واشنگتن‌پست نوشت: رئیس‌جمهور آمریکا به همتای ترکیه‌ای خود یک قرارداد تجاری ۱۰۰ میلیارد دلاری را برای جبران تحریم‌های احتمالی این کشور به دلیل قرارداد خرید سیستم موشکی اس ‌۴۰۰ روسیه پیشنهاد کرد. روند تحویل سامانه‌های پدافند هوایی اس ۴۰۰ روسیه که بحرانی را در روابط ترکیه و آمریکا ایجاد کرد، اواسط جولای گذشته آغاز شد و مرحله دوم آن اواسط سپتامبر پایان یافت.

 

گروه بین‌الملل: رژیم کودک‌‌کش اسرائیل در دور جدید حملات خود به غزه، 23 فلسطینی را به شهادت رساند و حمام خون دوباره‌ای در غزه به راه انداخت. منطقه التفاح واقع در شرق نوار غزه محل تمرکز حملات اسرائیل بوده است. در حملات صهیونیست‌ها علاوه بر مراکز تجمع مردم عادی و کودکان در بیت لاهیا، شرق غزه، بیت حانون و شرق خان یونس، 7 موتوسیکلت حامل فلسطینی‌ها نیز هدف قرار گرفت. به گزارش «وطن امروز»، اشغالگران قدس در 2 روز گذشته یک فرمانده ارشد مقاومت فلسطین و فرزند یکی دیگر از فرماندهان فلسطینی را در 2 حمله به شهادت رسانده و جنگ تازه‌ای را آغاز کردند. اسرائیل در 2 روز گذشته با استفاده از فضای تبلیغاتی رسانه‌های غرب تلاش کرد کشتار غزه را دفاع از خود جلوه دهد اما جنگنده‌های این رژیم با حملات کور و بی‌هدف، ده‌ها فلسطینی را به شهادت رسانده و صدها نفر را هم زخمی کردند. در میان شهدا و زخمی‌ها کودکان زیادی وجود دارند.  شهادت فرمانده گردان‌های القدس در منطقه شمالی غزه به همراه همسرش در عملیات تروری که در منطقه الشجاعیه در شرق غزه رخ داد در کنار شهادت معاذ العجوری، فرزند عضو دفتر سیاسی جهاد اسلامی در منطقه المزه در دمشق، تحولات جدیدی را ایجاد کرده است.

به گزارش منابع خبری فلسطینی، از بامداد روز گذشته تاکنون در تجاوز اسرائیل به غزه 23 فلسطینی به شهادت رسیده و بیش از 56 فلسطینی دیگر از جمله 23 کودک زخمی شده‌اند.

گروه‌های فلسطینی که در ابتدا واکنش محدودی به ترور 2 عضو جریان مقاومت نشان داده بودند دیروز بلافاصله وارد فاز عملیاتی و درگیری با اسرائیل شدند و توانستند فضای وحشت را دوباره به سرزمین‌های اشغالی برگردانند. گردان‌های القدس شاخه نظامی جنبش جهاد اسلامی مسؤولیت پیامدهای ترور یکی از فرماندهان خود را متوجه مقام‌های رژیم صهیونیستی کرد. سخنگوی این گردان‌ها اعلام کرد که در ساعات آینده برگ جدیدی به کارنامه شکست‌های نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی افزوده خواهد شد. ابوحمزه همچنین بر آمادگی کامل این گردان‌ها در برابر هرگونه اقدام رژیم صهیونیستی تاکید کرد. سرایا القدس، شاخه نظامی جهاد اسلامی فلسطین هم در بیانیه‌ای مشترک با «کتائب المجاهدین» (گردان‌های المجاهدین) اعلام کرد شهرک‌های «عسقلان» و «سدیروت» با ۲۰ موشک گراد هدف قرار گرفت. در بیانیه صادر شده آمده است، روز چهارشنبه سرایا القدس و کتائب المجاهدین با ۲۰ موشک گراد این دو شهرک صهیونیستی را هدف گرفتند؛ موشک‌ها با دقت به هدف اصابت کرد اما رژیم صهیونیستی مانند عادت همیشگی، خسارت‌ها را رسانه‌ای نمی‌کند. جهاد اسلامی در ادامه مسؤولیت این عملیات را بر عهده گرفت و آن را پاسخی طبیعی به ترور «بهاء ابوالعطا» و تلاش برای ترور «اکرم العجوری» در دمشق و دیگر جنایات رژیم صهیونیستی دانست.

 

* حمله انتخاباتی

درباره هدف نتانیاهو از جنگ‌افروزی در غزه تحلیل‌های متفاوتی وجود دارد. برخی کارشناسان قائل به این موضوعند که نتانیاهو با هدف دستیابی به دست برتر در کشاکش انتخاباتی این رژیم، یک بحران امنیتی تازه برای اسرائیل دست و پا کرده تا در سایه آن بتواند دوباره بر کرسی نخست‌وزیری بنشیند. 

جالب اینکه در سرزمین‌های اشغالی هم این تحلیل طرفداران جدی دارد به گونه‌ای که دیروز آویگدور لیبرمن، رئیس حزب اسرائیل بیتنا  اعلام کرد که ترور فرمانده نظامی جهاد اسلامی هیچ تاثیر و فایده دیگری جز تحقق اهداف سیاسی نتانیاهو در عرصه انتخاباتی اسرائیل نداشت. وی همچنین اشاره کرد: سال گذشته من به نتانیاهو این پیشنهاد را دادم که هرچه زودتر ابوالعطا را از میان بردارد اما او هیچ توجهی نکرد! از سوی دیگر، رونی دانییل، تحلیلگر سیاسی رژیم صهیونیستی گفته است که به نظر می‌رسد انجام این عملیات در برهه زمانی فعلی هیچ کمکی به پیشرفت سیاست‌های اسرائیل نمی‌کند و تنها در خدمت اهداف سیاسی نتانیاهو است. وی همچنین افزود: فرصت ترور ابوالعطا 3 هفته پیش کاملا مهیا بود اما نتانیاهو آن موقع این کار را انجام نداد!

 

* اتحاد جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها

دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان آمریکا شاید در برخی موضوعات داخلی و حتی سیاست خارجی خود اختلاف‌نظرهای جدی داشته باشند اما به موضوع فلسطین که می‌رسند هر دو جناح یکصدا بر حمایت از اسرائیل تاکید دارند.  حمایت بی‌چون و چرای دونالد ترامپ از نتانیاهو که بر کسی پوشیده نیست و خود ترامپ نیز او را بارها دوست نزدیکش خوانده و اخیرا هم گفته اگر رئیس‌جمهور آمریکا نباشد ترجیح می‌دهد نخست‌وزیر اسرائیل شود. با این حال در اردوگاه دموکرات‌های آمریکایی، دیروز جو بایدن که این روزها بشدت درگیر رقابت‌های داخلی دموکرات‌ها برای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکاست، از کشتار غزه و حمام خون صهیونیست‌ها در این شهر دفاع کرد و آن را دفاع از خود خواند.  بایدن در صفحه توئیترش نوشت: اسرائیل حق دارد از خودش در برابر تهدیدات تروریستی دفاع کند. وی بدون اشاره به کشتار کودکان توسط اسرائیل نوشت: قابل تحمل نیست که شهروندان اسرائیلی زندگی‌شان را در ترس همیشگی از حملات راکتی بگذرانند. به همین دلیل است که واشنگتن تا این حد حامی سرسخت سامانه گنبد آهنین بوده است. 

 

* اطلاعات جدید از جزئیات ترور فرمانده مقاومت

شبکه «آی 24 نیوز» تلویزیون رژیم صهیونیستی در خبری اختصاصی گزارش داد پیش از هدف قرار گرفتن منزل «بها ابوالعطا»، یکی از فرماندهان ارشد گروه جهاد اسلامی در نوار غزه، یک پهپاد وارد آن شده بود. بر این اساس، ارتش رژیم صهیونیستی برای مکان‌یابی و تایید محل زندگی ابوالعطا در نوار غزه، از یک پهپاد (کوادکوپتر) استفاده کرده و سپس منزل وی را هدف حمله هوایی قرار داده است. از 2 هفته پیش در پی عملیات راکتی جهاد اسلامی علیه شهر صهیونیست‌نشین «سدیروت» در نزدیکی نوار غزه، پهپادهای نیروی هوایی رژیم صهیونیستی بر فراز منازل ابوالعطا و 3 عضو ارشد جهاد اسلامی پرواز می‌کردند. به گفته شاهدان، این پهپاد روز سه‌شنبه بعد از شناسایی منزل ابوالعطا وارد آن شد و چند دقیقه بعد موشک رژیم صهیونیستی به آن برخورد کرد که به شهادت وی و همسرش منجر شد.

 

رضا عدالتی‌پور*: به کار بردن واژه «مرگ مغزی» برای وضعیت فعلی ناتو  از سوی امانوئل مکرون در هفته گذشته سبب شد بحث واگرایی بین آمریکا و اروپا بار دیگر از سوی کارشناسان و برخی مقامات سیاسی مطرح شود. هرچند پس از گذشت چند روز، مکرون تحت تاثیر اظهارات صدراعظم آلمان به صورت تلویحی از موضع خود کوتاه آمد اما از نظر کارشناسان حوزه مطالعات اروپا و ناتو، این عقب‌نشینی به معنای پایان اختلاف‌ها نبود. چه اینکه آنگرت کرامپ کارن باوئر، وزیر دفاع آلمان در حمایت از موضع مکرون درباره مسأله رهبری ناتو گفت: «اگر من کسی بودم که در کاخ الیزه نشسته، نگران آن دسته از شرکای ناتو بودم که اقدامات‌شان را با دیگران هماهنگ نمی‌کنند». همین اظهارنظرها نشان از این واقعیت دارد که اجلاس آتی ناتو در لندن که دسامبر 2019  برگزار خواهد شد، محلی برای نمایش بیشتر این اختلافات خواهد شد. با توجه به اهمیت این موضوع با دکتر علی‌اکبر فرازی، سفیر اسبق ایران در مجارستان و رومانی و از کارشناسان خبره حوزه ناتو به‌ گفت‌وگو نشستیم. دکتر فرازی در این گفت‌وگو به واکاوی اظهارنظر مکرون و مخاطب هدف وی پرداخت و دلیل نیاز آلمان به ناتو را ناشی از یک نگرانی تاریخی عنوان کرد. 

* * *

* اختلاف‌ها در ناتو بر سر چیست و آیا این سازمان نسبت به ماموریت اولیه خود دچار تغییر ماهوی شده است؟

سازمان ناتو از زمان تشکیل تا امروز چندین بار دچار تغییر در اهداف و ماموریت‌هایش شده است. سازمانی که سال 1945 با هدف حمایت از اروپا و آمریکای شمالی در برابر اقدامات نظامی بلوک شرق و به فرماندهی ایالات‌متحده تاسیس شده ‌بود، پس از فروپاشی شوروی درصدد جذب کشورهای تازه تاسیس‌شده در آسیای میانه و حوزه بالتیک برآمد و توانست علاوه بر اینکه برخی از این کشورها را به عضویت سازمان دربیاورد، تا حدی وارد حوزه امنیتی شوروی سابق شود. این اقدام ناتو را می‌توان اولین تغییر آشکار این سازمان در ماموریت خود دانست.  

جدیدترین موضوعی که منجر به تغییر رویکرد ناتو شد بحث تغییر نگاه آمریکا به شرق بود. این رویکرد در اواخر دوره اوباما علنی شد. با توجه به رشد چشمگیر اقتصاد چین و قدرت‌یابی آن در عرصه‌های‌نظامی و اقتصادی، ایالات‌متحده در دهه گذشته در پی محدود کردن چین برآمد و به دنبال این بود که اقدامات این کشور را در شرق آسیا و دریای جنوبی چین کنترل کند. 

اختلافی که در سال‌های پایانی دولت اوباما بین اعضای ناتو تبلور پیدا کرد ناشی از موضوع بودجه‌بندی و اولویت‌های متفاوت بدنه ناتو با فرماندهی بود. در مبحث بودجه، ایالات متحده به تنهایی نزدیک به 70 درصد از بودجه ناتو را تامین می‌کند و 30 درصد دیگر از سوی 28 کشور دیگر عضو تامین خواهد شد. 

آمریکایی‌ها در حال حاضر بیش از 3 درصد تولید ناخالص داخلی‌شان را به بخش نظامی اختصاص داده‌اند ولی این عدد در کشورهای دیگر عضو ناتو کمتر است. ضمن اینکه آنها در پی کوچک‌سازی ناتو در اروپا از طریق کاهش نیرو و مدرن‌سازی ارتش برخی کشورها مثل رومانی هستند که این موضوع برای اروپا هزینه‌بر خواهد بود.  اینجاست که موضوع اولویت‌بندی در امنیت ملی مطرح می‌شود. کشورهای اروپایی و در رأس آنها آلمان و فرانسه دلیل این افزایش بودجه را در سیاست مهار چین توسط آمریکا می‌دانند، درحالی که آنها تضاد جدی منافعی با چینی‌ها ندارند. همین امر سبب شده در رابطه با نحوه تصمیم‌گیری‌های یکجانبه ایالات‌متحده و استفاده آن از ظرفیت‌های ناتو دچار اختلاف شوند.

 

* دلیل افزایش اختلاف‌نظر اروپا با آمریکا درباره مدیریت ناتو در دوره ترامپ چیست؟

این اختلاف‌نظرها شاید برای افکار عمومی موضوعی متفاوت و غیرقابل پیش‌بینی بوده است اما متخصصان و کارشناسان حوزه ناتو از اوایل قرن 21 و پس از انتشار اسناد امنیت ملی آمریکا در سال‌های پایانی دهه 90، امکان بروز اختلاف بین اعضای ناتو در تصمیم‌گیری و اتخاذ رویکرد را پیش‌بینی می‌کردند. 

انتخاب فردی مثل ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا باعث شد موضوع هزینه و فایده در تصمیم‌گیری‌های ایالات‌متحده درباره رویکرد آمریکا به ناتو علنی شود. ضمن اینکه ترامپ توانست از بحران اوکراین به‌عنوان حربه‌ای برای اعمال فشار بر اتحادیه اروپایی استفاده کند. بیشترین تاکید ترامپ هم در موضوع افزایش بودجه نظامی ناتو معطوف به کشورهای قدرتمند اروپایی مثل آلمان، فرانسه و ایتالیاست. 

2 موضوع مهم دیگر در رابطه با اختلاف‌نظر اروپا با آمریکا در مدیریت ناتو بحث اولویت‌های امنیت ملی و هماهنگی در ناتو است. برخلاف آمریکا که در پی مهار چین است، اروپا و در خط مقدم آن آلمان‌ها دچار یک روسیه‌هراسی تاریخی هستند که از جنگ دوم جهانی تا همین دهه اخیر نیز ادامه داشته است. با وجود سیاست‌های تنش‌زدای مسکو و تمرکز بر چندجانبه‌گرایی، آلمان‌ها و اعضای اتحادیه اولویت اول امنیت ملی خود را موازنه در برابر روسیه قرار داده‌اند. همین امر هم باعث شده مقامات آلمان به‌رغم میل باطنی و برخلاف برنامه‌های راهبردی‌شان، افزایش سهم تولید ناخالص داخلی در بودجه دفاعی را به تضعیف ناتو و استفاده روسیه از این وضعیت ترجیح دهند.  موضوع بعدی که در اظهارنظرهای مکرون مشخص شد، کنایه رئیس‌جمهور فرانسه به آمریکایی‌ها و ترکیه بود؛ اینکه ترکیه صرفا با هماهنگی با آمریکا به سوریه حمله نظامی کرده است و توجهی به مواضع دیگر کشورهای عضو ناتو نداشته، از منظر فرانسوی‌ها به معنای گسست اتحاد بین اعضای ناتو است. به هرحال ترکیه عضو پیمان ناتو است و مطابق ماده 5 ناتو چنانچه این درگیری به خاک ترکیه کشیده شود دیگر کشورهای عضو مسؤولیت مداخله و حمایت از ترکیه را خواهند داشت. اینجاست که وقتی خبرنگار از مکرون می‌پرسد آیا فرانسه در صورت حمله سوریه به ترکیه وارد جنگ خواهد شد؟ مکرون پاسخ می‌دهد نمی‌دانم.

 

* با این حساب در صورت افزایش این عدم هماهنگی‌ها و بیشتر شدن فشارهای آمریکا می‌توان شاهد تشکیل ارتش واحد اروپایی بود؟ 

واقعیت این است که مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه متاثر از رویکرد گلیسم (ژنرال دوگل) به دنبال این است تا اتحادیه اروپایی و در رأس آن فرانسه را به‌عنوان یک قدرت تاثیرگذار معرفی کند، صرف‌نظر از اینکه تا چه حد توان اجرای این راهبرد را دارد، این تفکر که اروپا باید مستقل از ایالات‌متحده امنیت خود را تامین کند، موضوعی است که علاوه بر فرانسوی‌ها به دغدغه مقامات دیگر کشورهای اروپایی نیز تبدیل شده است. نمونه آخر این مورد هم اظهارنظر رئیس آینده کمیسیون مشترک اروپایی است که قبلاً وزیر دفاع آلمان بود و تاکید داشت که اروپا باید زبان قدرت را نیز بیاموزد.  ضمن اینکه خانم مرکل در آیین سی‌امین سالگرد فروپاشی دیوار برلین بر لزوم تجهیز آلمان به تسلیحات نوین و راهبردی تاکید کرد که اینها نشان از یک نگاه ویژه دارد اما اینکه این اتفاق در کوتاه‌مدت یا حتی دهه آتی رخ دهد موضوعی است که چندان قابل تصور نیست. البته درخواستی که ترامپ داشته این است که افزایش بودجه نظامی این کشورها تا سال  2024 انجام شود و این بتدریج خواهد بود.

روزنامه‌نگار*

انفجار در منطقه  امنیتی افغانستان

سخنگوی وزارت کشور افغانستان اعلام کرد بر اثر انفجار خودروی بمب‌گذاری‌‌شده‌ای در کابل دست‌کم ۱۴‌نفر کشته و زخمی شده‌اند. رسانه‌های محلی نیز گزارش دادند انفجار، کاروانی از خودروهای زرهی در منطقه قصبه در اداره ۱۵ کابل را هدف گرفته بود.

***

دیدار عبدالمهدی و نچیروان بارزانی

نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق صبح دیروز در سفری از پیش اعلام نشده وارد بغداد شد. بارزانی در بغداد با عادل عبدالمهدی دیدار داشت. این دو به بررسی روابط اقلیم کردستان عراق و بغداد و نیز تظاهرات‌ کنونی در سراسر این کشور پرداختند. در همین حال خبرگزاری رسمی عراق اظهارات یک منبع آگاه درباره استعفای رئیس دفتر نخست‌وزیر عراق را تکذیب کرد.

***

اعتراضات در شیلی ۲۶ روزه شد

اعتراضات علیه نابرابری اجتماعی در شیلی 26 روزه شد، اعتصاب سراسری در روز سه‌شنبه کشور را به مرز تعطیلی کشاند. هزاران نفر از مردم شیلی در سانتیاگو، پایتخت این کشور راهپیمایی آرامی برگزار کردند. آنها با تجمع در میدان ایتالیا، پرچم شیلی و گروه سرخپوست‌های بومی ماپوچه را به دست گرفته و همراه با موزیک و استفاده از نور تلفن‌های همراه خود و لیزرهای سبزرنگ شب را روشن کردند. اما همزمان گرو‌هی از معترضان با پلیس که از آب پرفشار و گاز اشک‌آور استفاده می‌کرد، درگیر شدند.

***

خط‌ونشان ترامپ برای رئیس دفترش

دونالد ترامپ طی چند هفته اخیر رئیس دفتر موقت خود را بر سر اشتباهات اخیرش در میانه تحقیقات استیضاح به‌اخراج تهدید کرده است.

***

صدور حکم بازداشت برای رهبران کودتای  1989 سودان

جنبش اعتراضی سودان اعلام کرد دادستانی کل این کشور حکم‌هایی را برای بازداشت و ممنوعیت سفر علیه ترتیب‌دهندگان و عاملان کودتای ۱۹۸۹ و در رأس آنها عمر البشیر، رئیس‌جمهور سابق این کشور که در پی اعتراضات مردمی از آوریل در بازداشت به سر می‌برد، صادر کرد.

***

فرودگاه «آلماتی» فروخته می‌شود

بیبتوت آتا مغول‌اف، وزیر صنایع و توسعه زیرساخت‌های قزاقستان از فروش فرودگاه شهر آلماتی این کشور خبر داد. در حال حاضر مذاکرات در این زمینه با یک شرکت ترک ادامه دارد. وی درباره سرمایه‌گذار جدیدی که قصد خرید فرودگاه آلماتی را دارد، گفت: این سرمایه‌گذار دارای 2 فرودگاه در فرانسه است.

***

برخورد  اردوغان با 4 شهردار

ترکیه دیروز در راستای سیاست‌های دولت رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه برای مقابله با  شبه‌نظامیان کرد که آنکارا آنها را تروریست می‌داند، 4 شهردار دیگر کرد را اخراج کرد. آنکارا می‌گوید این شهرداران به دلیل ارتباط با گروه تروریستی «پ‌ک‌ک» (حزب کارگران کردستان ترکیه) اخراج شده‌اند. با اخراج این 4 نفر، تعداد شهردارانی که از زمان انتخاب شدن در اوایل سال جاری میلادی تاکنون در ترکیه اخراج شده‌اند، به 20 نفر افزایش یافت.

***

اولین کشته اعتراضات اخیر لبنان

سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی لبنان صبح دیروز از معترضان لبنانی درخواست کرد شکل مسالمت‌آمیز تظاهرات خود را حفظ کنند و مسیرها را به روی کسانی که می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند، ببندند. ادامه اعتراضات لبنان دیروز یک کشته داشت. 

***

انسداد بزرگراه‌های اسپانیا توسط معترضان

بزرگراه اصلی‌ای که اسپانیا را به فرانسه متصل می‌کند توسط معترضان در منطقه کاتالونیا مسدود شده است. معترضان در منطقه کاتالونیا بزرگراهی که اسپانیا را به فرانسه پیوند می‌دهد از هر دو طرف مسدود کردند. در منطقه خودمختار «باسک» هم معترضان خیابان‌ها را مسدود کردند. 

***

پسر پادشاه سعودی در عمان چه می‌کند؟

خالد بن‌سلمان بن‌عبدالعزیز، پسر پادشاه سعودی که جانشینی وزیر دفاع را برعهده دارد، به مسقط، پایتخت عمان رفت. او در این سفر با سلطان قابوس بن‌سعید، دیدار و گفت‌وگو کرد. جزئیات چندانی درباره سفر خالد به عمان منتشر نشده، جز اینکه وزارت دفاع عربستان سعودی گزارش داد خالد بن‌سلمان با تعدادی از مقامات عمانی دیدار و درباره روابط دوجانبه و ثبات و امنیت منطقه گفت‌وگو خواهد کرد. 

***

مورالس: برای تحویل من ۵۰ هزار دلار جایزه گذاشتند

رئیس‌جمهور مستعفی بولیوی در سخنانی مدعی شد رهبران جنبش اعتراضی کشورش پیش از استعفای او به نیروهای امنیتی پیشنهاد دادند در ازای ۵۰ هزار دلار او را تحویل آنها دهند. اوو مورالس، رئیس‌جمهور مستعفی بولیوی در پیامی توئیتری نوشت: نه این کودتا نه این حملات علیه جان من، ایدئولوژی مرا تغییر نمی‌دهد. این هم درس دیگری برای آموختن بود و مبارزه برای حاکمیت، ظرفیت، شرافت و آزادی را تقویت می‌کند. بولیوی با آغاز دور چهارم ریاست‌جمهوری مورالس پس از انتخابات ۲۰ اکتبر وارد دوره‌ای از اعتراضات ضددولتی شد. او در نهایت روز یکشنبه در بحبوحه اعتراضات به نتایج انتخابات و ادعای تقلب، از مقام ریاست‌جمهوری کناره‌گیری کرد. مورالس پس از آن از مکزیک درخواست پناهندگی کرد. او پیش از خروج در پیامی توئیتری نوشت با «قدرت و انرژی بیشتر» به بولیوی باز خواهد گشت. مورالس عصر سه‌شنبه وارد مکزیک شد.