل آشکار و اشغالگری مناطق وسیع می‌گذرد و در حالی که این گروه تروریستی آخرین نفس‌های خود را به صورت لکه‌ای در سوریه می‌کشد، می‌توان پایان القاعده در ادلب و سوریه را به شکل کنونی هم متصور شد. پایانی که روی آوردن آنها همچون داعش به حیات زیرزمینی و فعالیت تروریستی پنهان  را ترسیم می‌کند.

میکائیل دیانی: «به وقت شام» ابراهیم حاتمی‌کیا این روزها سروصدای زیادی به پا کرده؛ فیلمی که به لحاظ فنی فراتر از سینمای ایران است.
در میان برخی نقدهای مطرح شده به فیلم اما این حرف عجیب هم شنیده شد که حاتمی‌کیا از محتوا به سمت فرم حرکت کرده است و آن نگاه «ایدئولوژی‌محور» را کنار گذاشته و تنها به ارتقای تکنیک‌های سینمایی و جلوه‌های ویژه پرداخته است. این تحلیل به چند دلیل مردود است، اگرچه حاتمی‌کیا در «به وقت شام» به لحاظ تکنیکی تکاملی شگرف داشته و نه‌تنها سطح فیلم‌های خودش را، بلکه سطح سینمای ایران را ارتقا داده، در محتوا و نگاه ایدئولوژیک نیز مستحکم‌تر شده است و این را می‌توان مبتنی بر 3 وجه در کار حاتمی‌کیا مشاهده کرد.
مساله اول انتخاب موضوع است. حاتمی‌کیا انتخاب کرده است که درباره جدال 2 اسلام معقول، واقعی و انسانی تشیع و نامعقول، غیرواقعی، دست‌ساز و وحشی تکفیری فیلم بسازد. اینکه «ما چرا باید از حرم دفاع کنیم؟» یک سوال کاملا ایدئولوژیک است؛ سوالی که حتی در سکانس‌های ابتدایی از سوی مادرزن «علی»- قهرمان داستان- بیان می‌شود. همین انتخاب آن هم در برهه‌ای که مساله کاملا جدی و تازه است، نشان می‌دهد حاتمی‌کیا از روی آن نگاه ایدئولوژی‌محورش دست به ساخت «به وقت شام» زده است. او در سراسر فیلم تلاش دارد این دو فکر درست و نادرست را در مقابل هم قرار دهد و حتی بخشی از دیالوگ‌ها به مباحثه با آیات قرآن می‌گذرد!
مساله دوم مواجهه شخصیت‌ها با پدیده است. پیش از این در همه فیلمنامه‌های حاتمی‌کیا تزاحمی بین نسل سوم و نسل اول انقلاب در باورها، آرمان‌ها، پذیرش یا عدم پذیرش آنها وجود داشت. به گونه‌ای، جدالی ایدئولوژیک برقرار بود که حاتمی‌کیا در این جدال تلاش داشت آرمانگرایی خود و انقلاب اسلامی را به اثبات برساند. جدل «حاج‌کاظم» و «سلمان» در آژانس شیشه‌ای، جدل پدر و دختر در به نام پدر و جدل «میثم» و «حاج حیدر» در بادیگارد، همه از تزاحم دیدگاه‌های نسل‌های مختلف خبر می‌دهد. حاتمی‌کیا تلاش دارد این جدل را به نفع آرمان‌های انقلاب اسلامی تمام کند که در این کار موفق نیز هست اما در «به وقت شام» حاتمی‌کیا آرمانخواهی 2 نسل اول و سوم انقلاب را مفروض گرفته و اتفاقا تلاش علی برای آن است که به «حاج‌یونس» ثابت کند او هم همان‌قدر آرمان‌ها و اعتقادات را باور دارد که پدرش دارد. علی افتخار می‌کند همان مسیری را رفته که پدرش رفته، افتخار می‌کند فرزند جنگ است و حالا هم در میدان جنگ دارد مبارزه می‌کند و ماندن او در هواپیما نشان می‌دهد شاید در این مسیر از پدر سبقت گرفته است.
مساله سوم اما دفاع خارج از مرز‌های کشور است. عمده فیلم‌های حاتمی‌کیا در چارچوب خاک و جغرافیای ایران می‌گذرد و مساله را دفاع از خاک وطن می‌داند اما در «به وقت شام» دفاع را هزاران کیلومتر جلوتر از مرزهای ایران برده است و اتفاقا مبارزه در آنجا را عقلانی و منطقی بیان می‌کند. حاتمی‌کیا در پلان پایانی فیلم نشان می‌دهد دفاع از حرم همان دفاع از مردم و دفاع از انسانیت است. او توانسته ایدئولوژی را با نگاهی مدون، تبیین و معرفی کند.

پرویز امینی* : سینما در 4 دهه بعد از انقلاب اسلامی در مقاطع مختلف در چهره‌های خاصی اجتماعی شده است.  دهه 60 خصوصا نیمه اول آن  مخملباف  با توبه نصوح و بایکوت و بایسیکل‌ران و... اجتماعی‌ترین چهره سینمای ایران بود.
اواخر دهه 60 و کل نیمه اول دهه 70 سینمای ایران زیر سایه نام حاتمی‌کیا  در آثاری مثل «دیده‌بان»،  «از کرخه تا راین»، «بوی پیراهن یوسف» و در اوج آنها «آژانس شیشه‌ای» ظهور و بروز اجتماعی یافت.
 کم‌کم از نیمه اول دهه 70 (1375) و در نیمه اول دهه 80 نام مجیدی  با آثاری مانند «بچه‌های آسمان»  و «رنگ خدا»  و «باران» و... بیش از دیگران در فضای اجتماعی طنین‌انداز شد  اما از نیمه دوم دهه 80 به بعد، سینمای ایران با نام فرهادی و آثاری مثل «جدایی نادر از سیمین»، «گذشته» و «فروشنده»  اجتماعی شده است.
حاتمی‌کیا بر خلاف مخملباف و نیز مجیدی که در دوره‌های خاصی درخشیده‌اند، همواره در فضای اجتماعی ایران دارای موضوعیت و موقعیت بوده است. «به رنگ ارغوان»، «به نام پدر»، «چ»، «بادیگارد» و... فیلم‌هایی بوده‌اند که  موضوعیت  اجتماعی  حاتمی‌کیا را  در دهه 80 و نیمه اول دهه 90 تثبیت کرده‌اند.
اما به نظر می‌رسد،  فیلم «به وقت شام»،  آخرین ساخته حاتمی‌کیا به لحاظ سینمایی فراتر از همه کارهای بعد از «آژانس شیشه‌ای» او است و  می‌توان گفت سینمایی‌ترین فیلم حاتمی‌کیا بعد  از «آژانس شیشه‌ای» است.
«به وقت شام» حاتمی‌کیا فیلمی پرحادثه و پرتعلیق و پرنشانه و پرتعداد در سکانس‌های خارجی است. تعداد پلان‌ها و سکانس‌ها و تعدد لوکیشن‌ها در مقایسه با سینمای پیش از این حاتمی‌کیا به‌صورت خاص و سینمای ایران به‌طور عام قابل مقایسه نیست. این در حالی است که تمام سکانس‌ها ربط منطقی به یکدیگر دارد و پاسخ هر سوال در هر سکانس در سکانسی دیگر به گونه‌ای زیرکانه داده شده است که این قدرت و قوت کارگردانی کار را می‌رساند. اما جنبه تکنیکال سینمایی شاید بخشی از کار باشد و نشانه‌گذاری‌های فراوان فیلم نیز می‌تواند آن را از دیگر آثار
 متمایز کند.
درباره پایان‌بندی «به وقت شام» می‌توان یک تقارن ذهنی با سکانس پایانی «دیده‌بان» را مشاهده کرد؛ آنجا که «دیده‌بان» گرای خودش را می‌دهد و فدا می‌شود. علی نیز در پایان و در دیالکتیک تصمیم‌ها و تردیدهای طول فیلم به این جمع‌بندی می‌رسد که برای نجات جان مردم و دفاع از حرم حضرت زینب(س) باید خودش را فدا کند.
حاتمی‌کیا حتی در نشانه‌گذاری،  تفاوت بین ایران و روسیه را نیز بخوبی نشان می‌دهد. بین نحوه حضور ایرانی‌ها و روس‌ها در سوریه تفکیک ایجاد می‌کند.  آنجا که هواپیماهای جنگنده روسی  وارد مهلکه می‌شوند و «حاج یونس» از دیر آمدن آنها گله دارد و آنجا که بعد از چند تیر دوشکا عقب‌نشینی می‌کنند که مشخص می‌کند ایرانی‌ها اهل خطر کردن هستند اما روس‌ها اینگونه نیستند یا به تعبیر دیگر ایرانی بر اساس اعتقاد می‌جنگد و روس بر اساس منافع!
حاتمی‌کیا نشان می‌دهد ایران و روسیه هر دو در سوریه حضور داشتند اما مواضع یکسانی نداشته‌اند. ایرانی‌ها در جنگ سوریه موضع انسانی داشتند و اهل خطر کردن برای این موضع انسانی‌اند و حاضرند جان دهند تا انسان و انسانیت زنده بماند.
یکی دیگر از مهم‌ترین نشانه‌گذاری‌های فیلم در تفاوت بین مفهوم «انتحار» و «شهادت» خود را نشان می‌دهد. سکانس ابتدایی فیلم داعشی‌ای را نشان می‌دهد که به سمت مردم می‌آید تا با انتحار، جان مردم در حال حرکت در جاده را بگیرد اما در سکانس پایانی فیلم، علی برای آنکه بچه‌های سوری که در حال بازی هستند، سلامت بمانند،  هواپیما را منفجر می‌کند؛ او شهید می‌شود تا مردم در ایمنی باشند. تفاوت انتحار و شهادت در همین مفهوم کوتاه در کشتار مردم یا حفظ سلامت مردم خود را نشان می‌دهد.
نکته دیگر قابل تامل شخصیت قهرمان است.
عمده فیلم‌های «موقعیت‌محور» مبتنی بر «تیپ»هایی هستند که از ابتدا تا انتهای فیلم رفتاری یکسان دارند اما حاتمی‌کیا توانسته در یک فیلم موقعیت‌محور اکشن، شخصیت‌پردازی کند. علی-بابک حمیدیان- در ابتدای فیلم با انتهای آن یکسان نیست و در یک روند تکاملی قرار گرفته تا آنجا که حتی از پدرش که سال‌ها در جنگ تحمیلی، بوسنی، لبنان و حالا سوریه بوده است، جلو زده؛ این نکته حتی متفاوت با بسیاری از آثار حاتمی‌کیاست.
حاتمی‌کیا در این فیلم جدال 2 اسلام را نیز به تصویر کشیده است؛ تا آنجا که این منازعه با آیات قرآنی هم شکل می‌گیرد اما اوج این جدال خودش را در تفکیک پدرها و پسرها در جبهه داعش و  ایرانی‌ها و عاقبت متفاوت آنها نشان می‌دهد.
تصویرسازی از پیچیدگی‌های داعش در عین خشونت از جمله نکات مثبت فیلم است. به وقت شام نشان می‌دهد برای داعش، مهم‌تر از خشونت، القای خشونت  و تصویرسازی مرگبار از هر گونه مقاومت و معارضه با آنهاست که در سکانس نمایشی سر بریدن آن را نشانه‌گذاری می‌کند.  
در مجموع فیلم «به وقت شام» این ظرفیت را دارد که در کنار «دیده‌بان» و «آژانس شیشه‌ای»، مثلث طلایی آثار حاتمی‌کیا را شکل بدهد.
*دکترای جامعه شناسی سیاسی و عضو هیات علمی دانشگاه