گروه بین‌الملل: سیاست‌های جاه‌طلبانه ولیعهد جوان سعودی ضربه‌ای چه‌بسا کشنده به این کشور وارد می‌کند بویژه آنکه ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد عربستان در کنسولگری کشورش در استانبول و اتهامات وارد شده به هیات حاکمه سعودی درباره قتل وی، سایه سنگینی بر کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض، انداخته است. ریاض اینگونه برنامه‌ریزی کرده که  این کنفرانس اول آبان با حضور موسسات مالی جهانی و به ریاست محمد بن‌سلمان برگزار شود. در حالی ‌که قرار بود شماری از چهره‌های سیاسی و تجاری جهان در نشست ریاض شرکت کنند، «جیم یونگ‌کیم» رئیس بانک جهانی اعـلام کرد به ریاض نخواهد رفت. «ریچارد برانسون» میلیاردر بریتانیایی هم اعلام کرده برای تحت فشار قرار دادن عربستان جهت ارائه روشنگری بیشتر درباره ماجرای ناپدید شدن خاشقجی، تعدادی از پروژه‌های تجاری شرکت تحت ریاست خود را با ریاض به حال تعلیق درمی‌آورد. همچنین «دارا خسروشاهی» مدیرعامل اوبـر تکنولوژی نیز تصمیم گرفته است به عربستان نرود. پیش از این شبکه‌های سی‌ان‌ان، ‌سی‌ان‌بی‌سی، بلومبرگ و روزنامه نیویورک‌تایمز هم در واکنش به وضعیت مبهم خاشقجی از شرکت در این کنفرانس انصراف داده بودند. پایگاه «آکسیوس» گزارش داده ماریا باتیرومو، مجری معروف فاکس‌بیزنس که قرار بود در این کنفرانس سخنرانی کند، گفته در این نشست شرکت نمی‌کند مگر آنکه سعودی‌ها اجازه دهند او یک مصاحبه «بدون محدودیت» با ولیعهد سعودی داشته باشد. پیش‌تر غول فناوری جهان گوگل و روسای شرکت‌های آمریکایی فورد و جی‌پی مورگان اعلام کردند حضور در کنفرانس عربستان را لغو کرده‌اند. موج این انصراف شرکت‌ها و شخصیت‌های بین‌المللی از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان سعودی، پنجشنبه‌شب به شبکه «فاکس‌نیوز» هم رسید تا این کنفرانس که سعودی‌ها امید زیادی به آن بسته بودند، آخرین حامی رسانه‌ای خود را هم از دست بدهد. در واقع باید گفت تحریم این کنفرانس اقتصادی- سرمایه‌گذاری مقدمه‌‌ای برای برداشتن گام‌های دیگری است و چه‌بسا چنین اقدامی برای عربستان سعودی و اقتصاد آن، در سایه تحریم‌های اقتصادی و فعال‌سازی قانون «جاستا» برای اخذ غرامت‌هایی برای قربانیان حملات 11 سپتامبر 2001 ضربه‌ای دردناک‌تر باشد. 
تحریم کنفرانس ریاض از سوی آمریکا انگلیس و فرانسه
رئیس‌جمهوری فرانسه گفته است تا روشن شدن وضعیت پرونده خاشقجی، سفرهای سیاسی به عربستان از جمله سفر وزیر اقتصادش به کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض را تعلیق کرده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در حاشیه نشست سران اتحادیه اروپایی در بروکسل، گفت ترزا می ‌نخست‌وزیر انگلیس، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و مارک روت نخست‌وزیر هلند را در جریان این تصمیم خود قرار داده است. روز پنجشنبه وزرای دارایی و تجارت آمریکا، انگلیس و هلند اعلام کردند با توجه به وضعیت پرونده خاشقچی، تصمیم گرفته‌اند این کنفرانس را تحریم کنند.
«مغز متفکر» قتل خاشقجی
با گذشت افزون بر 2 هفته از قتل خاشقجی، همچنان ابعاد جدیدی از جزئیات این جنایت وحشیانه فاش می‌شود. در حالی‌که کمیته مشترک ترکیه- سعودی برای تحقیق درباره این پرونده تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است ولی گزارش‌های رسانه‌ای و شواهد عینی، نقش انکارناپذیر محمد بن‌سلمان در این عملیات را مورد تأکید قرار می‌دهند. شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان آمریکا به نقل از منابع آگاه فاش کرده است «طراح» عملیات انجام شده علیه جمال خاشقجی یک افسر عالی‌رتبه در سرویس «ریاست اطلاعات عمومی عربستان» است. یکی از منابع آگاه در گفت‌وگو با این شبکه اعلام کرد افسر عالی‌رتبه از نزدیکان محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی است. در حالی‌ که به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، مسؤولان آمریکایی اعلام کردند که محمد بن‌سلمان به طور کامل کنترل دستگاه‌های امنیتی را در دست دارد و اجرای چنین عملیاتی بدون آگاهی وی غیرممکن است. این روزنامه نوشت: از جمله مدارکی که سازمان سیا در دست دارد، می‌توان به حضور اعضای تیم امنیتی ولیعهد عربستان در لیست افراد مظنون به اجرای عملیات ترور و مکالماتی که این سازمان به آن دست یافته و در آن شنیده شده که مقامات سعودی درباره طرح احتمالی بازداشت خاشقجی گفت‌وگو می‌کنند، اشاره کرد. به نوشته این روزنامه، حضور صلاح الطبیقی، مسؤول پزشکی قانونی که سابقا پست‌های عالی در وزارت کشور عربستان داشته بیانگر این است که شخصیتی در این سطح  را تنها مقامات عالی سعودی می‌توانند اداره کنند. در همین راستا، منابعی در دفتر دادستانی کل ترکیه نیز تأکید کردند که شخصی از نزدیکان بن‌سلمان، هماهنگ‌کننده عملیات قتل خاشقجی در 2 هفته قبل در کنسولگری عربستان در استانبول بود. منابع آگاه ترکیه با استناد به تحقیقات جاری در پرونده ناپدید شدن خاشقجی در دوم اکتبر در داخل کنسولگری عربستان در استانبول اعلام کردند ماهر عبدالعزیز مطرب، از سرویس امنیتی عربستان که طراح عملیات قتل خاشقجی است، در چند عکس به همراه محمد بن‌سلمان طی فعالیت‌های رسمی‌اش دیده شده است. به این ترتیب همه آدرس‌ها در قتل خاشقجی به شخص محمدبن‌سلمان ختم می‌شود. روزنامه ترکیه‌ای «صباح» نیز گزارش داد 3 تن از اعضای تیم 15 نفره ترور که برای قتل خاشقجی به استانبول اعزام شده بودند، از جمله محمد الهوساوی، خالد الحطابی و مشعل سعدالبستانی در تاریخ دوم اکتبر رأس ساعت ۱:۵۲ بامداد وارد فرودگاه شده‌اند. از سوی دیگر، روزنامه ینی‌شفق ترکیه اعلام کرد مشعل سعدالبستانی، از اعضای تیم 15 نفره ترور، چند روز پیش در یک تصادف ساختگی کشته شد.
وقت‌کشی آمریکا در پرونده خاشقجی
رئیس‌جمهوری آمریکا تاکنون واکنش‌های ضد و نقیضی به پرونده ناپدید شدن روزنامه‌نگار منتقد بن‌سلمان داشته است. همان روزی‌ که ترامپ، عربستان را در قبال پرونده خاشقجی به مجازات سخت و سنگین تهدید کرد، مشخص بود که این تهدید در حد حرف و شعار باقی خواهد ماند. هرچند ترامپ گفت اگر مشخص شود خاشقجی در کنسولگری به قتل رسیده عوامل این قتل را «مجازات سختی» خواهد کرد اما قبل و بعد از این اظهارنظر، واکنشی مسالمت‌آمیز به این قضیه از خود نشان داد. او حتی تا آنجا پیش رفت که از کسانی که عربستان را در مفقود شدن جمال خاشقجی محکوم می‌کنند، انتقاد کرد: «با ولیعهد عربستان سعودی صحبت کردم. او به کلی داشتن هر گونه اطلاعی درباره آنچه در کنسولگری‌شان در ترکیه رخ داده را تکذیب می‌کند». از این ‌رو عجیب و غیرمنتظره نیست که ترامپ عامل و مسبب پرونده خاشقجی را نه سعودی‌ها، بلکه «عناصر خودسر» معرفی کرد. تا اینکه بالاخره ترامپ پنجشنبه تایید کرد که احتمالا روزنامه‌‌نگار منتقد عربستان کشته شده است. ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اینکه اگر مشخص شود سعودی‌ها در قتل خاشقجی دست داشته‌اند با چه تبعاتی روبه‌رو می‌شوند، گفت: «باید شدید باشد. منظورم این است که این چیز بسیار بدی است. باید ببینم چه می‌شود». رسانه‌های آمریکایی نیز گزارش دادند بیش از 40 عضو مجلس نمایندگان آمریکا از ترامپ خواسته‌اند در صورتی که دست داشتن عربستان در قتل خاشقجی به اثبات برسد، تحریم‌های سختی علیه این کشور اعمال کند. این در حالی‌ است که مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ پس از سفر به عربستان و ترکیه پیرامون ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار سعودی، خواستار ارائه فرصت بیشتری به مقام‌های سعودی شد. پمپئو گفت از دونالد ترامپ خواسته است چند روز دیگر به عربستان فرصت دهند تا تحقیقات پیرامون خاشقجی را تکمیل کرده و کاخ سفید نیز درک کاملی از اوضاع به دست آورد. شبکه خبری ای‌بی‌سی آمریکا هم اعلام کرده است مقام‌های ترکیه فایل‌های صوتی و تصویری تایید‌کننده قتل خاشقجی را در دسترس پمپئو قرار داده‌اند. با این تفاسیر باید گفت مواضع ضد و نقیض کاخ سفید درباره ماجرای خاشقجی حکایت از آن دارد که از یک‌سو هیات حاکمه آمریکا می‌خواهد از متهم شدن در دادگاه افکار عمومی به‌دلیل حمایت از یک رژیم تروریستی جلوگیری کند و از دیگر سو منافع بلندمدت والبته بی‌شمار همکاری با این رژیم را در سایه حمایت از آن از دست ندهد.

فدا حسین مالکی*: فضای کلی انتخابات پارلمانی افغانستان جدا از فضای سیاسی حاکم بر این کشور نیست، چرا که در سال‌های اخیر و در اواخر دولت باراک اوباما اتفاقاتی در معادلات سیاسی و امنیتی افغانستان رخ داد که بسیاری از مهره‌های سیاسی و امنیتی در ساختار قدرت این کشور نسبت به ماهیت انتخابات و حتی نام آن بدبین شدند. در این راستا استراتژی ایالات متحده برای جنوب آسیا هیچ تغییری در وضعیت سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و معیشتی افغانستان نداد و اساساً اوضاع این کشور همانند 17 سال گذشته بر مدار ناامنی و ناامیدی استوار است.
واقعیت این است که رفتار ایالات متحده در طول 2 دهه اخیر باعث شده احزاب و جریان‌های سیاسی افغانستان با دید منفی به اقدام‌ها و عملکرد آمریکایی‌ها نگاه کنند و همین موضوع موجب شده اجماع در میان آنها از دست برود که در نهایت سناریوی تفرقه‌انگیز آمریکا در این بین قابل مشاهده است. سیاست واشنگتن در کابل و سایر ولایات افغانستان، هدف قرار دادن رهبران احزاب و حذف عناصر کلیدی آنها از گردونه قدرت است تا مانع فعالیت آنها برای رسیدن به وفاق ملی شود. در این بین عنصر امنیت و فقدان آن موجب شده مشروعیت و کیفیت انتخابات پارلمانی که پس از 3 سال بالاخره امروز برگزار می‌شود، زیر سوال برود که این روال به صورت کانالیزه شده با محوریت طالبان در حال پیگیری است. به عنوان مثال ولایت غزنی که عمده فرماندهان طالبان در آنجا متولد شده‌اند یکی از نقاطی است که انتخابات پارلمانی در آن برگزار نمی‌شود و این نشان از وضعیت وخیم امنیتی و سیطره طالب‌ها بر آنجا دارد، بنابراین فضای سیاسی فعلی و گذشته افغانستان باعث شده شهروندان این کشور نه تنها آمریکا، بلکه دولت وحدت ملی کشورشان را مورد انتقاد قرار دهند، چرا که معادلات عادی سیاسی در این کشور بشدت تحت تاثیر انواع و اقسام نفوذهای داخلی و خارجی قرار گرفته و از سوی دیگر رهبران احزاب هم از وضعیت سیاسی و امنیتی فعلی ناراضی هستند.
یکی دیگر از محورهایی که در کنار انتخابات پارلمانی و تحولات سیاسی افغانستان باید به طور جدی مورد نظر قرار گیرد، اوضاع و احوال امنیتی در ولایات این کشور است. بر اساس آمار رسمی نهادهای افغانستان از ابتدای ثبت‌نام نامزدهای انتخابات پارلمانی این دوره تاکنون، 154 نفر کشته و 340 تن زخمی شده‌اند که تمام این آمار ماحصل عملیات‌های متعدد طالبان است که نشان می‌دهد شرایط این کشور برای برگزاری انتخابات و هر رویداد سیاسی دیگری ملتهب است. حادثه تروریستی‌ای که چند روز قبل در ولایت هلمند رخ داد و منجر به کشته شدن نامزد انتخاباتی این ولایت شد، گوشه کوچکی از اقدامات طالبان است.
آنچه روز پنجشنبه در تاریخ وقایع تروریستی و امنیتی افغانستان به ثبت رسید، حمله مسلحانه و تروریستی یکی از نفوذی‌های طالبان به جلسه مقامات امنیتی در استان قندهار بود که باید آن را یکی از عجیب و غریب‌ترین حوادث امنیتی در این کشور دانست. در جریان حمله یکی از عناصر طالبان که به عنوان راننده والی قندهار سال‌ها در بدنه دولتی این کشور در حال فعالیت بود، متاسفانه ژنرال «عبدالرازق اچکزی» که یکی از مهم‌ترین و قدرتمندترین فرماندهان افغانستان در ناحیه جنوب این کشور بود به شهادت رسید و به همراه وی والی قندهار و مسؤول امنیتی ولایت قندهار هم جان خود را از دست دادند.
ژنرال عبدالرازق برای افغانستان فراتر از یک فرمانده نظامی و در میان مردم بسیار محبوب بود و البته طالبان از گذشته به دنبال حذف او بود، به گونه‌ای که وی 6 بار ترور شد اما در نهایت 2 روز پیش در استان قندهار به شهادت رسید و از این رو گفته شده است که انتخابات در قندهار برگزار نخواهد شد. نمونه دیگر این ترورها را سال 1389 در شمال افغانستان شاهد بودیم که «ژنرال داوود» که یکی از فرماندهان نظامی افغانستان بود در جلسه مشترک با مقامات آلمانی و آمریکایی به شهادت رسید اما در آن جمع فقط او جان خود را از دست داد. حال سوال این است: چرا ژنرال عبدالرازق در جلسه‌ای حضور داشت که «ژنرال میلر» هم در آن حضور داشته اما او شهید می‌شود ولی فرمانده آمریکایی زنده می‌ماند؟ این سوالی است که مردم افغانستان باید از مقامات آمریکایی بپرسند و پاسخ آن را به هر ترتیب که شده باید از بیگانگان حاضر در خاک کشورشان مطالبه کنند!
باید توجه داشته باشیم که قندهار از دیرباز تاکنون به عنوان یک دژ مستحکم در معادلات امنیتی افغانستان به حساب می‌آمده اما اینکه قدرتمندترین ژنرال جنوب این کشور براحتی توسط یک نفوذی طالب کشته می‌شود، موضوعی است که نمی‌توان از کنار آن عبور کرد. این روند نشان می‌دهد نه تنها استراتژی آمریکا بلکه مذاکرات صلح با طالبان و دیدار زلمای خلیل‌زاد (نماینده ترامپ در امور افغانستان) هم هیچ نتیجه‌ای در بر نداشته جز ناامنی و خیزش دوباره طالبان. واقعیت این است که زلمای خلیل‌زاد چهره خوبی در میان مردم افغانستان ندارد و هر جایی که ایالات متحده در آن با مشکل روبه‌رو می‌شود ناگهان سر و کله خلیل‌زاد پیدا می‌شود که تحرکات او در پرونده افغانستان و عراق نمونه‌ای از آن است، لذا دیدار او با رهبران میانی طالبان و رخ دادن حمله مسلحانه تروریستی در قندهار به یکدیگر مربوط هستند اما واقعیت این است که صلح در کابل مستقر نمی‌شود مگر به اراده عمومی و مشارکت مردم این کشور.
*سفیر پیشین ایران در افغانستان
 

دبیر کل حزب‌الله لبنان به مناسبت بیست و پنجمین سالروز تأسیس مدارس المهدی(عج) در این کشور سخنرانی کرد و گفت به فعالیت‌ها، کارکنان و رسالت این مدارس افتخار می‌کند. به گزارش فارس، «سید حسن نصرالله» دبیر کل جنبش حزب‌الله لبنان به مناسبت بیست و پنجمین سالروز تأسیس مؤسسه آموزش‌وپرورش اسلامی (مدارس المهدی) سخنرانی کرد. او در ابتدای سخنرانی خود آغاز سال تحصیلی این مدارس را به کارکنان، آموزگاران، دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان آن تبریک و تهنیت گفت و اظهار داشت به نقش این مؤسسه در آموزش و تربیت شخصیت‌های اسلامی و دستاوردها و موفقیت‌های آن افتخار می‌کند. سیدحسن نصرالله با بیان اینکه در بخش آموزش و پرورش، باید اولویت با پرورش باشد و بعد از آن آموزش، گفت: علم همانند شمشیر دولبه‌ای است که می‌توان از آن برای حمله به انسان‌ها استفاده کرد، مانند آنچه در فلسطین رخ می‌دهد و می‌توان آن را برای دفاع از انسان‌ها و کشور به کار برد. او ادامه داد: «دانش سلاحی است که می‌تواند بر حسب نیت استفاده از آن، عنوان خیر یا شر به خود بگیرد... آمریکا و اسرائیل امروز از علم، پیشرفت و توسعه فناوری برای ذلیل کردن ملت‌ها استفاده می‌کنند». دبیرکل حزب‌الله لبنان به جایگاه دانش در اسلام و نزد رسول‌خدا(ص) اشاره کرد و گفت: به رغم اینکه پیامبر در برهه‌ای به دلیل مصادره اموال از سوی قریش در تنگنای مالی بود ولی به جای گرفتن فدیه، از اسرای کافر خواست در برابر آزادی خود به مسلمانان خواندن و نوشتن و علم یاد بدهند.
او از عدم توجه به سرمایه‌گذاری در بخش آموزش‌وپرورش در کشورهای عربی و اسلامی انتقاد کرد و گفت: «به جای اینکه اموال در کشورهای اسلامی در راستای تعلیم و تربیت هزینه شود، صدها میلیارد دلار برای ایجاد جنگ‌های نیابتی هزینه می‌شود که هدف از این جنگ‌ها حفظ رژیم صهیونیستی است. میلیاردها دلار برای راضی کردن دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا حیف و میل می‌شود». سیدحسن نصرالله به شرایط غزه اشاره کرد و گفت: رژیم صهیونیستی شرایطی را بر اهالی غزه تحمیل کرده که جز گزینه مقاومت، گزینه دیگری ندارند و آنچه در روزهای آینده رخ خواهد داد برای منطقه و غزه مهم خواهد بود. او به قضیه ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار سعودی منتقد آل‌سعود اشاره کرد و گفت: مساله ربایش، شکنجه، قتل و مثله کردن خاشقجی با اره تقریبا قطعی شده است. سید حسن نصرالله افزود: «از ابتدای این حادثه تلاش کردیم بر این مساله نظاره‌گر باشیم [تا نتایج تحقیقات مشخص شود] واضح است  این حادثه در حال بزرگ شدن است و دولت ترامپ شدیدا درگیر آن است و حکام سعودی در تنگنا قرار گرفته‌اند». او سعودی‌ها را خطاب قرار داد و گفت: الان وقت مناسبی برای اتخاذ موضع شجاعانه در ارتباط با جنگ علیه یمن و آتش‌بس در همه جبهه‌هاست تا به یمنی‌ها اجازه داده شود به سمت راه‌حل سیاسی و آشتی ملی حرکت کنند. دبیر کل حزب‌الله لبنان ادامه داد: «حمایت بین‌المللی و منطقه‌ای از جنگ سعودی‌ها علیه یمن در حال فروپاشی است، بویژه بعد از حادثه خاشقجی. تصویر پادشاهی سعودی در دنیا به گونه‌ای بد است که در 100 سال گذشته سابقه نداشته است».
 

مهدی محمدی: دولت آمریکا روزی که از برجام خارج شد، 3هدف اصلی در مقابل ایران تعریف کرده بود که در هر 3 شکست خورده است. هدف نخست، ایجاد دوقطبی میان برنامه موشکی و منطقه‌ای و اقتصاد کشور و به دنبال آن درگیر کردن مردم و نظام و همچنین ایجاد درگیری درون نظام بر سر این موضوع بود. نظرسنجی‌هایی که در 5 ماه گذشته انجام شده، نشان می‌دهد سیر حمایت مردم از برنامه موشکی در ایران صعودی است و فقط در یک پژوهش عدد 70 درصد را نشان می‌دهد. حتی وقتی از پرسش‌شوندگان سوال شده: آیا می‌پذیرند به خاطر جلوگیری از تحریم‌ها برنامه موشکی ایران تعطیل شود، همان حدود قاطعانه گفته‌اند با این اقدام مخالفند. علت این است که در یک سال گذشته مردم ایران دیده‌اند اولا برنامه موشکی بخشی ضروری، کارآمد و جایگزین‌ناپذیر از ابزارهای تامین امنیت مردم ایران است و ثانیا پاسخ‌های موشکی به تروریست‌ها، برنامه موشکی را به بخشی از پرستیژ و عزت ملی تبدیل کرده و تهدیدهای پی‌در پی دشمنان بویژه کشورهای بشدت منفور عربی علیه ایران، سخن گفتن از محدودسازی توان دفاعی را به نوعی خیانت مبدل کرده است. درباره برنامه منطقه‌ای ایران هم وضعیت همین‌گونه است. حاج‌قاسم سلیمانی در صدر چهره‌های محبوب مردم ایران – با فاصله معنادار از دیگران - قرار دارد و در حالی که تقریبا همه سیاسیون دیگر دچار افت محبوبیت شده‌اند، او جایگاه خود را حفظ کرده است. علاوه بر این، موفقیت‌های منطقه‌ای ایران تداوم یافته و در آخرین مورد حتی آمریکایی‌ها هم دیدند که در صحنه عراق توان پنجه ‌افکندن در پنجه ایران را ندارند. مهم‌تر از اینها، با مدیریتی که اعمال شده، می‌بینیم برخلاف سال‌های
92-90 که دوقطبی هسته‌ای- اقتصاد، روز به روز پررنگ‌تر می‌شد، اکنون هیچ بخش مشروعی از جامعه سیاسی کشور انگیزه‌ای برای ساخت دوقطبی‌های موشک - اقتصاد یا منطقه - اقتصاد ندارد. سازش موشکی و منطقه‌ای و حتی مذاکره با آمریکا، فاقد پشتوانه سیاسی علنی نزد گروه‌ها و جناح‌های سیاسی است و حتی اگر کسانی در دل عقیده داشته باشند که باید در این باره کوتاه آمد، بیان این عقیده را به سود خویش نمی‌بینند.
بنابراین آمریکا قادر نبوده جامعه و نظام ایران را درباره مشروعیت برنامه موشکی و منطقه‌ای دچار شکاف کند و به همین دلیل، کارایی راهبردی تحریم‌ها زیر سوال رفته و از همین رو، آمریکا قادر به ایجاد اجماع در اجرای تحریم‌های یکجانبه خود نیست.
هدف دوم آمریکا، تشدید فشار اقتصادی تحریمی علیه ایران، تلفیق تحریم با مشکلات و ناکارآمدی‌های داخلی و در نهایت ایجاد آشوب سراسری در ایران بوده است. این هدف هم با وجود اینکه ترامپ، پمپئو و بولتون شخصا سعی کردند نقش سردسته آشوب را در ایران ایفا کنند و بیخ گوش ایران در چند کشور همسایه اتاق کنترل و فرمان آشوب هم راه انداختند، آشکارا ناکام مانده است. ناآرامی‌ها و اعتراض‌هایی وجود دارد اما اولا بسیار محدود و پراکنده است و ثانیا تقریبا می‌توان گفت به طور مطلق غیرسیاسی است و هدف از آن حل مشکلات اقتصادی و اجرایی است که حتی معترضان هم باور ندارند به تحریم یا هیچ مساله جدی دیگری در سیاست خارجی مرتبط باشد. علت اصلی شکست پروژه آشوب‌های سراسری در ایران ـ آنگونه که برخی پژوهش‌های جدید افکار عمومی نشان می‌دهد ـ این است که در وهله اول، مردم ایران باور ندارند شورش یا ناآرامی خیابانی وضع اقتصادی آنها را بهتر خواهد کرد، برعکس، تقریبا این اطمینان وجود دارد که آشوب ممکن است همین وضعیت فعلی را ـ که از بسیاری جهات با آنچه در کشورهای همسایه یا حتی برخی کشورهای ظاهرا برخوردار جهان می‌بینند قابل مقایسه هم نیست - به هم بریزد و اوضاع را از کنترل خارج کند و دوم، مداخله مستقیم طرف خارجی، آن هم فرد بشدت نامحبوب و شبه‌دیوانه‌ای مانند ترامپ و اعضای دولت او که یکسره به دشمنی با مردم ایران مشهورند و تلاش آنها برای راه‌اندازی آشوب در ایران، به نوعی مقاومت ملی در مقابل اراده دشمن خارجی منجر شده است. در واقع وقتی مردم می‌بینند کسی مانند ترامپ پی در پی آنها را به آشوب فرا می‌خواند و مشاور امنیت ملی‌اش که تا دیروز سخنران دست چندم جلسه منافقین بوده، ابراز ناراحتی می‌کند که «زمان در حال از دست رفتن است، چرا به خیابان نمی‌ریزید»، حس می‌کنند اینجا جایی است که باید ایستاد و طرف مقابل را سنگ روی یخ کرد. در واقع دولت ترامپ، به دلیل فقر حاد تفکر استراتژیک، اساسا درک نمی‌کند که حتی اگر اعتراض اقتصادی و اجتماعی در ایران وجود داشته باشد ـ که دارد ـ این موجب نمی‌شود مردم ایران دشمن خود را که در این مدت هیچ از دشمنی با آنها کم نگذاشته دوست حساب کنند یا فراموش کنند کسی که آنها را به ناآرامی فرامی‌خواند همان است که در حوادثی مانند حمله به رژه در اهواز نشان داده دستش اگر برسد از کل ملت ایران با گلوله پذیرایی خواهد کرد. نگاه مکانیکی به تحولات داخلی ایران است که موجب شده مثلا صهیونیست‌ها فکر کنند می‌توانند از یک‌سو بگویند باید به ملت ایران گرسنگی داد و از سوی دیگر نتانیاهو را جلوی دوربین بنشانند تا برای مردم نمایش دوستی و مهربانی بازی کند. پروژه آشوب سراسری البته هنوز از دستور کار خارج نشده اما به میزانی که آمریکا، اسرائیل و سعودی در به خیابان کشاندن مردم ناکام باشند، بر حجم اقدامات تروریستی خود برای زخم زدن به ملت ایران خواهند افزود و این دقیقا جایی است که بازی براندازی و فروپاشی معکوس می‌شود و به رشد وحدت و انسجام داخلی در ایران می‌افزاید.
هدف سوم نیز نشاندن ایران پای میز مذاکرات مستقیم، جامع و سطح بالا با آمریکا بوده است. شاید بزرگ‌ترین ناکامی تیم ترامپ این است که با کودنی تمام به جای اینکه گزینه مذاکره را تقویت کنند، آن را بالکل از روی میز برداشتند. بر خلاف آنچه اغلب گفته می‌شود، علت منتفی شدن گزینه مذاکره یک تصمیم صرفا سیاسی در ایران نیست. علت این است که رفتار دولت ترامپ - و حتی دولت اوباما - ظرف بیش از 3 سال نشان داد مذاکره و توافق، ابزاری برای امتیاز‌گیری یکسویه و خالی کردن دست ایران از ابزارهای راهبردی محافظ امنیت ملی و در ازای آن، نه‌تنها سبک‌تر نکردن تحریم‌ها و فشارها، بلکه افزودن بر آن با هدف امتیازگیری بیشتر است. در واقع آنچه گزینه مذاکره را از روی میز برداشته، اثبات بی‌فایدگی آن است و بالاتر از آن، روشن شدن این نکته که نشستن پای میز مذاکره با کسی مانند ترامپ حتی به تشدید بی‌سابقه فشارها هم خواهد انجامید، چرا که این ذهنیت را نزد دشمن ایجاد می‌کند که فشارها موثر بوده و ایران با وجود اینکه از مذاکرات و توافق پیشین هیچ به دست نیاورده، باز هم پای میز آمده است. حتی اگر بنا باشد روزی مذاکره‌ای شود، این مذاکره زمانی انجام خواهد شد که دشمن هیچ‌گونه توهم ضعف و نیاز از سوی ایران نداشته باشد و در ازای چیزی که می‌خواهد، چیزی درخور روی میز بگذارد.
آمریکا ظرف کمتر از 6 ماه در هر سه هدف راهبردی خود علیه ایران شکست خورده است. در منازعاتی با این درجه از شدت و جدیت، البته طرفی که بازی را باخته بسادگی به شکست خود اذعان نکرده و میدان را خالی نمی‌کند. بویژه درباره تیم ترامپ، به دلیل وابستگی بیش از حد به اپوزیسیون مفلوک فارسی‌زبان خارج از کشور و فشار از سوی موجودات نیمه یا تمام‌دیوانه‌ای مانند نتانیاهو و بن‌سلمان، این مساله زمان بیشتری هم خواهد برد. منتها نکته این است که این فاز از رویارویی ایران و آمریکا اولا آن مقدار که آنها تصور می‌کنند اساسا طول نخواهد کشید و ثانیا نه فقط نتیجه‌ای را که در پی آن هستند به بار نمی‌آورد، بلکه دستاوردهای راهبردی برای ایران خواهد داشت که حقیقتا حصول آن در شرایطی دیگر تقریبا غیرممکن بود: زوال غربگرایی در ایران، شکسته شدن هیمنه آمریکا، سوق پیدا کردن ایران و بخش‌های بزرگی از جهان به سمت ایجاد اتحادهایی که آمریکا در آن کاره‌ای نیست، تشدید برنامه موشکی و منطقه‌ای ایران، اصلاح ناکارآمدی‌های اجرایی در ایران و گرفته شدن تصمیم‌های ضروری اما سخت که شاید در شرایط عادی کسی ریسک رفتن به سمت آنها را نمی‌پذیرفت و در نهایت ایجاد توجیه برای ایران تا بخش‌هایی از قدرت ملی و منطقه‌ای خود را مستقیما برای ضربه زدن به آمریکا مورد استفاده قرار بدهد؛ کاری که باز شاید در شرایط عادی جزو اولویت‌های ایران نبود. 
 

گروه سیاسی: رئیس‌جمهور روسیه تأکید کرد حضور ایران در سوریه مساله‌ای است که به توافق میان تهران و دمشق مربوط است و این مساله ارتباطی به روسیه ندارد.
اعلام نظر صریح رئیس‌جمهور روسیه درباره حضور نیروهای ایران در سوریه پاسخی است روشن به برخی دولت‌هایی که طی ماه‌های اخیر درخواست خود برای خروج ایران از سوریه را به مسکو برده و از پوتین خواسته بودند این خواسته را محقق کند. به طور مشخص، آمریکا و رژیم صهیونیستی در چند مقطع این موضوع را مطرح کرده و البته هر بار نیز با پاسخ منفی پوتین مواجه شدند. به طور مشخص نتانیاهو در 2 سال اخیر بیش از 6 بار با پوتین دیدار کرد تا او را برای خروج نیروهای ایران از سوریه مجاب کند اما هر بار جواب رد شنید.
نتانیاهو بهمن‌ماه سال گذشته برای جلب نظر ولادیمیر پوتین علیه برجام و حضور ایران در منطقه به روسیه سفر کرده بود. او همچنین اردیبهشت امسال دوباره به روسیه و دیدار پوتین رفت تا به‌زعم خود مانع تثبیت حضور ایران در سوریه شود! هر چند نتانیاهو در جریان سفرهای خود به روسیه گفته است با پوتین درباره حضور نظامی ایران در سوریه مذاکره خواهد کرد اما هر بار پس از سفرهای او به روسیه، رسانه‌‌های صهیونیستی از ناکامی او در این سفرها خبر داده‌‌‌اند. از جمله روزنامه صهیونیستی هاآرتص تیرماه گذشته درباره پاسخ وزیر خارجه روسیه به خواسته نتانیاهو برای خروج ایران از سوریه نوشت: «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه این درخواست را کاملا غیرواقع‌بینانه توصیف کرده بود. با همه اینها نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی 2 هفته پیش بار دیگر گفت تل‌آویو به اقدام علیه «مواضع ایران در سوریه» ادامه خواهد داد. نتانیاهو 15 مهرماه گذشته ضمن اعلام خبر دیدارش با پوتین در آینده نزدیک مدعی شده بود: «اسرائیل همواره برای جلوگیری از استقرار نظامی ایران در سوریه و ممانعت از انتقال تسلیحات به حزب‌الله در لبنان، به اقدام خود علیه ایران ادامه خواهد داد». بنیامین نتانیاهو اسفندماه 95 نیز در پایان سفر خود به مسکو به صورت ضمنی اعلام کرد موفق نشده تضمینی از روسیه درباره مطالبات اسرائیل در عرصه سوریه یا مسائل دیگر منطقه به دست آورد. به همین علت بود که تأکید کرد تمام آن چیزی که در سفر به مسکو به دست آورد، ارائه پیام تأکید تل‌آویو مبنی بر عدم پذیرش حضور ایران و متحدانش در سوریه و ضرورت دور نگه داشتن آنها از مرزهای جولان است!
در واکنش به همین درخواست‌ها رئیس‌جمهور روسیه روز پنجشنبه در جلسه عمومی نشست سالانه باشگاه مباحثه «والدای» در پاسخ به سوالی درباره حضور نیروهای ایران در سوریه تأکید کرد: این مساله ارتباطی به روسیه ندارد و مسکو نمی‌تواند تهران را مجبور کند نیروهای خود را از سوریه خارج کند. این مساله‌ای میان دمشق و تهران است. ولادیمیر پوتین در همین راستا افزود: نیروهای روسیه به دلیل تهدید تروریسم که در داخل مرزهای این کشور مطرح بود، وارد مبارزات ضدتروریستی در سوریه شدند و اگرچه هنوز موفق به شکست تروریسم بین‌المللی نشده‌ایم اما ضربه مهلکی به آن وارد کرده‌ و بسیاری از تروریست‌ها را در سوریه از بین برده‌ایم. ما همچنین به سوریه کمک کردیم تمامیت ارضی کشور خود را حفظ کند... ما عمدتا به اهدافی که قبل از ورود به عملیات ضدتروریستی در سوریه تعیین کرده بودیم، رسیده‌ایم. وی ادامه داد: «من بر این باورم اگر طرف‌هایی خواستار خروج ایران از سوریه هستند، باید شرایط مناسب برای این امر محقق شود و تضمین‌های امنیتی برای سوریه فراهم شود. یکی از مهم‌ترین مسائل در شرایط فعلی لغو تحریم‌ها و کمک به احیای زیرساخت‌ها و تقویت بخش‌های ارتش سوریه است. تقویت دولت در سوریه می‌تواند در نهایت شرایطی را فراهم کند که حضور ایران در این کشور دیگر ضروری نباشد».
پوتین در ادامه با کنایه به حضور آمریکا در سوریه گفت سلطه داعش در مناطق تحت کنترل نیروهای آمریکا در سوریه افزایش یافته: «کشورهای بسیاری که قبل از ما وارد مبارزات ضدتروریستی در سوریه شده بودند، تقریبا هیچ دستاوردی نداشته‌اند... نیروهای گروه تروریستی داعش در سوریه هنوز هم افراد زیادی از جمله اتباع اروپا و آمریکا را گروگان می‌گیرند و روزانه تعداد بسیاری را نیز به قتل می‌رسانند... نیروهای داعش در منطقه‌ای که تحت کنترل نیروهای آمریکا در سوریه است، دست‌کم 700 نفر را گروگان گرفته‌اند... داعش سلطه خود بر بسیاری از بخش‌های سوریه در میان مناطق تحت کنترل نیروهای آمریکا و متحدانش در شرق فرات را گسترش داده و تهدید کرده در صورتی که خواسته‌هایش محقق نشود، هر روز 10 نفر از این گروگان‌ها را خواهد کشت.... هنوز هم اقدامات بسیاری در سوریه باید انجام گیرد. مرحله بعدی به اعتقاد من اجرای فرآیند سیاسی و تشکیل کمیته قانون اساسی سوریه در ژنو است».
وی در بخش دیگری با اشاره به توافق ادلب تأکید کرد: «تاکنون هنوز بخش زیادی از تسلیحات سنگین تروریست‌ها در منطقه ادلب وجود دارد و نیروهای تروریستی نیز آنچنان که اعلام شده بود هنوز از این منطقه به صورت کامل خارج نشده‌اند اما شرکای ترکیه‌ای ما اگرچه به تمام تعهدات خود ذیل این توافق عمل نکرده‌اند اما در حال تلاش برای اجرای این توافق هستند».
رئیس‌جمهور روسیه به مسائل مرتبط با برجام نیز پرداخت و گفت:‌ «آمریکا می‌داند ایران تعهداتش را زیر پا نگذاشته اما می‌خواهد هر کسی را که با ایران معامله و تجارت می‌کند، تحریم کند. اما اروپایی‌ها چرا باید تجارت خود را رها کنند؟ برخی شرکت‌های اروپایی ایران را ترک می‌کنند اما برخی دیگر می‌مانند و اروپایی‌ها می‌خواهند به تجارت با ایران ادامه دهند، به همین دلیل هم می‌خواهند چیزی شبیه به سوئیفت راه بیندازد و با پول ملی معامله کنند».
حذف دلار از مبادلات برای مقابله با تحریم‌ها
پوتین در پاسخ به سوالی درباره احتمال حذف دلار در معاملات تجاری روسیه با دیگر کشورهای جهان گفت: «اگر چنین شرایطی محقق شود، به طور حتم ما نیز در این مسیر حرکت خواهیم کرد نه به این دلیل که بخواهیم دلار تضعیف شود، بلکه به این دلیل که می‌خواهیم امنیت خود را در شرایطی که با تحریم‌ها مواجه هستیم تضمین کنیم... در حال حاضر تحریم‌ها به ما اجازه کار کردن با دلار را نمی‌دهد». به گزارش فارس، پوتین همچنین گفت: «کسانی به دنبال ایجاد تک‌قطبی در جهان بودند اما باید بگویم خوشبختانه امروز می‌دانیم که جهان تک‌قطبی به تاریخ پیوسته است».
آمریکا در قضیه خاشقجی مسؤول است
پرونده مربوط به ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی مقیم آمریکا در کنسولگری عربستان در استانبول نیز یکی دیگر از موضوعات مورد بحث در این نشست بود. رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به این موضوع گفت: «تا جایی که من می‌دانم این روزنامه‌نگار مفقودشده در آمریکا زندگی می‌کرد، بنابراین آمریکا تا حدودی مسؤول اتفاقی است که برای وی افتاده است... ما دقیقا نمی‌دانیم چه اتفاقی برای وی افتاده است، از همین رو ترجیح می‌دهیم اظهارنظری نداشته باشیم که روابط دوجانبه کشورمان با کشورهای دیگر را خدشه‌دار کند اما اگر برخی بر این باورند که این روزنامه‌نگار به قتل رسیده من امیدوارم شواهدی در این باره هر چه سریع‌تر پیدا شود و بر اساس آن ما نیز می‌توانیم تصمیمات مناسب را لحاظ کنیم».
طبق این گزارش، باشگاه مباحثه والدای در روسیه، هر ساله کنفرانس خاورمیانه را با حضور سیاستمداران، دیپلمات‌ها، کارشناسان و افراد برجسته و شناخته‌شده از بیش از 30 کشور جهان  برگزار می‌کند. پانزدهمین نشست سالانه این باشگاه امسال روز 18 اکتبر (26 مهرماه) در شهر «سوچی» روسیه برگزار شد.
 

روسیه درباره حضور ایران در سوریه دخالت نمی‌کند
حسین امیر عبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل در گفت‌وگو با برنامه قصاری القول که شبکه روسیا الیوم آن را پخش می‌کند، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شنیده‌ها حاکی از آن است که میان تهران و مسکو در رابطه با حضور ایران در سوریه اختلاف نظر وجود دارد، گفت: اولا ما بر این باوریم روسیه پوتین با اتحاد جماهیر شوروی متفاوت است، تهران و مسکو در بسیاری از مسائل مهم و استراتژیک مشترک به صورت سازنده عمل می‌کنند، نمونه این مساله همکاری ما در سوریه در جنگ با تروریسم است که یک نمونه موفق به شمار می‌رود. دوستان‌مان در روسیه می‌دانند حضور نیروهای ما در سوریه مساله‌ای است که به دمشق و تهران مربوط می‌شود و مهم‌ترین دلیل برای آن سخن پوتین است که اعلام کرد روسیه در این مساله دخالت نمی‌کند.
وی افزود: همانطور که روسیه سیاست مستقل خود با بشار اسد را دارد تهران نیز چنین حقی دارد. تا زمانی که نظام سیاسی سوریه برای مبارزه با تروریسم و ایجاد امنیت در منطقه به مستشاران ما نیاز دارد این مستشاران در سوریه خواهند ماند و نتانیاهو بداند رویای خروج ایران از سوریه هیچ‌گاه محقق نخواهد شد و این مساله به توافقات دفاعی تهران - دمشق بازمی‌گردد.

گروه سیاسی: دولت در دوران برجام منهای آمریکا، حساب ویژه‌ای روی سازوکار ویژه اروپا برای برای حفظ برجام باز کرده است. مسؤولان سیاست خارجی کشورمان ابراز امیدواری کرده‌اند این سازوکار تا پیش از چهارم نوامبر یعنی موعد اعمال دور جدید تحریم‌های آمریکا عملیاتی شود. فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی نیز در این‌باره گفته است سازوکار پیشنهادی 4 عضو باقیمانده در برجام برای تسهیل تجارت با ایران  (SPV) احتمالا قبل از ماه نوامبر اجرایی خواهد شد. سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در این زمینه معتقد است این سازوکار صرفا برای ارتباط تجاری با اروپا کاربرد ندارد و دیگر کشورها نیز می‌توانند از آن استفاده کنند اما همان‌طور که اشاره شد وعده اروپایی‌ها برای ایجاد سازوکار جدید ارتباط مالی با ایران [موازی با سوئیفت] اهمیت زیادی برای دولت دارد تا جایی که محمدجواد ظریف پیش‌تر حیات برجام را در گرو این پیشنهاد اروپا عنوان کرده بود. وزیر امور خارجه در جریان حضورش در آمریکا در پاسخ به پرسش خبرنگاران گفته بود در صورت ناکارآمد بودن سازوکار ویژه اروپا برای حفظ برجام، ایران از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. وعده اروپایی‌ها درباره سازوکار ویژه حفظ برجام و همچنین حساب ویژه دولت روی این وعده در حالی است که به اعتقاد بسیاری از ناظران و کارشناسان مسائل مالی و حوزه سیاست خارجی، این نسخه اروپایی‌ها در عمل کاربرد چندانی ندارد. برخی نیز این اقدام را صرفا یک ژست سیاسی از سوی اروپا برای ترغیب ایران به ماندن در برجام عنوان کرده‌اند. اما در کنار اظهارنظرهای سیاسی، مسؤولان آمریکایی در اظهارات مختلف نسبت به برنامه اروپایی‌ها برای ایجاد یک سازوکار مالی موازی با سوئیفت انتقاد کرده و در عین حال آن را بی‌اعتبار دانسته‌اند. آمریکایی‌ها معتقد هستند اروپا باید بین ایران و آمریکا یک طرف را انتخاب کند. نماینده و سفیر آمریکا در اتحادیه اروپایی هفته گذشته با تاکید بر اینکه سازوکار ویژه اروپا برای حفظ برجام موثر نخواهد بود، گفت: شرکت‌های اروپایی باید بین ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند.
به گزارش فارس، سفیر آمریکا در اتحادیه اروپایی چهارشنبه گذشته در مصاحبه با رسانه‌ای اروپایی ضمن اذعان به اختلاف‌نظرها بین واشنگتن و بروکسل در مسائلی از قبیل مسائل تجاری و موضوع برجام، ادعا کرد سازوکار مد نظر اروپا برای حفظ این توافق موثر نخواهد بود. شبکه «یورو نیوز» از «گوردون سُندلند» سفیر جدید آمریکا در اتحادیه اروپایی درباره اظهارات اخیر رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر اینکه «هیچ کس بدتر از اتحادیه اروپایی» با آمریکا رفتار نکرده است، سوال کرد که سفیر آمریکا اینطور جواب داد: «روابط ما [آمریکا و اتحادیه اروپایی] مثل یک ازدواج بلندمدت و وفادارانه است که در آن فراز و نشیب‌هایی وجود دارد، البته این رابطه ازدواج پابرجاست و خللی به اصل آن وارد نشده است. ما در حال حاضر مشکلاتی داریم اما بزودی مشکلات را برطرف خواهیم کرد». او در پاسخ به سوالی درباره اظهارنظر ترامپ علیه مواضع اقتصادی «ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون اروپا گفت: «به نظر من او هم مانند ما به این موضوع اعتقاد دارد که علاوه بر موضوعات مربوط به تجارت، ما روابطی عمیق و الزامی داریم». سفیر آمریکا در اتحادیه اروپایی افزود: «روابط ما آنقدر حائز اهمیت است که نباید اجازه دهیم هیچ موضوع خاصی بر روابط کلی ما اثرگذار باشد، البته قطعا تمرکز کنونی ما روی موضوع تجارت است». نماینده دولت ترامپ در اتحادیه از مواضع اروپایی‌ها در قبال ایران بشدت انتقاد کرد و گفت سازوکار ویژه اروپا برای حفظ برجام «کارآمد» نخواهد بود. گوردون سُندلند مدعی شد:  «سازوکار ویژه آنها [اتحادیه اروپایی درباره حفظ برجام] برای دور زدن تحریم‌های آتی [علیه ایران] به یک دلیل ساده کارساز نخواهد بود و آن این است که این سازوکار به درد اغلب شرکت‌ها نخواهد خورد. آنها یک انتخاب پیش رو دارند؛ باید بین تجارت با آمریکا یا ایران یکی را انتخاب کنند و نمی‌توانند با هر دو تجارت داشته باشند».
SPV با چه موانعی روبه‌رو است؟
برخی رسانه‌های آمریکایی نیز طی هفته‌های گذشته در تحلیل‌های مختلفی ابهاماتی را درباره سازوکار ویژه اروپا برای حفظ برجام مطرح کرده و موانع پیش روی آن را بررسی کرده‌اند. اینکه آیا پیشنهاد این نهاد می‌تواند به حفظ روابط تجاری اروپا با ایران به ‌گونه‌ای معنادار منجر شود، سوال مهمی است که ابهامات زیادی درباره آن وجود دارد. روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در تاریخ 14 مهرماه سال جاری در یادداشتی به بررسی توانایی و عزم واقعی اتحادیه اروپایی برای تحقق وعده‌هایش مبنی بر همراه نشدن با تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ایجاد یک سازوکار مالی مستقل برای دور زدن این تحریم‌ها پرداخت. در این یادداشت به‌قلم «پیتر ایویس» با طرح سوالاتی در این زمینه آمده است: آیا پیشنهاد این نهاد می‌تواند به حفظ روابط تجاری اروپا با ایران به ‌گونه‌ای معنادار منجر شود؟ آیا این نهاد می‌تواند از پیگرد مالی آمریکا مصون بماند؟ آیا موفقیت سازوکار مالی مدنظر اروپایی‌ها منوط به همکاری 2 رقیب بزرگ آمریکا یعنی چین و روسیه است؟ به ‌نوشته نیویورک‌تایمز، دولت ترامپ احتمالاً با هرگونه تلاش برای حمایت مالی از ایران بشدت مقابله خواهد کرد. خزانه‌داری آمریکا بتازگی طی پیامی به اتحادیه اروپایی هشدار داده است اقدامات آنها درباره ایران کاملاً تحت نظر است و آمریکا برای اطمینان از اجرای تحریم‌ها علیه ایران و جلوگیری از هرگونه تلاش برای عبور از این تحریم‌ها، راهکارهای جایگزین را مدنظر قرار می‌دهد. «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز سازوکار مالی اتحادیه اروپایی برای دور زدن تحریم‌های کشورش علیه ایران را یک سیاست «فاجعه‌آمیز» خوانده است. این یاداداشت می‌افزاید: سازوکار مدنظر اتحادیه اروپایی چه از لحاظ اهداف و چه اجرا ساده به ‌نظر می‌رسد. این سازوکار عبارت است از فراهم کردن راهی برای نقل و انتقال پول بین ایران و شرکت‌های اروپایی در شرایطی که بانک‌های غربی حاضر به انجام این کار نیستند، البته تردیدهای جدی درباره این سازوکار وجود دارد.
نیویورک‌تایمز درباره وعده اروپایی‌ها درباره ایجاد یک سامانه نقل و انتقال پول برای دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌افزاید: «برخی تحلیلگران معتقدند احتمالاً خود اتحادیه اروپایی انتظار ندارد این سامانه به‌صورت کامل اجرایی شود، حتی این تحلیلگران می‌گویند سازوکار مالی مدنظر اتحادیه اروپایی تنها یک ژست سیاسی برای ترغیب ایران به ماندن در برجام است». در مقابل، برخی دیگر بر این باورند آمریکا نباید تعهد اروپایی‌ها و شخص فدریکا موگرینی به برجام را دست‌کم بگیرد. «ژاکوب فانک کرکگارد» عضو ارشد اندیشکده اقتصاد بین‌‌الملل پترسون درباره تلاش شدید فدریکا موگرینی برای حفظ برجام می‌‌گوید: «او کسی است که از طرف اتحادیه اروپایی در انعقاد توافق هسته‌‌ای شرکت داشت. سازوکار مالی اتحادیه اروپایی تنها یک ژست سیاسی نیست زیرا [حفظ برجام] برای او بیشتر به یک مساله شخصی بدل شده است». شاید بزرگ‌ترین چالش برای اتحادیه اروپایی این باشد که شرکت‌های اروپایی نیازی به سازوکار مالی طراحی‌شده از سوی این اتحادیه ندارند، زیرا بسیاری از آنها ارتباط تجاری خود را با ایران قطع کرده‌‌اند. بسیاری از شرکت‌های خارجی پس از خروج دولت ترامپ از برجام و اعلام خبر بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران تصمیم گرفتند از بازار ایران خارج شوند تا از جریمه‌‌های احتمالی در امان بمانند. یکی از معروف‌‌ترین شرکت‌هایی که در پی خروج آمریکا از برجام قید سرمایه‌گذاری در ایران را زد، شرکت فرانسوی توتال است که در حوزه نفت و گاز فعالیت می‌‌کند. «پاتریک پویان» مدیرعامل این شرکت درباره تصمیمش برای بایگانی کردن طرح سرمایه‌‌گذاری در میادین گازی ایران می‌‌گوید: «ما نمی‌خواهیم این ریسک را بپذیریم و مورد هجمه بی‌‌وقفه ترامپ قرار بگیریم». مدیرعامل شرکت توتال درباره سازوکار مالی جدید اتحادیه اروپایی و احتمال مؤثر بودن آن در نقل و انتقال پول بین ایران و شرکت‌هایی که قصد تجارت با ایران را دارند نیز نظر امیدوارکننده‌‌ای ندارد و تصریح می‌‌کند: «من مطمئنم این [سازوکار] برای ما جواب نخواهد داد». بر اساس یادداشت نیویورک‌تایمز، چالش بزرگ دیگر اتحادیه اروپایی برای ایجاد نهاد مالی جدید خود برای مراوده مالی با ایران این است که احتمالاً بانک‌های غربی ترجیح خواهند داد ارتباطی با این نهاد نداشته باشند، زیرا چنین ارتباطی می‌‌تواند آنها را در معرض جریمه‌‌های هنگفت دولت آمریکا قرار دهد. اگر بانک‌های غربی به نهاد مالی جدید اتحادیه اروپایی متصل نباشند شرکت‌های اروپایی هرگز نخواهند توانست دریافت یا پرداختی از طریق این نهاد داشته باشند.

بانک مرکزی اروپا: بی‌اطلاعیم!
وعده اروپا درباره سازوکار جدید مالی  (SPV) در حالی مطرح شده که چند روز پیش یک منبع در بانک مرکزی اروپا تاکید کرد کشورهای اروپایی مشورتی با این بانک درباره طرح جدید اتحادیه اروپایی درباره برجام انجام نداده‌اند. یک روزنامه مستقر در بروکسل روز 21 مهر در گزارشی به وضعیت مبهم حقوقی مکانیسم ویژه اتحادیه اروپایی برای پرداخت پول به ایران بعد از اجرایی شدن تحریم‌های آمریکا پرداخت. روزنامه «بروکسل‌تایمز» در این مطلب نوشت: «وضعیت حقوقی مکانیسم پرداختی اتحادیه اروپایی برای تجارت با ایران هنوز مبهم است. در حال حاضر روند تشکیل این سازوکار مراحل مقدماتی را می‌گذراند و هیچ جزئیاتی درباره برنامه‌ها برای تشکیل این مکانیسم افشا نشده است».  به گزارش تسنیم، یک سخنگوی سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در کنفرانس خبری 11 اکتبر در پاسخ به این سوال که آیا اتحادیه اروپایی قانونی بودن مکانیسم مورد نظر را تأیید کرده، گفت موگرینی نظرش را به صراحت در این باره ابراز کرده است. یک منبع در بانک مرکزی اروپا هم به بروکسل‌تایمز گفت تاکنون هیچ رایزنی رسمی درباره این طرح با بانک مورد نظر انجام نشده است. این منبع گفت: معمولاً با ما درباره اقدامات حقوقی مربوط به بخش مالی مشورت می‌شود اما در سایر مسائل قانونگذاری و طرح‌هایی که خارج از فرآیند تصمیم‌گیری اتحادیه اروپایی هستند نیازی به مشورت ما نیست. از آنجا که مکانیسم ویژه پرداختی قرار نیست بانک باشد، نیاز به مجوزهای بانکی از بانک مرکزی هم ندارد. این مرکز ظاهراً قرار است به عنوان یک مرکز تهاتر کار کند و در آن، نفت ایران با کالاهای اروپایی مبادله شود. برخی تحلیلگران تردید دارند که این مکانیسم ویژه کارآیی داشته باشد، زیرا هنوز هم شرکت‌های اروپایی بابت مبادله با ایران تحت تحریم قرار خواهند گرفت.
 

گروه ویژه اقدام مالی  دیروز جمعه اعلام کرد تصمیم گرفته تعلیق «اقدامات تقابلی» علیه ایران را برای یک دوره دیگر تمدید کند. به گزارش تسنیم، گروه ویژه اقدام مالی (FATF) تعلیق «اقدامات تقابلی» علیه ایران را برای یک دوره دیگر و تا فوریه 2019 تمدید کرد. اعضای FATF بر این نظر بودند که ایران در زمینه اجرای برنامه اقدام پیشرفت داشته است. این گروه همچنین ایران را تشویق کرده است لایحه‌های مربوط مصوب شده در مجلس را تایید نهایی کند.

محمدرضا امامقلی*: قبل از اینکه وارد بحث شویم ذکر این نکته خالی از لطف نیست که اگر قرار باشد نگارنده در تاریخ معاصر یک برهه را برای تبیین برهه حساس کنونی! برگزیند بدون شک نهضت ملی شدن صنعت نفت و دولت مصدق انتخاب تمام‌عیاری است.
القصه، یکی از مهم‌ترین سوالاتی که درباره دولت مصدق وجود دارد این است که بالاخره دولت وی چگونه نسخه‌ای برای مشکلات اقتصادی‌اش پیچیده؟
خلاصه اینکه برخلاف انگلیسی‌ها  و آمریکایی‌ها که یکدل و یک‌زبان از منافع نفتی خود دفاع می‌کردند، ملی کردن نفت تا آخرین لحظه تصویب آن، با مخالفت بخش مهمی از هیات حاکمه روبه‌رو بود. عواملی چون ارتجاع داخلی، افراد فاسد درون حکومت و خودباختگان، خوانین و ملا‌کان، تجار و بازرگانان هر یک به دنبال منافع شخصی و گروهی خویش بودند و انواع و اقسام چالش‌ها را برای جلوگیری از ملی شدن نفت به کار گرفتند. به طور کلی 2 دلیل عمده این مخالفان یکی این بود که ایران امکان فنی و مدیریتی استحصال نفت را ندارد و دوم اینکه در صورت پافشاری بر ملی کردن صنعت نفت، امکان راه افتادن یک جنگ و حمله نظامی انگلستان به ایران وجود دارد.
گروهی دیگر اما در داخل هر دوی این دلایل را رد می‌کردند و بشدت اعتقاد به رهایی از چنگال استعمار و استقلال عمل برای ایران  داشتند که طبعا دکتر مصدق هم در این گروه جا داشت و به استناد سخنرانی و نطق‌های فراوانش در مجلس و دولت معتقد بود می‌توانیم صنعت  نفت را اداره کنیم و لو اگر مدتی مجبور به توقف صادرات شویم.
به هر روی قانون ملی شدن تصویب شد و صد البته شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران وضع شد. بازیل جکسون، از مدیران شرکت نفت انگلیس، برای منصرف کردن مصدق از ملی کردن صنعت نفت راهی ایران شد و پس از مذاکرات طولانی گفت «من هیچ کشوری را نمی‌شناسم که برای صادرات 95 درصد از محصولات خود آن را ملی اعلام کند. ایران فکر می‌کند با ملی کردن نفت می‌تواند ثروتمند شود ولی متاسفانه این کار نتیجه معکوس خواهد داشت».
با شکست مذاکرات، مصدق دستور اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت را صادر می‌کند. مجلس شورای ملی 5 نماینده و مجلس سنا هم 6 نماینده را معرفی می‌کنند تا اداره پالایشگاه نفت را به عهده بگیرند. هزار نفر در خرمشهر جمع شده‌اند و مکی که سخنرانی کاربلد است برای آنها نطقی پیروزمندانه سر می‌دهد. حسین مکی، نماینده مردم تهران در مجلس شانزدهم و عضو هیات خلع ید در خاطراتش می‌نویسد:
«اواخر شهریور ۱۳۲۰ بود که من در خوزستان بودم. روزی طبق تصمیم هیات مختلط نفت به من ابلاغ شد برای اینکه بتوانم هم در جلسات هیات مختلط نفت شرکت کنم و هم معالجات شخصی خود را ادامه دهم و هم در کار خلع ید وقفه‌ای ایجاد نشود، متناوباً یک هفته در تهران و یک هفته در خوزستان باشم.
شبی که با تلفن کاریر مستقیماً از خوزستان با آقای دکتر مصدق صحبت می‌کردم در ضمن گزارش اوضاع جاری اظهار نظر کردم که بالاخره باید کار یکسره شود، این استخوان لای زخم گذاشتن معنی ندارد؛ یا باید انگلیسی‌ها خدمت شرکت ملی نفت ایران را بپذیرند یا اینکه خاک ایران را ترک کنند. برای این کار بهتر است کنترات نامه‌ای تهیه کنیم و جلوی کارشناسان انگلیسی بگذاریم، اگر خواستند در ایران بمانند باید مواد کنترات‌نامه و خدمت در شرکت ملی نفت را بپذیرند، اگرنه ظرف ۱۵ روز خاک ایران را ترک نمایند.
در آن موقع معمولاً هر چه می‌گفتم فوری مورد توجه قرار می‌گرفت، این موضوع هم جزو مسائل مهمه قرار گرفت و دولت پس از مدتی مطالعه مصمم شد که در مدت 10 روز به آنها اخطار کند. این تصمیم را به هیات مختلط نیز فرستاد، در آنجا هم پس از گفت‌وگوی زیاد تصویب شد».
یک هفته از انتشار اخطاریه اخراج نمی‌گذرد که همه کارکنان انگلیسی شرکت نفت از ایران خارج می‌شوند. در یکی از مصاحبه‌های تهیه شده توسط تلویزیون انگلیس یکی از کارشناسان هنگام خروج در پاسخ به این سؤال که « نظر شما درباره خروج از آبادان چیست؟» می‌گوید:
- به نظر من کار خوبی نبود و من فکر نمی‌کنم که ایرانی‌ها اصلا بتوانند هیچ کاری در بخش پالایش و پخش انجام دهند.
- شما فکر می‌کنید کارها تعطیل می‌شود؟
- بله! به احتمال صددرصد همین‌طور خواهد بود.
- شما فکر نمی‌کنید که به زودی به آنجا برگردید؟
- من امیدوارم اینطور باشد، برای منافع انگلستان و جهان در کل بهتر است.
-آیا فکر می‌کنید که ایرانی‌ها می‌توانند پالایشگاه آبادان را اداره نمایند؟
- نه من فکر می‌کنم ایرانی‌ها خودشان به تنهایی نمی‌توانند کاری کنند و باید کمک‌های خارجی داشته باشند و من شخصاً مطمئن هستم که ما تنها کسانی هستیم که می‌توانیم به آنها کمک کنیم و فکر نمی‌کنم دیگران قبول کنند یا بتوانند این کار را انجام دهند.
در یک مراسم نمادین و مشابه کشورهای تازه مستقل شده نشانه‌های شرکت قبلی پایین می‌آید و پرچم ایران بالا می‌رود. این اتفاق برای دنیا یک معنی دارد؛ کنترل ایران بر منابع نفتی خودش. خوشحالی مردم از مراسم باشکوه خلع ید از انگلیس فقط 5 روز دوام دارد. صبح روز پنجم، وزیر خارجه انگلستان از گزینه‌های روی میز خود تهدید نظامی را انتخاب می‌کند. ناوهای جنگی انگلیس در آبادان پهلو می‌گیرند و 4 هزار چترباز در اطراف خلیج‌فارس به حالت آماده‌باش درمی‌آیند.
نفت ایران به هیچ‌وجه خریداری نمی‌شد و حتی کشتی‌هایی که حامل نفت ایران بودند مثل نفتکش «رزماری» از شرکت اپیم ایتالیا با محموله ۶۰۰ تنی در خرداد سال ۱۳۳۱ در بندر عدن در یمن توقیف شد و دادگاه آنجا رای به مصادره آن به نفع شرکت سابق داد. البته مصدق و جبهه ملی معتقد بودند تحریم بلندمدت نفت ایران ممکن نیست؛ به این دلیل که  بسیاری از کشورهای جهان وابسته به خرید نفت ایران هستند، از جمله اروپای غربی ‌۱۶ درصد از نیاز خود به نفت‌خام و ۳۱ درصد از فرآورده‌های نفتی تصفیه شده مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند و در صورت تحریم، خود اروپا و غرب جزو متضرران اصلی خواهند بود. البته که قضایا به این سادگی هم پیش نرفت و افزایش صادرات توسط عربستان و کویت موجب فشار زیادی بر اقتصاد ایران شد.
با وجود تمام این تحریم‌ها و کینه‌توزی‌ها، دولت با سیاست‌هایی همچون  تشویق صادرات و محدود کردن واردات غیرضروری، گسترش و بهبود کشاورزی و سعی در تامین ارز با روش‌های منطقی و توزیع اوراق قرضه تلاش کرد بودجه‌ای متوازن و بدون کسری ببندد و سیاستی را که بعدها به «اقتصاد بدون نفت» معروف شد، در دستور کار قرار دهد.
آنچه مسلم است اداره پالایشگاه به هر شکل ممکن توسط کارشناسان ایرانی بود تا  دولت مصدق با حداقل‌های فروش نفت پس از تحریم بتواند با فرصت بیشتری به اقتصاد غیرنفتی  بیندیشد. پس از قطع جریان نفت ایران، خزانه‌داری انگلستان که از لحاظ ذخیره ارزی در تنگنا قرار گرفته بود، ماهانه حدود 40 میلیون دلار درآمد ارزی حاصل از فروش نفت ایران را ازدست داده بود و چون از هیچ راهی نه از راه تهدید سیاسی و نه تهدید نظامی و نه فکری نتوانست ایران را به ستوه درآورد، راه دیگری برگزید که آن برپایی کودتایی ساختگی بود برای از میدان به در بردن دکتر مصدق از صحنه سیاست ایران و روی کار آوردن دولتی که مطابق میل و نظر دولت بریتانیا و در جهت حفظ منافع انجام وظیفه کند.
*کارگردان مستند آقای نخست‌وزیر

گروه اقتصادی: براساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران از تجارت خارجی در 6 ماهه نخست 1397، بیش از ۹ میلیون و ۱۳۰ هزار تن کالای اساسی وارد کشور شده که از نظر وزنی ۵۶ درصد از کل واردات را به خود اختصاص داده است. به گزارش «وطن‌امروز»، کل واردات کشور در این مدت 22 میلیارد و 182 میلیون دلار با وزن
16 میلیون و 220 هزار تن بوده که سهم کالاهای اساسی 9 میلیون و 130 هزار تن با ارزش 4 میلیارد و 676 میلیون دلار بوده است. بر این اساس ذرت، برنج، دانه‌های روغنی، دارو، روغن‌های خوراکی، گوشت قرمز، کنجاله سویا، جو، کود، قند و شکر و گندم از جمله کالاهای اساسی هستند که در 6 ماه اخیر وارد شده‌اند. اگرچه واردات در 6 ماه نخست امسال افزایش پیدا کرده و کالاهای اساسی با ارز 4200 تومانی وارد شده‌اند اما افزایش قیمت تا 50 درصدی این کالاها، معیشت را برای مردم سخت کرده است. 
گران شدن کالاهای اساسی
در این میان دبیرکل اتاق اصناف ایران با بیان اینکه برخی مسؤولان اقتصادی کشور اعلام کرده‌اند کالاهای اساسی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش قیمت داشته است، گفت: ولی نباید کالاهایی که دولت تامین‌کننده ارز ۴۲۰۰ تومانی برای آنها بوده، افزایش قیمت پیدا کند. علی عوض‌پور در این‌باره ادامه داد: از ابتدای امسال با توجه به تغییراتی که در نرخ ارز، سیاست‌های برون‌مرزی و ایجاد تحریم‌ها رخ داد، در تامین و توزیع کالا با مشکل روبه‌رو شدیم. از طرفی دولت تدابیر ویژه‌ای برای 25 قلم کالای اساسی که به صورت خاص مدنظر بود در نظر گرفت ولی واحدهای تولیدی بزرگ اعم از صنفی، صنعتی و تولیدی در تامین و تولید با مشکل روبه‌رو شدند و خلأ چند ماهه‌ای در بازار ایجاد شد که از دلایل کاهش عرضه کالا بود. وی در ادامه یادآور شد: به‌رغم اینکه در این چند ماه کاهش عرضه داشتیم ولی در عمل کاهش عرضه آن مقدار نبود که بازار را بر هم بزند، بلکه برخی بحث‌های روانی نیز در این چند ماه تاثیرگذار بود. البته تغییرات نرخ ارز هم اثر مستقیمی روی کالاها داشت. دبیرکل اتاق اصناف ایران با اشاره به افزایش 30 تا 50 درصدی قیمت برخی کالاها، آن را غیرمنطقی دانست و گفت: کالاها و خدمات براساس مصوبات ستاد تنظیم بازار کشور و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان نرخ‌‌گذاری می‌شود که در آمار و ارقامی که ما داریم بین 10 تا 20 درصد افزایش قیمت داشتیم. وی ادامه داد: حتی برخی از افزایش قیمت‌‌‌هایی که واحدهای تولید داشتند، سازمان حمایت و سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کردند بدون مجوز بوده و تشکیل پرونده داده‌‌اند و در مراجع قضایی و سازمان تعزیرات در حال پیگیری است و بعضی‌ها اعمال قانون و جریمه شده‌اند ولی این افزایش قیمتی که برخی واحد‌‌های تولیدی در روزهای اخیر بین 30 تا 50 درصد داشتند، غیرمنطقی است و مردم را اذیت می‌کند. وی با ابراز تاسف از بالا بودن نرخ تولید در کشور، تصریح کرد: نرخ تولید در کشور به‌رغم امکاناتی که داریم بالاست. این افزایش قیمت‌ها، تورمی که وجود داشته، نرخ ارزی که در بازار وجود دارد، قطعا نرخ واقعی نیست و همه حباب است. عوامل تولید و ابزار تولید افزایش یافته و اینها ارتباط مستقیم با ارز دارد و باید سازمان حمایت از مصرف‌کننده با تشدید بازرسی‌‌های خود، به طور شفاف به مردم نرخ تمام‌شده تولید را اعلام کند.
هزینه‎های نانوایان را کاهش دهید
از سوی دیگر رئیس اتاق اصناف ایران گفت: در 4 سال گذشته قیمت نان افزایش نیافته اما هزینه‌های این بخش مانند دستمزد سالانه حدود ۱۷درصد افزایش یافته است و گران شدن ۱۰‌درصدی قیمت نان نمی‌تواند پاسخگوی هزینه نانوایان باشد. علی فاضلی تصریح کرد: مسؤولان باید به مشکلات نانوایان توجه کنند و واقعیات را بپذیرند اما تا به امروز به این واقعیت  توجهی نداشته‌‌‌اند. وی افزود: دولت به‌تازگی بعد از 4 سال قیمت نان را تنها در شهرستان‌ها  10 درصد افزایش داده اما قیمت نان در تهران افزایشی نیافته است. وی با بیان اینکه 80 هزار بنگاه صنفی نانوایی در کشور چشم انتظار دولت برای رفع مشکلات‌شان هستند، اضافه کرد: در صورتی که قیمت نان را نمی‌توانیم هم‌تراز افزایش هزینه‌‌های تولید افزایش دهیم باید حداقل تسهیلاتی مانند عدم افزایش قیمت حامل‌های انرژی و عدم دریافت مالیات را برای این واحد‌ها در نظر می‌گرفتیم. به‌‌گفته وی، دونرخی بودن نان خود رانت ایجاد می‌کند و سود آن را به جیب برخی افراد وارد می‌کند، بنابراین باید فکری برای کاهش هزینه‌‌های تولید نانوایان می‌کردند.

محسن شهمیرزادی: زمانی که شرکت‌‌های دخانیات روند رو به رشدی برای فروش سیگار داشتند، متوجه شدند که نیمی از جامعه یعنی زنان در بازار آنها نمی‌گنجند و همین بهانه‌ای شد تا تیزرهای فراوان تلویزیونی در این‌باره ساخته شود؛ تیزرهایی که زنان را با پوششی تحریک‌کننده، سوار بر اتومبیل نشان می‌داد. زنانی که در فریم به فریم تبلیغات برای قدرتمند نشان دادن‌شان سناریونویسی شده بود و در نهایت این زنان قدرتمند سیگار در دست، تیزر را ختم می‌کردند. گفته می‌شود پخش گسترده این تیزرها فروش سیگار را چندین برابر کرد؛ برای زنان اعتماد به نفس و خودباوری، برای مردان لذت جنسی و برای صاحبانش سرمایه اقتصادی، آورده‌ای بود که باعث شد، زن از آن پس بیش از همیشه جلوی دوربین مورد توجه باشد. اما ماجرای رسوایی هاروی واینستین، دومینویی آفرید که پس از حدود یک سال هر روز هالیوود زنانی را به خود می‌بیند که از تجاوز‌‌های جنسی، نابرابری‌‌های حقوقی و درآمدی و بحران‌‌های مختلف صدای‌شان بلندتر شده و «صنعت سینما» را با بحران‌‌های پیش‌بینی نشده‌ای مواجه کرده‌‌‌اند.
ازدواج با ابرقهرمان سینما، دلیل مصون ماندن از تجاوز
نیکول کیدمن از جمله بازیگران هالیوود است که تقریبا سهم بسزایی از تمام جوایز سینمایی و تلویزیونی اعم از اسکار، گلدن گلوب، بفتا، برلین و... دارد. کیدمن روزهای اوج خود را در دهه 90 به‌سرعت طی می‌کرد و در سن 23 سالگی و  پس از نخستین حضور جدی خود در هالیوود، یعنی فیلم مسابقه‌ای «روزهای تندر» با بازیگر نقش مقابل خود تام کروز ازدواج کرد. کیدمن در روزهای اخیر اظهارنظر جنجالی داشت که در آن ازدواج زودهنگام خود در ابتدای شهرتش را دلیل اصلی حفاظتش از تجاوز و تعرض‌‌های جنسی بیان کرد و گفت: «ازدواج در آن سن کم به من قدرت نبخشید بلکه مثل یک محافظ برای من عمل می‌کرد. من با عشق ازدواج کردم ولی در عین حال ازدواج با مردی فوق‌العاده قدرتمند مرا برابر آزار جنسی محافظت می‌کرد». کیدمن درحالی این نکته را مطرح کرد که حتی پیش از ورود به دنیای جدی سینما نیز تجربه‌‌‌هایی از آزار جنسی داشته که البته هیچگاه درباره آن نخواهد گفت. او در این‌باره می‌گوید: «بی‌شک من هم زمان‌هایی این تجربه را داشتم هر چند خیلی کم پیش آمد اما درباره آنها در رسانه‌ها نخواهم نوشت».
شگفت‌زدگی برای دستمزد برابر!
هفته گذشته خبر دستمزد نجومی اسکارلت جوهانسون برای فیلم ابرقهرمانی «بیوه سیاه» بسیاری از رسانه‌ها را دچار شگفتی کرد. جوهانسون بازیگر قسمت‌‌های پیشین چندگانه سینمایی «بیوه سیاه» این‌بار با رقم 15 میلیون دلار توانست بیشترین رقم قرارداد یک بازیگر زن را از آن خود کند. همه این شگفتی‌ها در حالی بود که پیش از این بازیگران مرد ابرقهرمانی از جمله کریس اوانز و کریس همسورث برای بازی در نقش‌های کاپیتان آمریکا و ثور در فیلم «انتقام‌جویان: جنگ ابدیت»‌ قرارداد‌‌های خود را با مبالغ اینچنینی امضا کرده بودند و بیش از هرچیز برابری دستمزد یک زن با مردان هالیوود موجب شگفت‌زدگی رسانه‌ها شده بود. جوهانسون البته جزو معدود زنانی است که دستمزدی برابر با مرد‌ها دارد. پیش از این جنیفر لارنس در مقاله‌ای که در «لنی لتر» منتشر شد موضع سختی علیه نابرابری دستمزدهای بازیگران مرد و زن گرفت. او پس از هک شدن قراردادهای کمپانی سونی اظهار داشت در فیلم «کلاهبرداری آمریکایی» با وجود اینکه نقش او در فیلم بزرگ بود و خودش هم یکی از بازیگران درجه یک هالیوود و برنده جایزه اسکار است، درآمدی کمتر از همبازیان مرد خود داشت. لارنس در مقاله خود آورده است: «وقتی سونی هک شد و من فهمیدم چقدر از افراد خوش‌شانس دیگر کمتر حقوق می‌گیرم، از دست سونی عصبانی نشدم، بلکه از دست خودم عصبانی شدم. این ممکن است یکی از مشکلات جوان‌ بودن باشد. شاید به شخصیت مربوط می‌شود. مطمئنا هر دو آنهاست اما یک عامل دیگر عنصر شخصیتی من است که سال‌هاست دارم با آن مبارزه می‌کنم و فکر نمی‌کنم تنها زنی باشم که این مشکل را دارد... برای من صحبت کردن درباره تجربه یک زن کاری سخت است چون می‌توانم به راحتی بگویم مشکلات من خیلی معمولی نیستند». اما استون بازیگر فیلم‌‌‌هایی از جمله لالالند نیز در این‌باره می‌گوید: «بازیگران زن در بهترین موقعیت در برابر هر یک دلاری که بازیگران مرد دریافت می‌کنند ۸۰ سنت دستمزد می‌گیرند. البته این سیستم پیچیده‌ای است چون به نوع فیلم‌هایی که بازی می‌کنید هم بستگی دارد اما در هر حال در بهترین حالت زنان چهارپنجم مردان دستمزد دریافت می‌کنند». ناتالی پورتمن نیز اوایل امسال سخنان مشابهی را مطرح کرده و با گلایه گفته بود تنها یک‌سوم همبازیش اشتون کوچر در فیلم «بی‌تعهد» ساخته ایوان ریتمن دستمزد دریافت کرده است.
ما فقط اشیایی برای سرگرمی دنیا نیستیم!
اما پیامدهای صنعت سینمای هالیوود برای زنان تنها به تجاوزهای جنسی و دستمزدهای نابرابر محدود نمی‌شود، بلکه رقابت بی‌پایان زنان برای جلب توجه زنان فریاد بسیاری از زنان را بلند کرده است. لیدی گاگا، خواننده برجسته آمریکایی که همیشه مدل لباس‌‌های او حاشیه‌سازترین بخش زندگی‌‌‌‌اش بوده این روزها حرف‌‌های متفاوتی می‌زند. او که پیش از این برای کریسمس درخت عید بر سرش می‌گذاشت و در برهه‌ای دیگر لباسی از جنس گوشت می‌پوشید یا حتی وقتی کلاهی مانند قفس سرش می‌کرد، امروز نظر دیگری در این‌باره دارد. او طی روزهای گذشته و در مراسم تقدیر از زنان هالیوود با کت و شلواری مردانه و گشاد پشت میکروفن حاضر شد و صحبت‌‌هایی احساسی درباره ارزش زن و نگاه جنسیتی بیان کرد. او در صحبت‌‌های خود گفت: «امروز وقتی داشتم برای این مراسم آماده می‌شدم، لباس‌‌های زیادی را امتحان کردم. کفش‌‌های پاشنه بلند یکی پس از دیگری، جواهرات، لباس‌‌‌هایی از زیباترین ابریشم‌‌های جهان و پارچه‌‌‌هایی گران‌قیمت اما صادقانه بگویم در دلم حسی از درد داشتم و از خود پرسیدم اینها واقعا معنای زن در هالیوود هستند؟ ما فقط اشیایی برای سرگرمی دنیا نیستیم. ما به‌سادگی تصاویری نیستیم که فقط اشک و لبخند به صورت مردم بیاوریم. ما اعضای یک گروه بزرگ زیبایی نیستیم که فقط برای لذت بردن عموم مردم در برابر دید دیگران قرار بگیریم. من بعد از امتحان کردن بیش از ۱۰ مدل لباس، با احساس غمی عمیق در قلبم که چرا تنها مساله مهم در این فرش قرمز این است که چه بپوشم، یک کت و شلوار سایز بزرگ را در گوشه اتاق دیدم و همان را انتخاب کردم. اطرافیانم لباس و برندهای دیگر را پیشنهاد می‌دادند و من به این فکر می‌کردم چرا همه دغدغه آنها به لباس معطوف شده است. من اما یک کت و شلوار بزرگ مردانه، نه یک لباس شب شیک و زنانه را انتخاب و سپس شروع به گریه کردن کردم. امروز من در این کت و شلوار خودم را حس کردم. در این کت و شلوار احساس حقیقی درونم را بسیار خوب حس کردم و بعد از آن، چیزی را که می‌خواستم در سخنرانی امشب خود بگویم برایم روشن شد. من به عنوان یک بازمانده آزار جنسی که هنوز آنقدر شجاع نیست تا اسم آن مرد را به زبان بیاورد، تصمیم گرفتم قدرت را پس بگیرم.
پیام سیندرلایی ممنوع!
حاصل آنچه در پشت صحنه هالیوود رقم می‌خورد، محصولات سرگرمی‌محوری را تولید می‌کند که اثر بسزایی بر مخاطبان خود بویژه کودکان دارد.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ زن‌ها و دخترانی که هالیوود در فیلم‌هایش به تصویر می‌کشد نیز مورد انتقاد بسیاری از روشنفکران هالیوودی است؛ اتفاقی که باعث شده بسیاری، دیدن این مجموعه‌ها را برای خود و خانواده‌شان ممنوع کنند و در این میان برخی هنرمندان از دل صنعت سینما و انیمیشن نیز نگاه مشابهی دارند. از جمله آنها می‌توان به کیرا نایتلی، بازیگر فیلم‌‌‌هایی چون «دزدان دریایی کارائیب» اشاره کرد که در برنامه‌ای تلویزیونی مدعی شد دخترش «ادی» اجازه ندارد «سیندرلا» را که در سال ۱۹۵۰ منتشر شده است ببیند، برای اینکه شخصیت سیندرلا در انتظار یک مرد ثروتمند است تا او را نجات دهد. او گفت: من حقیقتا این اثر را دوست دارم اما این موضوعی است که واقعا اذیتم می‌کند؛ من با پیامی که می‌خواهد به دخترم بدهد مخالفم. درباره «پری دریایی کوچولو» که آن هم در خانه ما ممنوع است باید بگویم من عاشق آن هستم، ترانه‌هایش عالی است ولی اینجا نیز می‌گوید صدایت را برای یک مرد بلند نکن.  مشکل من با «پری دریایی کوچولو» البته کمی فرق دارد، اینجا چون عاشق آن هستم سخت است و بعضی مواقع آن را نگاه می‌کنم.

حسن رضایی: بچه‌ها بین سن 2 تا 5-4 سالگی که تازه زبان باز می‌کنند، بیشترین بهانه‌ها را می‌گیرند. بهانه‌هایی که رفع و رجوع آن از عهده هر کسی برنمی‌آید و بعضا با مذاکره  تنها، نمی‌توان آن را فیصله داد! آدم بزرگ‌ها اما اگر قرار بر بهانه‌گیری داشته باشند، با هیچ قدرتی نمی‌توان کنترل‌شان کرد؛ اگر چه غالبا گفته شده بهانه گرفتن، کار بچه‌هاست! حالا تصور کنید مجموعه‌ای از آدم بزرگ‌های خبیث، مثل دولت آمریکا با تاریخ چند صد سال دولتداری، استعمار و کشتار میلیونی آدم‌ها، بنای بهانه گرفتن داشته باشند. براستی چه کسی می‌تواند پاسخگوی بهانه چنین بهانه‌گیرانی باشد؟! وزیر امور خارجه اخیرا در صحن علنی مجلس، دلیل اصرار دولت بر پذیرش برنامه اقدام FATF را رفع برخی بهانه‌های آمریکا ذکر کرده است. جالب اینکه خلاف گفته آقای ظریف، بلافاصله پس از تصویب این لایحه در مجلس، وزارت خزانه‌داری آمریکا گزارش مفصلی درباره خطر پولشویی در ایران تهیه کرده و به همگان نسبت به این موضوع هشدار داده است!
آقای رئیس‌جمهور اما معتقد است: «نقد بیش از حد مفید نیست». اشاره ایشان در زمینه «نقد بیش از حد» احتمالا به منتقد شدن افراد و رسانه‌هایی است که تا همین دیروز بار اصلی حمایت از «با روحانی تا 1400» را بر دوش داشتند و حالا محض رضای خدا، یکهو یادشان آمده ‌ای داد بیداد! حسن روحانی ساعت 10 صبح، سر کار می‌رود! فارغ از راست و دروغ حرف‌های دیروز و امروز این افراد و رسانه‌ها، ما هم چون مکرر از رویکردهای آقای روحانی و دولتش انتقاد کرده، به تبع آن، در راهرو دادسراها بوده‌ایم، خود را در جرگه مخاطبان گلایه آقای رئیس‌جمهور می‌بینیم. بر این اساس به نظرم بد نیست اگر من به نمایندگی از تمام منتقدان دولت- ورژن اردیبهشت 96 به قبل البته!- از آقای رئیس جمهور بابت هر نقدی که در آن تنها به نقد اکتفا شده، راهکاری ارائه نداده است، عذرخواهی کنم. بنای ما در روزنامه «وطن امروز» همواره بر حمایت از اقدامات مثبت، نقد رویکردهای منفی و ارائه راهکار جایگزین بوده است.
چندی پیش در همین جا نوشتم استفاده از تجربه آقای ظریف، مهم‌تر از بهره بردن از علم ایشان است، چرا که تجربه، پدر علم است! و اشاره کردم این تجربه 5 سال و خرده‌ای، موکدا به ما می‌گوید اقتصاد را نمی‌توان با دیپلماسی (بخوانید حرف!) سامان داد. سپس اشاره کردم که پیوند زدن رشد امثال ژاپن به چیزی جز فرهنگ سختکوشی خاص ژاپنی، گمراه کردن مخاطب در زمینه مطالعات توسعه است و اضافه کردم اگر چنانکه مجموعه دولت می‌پندارد «ارتباط»، یگانه و بنیادی‌ترین کلید توسعه بود، وضعیت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ... مصر با سابقه 40 سال رابطه داغ- و نه گرم!- با غرب، امروز نباید اینگونه می‌بود! مثال‌های مشابه در این زمینه فراوان است! در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های عجیب کشور در ابعاد مختلف، نوشتم که توسعه ایران بیش از آنکه لنگ راه‌هایی چون برجام و اف‌ای‌تی‌اف باشد،  لنگ الگویی بومی برای استخراج گنجی است که در دل این ملک نهفته است.
الگوی حی و حاضر ما برای انجام کارهای متراکمی که اکنون در سطح کشور بر زمین مانده اما چیست؟ رجوع به سیره امام(ره) در این زمینه می‌گوید ما برای حل مشکلات اقتصادی- اجتماعی کشور در ابعاد مختلف، لزوما نباید احساس کنیم ابتدا باید مباحث عمیق نظری درباره الگوی توسعه اسلامی و... را تدوین کرده، بر آنها مسلط شویم! اگر چه نیاز به چنین اقدامی را هم نمی‌توان نفی کرد ولی باید به این مهم توجه داشت که الگوها لزوما در بستر تحقیقات علمی زاییده نمی‌شوند، کمااینکه دفاع‌مقدس با آنکه اکنون در ابعاد مختلف برای ما به عنوان الگو مطرح است، در بطن اقدام و عمل، الگویش را به ما معرفی کرده است. جهاد سازندگی، هویت دیگری است که در بطن عمل و اقدام، الگوی خود را ساخته و پرداخته است. امام(ره) با تشکیل جهاد سازندگی، اقتصاد صلواتی را برای تحقق عدالت اقتصادی- اجتماعی نهادینه کرد.
واقعیتی که با مرور حجم اقدامات و تاثیرات آن بر جامعه آن روز ایران، تمام الگوهای کمونیستی و لیبرال در زمینه تشکل‌های اشتراکی و سمن‌ها
- سازمان‌های مردم نهاد- پیش آن رنگ می‌بازند. احیای جهاد سازندگی در شرایط فعلی، این مزیت را دارد که با توجه به بافت تحصیلی جمعیت جوان کشور، غالب نیروهایی که می‌توانند در آن فعال شوند، اغلب جوانان دارای تحصیلات عالیه خواهند بود؛ امری که می‌تواند کارآمدی این نهاد را به مراتب در سطحی بالاتر از ابتدای انقلاب قرار دهد. دولت بهتر است به جای آنکه طرح‌های خامی چون طرح کارورزی-که مصداق اسارت دانشجو در دست کارفرماست- را ابداع و اجرا کند، کمی هم به طرح احیای جهاد سازندگی برای حل مشکل اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و کار مولد و عزتمندانه این افراد فکر کند. جهاد، تنها ظرفیتی است که در شرایط فعلی می‌تواند همچون بهمنی، تحریم‌های اقتصادی را در زیر حجم کارهای گسترده خود دفن کرده، چرخ اقتصاد را راه بیندازد.
جهاد چسبی بر بدنه دولت نیست تا آن را حجیم‌تر کند، بلکه می‌تواند دستی بلند برای فراهم کردن زمینه‌های ایجاد اشتغال متناسب با پتانسیل‌های هر منطقه شناخته شود و در فراهم کردن فضای کسب و کار در سطح کشور قدم‌های بزرگی بردارد. دولت اگر مایل به چنین اقدامی نیست، نمایندگان مجلس می‌توانند طرح احیای این سازمان کارآمد و چابک را در مجلس تصویب و دولت را موظف به پیمودن این مسیر صحیح کنند. وانگهی! اصراری بر دولتی بودن جهاد نیست و این در اختیار قانونگذار است که مدیریت آن چگونه باشد. کسانی که از ابتدای دولت سازندگی تاکنون به بهانه عدم مدل اقتصاد اسلامی، نسخه‌های ضدعدالت و ضدبشری اقتصاد آزاد را در این کشور اجرا کرده‌اند اما حالا به جای آنکه حداقل پاسخگوی عملکرد فعلی خود در دولت یازدهم و دوازدهم باشند، مدعی هستند «مشکلات اقتصاد ایران راهکار سیاسی دارد!» که چه شود؟! که غلام حلقه به گوش غرب شویم تا حال اقتصاد خوب شود.
اینان اگر به روح هم معتقد باشند(!) حتما چیزی به نام تجربه را نمی‌فهمند که الساعه با روی دست گرفتن جنازه برجام و ریال ایرانی هم، باز معتقد به اعتماد و تکیه بر دشمن هستند. قطع به یقین، غربی‌ها هم که اقتصاد آزاد یا دولت رفاه- فارغ از خوب یا بد این دو الگوی اقتصادی- را برای نخستین بار کلید زدند، به تمام جوانب موضوع اشراف کامل نداشتند. ما حتما در شرایط فعلی برای کلید زدن اقتصاد اسلامی، به لحاظ علمی دست پرتری از آنها در زمان کلید زدن آن الگوها داریم. تجربیات متراکمی از اجرایی شدن اقتصادهایی با نام اقتصاد اسلامی نیز در کشورهای مختلف مسلمان در دسترس ما است. دولت اما باز هم راه نجات را در پیروی از نسخه‌های خانمان‌برانداز و ضدعدالت اقتصاد آزاد می‌بیند و مشتاق است بهانه‌های آمریکا را برطرف کند تا آنچنان رونقی ایجاد شود که خودتان بهتر می‌دانید!
آقای روحانی! ما اگر نقدی به دولت وارد می‌کنیم، از سر دلسوزی، کمک به دولت و حراست از منافع ملی است، ولو اینکه آن نقد به مذاق آقای رئیس‌جمهور تلخ بیاید و با شکایت منتقدان را به حبس و زجر بکشاند. برای کمک به دولت، مردم و خودتان، جهاد را احیا کنید!  
 

دبیر کل حزب‌الله لبنان به مناسبت بیست و پنجمین سالروز تأسیس مدارس المهدی(عج) در این کشور سخنرانی کرد و گفت به فعالیت‌ها، کارکنان و رسالت این مدارس افتخار می‌کند. به گزارش فارس، «سید حسن نصرالله» دبیر کل جنبش حزب‌الله لبنان به مناسبت بیست و پنجمین سالروز تأسیس مؤسسه آموزش‌وپرورش اسلامی (مدارس المهدی) سخنرانی کرد. او در ابتدای سخنرانی خود آغاز سال تحصیلی این مدارس را به کارکنان، آموزگاران، دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان آن تبریک و تهنیت گفت و اظهار داشت به نقش این مؤسسه در آموزش و تربیت شخصیت‌های اسلامی و دستاوردها و موفقیت‌های آن افتخار می‌کند. سیدحسن نصرالله با بیان اینکه در بخش آموزش و پرورش، باید اولویت با پرورش باشد و بعد از آن آموزش، گفت: علم همانند شمشیر دولبه‌ای است که می‌توان از آن برای حمله به انسان‌ها استفاده کرد، مانند آنچه در فلسطین رخ می‌دهد و می‌توان آن را برای دفاع از انسان‌ها و کشور به کار برد. او ادامه داد: «دانش سلاحی است که می‌تواند بر حسب نیت استفاده از آن، عنوان خیر یا شر به خود بگیرد... آمریکا و اسرائیل امروز از علم، پیشرفت و توسعه فناوری برای ذلیل کردن ملت‌ها استفاده می‌کنند». دبیرکل حزب‌الله لبنان به جایگاه دانش در اسلام و نزد رسول‌خدا(ص) اشاره کرد و گفت: به رغم اینکه پیامبر در برهه‌ای به دلیل مصادره اموال از سوی قریش در تنگنای مالی بود ولی به جای گرفتن فدیه، از اسرای کافر خواست در برابر آزادی خود به مسلمانان خواندن و نوشتن و علم یاد بدهند.
او از عدم توجه به سرمایه‌گذاری در بخش آموزش‌وپرورش در کشورهای عربی و اسلامی انتقاد کرد و گفت: «به جای اینکه اموال در کشورهای اسلامی در راستای تعلیم و تربیت هزینه شود، صدها میلیارد دلار برای ایجاد جنگ‌های نیابتی هزینه می‌شود که هدف از این جنگ‌ها حفظ رژیم صهیونیستی است. میلیاردها دلار برای راضی کردن دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا حیف و میل می‌شود». سیدحسن نصرالله به شرایط غزه اشاره کرد و گفت: رژیم صهیونیستی شرایطی را بر اهالی غزه تحمیل کرده که جز گزینه مقاومت، گزینه دیگری ندارند و آنچه در روزهای آینده رخ خواهد داد برای منطقه و غزه مهم خواهد بود. او به قضیه ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار سعودی منتقد آل‌سعود اشاره کرد و گفت: مساله ربایش، شکنجه، قتل و مثله کردن خاشقجی با اره تقریبا قطعی شده است. سید حسن نصرالله افزود: «از ابتدای این حادثه تلاش کردیم بر این مساله نظاره‌گر باشیم [تا نتایج تحقیقات مشخص شود] واضح است  این حادثه در حال بزرگ شدن است و دولت ترامپ شدیدا درگیر آن است و حکام سعودی در تنگنا قرار گرفته‌اند». او سعودی‌ها را خطاب قرار داد و گفت: الان وقت مناسبی برای اتخاذ موضع شجاعانه در ارتباط با جنگ علیه یمن و آتش‌بس در همه جبهه‌هاست تا به یمنی‌ها اجازه داده شود به سمت راه‌حل سیاسی و آشتی ملی حرکت کنند. دبیر کل حزب‌الله لبنان ادامه داد: «حمایت بین‌المللی و منطقه‌ای از جنگ سعودی‌ها علیه یمن در حال فروپاشی است، بویژه بعد از حادثه خاشقجی. تصویر پادشاهی سعودی در دنیا به گونه‌ای بد است که در 100 سال گذشته سابقه نداشته است».